آیات و روایات اجتماعی
💠 «نعیم بن مسعود»های امروز را میشناسیم؟
▪️جنگ «بدر الموعد» و عبرت های آن
🔺#ابوسفیان پس از اتمام #جنگ_احد، روبه لشکریان اسلام گفت، یک سال بعد در منطقه #بدر دوباره بیاییم و با هم به نبرد بپردازیم. این رسمی بین اعراب بود و پیامبر نیز پذیرفت.
🔺سال بعد که موعد قرار رسید، پیامبر، لشکری 1500 نفره برای این نبرد آماده کرده بود،
اما ابوسفیان به چند دلیل بنا نداشت به این جنگ برود ولی میخواست فضا به نحوی باشد که از سمت لشکریان اسلام این جنگ لغو بشود، نه از سمت خودشان، چون اگر مسلمانان بیایند و قریش نباشد، مسلمانان را #جسور میکند.
به همین جهت، ابوسفیان #جنگ_نرم و #شناختی را پیوست کار خود کرد.
🔺مثلا هر كس نزد او می آمد و قصد رفتن به مدینه را داشت، ابوسفیان در ظاهر به او میگفت:
▫️ما تصميم داريم با سپاهى بزرگ به جنگ با محمد برويم.
▫️این افراد نیز وقتی به مدینه میرسیدند و مىديدند كه اصحاب پيامبر هم مشغول آماده ساختن خود براى جنگ هستند، مىگفتند:
▫️ما وقتى ابوسفيان را ترك كرديم، مشغول جمع کردن سپاهی عظیم بود و ميان هم پيمانان عرب خود به راه افتاده بود كه آنها را به جنگ با شما بياورد. این دست از خبرها، #ترس و #وحشتی میان مسلمانان ایجاد کرده بود.
🔺از طرفی، با تحریک امثال «#نعیم_بن_مسعود» و #تطمیع عجیب مالی، او را به میان مسلمانان فرستاد تا با #تئوریزه_کردن_اندیشه_ترس و بزرگنمایی قدرت مشرکان مکه، آنان را از این جنگ پشیمان کند.
🔺نعیم بن مسعود سرها را تراشیده و به بهانه #عُمره به مدینه رفت تا ماموریت جدیدش را دنبال کند. او به مسلمانان میگفت:
▫️من تازه از مکه آمده ام، قریش سپاهی بزرگ برای نبرد با شما آمده کرده که شما به هیچ وجه نمیتوانید مقابل آنها #مقاومت کنید.
▫️به نظرم اگر شما همين جا بمانيد و از خانههاى خود بيرون نرويد، به سود خود شماست. آنها دفعۀ قبل به خانه و سرزمين شما آمدند ولى فقط تعداد كمى از شما سالم مانديد و ديديد كه #سران_شما(مانند حمزه) هم كشته شدند و خود محمد هم به سختى زخمى شد، حالا مىخواهيد از شهرتان بيرون رفته و در سرزمين ديگرى با آنها نبرد كنيد؟ این تصمیم شما بسیار عجیب و خطرناک است. به خدا قسم، گمان نمىكنم حتى يك نفر از شما به سلامت بازگردد.
🔺سخنان نعیم، بسيارى از اصحاب پيامبر را #ترساند و حداقل نتیجه آن این بود که نسبت به خروج از مدینه برای جنگ، یک حس اکراه و ناراحتی و #ناخوشی درون مسلمانان ایجاد کرد و به مرور این حس اکراه و ناخوشی، در گفتار مسلمانان نیز هویدا شد و عملا نگاه نعیم را تصدیق کرده و یا هرکه چنین حرفی میزد، او را تایید میکردند.
🔺#منافقان و #يهوديان از این اتفاق بسیار خوشحال بودند. وقتی اين اخبار به اطلاع پیامبر رسيد، حضرت به حدی تحت فشار اجتماعی بودند که میترسیدند کسی همراه ایشان به این جنگ نیاید.
اما تصمیم حضرت، مقاومت در مقابل جریان نفاق بود لذا با سلسله اموری، به تقابل با آنها پرداختند.
🔺پیامبر وقتی شاهد تردید و ترس عده ای از مردم شد، خطاب به مردم تاکید کرد:
حتی اگر یک نفر هم همراهش نباشد، به این جنگ خواهد رفت.
نتیجه این اقدامات، #نصرت_الهی و #قوت_قلب مسلمانان شد.
🔺از #عثمان نقل است كه مىگفت: قبلا در دل هاى ما ترس افكنده بودند، به نحوی كه هيچ كس بنای رفتن به جنگ را نداشت، تا اينكه خداوند چشمان مسلمانان را روشن كرد و ترسى را كه #شيطان در دل ها انداخته بود، بزدود و مسلمان ها بيرون آمدند.
🔺خداوند نیز پیرامون همین حادثه آیه 173 آل عمران را نازل فرمود که عده ای[=نعیم بن مسعود] به دنبال ایجاد ترس در بین مسلمانان بودند اما نتیجه نهایی اقدام آنها، افزایش ایمان مسلمانان و اتکای به خدا بود.
🔺ابوسفیان نیز با اینکه بنای جنگ نداشت، اما در یک #عملیات_فریب، با لشکری دو هزار نفره، از مکه خارج شد تا مسلمانان بدانند که قریش قصد جدی برای جنگ دارد، اما لشکر را به منطقه ای غیر از محل قرار هدایت کرد.
🔺اما در نهایت، وقتی مسلمانان به محل قرار آمدند، خبری از لشکریان قریش نبود لذا این جنگ، بدون درگیری به سود مسلمانان، پایان یافت. قریش بواسطه آن، متهم به ترس و خلفه وعده شد لذا مجبور شدند برای اعاده حیثیت، #جنگ_احزاب را طراحی کنند.
📚 المغازی، واقدی، ص384؛ (مطالعه خلاصه متن)
📌 پ.ن:
آیا «نعیم بن مسعود»های امروز را میشناسیم؟ کسانی که با استفاده از همین حربه، به دنبال گفتمان سازی و تئوریزه کردن اندیشه ترس و ناامیدی و رخوت و سستی در بین مسلمانان اند.
کسانی که با شعار «#عقلانیت»، ترس خود را توجیه کرده و #طرح_ولیّ را بهم میریزند.
ای کاش از این حوادث عبرت گرفته و دچار #خطاهای_راهبردی، در چنین موقعیت حساسی نشویم...
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
💠 تاکتیک های جنگ روانی حضرت امیر در میانه جنگ
🔺#عدى_بن_حاتم نقل میکند:
هنگامى كه امیرالمومنین(ع) در #صفّين با معاويه رو در رو شد، صدايش را بلند مىكرد تا يارانش بشنوند و مىفرمود:
«به خدا سوگند، #معاويه و يارانش را خواهم كُشت!». آنگاه در آخر سخن، صدايش را آهسته مىكرد و مىگفت: «إن شاء اللّه!».
🔺من به ايشان گفتم:
اى اميرمؤمنان! چرا ابتدا بلند سوگند یاد کردید و سپس آرام «ان شاء اللّه» گفتید؟
🔺فرمود:
▫️«جنگ، #نيرنگ[و #تاکتیک] است و من نزد مؤمنان، دروغگو نيستم. خواستم تا يارانم را بر دشمن #تهییج کرده و بشورانم تا #سُستى نكنند و به نبردِ با آنان، #رغبت پيدا كنند. پس در آينده، داناترين آنان، از اين سخنْ سود خواهد بُرد. إن شاء اللّه!».
(إنَّ الحَربَ خُدعةٌ، و أنا عند المؤمنينَ غيرُ كَذوبٍ، فأَرَدتُ أن اُحَرِّضَ أصحابي عليهم؛ كَيلا يَفشَلوا، و كَي يَطمَعوا فيهم، فأَفقَهُهُم يَنتَفِعُ بها بعد اليومِ إن شاءاللّه)
▫️بدان! خداوند، هنگامی که #موسى(ع) را به سوى #فرعون فرستاد، فرمود:
«پس به آرامى با او سخن بگو تا متذكر گردد و بترسد»، در حالىكه خداوند مىدانست که فرعون نه متذكر مىشود و نه مىترسد؛ اما اين كار، موسى(ع) را بر رفتن بيشتر #تحريك مىكرد.
📚 الکافي، ج۷، ص۴۶۰.
📌پ.ن:
1️⃣ «شعار» و «تهییج احساسات»، تاکتیکی مهم در «جنگ روانی»:
▫️برخلاف نگاه سطحیِ برخی که #شعار و تهییج احساسات را صرفا امری بی خود و حتی مضر میپندارند، این روایت نشان میدهد که شعارهای سنجیده، در جای خود، عنصری حیاتی و مؤثر در مدیریت روانی جنگ و جامعه است.
▫️اینکه حضرت بلند میگویند «به خدا سوگند، معاویه را خواهم کشت»، نه برای #اغراق_بیپایه بلکه برای ایجاد #شور، #قوت_قلب و تهییج یاران خویش چنین گفت، و این تاکتیک، علاوه بر بالا بردن انگیزه درونجبههای، موجب ایجاد تزلزل و ترس در دل دشمن نیز میشود.
در واقع حضرت در این مقام، نه فقط «#واقعیتگو»، بلکه «#واقعیتساز» است؛ کسی که با سخن، توان عمل اجتماعی میآفریند.
▫️در واقع، «شعار» در چنین بزنگاههایی، بخشی از #نبرد_روایی و روانی است؛ همانقدر #واقعی و تعیینکننده که شمشیر و صفآرایی آنگونه اند، و حتی قوی تر از آن.
پس شعار، اگر برخاسته از واقعبینی، حکمت و درک شرایط میدان باشد، خود یک «#سلاح» است؛ سلاحی برای شکستن هیمنه دشمن و تزریق ایمان در دل مؤمنان.
2️⃣ مرز باریک میان آگاهیبخشی و یأس آفرینی:
▫️اینکه مردم باید از واقعیات، مطلع باشند، امری درست و کلیدی در مدیریت عمومی است، اما هر داده یا تحلیلی که نتیجهاش #ناامیدی، #تسلیم، #ترس، و فروریختن روحیه مردم باشد، قطعا مطرح کردنش مضر و #حرام است.
▫️لذا موثرین اجتماعی، باید مرز باریک میان #آگاهیبخشی و #یأس_آفرینی را بشناسند، چرا که هر کلمه، یا «سازنده» است یا «سوزاننده».
▫️امروز در میانه نبرد حساس با رژیم صهیونی، توجه به این مسئله بسیار مهم است. رژیم صهیونیستی در این مسئله بسیار دقیق رفتار میکند و ای کاش ما هم کمی از آنها یاد بگیریم.
3️⃣ رعایت صداقت در اخذ تاکتیک ها:
▫️حضرت میداند که «واقعیت»، در هر زمان نباید بهگونهای بیان شود که منجر به سستی و فروپاشی روحیه جمعی شود، اما از خط قرمز اخلاقی نیز عبور نمیکند. لذا میگوید: «من نزد مؤمنان، دروغگو نیستم». بنابراین او از #تاکتیک بهره میبرد، اما از #فریب نه. یعنی حتی تاکتیک ها نیز باید با صداقت هماهنگ باشد، تا سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی خدشه دار نشود.
4️⃣ نوع نگاه صحیح به وعده های امام جامعه:
▫️هرگاه امام جامعه، وعده قطعی پیروزی در آینده میدهد، این وعده را میتوان در سه سطح فهم کرد:
1. گاه مبتنی بر #سنتهای_الهی است؛ که قطعا پیروزی برای متقین و اهل ایمان است.
2. گاه بر اطلاعات دقیق میدانی و تحلیلهای راهبردی استوار است.
3. و گاه، جملهای است «اِنشائی در مقام اِخبار»؛ یعنی خبری است از آینده، #مشروط_به_تلاش، همت و مجاهدت امروز شما.
▫️این نوع سوم، نه وعدهای #تخدیری، بلکه تکلیفیست بر دوش خواص و توده های مردم، هر کس متناسب با مسئولیتش. یعنی: اگر میخواهید این وعده محقق شود، باید چون کوه بایستید و چون آتش بجوشید.
▫️لذا این وعده ها، نباید منجر به #تخدیر و بی خیالی شما شده و تلاش شما کمتر بشود.
▫️خاطرم هست یکی از شهدا(شهید طهرانی مقدم یا شهید صیاد شیرازی) دراین باره میگفتند:
این بایدها و وعده های رهبری، برای مردم عادی، یک خبر خوش از آینده است، اما برای منِ مسئول، یعنی تو باید تمام تلاشت را بکنی که این وعده محقق بشود. این وعده رهبری یعنی سنگینی آن را بر دوش خود احساس کن.
▫️این نگاه، همان درک صحیح از رابطه وعدههای الهی و وظایف انسانی است؛ وعدههایی که اهل یقین، آن را نه مایه سکون و رخوت، بلکه منشأ مسئولیت میدانند.
💢 آیات و روایات اجتماعی|#عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9