💡 تصوف حلولی ▪️در دورهء چهارم تصوف، جنبهء نظری تصوف اهمیت یافت و جنبهء علمی را تحت الشعاع خود قرار داد. از آن پس، صوفیه، اتصّال به خدا را تنها هدف و مقصود صوفی می دانستند و به چیز دیگری اهمیت نمی دادند. ✖️ در این دوره برای نخستین بار، در سخنان بایزید بسطامی و سپس کلام جنید سخن از صحو و سُکر به میان آمد. بایزید، حالت سُکر (مستی) را برتر از صحو می دانست. و بالعکس جنید، حالت صحو را برتر از سُکر می دانست و سُکر را آفت راه تلقی می کرد. در نگرش بایزید و جنید، دو مکتب صوفیان صحو و سُکر ایجاد شد که در تعارض و تقابل با یکدیگر قرار گرفتند. صوفیان سکر در حالت وجد و شورِ خود، سخنانی بر زبان می آوردند که به شطحیات معروف شد. شطح به معنیِ جمله ای غریب، باورنکردنی و فضاحت آمیز! ▪️ شطحیات یک سری اظهارات و ادعا های نامانوس، نا معقول و نامشروع صوفیانه ای بود که بر زبان صوفی جاری می شد و به سادگی با عقل و منطق و دین، قابل تطبیق و تفسیر نبود. ✖️ مصادیق مهمی از شطحیاتِ صوفیان سُکر عبارتند از: ➖ ادعای حلول خدا در صوفی یا اتحاد صوفی با خدا و نهایتاً گفتن " انا الله " ➖ دفاع از ابلیس و احترام به وی ➖ بی اعتنایی به بهشت و دوزخ، پاداش و کفر ➖بی توجهی و سبک شمردن محبت رسول الله صلی الله علیه و آله، اهل بیت علیهم السلام، والدین، فرزند و... در کنار محبت به خدا ➖ عدم تلکف به اوامر و نواهی شرع در گفتار و عمل، نظیر نماز نخواندن، روزه نگرفتن، ترک حج و...! ▪️سخنان غیر شرعی و کفر آمیز صوفیان سکر، از عمده مواردی بود که در پی آن، مخالفت پیروان شریعت را به دنبال داشت. ✖️ نیکلسون می گوید: " اگر اقوالی که شیخ فرید الدین عطار به بایزید بسطامی نسبت می دهد صحیح بدانیم، باید او را در عداد غلات و گزافه گویان معتقد به وحدت وجود، و خواستار رفع تکالیف دینی بپنداریم. " 📚تاریخ تصوف در اسلام، ص ۶۱ 📚کشف المحبوب، ص ۲۳۰ و ۲۳۱ 📚 فلسفه و عرفان، ص ۱۸۲، ۳۸۱ 📚 پیدایش و سیر تصوف، ص ۶۹ #تصوف #صوفیه #غلات #بایزید #جنید_بغدادی #سکر #صحو #مستی @BotShenasi

💡 سید احمد نجفی #آقاجان و تمجید از وحدت وجودی ها ▪️چرا اقای نجفی به جای دعوت مردم به امامین صادقین و دیگر ذوات مقدسه معصومین، مردم را به #بایزید_بسطامی و #سعید_ابوالخیر و‌ #مولوی دعوت می کند؟ چرا به اشخاصی که اهل تصوف و وحدت وجود هستند؟ و تکفیرکنندگان آنها را ملامت میکند؟ مولوی مورد شناخت همگان می باشد، بایزید را هم قبلاً گفته ایم. اما سعید ابوالخیر کیست؟ موسس رقص سماع! ▪️ یک‌بار ابوطاهر فرزند#ابوسعید_ابوالخیر در حال سَماع، احرام بست و قصد حج کرد. ابوسعید نیز با وی همراه شد. اما وقتی به خرقان و بسطام رسید، گفت حج من این است که به زیارت قبر #ابوالحسن_خرقانی و #بایزید بسطامی بروم و از همان‌جا برگشت و تا آخر عمر حج نرفت. 📚 اسرارالتوحید، تصحیح شفیعی، جلد ۱ ، ص ۱۰۰ ▪️ همچنین وی می‌گفت: «خدا میداند که هرکس را خدا راه مکه پیش روی او نهاد، از راه حق فاصله گرفت. فرسنگ‌ها طیِ طریق کردن برای دیدار خانه‌ای سنگی چه سود؟ هنر آن است که بنشینی و بیت المعمور بر گِرد تو طواف کند.» #ابوسعید_ابوالخیر چنان به رقص سماع اعتقاد داشت که به مریدان گفته بود اگر صدای مؤذن را نیز شنیدید از رقص خود باز نایستید. 📚ارزش میراث صوفیه، ص ۶۸ ▪️ #ابوسعید_ابوالخیر مریدان را از سفر حج منع می‌کرد و شریعت را برای کسانی که به مقصد رسیده باشند منتفی می‌دانست. 📚ارزش میراث صوفیه، ص ۶۸ ▪️ ابوسعید و خانقاه او، بیشتر پذیرای مردم کوچه و بازار و طبقات محروم و زحمت‌کشان شهری و روستائی بوده. توجه و عنایتی را که وی به این افراد و حتی بدنامترین و رانده‌ترین چهره‌های جامعه داشت، از قبیل جوانِ مَست خراباتی و زن مطربه‌ای که روی گشوده در بازار نیشابور آواز می‌خواند، باید از مهمترین جنبه‌های مردمی اخلاق و اصول انسان دوستی او بدانیم؛ ابوسعیدابوالخیر به صلح‌کل مشهور بود. او همه را به دیدِ برادری و برابری می‌دید و همه مذاهب را محترم می‌شمرد! 📚 اسرارالتوحید، تصحیح شفیعی کدکنی، جلد ۱، ص ٦٢ و ٥٦ ▪️ #ابوسعید_ابوالخیر در پاسخ به سؤالات مردم از تفسیر قرآن، شعر می‌خوانده است. بجای دعا و ذکر و مناجات‌های وارده، شعر می‌خوانده و حتی برای بیماران شعر تجویز می‌کرده و دستور داده جلوی جنازه‌اش بجای قرآن شعر بخوانند و بر لوح قبرش بجای قرآن و ادعیه، شعر بنویسند. 📚 اسرارالتوحید، شفیعی کدکنی، ۱/۱۰۸ اقای نجفی شما را دعوت به این اشخاص کرده است و آنها را توحید فهم میداند! #آقاجون_نجفی #سیداحمد_نجفی #تصوف #صوفیه @BotShenasi

💡 تصوف حلولی (صحو و سکر) ▫️عامّه مسلمانان و همچنین فقها و متکلّمان در باب این گونه اقوال ، مسامحه و اغماض نشان نمی دادند و کلام بایزید را که سُبْحانی ما أعْظَمَ شَأنی می گفت و قول حلاّج را که بانگ أنا الحق می زد ، دعاوی رعونت آمیز خوانده و به همین سبب ، در تکفیر آن ها تردید نمی کردند . آن چه گاهی خشم و نفرت فقها و اهل ظاهر را نسبت به بایزید بر می انگیخت ، مربوط به همین حال سکر و غلبه این حالت بر وی بود . ▪️عمده مشکل صوفیه را می توان از ناحیه صوفیان سکر دانست . هر چند سخنان شطح آمیز ، پیش از بایزید ، از ابراهیم ادهم و رابعه عدویه نیز نقل شده است ، امّا شطحیات صوفیانه در کلام بایزید ، رنگی بسیار تند یافت چنان که حتّی سخنان حلاّج و شبلی هم تندتر و بی پرواتر از کلمات وی نبود . با وجود آن که حلاّج ، جانش را تقریباً بر سر همین شطحیات خویش نهاد ، امّا به هر حال شطحیات صوفیانه با نام بایزید ، پیوند و ارتباطی خاصّ یافته است . ▫️ سخنان بایزید به گونه ای بود که حتی شیخی صوفی به نام ابن سالم بصری ، آن را متضمّن کفر و در ردیف دعاوی فرعون یا بدتر از آن تلقّی نمود . شطحیاتِ گستاخانه بایزید بعد ها برای کسانی از صوفیه که تندروی و بی پروایی او را فاقد بودند ، اسباب دردسرشد ، و ناچار در تأویل آن ها سعی وافری نمودند ، و حتّی جنید به تأویل بعضی از آن ها پرداخت تا صوفیه را از تهمت های گران برهاند . حلاّج ( م ۳۰۹ ق ) نیز در شمار صوفیان سکر محسوب می شود . وی نخست از شاگردان جنید بود ، امّا در پِی مجادله ای که در موضوع صحو و سکر با جنید داشت ، سرانجام جنید به او گفت : ▫️ به زودی تو را بر سر چوب آویزان می کنند . از این رو ، حلاّج از جنید جدا شد و ارتباطش با صوفیه بغداد قطع شد . به نظر می رسد که اجتناب صوفیه بغداد از ارتباط با حلاّج ، برای عدم گرفتاری و جلو گیری از عواقب سخنانی بود که حلاّج ، بی پرده بیان می کرد . در جریان محاکمه حلاّج ، حتّی صوفیه بغداد و یاران جنید نیز نسبت به وی ، علاقه ای نشان ندادند ، به طوری که وقتی نظر ابومحمّد جریری ، یکی از مشایخِ صوفیه صحو را درباره حلاّج پرسیدند ، پاسخ داد : حلاّج ، کافر است ، و باید او را کشت . در آخرین محاکمه حلاّج ، از میان صوفیان بغداد فقط ابن عطاء آدمی ، مشهور به ابوالعبّاس ، نسبت به وی هم دردی نشان داد . خواجه عبداللّه انصاری ( م۴۱۸ ق ) معروف به 《 شیخ الاسلام 》 در 《 طبقات الصّوفیة 》 می نویسد : ▫️نظر مشایخ صوفیه در مورد حلاّج مختلف است . بیشتر ایشان ، وی را رد می کردند مگر سه نفر از ایشان : ابوالعبّاس عطا ، شیخ ابوعبداللّه خفیف و شیخ ابوالقاسم نصرآبادی . #تصوف #سکر #صحو #مستی #شراب #بایزید #حلاج #جنید @BotShenasi