|
🔸شاید با قدری تامل بیش‌تر می‌شد حدس زد که قرارگرفتن یک چهره‌ی شاخص امنیتی مثل #هاکان_فیدان در لجمن سیاست خارجه‌ی ترکیه، کاتالیزور تغییرات سوریه خواهد شد (به یادداشت تاریخ 19 خرداد 1402 این کانال مراجعه کنید).
🔑 ترکیب فیدان با #ابراهیم_کالین، که اینک سکان سازمان اطلاعات ترکیه (یعنی #میت) در دستان اوست و اشراف وی بر شخصیت‌های کاریزماتیک #غرب_آسیا و فلسفه‌ی این قطعه‌ی تمدنی دارد، می‌تواند تغییرات دیگری را نیز در پی داشته باشد. اساساً سابقه درخشان کالین در #عادی‌سازی_روابط_منطقه‌ای بود که اردوغان را به انتخاب این گزینه رساند. اینک بازی‌گری او در فرایند #صلح_ابراهیم بیش از پیش قابل فهم شده است.
🔹شاید با قدری دقت بیش‌تر در بافت جغرافیایی منطقه‌ی #شامات، می‌شد حدس زد که هر تغییری اگر در کرانه‌های غربی #دجله و #فرات لجام پاره کند، با شتاب به سمت #دمشق و #جولان خواهد تاخت. #سوریه، سرزمینی بی‌سپر در برابر تهاجم از شمال و شرق خویش است. اگرچه #ارتفاعات_جولان هم‌چون سپری در برابر غرب از این سرزمین محفاظت کرده‌اند، اما پای هیچ تضمینی را برای ممانعت از فعال‌شدن اسب‌های تروا -که از جانب غرب و شمال سرازیر شوند- در نزد زمام‌داران سوری امضا نکرده‌اند. پیش‌تر نیز سرعت تاخت و تاز نظامی در جغرافیای بی‌سپر را در زمان سقوط صدام در #عراق تجربه کرده بودیم. (لطفا به توپوگرافی سوریه که به‌پیوست تقدیم شده است، دقت فرمایید)
🔸امروز قابل پیش‌بینی است که #نتانیاهو در روزهای آتی، برای فائق‌آمدن بر #امتناعات_جغرافیایی واقع در جولان در مرز #لبنان، مسیر سوریه را برای دورزدن این ارتفاعات راهبردی انتخاب خواهد کرد. وجود ارتفاعات مشرف بر رودخانه‌ی #لیتانی این فرصت را به اشغالگران می‌دهد که استحکامات #جبهه_مقاومت را در منطقه‌ی کوهستانی جنوب لبنان از شمال قیچی کنند.
🔹امروز فرصت مغتنمی است که عبرت‌های تاریخی سرزمین‌های بی‌سپر را در بحبوحه‌ی میدان بازخوانی کرده و اهمیت مردم و معجزه‌ی اعتمادشان به زمام‌داران و نقش ترمیم‌گری ایشان در قبال نقص‌های جغرافیایی را، بار دیگر به حاکمان این مناطق خاطرنشان نماییم. اساسا #عقل_مقاومت در زمین این تجربه‌ها بالیده و قد برافراشته است. امروز بیش از هر روز دیگر به نیوشیدن از #عقل_مقاومت محتاجیم.
🔸از امروز باید چشم‌ها را به تحولات #قفقاز دوخت. #هوش_جغرافیایی به ما می‌گوید که وقتی سر تحول در #شام آشکار می‌شود، دم آن نیز در قفقاز تکان می‌خورد. اوضاع #گرجستان از این منظر بی‌ربط با وضعیت امروز #دمشق نیست.
🔹امروز، پرچم #اسلام_اموی با دست فرزندان #ابوسفیان از زیر خاک بلند شد. امروز مسجدی که #معاویه در آن خم و راست می‌شد، میزبان هلهله‌ی سفیانی بود. شاید بد نباشد که در فرصت‌های بعدی، کارکرد سپرگونه‌ی شام نسبت به #اورشلیم را نیز بررسی کنیم و تجربه‌ی #بنی‌امیه در محافظت از یهود فلسطین را که در تاریخ صدر اسلام مرور نماییم.
@shamim_yasz
بازخوانی درسهای مقاومت
⭕️ نکته‌ی اول:
✅ تساوی شرّ «استیلا» با «استبداد»
🔹 فرار از شرّ #استبداد به دامان #استیلا همان مقدار از منطق مقاومت به دور است که سقوط اسد در #سوریه را صرفا به تغییر جناح سیاسی در قوه‌ی مجریه‌ی جمهوری اسلامی ایران فرو بکاهیم. تاثیر و تأثر، چیزی است و علت و معلول چیز دیگر. این تقلیل باعث می‌شود #منطق_درونی انقلاب اسلامی هم‌چنان در حجاب #ناشناختگی و #ناشنیدگی باقی بماند.
🔹فرار از شرّ «حاکم مستبد» به دامان «نظم استیلائی» و امیدجستن از #نظام_سلطه، ناشی از فقدان #عقلانیت_سیاسی و غفلت از #منطق_مقاومت است. این یعنی درآمدن از چاله و افتادن در چاه. هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد که از «تنگنای چاله» به درآمده و به «تعفن چاه» پناهنده شوی. البته این سخن به‌معنای پذیرش استبداد و تسلیم در برابر حاکمان خودکامه و اقتدارگرا نیست. اما تقلا برای نجات، نباید به تئوریزه‌نمودن سازش با #هژمونی، تعظیم در مقابل #امپریالیسم و انفعال در مواجهه با قدرت‌های استیلاگر بیانجامد.
⭕️ نکته‌ی دوم:
✅ تمایز «باخت» با «بازی‌سازی»
🔹طبعا کسی درصدد انکار مخاطرات تغییر در آرایش محور مقاومت، با رفتن اسد نیست. جابه‌جایی در #عمق_استراتژیک ایران -خواه خواسته باشد، خواه ناخواسته- به‌هرروی، دلهره‌آور و مخاطره‌برانگیز و نفس‌گیر است. اما این‌که این تغییر را بلافاصله مساوی با شکست جبهه‌ی مقاومت بدانیم و افسارپاره‌کردن صهیونیزم در #جولان را نشانه‌ی غروب اقبال #تهران در ساخت نظم منطقه‌ای مطلوبش تلقی کنیم، چیزی جز داوری عجولانه و خام‌اندیشانه و #سهل‌پندارانه نیست.
🔹#باخت با #بازی‌سازی در میدان بسیار شبیه هم‌اند. اگر به مقیاس تحول توجه نکنیم، در تشخیص‌شان به خطا خواهیم رفت. لازمه‌ی این مطلوب، برخورداری مناسب از #نظم‌آگاهی است. باید اعتراف کنیم که نتوانسته‌ایم تدابیر مناسبی برای ارتقای سواد معطوف به درک #نظم (به‌ویژه نظم سیاسی و مدنی) در جبهه‌ی مقاومت پیاده کنیم.
🔹وقتی #جمهوری_اسلامی اراده کرد که اسد هم‌چنان در #دمشق بماند، این توانایی و ابزارهای آن را داشت که 14 سال این سقوط را، علی‌رغم اراده‌های بین‌المللی به تاخیر بیاندازد. اما این نظام هنوز مجهز و مسلح به نرم‌افزارهای #نظم‌سازی، حتی در درون مرزهای خودش نیز نیست و در تولید این ابزارها با چالش‌های جدی روبه‌رو بوده است. تبعات فقدان این نرم‌افزارها بی‌شک هر از چندی بر چهره‌ی آرزوهای این جبهه چنگ و خط می‌اندازد.
🔹لازمه‌ی ماندن اسد، نصب نرم‌افزارهایی در این 14 سال بود که بتواند تمنای حاکمیت اسد را از قلب و ذهن مردمان سوریه به یک #خواست_ملی تبدیل کند. این نرم‌افزار در یک جمله‌ی کوتاه عبارت است از: #مردم‌سالاری_دینی. ما به این نرم‌افزار، چه در داخل و چه در منطقه و جهان، به همان‌اندازه -و حتی بیش‌تر- نیازمندیم که به موشک و پهباد و دیگر سخت‌افزارهای #دفاع_تهاجمی.
⭕️ نکته‌ی سوم
✅ اهمیت صعه‌ی صدر در بازی نظم
🔹تغییر در #شامات، بخشی از #بازی_نظم در جهان جدیدی است که در حال شکل‌گیری است. این تغییر را نمی‌توان به یک تک مولفه‌ی سیاستی (مثل خودکامگی اسد یا تغییر جناح اجرایی ج.ا.ا) فروکاست؛ حتی این تغییر را نباید به ضرورت تحول در #نظام_سیاسی در یک کشور تقلیل داد.
🔹شکی در این نیست که فاصله‌گرفتن از رفتارهای استبدادی در جغرافیای مقاومت و بازگشت #غرب_آسیا یه شکوه تاریخی‌اش، یک ضرورت غیرقابل‌انکار است. اما نکته این‌جاست که این ضرورت به صرف سرنگونی حاکم اقتدارگرا به‌دست نمی‌آید؛ این مطلوب حتی با تغییر رژیم سیاسی و #گذار_به_دموکراسی آن هم به‌صورت آمرانه حاصل نمی‌شود.
🔹مهم‌ترین نکته‌ی این یادداشت نسبتا طولانی این است که تا جایگاه ملت‌های مسلمان در #نظم_جهانی و #نظام_بین‌الملل تغییر نکند، احوال مردم و اوضاع سفره‌ی ایشان بهبود پیدا نخواهد کرد. جبهه‌ی مقاومت در میدانی وارد شده است که ماحصل آن، تغییر منزلت ملت‌های مسلمان در #معادلات_نظم_جهانی است.
⭕️ نکته‌ی آخر
✅ ضرورت خروج از «خاورمیانه‌بودن برای غرب»
🔹تنگ‌شدن سفره‌ها و به‌بن‌بست‌رسیدن حوصله‌ها، در منطقه‌ای به فراخی #از_سند_تا_نیل، از زمانی شدت گرفت که مردمان این سرزمین به اسارت استیلای مدرن درآمدند. این اسارت مقارن بود با تعریف #سرزمین_میانه به #خاورمیانه. مقارن بود با فروپاشی مرزبندی‌های طبیعی و تاریخی و تحمیل #نظم_وستفالیایی و مرزبندی #سایکس_پیکو ای. باید صعه‌ی صدر بازتعریف #مرز و #نظم را داشت و از #تقلیل‌گرایی و #سهل‌پنداری در #بازی‌خوانی پرهیز کرد.
#درسهای_شام
@shamim_yasz
|
🔸رقّه (Raqqa) 📎 پایتخت #داعش از سال 2014 تا 2017 میلادی بود. این انتخاب از زمینه‌های ژئوپلیتیکی و تاریخی خاصی الهام گرفته است.
🔹اگر #رقّه را قاطعانه در صدر فهرست شهرهای باستانی #شامات قرار ندهیم، بی‌شک یکی از نامزدهای صدرنشینی در مدنیت منطقه‌ی #شام است. موقعیت خاص جغرافیایی و فرهنگی رقه باعث گردیده که در ادوار مختلفی، به‌عنوان #لجمن و #لبه_درگیری عمل کند.
🔸رقّه، محل درگیری سپاه امیرالمومنین علی‌بن‌ابی‌طالب با #معاویه در #نبرد_صفین 📎 بود. ارتش امپراتوری ایران در دوره‌ی #ساسانیان نیز در #نبرد_کالینیکیوم (Callinicum) 📎 از سری #جنگ‌های_ایبریایی (Iberian War) 📎 برای تسلط بر #گرجستان در همین منطقه با سربازان #روم درگیر شد. در این سه برهه، تاریخ شاهد تکرار نتایج مشابهی بوده است؛ این تکرار، بهکارگیری #هوش_ژئوپلیتیکی را برای تحلیل و تفسیر چنین تجربه‌هایی ضروری می‌کند.
🔹امیرالمومنین علی علیه‌السلام زمانی که عازم نبرد صفین بودند، برای عبور از رودخانه‌ی #فرات در شهر رقه، قایق‌های چوبی را به هم‌دیگر متصل کردند؛ پلی ساختند متشکل از صدها قایق تا از ساحل غربی فرات به سمت ساحل شرقی گذر کنند. مکان‌های زیارتی این شهر، قبر شهدای نامدار #صفین است. عمار و اویس در این شهر به خاک سپرده شده‌اند. اجساد شهدای صفین با قایق به این منطقه منتقل شده‌اند.
🔸جنگ صفّین در شرق رقّه رخ داده است. این منطقه اکنون زیر دریاچه‌ی سد فرات قرار گرفته است. آرامگاه‌هایی که در اطراف کوه «بنات ابوهریره» قرار دارند، باقی‌مانده‌هایی از آن منطقه هستند. «باب بغداد» که دروازه‌ی شام به #عراق بوده، از بقایای تاریخی تاریخی از زمان #هارون‌الرشید است.
@shamim_yasz