#اروند یا #دجله (۱)
در کرانه‌ی باخترانیِ(=غربیِ)ایران‌زمین، رودی پُر آب جریان دارد. #فردوسی در #شاهنامه از آن به اروندرود یاد کرده و نامِ دجله را تازی می‌داند:
اگر پهلوانی ندانی زبان
به تازی تو اروند را دجله خوان
آن‌گونه که از منابعِ کهنِ ایران برمی‌آید، نامِ دجله خود پارسی است. چنان‌چه در پارسیِ باستان tigrā و به پهلوی digtal/diglet(دجله)است.
معنیِ آن، تیزی و خروشندگی است. نامِ دجله در سه سنگ‌نبشته‌ی دوره‌ی #هخامنشیان آمده است. در #سالنامه_نبونید که گزارشِ پیروزی‌های کوروش است و اکنون در موزه‌ی بریتانیا نگهداری می‌شود، در #استوانه_کوروش و در #سنگ_نبشته_بیستون.
در سنگ‌نبشته‌ی بیستون، بندِ ۱۸، ستونِ یکم، نامِ دجله به پارسی tigrā و به ایلامی ti-ig-ra آمده است. در #اوستا نیز از اروند(ranghā)نام برده شده و خودِ این واژه از arwand/arang گرفته شده است که پهلوی است.
در #سنگ_نبشته_نرسی(۲۹۳-۳۰۳ م)، پادشاهِ #ساسانی، در پایکولی در شمالِ قصرشیرین و جنوبِ سلیمانیه در کشورِ عراق، نامِ دجله Dglty آمده است. این تنها سنگ‌نبشته از دوره‌ی ساسانی است که نامِ دجله در آن آورده شده است. هم‌اکنون در #زبان‌های_اروپایی Tigris کاربرد دارد که از اصلِ باستانیِ آن گرفته شده است. #لسترنج می‌گوید، دجله را عرب‌ها نام‌گذاری کرده‌اند.
منبع: پژوهشگاه ایران شناسی
#سازمان_جغرافیایی_ن_م
#اندیشکده_حکمرانی_آب
@WaterGovernanceThinkTankNGO
#سلسله_نوشتاری پیرامون بازشناسی #هویت_جغرافیایی_و_تاریخی رود #فرات (۱۳)
✅ #نواحی_فرات، در دوره #هخامنشیان در #تصرف_دولت_ایران قرار داشت. این نواحی به دلیل #حاصلخیزی، گاه در این دوران به شکل #هدیه به #اطرافیان_شاه_ایران تعلق می‌گرفت.
✅ #فرات در این باره نشیب و فرازهای بسیاری را به خود دیده است. #نواحی_فرات در همان سالهای اولیه اسلامی در زمان #عمر_بن_خطاب، به دست #عیاض_بن_غنم و #عتبة_بن_فرقد_سلمی به جنگ گشوده شد.
✅ در زمان #فتح_اسلامی، #خالد_بن_ولید از فرماندهان عرب بر #ساحل_فرات به اماکن تاریخی بسیاری به جامانده از دوره قبل از اسلام برخورد مانند #قصر_امغیشیا و #الیس.
✅ رقه: #فرات همواره مرز میان سرزمین #شام و #دیار_ربیعه و #دیار_بکر بوده است. در #شمال_بین‌النهرین از دیرباز، #۳_گروه_از_اعراب #جزیره_العرب ساکن بودند.
✅ محل سکونت آنها به نام خود آن قبایل در #جغرافیای_عراق خوانده می‌شد که عبارت بودند از: #دیار_بکر به مرکزیت شهر آمد، #دیار_ربیعه به مرکزیت #شهر_موصل و #دیار_مضر به مرکزیت #شهر_رقه.
✅ #رقه در #ساحل_فرات قرار داشت. #حضرت_علی (ع) در #سال_۳۶_هجری، مجبور به جنگ با #معاویه شد. این جنگ که به #صفین مشهور است، در این ناحیه روی داد.
✅ اکنون #مزارات چند تن از #شهدای_صفین و #قبر_عمار_بن_یاسر در #جزیره و #منطقه_حفاظت_شده_الثوره در #دریاچه_اسد در #استان_رقه و نیز چند منزلگاه #امام_علی (ع) و یارانش و در مسیر ایشان به سوی #صفین در مناطق مجاور #رود_فرات، وجود دارد.
ادامه دارد...
منبع: دلبری، شهربانو (۱۳۹۶).
#اندیشکده_حکمرانی_آب
@WaterGovernanceThinkTankNGO