📷 گزارش تصویری نشست علمی #حکمرانی_آب_در_ایران نشست نخست: #حوضه_آبریز_هیرمند مهندس مجید سیاری: اکوسیستم #هیرمند یک #میراث_جهانی است. 🗓 سه شنبه ۱۳ تیر ۱۴۰۲ 🏡خانه اندیشمندان علوم انسانی، سالن حافظ #وزارت_دفاع_و_پشتیبانی_نیروهای_مسلح #سازمان_جغرافیایی_نیروهای_مسلح #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

🎶 پوشه شنیداری سلسله نشست های #حکمرانی_آب_در_ایران (نشست دوم #حوضه_آبریز_هیرمند) 🗓 سه شنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۲ 🏡خانه اندیشمندان علوم انسانی #سخنران_دوم: #دکتر_حسین_ربیعی؛ عضو هیئت علمی گروه جغرافیای سیاسی دانشکده علوم جغرافیایی #دانشگاه_خوارزمی_تهران عنوان سخنرانی: #هیرمند، #قدرت_جغرافیا و یک و نیم قرن کشمکش #هیدروپلیتیک #وزارت_دفاع_و_پشتیبانی_نیروهای_مسلح #سازمان_جغرافیایی_نیروهای_مسلح #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

آب، افغانستان و هیدروپلیتیک (۲) ✅ #کنترل_آب_های_سطحی افغانستان #مهم_ترین_اصل_در_سیاست_گذاری_آبی افغانستان به شمار می‌رود. از زمان روی کار آمدن #طالبان در افغانستان علی رغم #کاهش_حجم_سرمایه_گذاری_خارجی و فراری شدن #مهندسان_سدساز، #سیاست_های_آبی این کشور #تغییر_نکرده، اما کم شدن تعداد مهندسان سد ساز، باعث شده تا #روند_سدسازی_کُند و #روند_احداث_کانال‌های_انحراف و #انتقال_آب_سرعت_گیرد. ✅ در این زمینه احداث #نهر_لشکری با #ظرفیت_۹۰۰_میلیون_مترمکعب در سال، #کانال_قلعه_فتح به موازات نهر لشکری و در پایین دست #بند_کمال_خان در مسیر #رود_بیابان و همچنین احداث #سد_قلعه_افضل با هدف جلوگیری از آورد رود بیابان به سمت ایران و انحراف آب به سمت #گودزره است. ✅ در پایین دست #بند_کمال_خان، #دو_کانال انحراف و انتقال آب #ترکو_و_قلعه_افضل به #طول_۸۲_کیلومتر در #ولایت_نیمروز #۹۴_درصد_پیشرفت فیزیکی دارند. ✅ #ایجاد_توقع_حقابه برای #کشاورزان_ولایت_نیمروز یک مانع بزرگ بر سر #حقابه_ایران از رودخانه #هیرمند خواهد بود. به فرض این که #مذاکرات_حقوقی، #سیاسی یا #امنیتی میان #ایران_و_افغانستان به نتیجه برسد و دولت افغانستان با رهاسازی حقابه هیرمند موافقت کند، حقابه هیرمند با مانعی به نام #مردم_افغانستان مواجه خواهد شد. ادامه دارد... یادداشتی از فرشید عابدی #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

❇️ هیدروپولیتیک ایران و همسایگان (۱) ✅ #مدیریت_آب را به‌ صورت کلان می‌توان در سه بخش #آب‌های_داخلی، #بین‌_المللی و #فرامرزی دسته‌بندی کرد. ✅ #مدیریت_آب‌های_فرامرزی مربوط به #حوضه‌های_آبریز_مشترک میان #دو_یا_چند_کشور می‌شود که این موضوع همواره چالشی برای کشورهای مشترک در یک حوضه آبی بوده و در سال‌های اخیر نیز این چالش و تنش‌ها بیشتر شده است. ✅ #ایران هم از این موضوع مستثنی نیست و شاهد #تنش‌هایی با #کشورهای_همسایه هستیم. کشورهای همسایه به‌ویژه #ترکیه و #افغانستان سعی داشته‌اند با #سدسازی‌های مختلف به‌روی رودخانه‌های #ارس، #دجله و #فرات، #هیرمند، #فراه و... #حق‌آبه_ایران را نادیده بگیرند و #آب را #ابزاری_برای_گرفتن_امتیاز قرار دهند. ✅ #اختلافات_آبی با #افغانستان به‌واسطه #عدم_پرداخت_حق‌آبه_ایران از #هیرمند و همچنین #سدسازی‌های_گسترده_ترکیه در قالب #پروژه‌های_داپ_و_گاپ اصلی‌ترین دلایل اختلافات آبی ایران با همسایگان هستند. ✅ #ایران با داشتن #۷_حوضه_آبریز_فرامرزی با کشورهای همسایه و #دارا_بودن_مزایا_و_معایب همزمان هر دو نوع #حاکمیت #فرامرزی_بالادست_در_غرب کشور و #پایین‌دست_در_شرق کشور با پیچیدگی‌های ویژه‌ای روبه‌رو است. ادامه دارد... منبع: بنیاد ملی نخبگان #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

📹 ببینید | 🛑 سدهایی برای نابودی ایران... ❌ یکی از بزرگترین آنها نامش #کاراکورت است و #ترکیه آن را بالا دست #رود_ارس ساخته است. رود ارس از #ترکیه و #ارمنستان سرچشمه می‌گیرد، #مرز_ایران_و_ارمنستان_و_آذربایجان را طی می‌کند و در آذربایجان به #دریای_خزر می‌ریزد. ❌ #سد_کاراکورت بخشی از یک پروژه بزرگتر به اسم #داپ است. به گفته برخی کارشناسان ترکیه در صدد است که بین #۹۰_تا_۱۲۰_سد روی #ارس بسازد. ایجاد این سدها سهم ایران را از آب ارس به شدت کم می‌کند. ❌ #آب_ارس قرار است #هزاران_هکتار از #اراضی_کشاورزی ۳ استان #آذربایجان_غربی، #شرقی و #اردبیل را سیراب کند و بخشی هم برای خود #رود و #محیط_زیست باقی بماند. ❌ در #شرق_کشور، دو رود بسیار مهم از افغانستان به ایران می‌آید: #هیرمند و #هریرود. بخشی از آب #دریاچه_هامون، #چاه‌نیمه‌ها و #نیاز_سیستانی‌ها از هیرمند تامین می‌شد، اما الان #یک_دهم_میزان_آب_توافق_شده هم به ایران نمی‌رسد. ❌ افغان‌ها با ساخت #سد_کمالخان، جلوی ورود آب و سیلاب هیرمند را به ایران گرفته‌اند و آن را به شوره‌زار گودزره انتقال می‌دهند. ❌ نتیجه اقدامات آنها #خشکی_هامون، یکی از مهمترین دریاچه‌های جهان است. #رود_هریرود هم از #افغانستان سرچشمه می گیرد، #مرز_ایران_و_ترکمنستان را طی می‌کند و به ترکمنستان وارد می‌شود.  ❌ آب #سد_دوستی در ایران از این رود تامین می‌شد. حالا #حجم آب #سد_دوستی_کمتر_از_۱۵_درصد است. #۲_سد_سلما_و_پشدان افغانستان علت اصلی کاهش حجم آب سد دوستی هستند. منیع: عصر ایران؛ فرزانه احمدی #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

❇️⭕️ مروری بر پیشینه قراردادهای ایران و افغانستان در رابطه با حقابه هیرمند (۳) ✅ در #سال_۱۲۷۵ طغیان رود #هیرمند موجب #تغییر_مجرای آن در #ناحیه_دلتا شد و با #انحراف_مسیر_رودخانه_به_سمت_غرب، قسمت اعظم آب از طریق مجرای جدید ( #پریان) به سمت #دریاچه_هامون جاری شد؛ ✅ #تغییر_مجرای_رودخانه اختلافاتی میان ساکنان دو سوی مرز بر سر #مالکیت_اراضی_بین_مجرای_قدیم و #مجرای_جدید به‌وجود آورد. ✅ #افغانستانی‌ها نسبت به #تغییر_مرز به واسطه #تغییر_مجرای_آب_هیرمند مدعی شدند و ضمن #تصرف_اراضی واقع در میان #مجرای_قدیم و #مجرای_جدید_سد_سیستان را تخریب کردند و #احداث_بندها بر روی #هیرمند تمام آب رودخانه را به طرف خود جاری کردند. ✅ #کاهش_بارندگی در #بخش_بالادست_رودخانه باعث #کم‌آبی شدیدی در #ناحیه_دلتا در #تابستان_۱۲۸۱ شد. ✅ به گونه‌ای که #سیستان و #چخانسور با کم‌آبی روبه‌رو شد؛ که در بخش دلتا به بروز منازعه منجر شد. در #سال_۱۲۸۱ گروهی از نظامیان افغانستانی پس از تجاوز به خاک ایران در بازگشت #بند_سیستان را تخریب کردند؛ ✅ این مساله #کم‌آبی_سیستان را تشدید کرد، که منجر به مهاجرت مردم سیستان به افغانستان شد. #اختلافات به‌ وجود‌ آمده بر سر #مکان_مرز و #تجاوز_افغانستانی‌ها به ایران به همراه کم‌آبی شدید سیستان موجب تنش شدیدی میان ایران و افغانستان شد که در نهایت موضوع به #حکمیت_دولت _نگلستان سپرده شد. ✅ #مک_ماهون، به همراه #کمیسیون داوری خود در #سال_۱۲۸۲ در سیستان مستقر شد و مطالعات مربوط به آب و زمین در سیستان را آغاز کرد. ادامه دارد... منبع: تجارت فردا #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

❇️⭕️ مروری بر پیشینه قراردادهای ایران و افغانستان در رابطه با حقابه هیرمند (۵) ✅ در #سال_۱۳۰۹ و #۹_سال_بعد_از_استقلال_افغانستان، طی #مذاکرات سفیر وقت #ایران در کابل با وزیر امور خارجه #افغانستان درباره #هیرمند، مقرر شد طرفین #برای_حل_اختلافات خود بر سر #حق‌آبه_هیرمند، #کمیسیونی_مشترک تشکیل دهند؛ ✅ این کمیسیون #پس_از_یک_سال با وجود #توافق_بر_سر_تنصیف_آب_هیرمند در مورد #مکان این #تقسیم_به_توافق_نرسیدند و #مذاکرات_کمیسیون_مشترک_هیرمند با #شکست مواجه شد؛ ✅ با شروع #کاهش_آب_رودخانه و #کم‌_آبی در #تیرماه_سال_۱۳۱۵ افغانستانی‌ها تمام آب را به طرف زمین‌های کشاورزی خود جاری کردند؛ ✅ به گونه‌ای که #مردم برخی از #روستاهای_سیستان_جهت_تامین_آب مورد نیاز خود مجبور به #حفر_چاه شدند؛ ✅ #اقدام_افغانستانی‌ها باعث #نابودی_محصولات_کشاورزی بخشی از #روستاها و #نواحی_مرزی شد و خشم کشاورزان سیستانی را برانگیخت. ادامه دارد... منبع: تجارت فردا #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

❇️⭕️ مروری بر پیشینه قراردادهای ایران و افغانستان در رابطه با حقابه هیرمند (۷) ✅ #عدم_پایبندی_دولت_افغانستان به #توافقات_آبی_با_ایران موجب شد مشکل #کم‌آبی_در_سیستان همچنان ادامه یابد. ✅ #ایران طی سال‌ها تلاش کرد تا #مذاکراتی را با دولت #افغانستان آغاز کند ولی این #مذاکرات_هیچ‌گاه_به_نقطه_مثبتی_نینجامید، ✅ حتی در #سال_۱۳۲۶ افغانستان کم‌آبی #هیرمند را دستاویزی قرار داد و تمامی آب باقیمانده را نیز به سوی زمین‌های خود برگرداند، به گونه‌ای که #ساکنان_سیستان از نظر #آب_آشامیدنی نیز در تنگنا قرار گرفتند. ✅ در ادامه #تنش‌ها_میان_ایران_و_افغانستان در #سال_۱۳۲۶، #دولت_ایران تصمیم گرفت #هیاتی برای #بررسی_علت_کم‌آبی_سیستان برای #بازدید از #حاشیه^هیرمند به افغانستان اعزام کند؛ ✅ این مساله مورد موافقت افغانستانی‌ها قرار نگرفت؛  به‌دنبال آن نیز #دولت_ایران تصمیم گرفت #موضوع_تقسیم_آب_هیرمند را به #شورای_امنیت ارجاع دهد؛ ✅ در نهایت #ایالات‌_متحده_آمریکا، #ایران را #از_طرح_مساله_در_شورای_امنیت_منصرف_کرد و پیشنهاد #تشکیل_کمیسیونی_بی‌طرف برای #حل_مساله_تقسیم_آب_هیرمند را داد که مورد موافقت دو کشور قرار گرفت؛ ادامه دارد... منبع: تجارت فردا #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

❇️⭕️ مروری بر پیشینه قراردادهای ایران و افغانستان در رابطه با حقابه هیرمند (۸) ✅ #ایالات‌_متحده_آمریکا، ایران را از طرح مساله در #شورای_امنیت منصرف کرد و پیشنهاد تشکیل #کمیسیونی_بی‌_طرف برای #حل_مساله_تقسیم_آب_هیرمند را داد که مورد #موافقت_دو_کشور قرار گرفت؛ ✅ در این راستا #ایران یکی از #کارشناسان_فنی خود را برای بازدید از حاشیه #هیرمند و تاسیسات ساخته‌شده بر روی آن به #افغانستان اعزام کرد؛ در نظر نهایی این کارشناس درباره #علل_کم‌_آبی_منطقه_سیستان_ایران، «حفر رود در مسیر و توسعه کشاورزی در افغانستان» از دلایل این کم‌آبی عنوان شد. ✅ #دولت_آمریکا همچنین در #سال_۱۳۲۹_سه_نفر_متخصص در این زمینه را از کشورهای #شیلی، #کانادا و #ایالات‌_متحده برای عضویت در #کمیسیون انتخاب کرد. ✅ #کمیسیون_بی‌_طرف، مقدار #آب_لازم برای منطقه #سیستان ایران را (۰/۶۲) #میلیارد_متر_مکعب_در_سال یعنی به‌طور #متوسط_۲۲_متر_مکعب_در_ثانیه تعیین کرد؛ ✅ بر اساس #رای_کمیسیون، این میزان که کاملاً به #ضرر_ایران بود، در #سال‌های_کم‌آبی کاهش می‌یافت و به هیچ عنوان با #نیازهای_آبی_منطقه_سیستان مطابقت نداشت به همین دلیل نیز #مورد_توافق_دولت_ایران_قرار_نگرفت؛ ✅ با این حال #دولت_افغانستان که از رای #کمیسیون_بی‌طرف بسیار خرسند بود، همواره به نظرات کمیسیون بی‌طرف استناد می‌کرد و آن را مبنا و اساس مذاکره با ایران در زمینه تقسیم آب هیرمند می‌دانست و تلاش می‌کرد میزان آب جاری به ایران را به مقدار تعیینی از سوی کمیسیون محدود کند. ادامه دارد... منبع: تجارت فردا #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

❇️⭕️ مروری بر پیشینه قراردادهای ایران و افغانستان در رابطه با حقابه هیرمند (۱۰) ✅ از #سال_۱۳۵۱ تاکنون، این #معاهده_مورد_پذیرش_و_استناد_دو_طرف بوده و قرارداد جدیدی در رابطه با بهره‌برداری از #هیرمند میان دو کشور شکل نگرفته است. ✅ با #وقوع_انقلاب_در_ایران و #حمله_شوروی_به_افغانستان در #سال_۱۳۵۷، موضوع #طرح‌های_مشترک به #فراموشی_سپرده_شد. ✅ #آشفتگی اوضاع #داخلی_افغانستان با #حمله_شوروی و سپس #وقوع_جنگ‌های_داخلی در این کشور، #مانع از انجام #هرگونه_کنترلی_از_سوی_افغانستان_بر_جریان_آب_هیرمند شد. ✅ در #سال_۱۳۵۷، گروه #طالبان با #تصرف_کابل و به #کنترل درآوردن #بخش‌های_وسیعی_از_افغانستان به قدرت رسید. در زمان #حکومت_طالبان در #افغانستان، #خشکسالی_شدیدی در بخش‌های وسیعی از #آسیای_مرکزی، #ایران، #افغانستان و #پاکستان رخ داد که به مدت #۴_سال دوام داشت. ✅ #کاهش_بارندگی در قسمت #علیای_رودخانه و #تضاد در #دیدگاه‌های_سیاسی_گروه‌های_حاکم در #دو_کشور، زمینه را برای #قطع_کامل_آب_هیرمند و تحت فشار قرار دادن ایران فراهم کرد و برای #اولین‌بار_جریان_آب_هیرمند با #بستن_دریچه‌های_سدهای_مخزنی #ارغنداب و #کجکی بر روی ایران بسته شد. ادامه دارد... منبع: تجارت فردا #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

❇️⭕️ وقایع مهم بخش آب... ✅ #وقایع مختلف رخ‌داده در #بخش_آب بسته به #میزان_اهمیت آنها، وضعیت این بخش را در #موضوعات_مختلف_سازه‌‌‌ای، #مدیریتی، #تنش‌‌‌های_آبی، #سرمایه‌_گذاری و... نمایان‌تر کرده و اطلاع از آنها به شناخت بهتر وضعیت این بخش کمک می‌کند. ✅ در این راستا برخی #وقایع_مهم_بخش_آب در ‌‌‌#سه‌_ماه_دوم_سال_جاری شامل موارد زیر است: ✅ ۱) بحرانی‌تر شدن وضعیت #تامین_آب_شرب در مناطق #جنوب_کشور، ۲) #عدم‌_رها‌سازی_حق‌آبه_ایران از رودخانه #هیرمند از سوی افغانستان و اعتراض رسمی کشور نسبت به این موضوع، ✅ ۳) #وضعیت بسیار بحرانی #دریاچه_ارومیه در فصل تابستان و خشک شدن قریب به صددرصدی آن، ۴) #وقوع_سیل در چند استان از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان‌شمالی، اردبیل و برخی شهرهای واقع در نوار شمالی کشور از جمله رخداد سیل شدید در شهر آستارا و ایجاد خسارت فراوان، ✅ ۵) #اجرای_طرح‌‌‌های_اضطراری_آبرسانی در شهرها و روستاهای دارای تنش آب شرب، ۶) #اعتراض_کشورهای_آسیای_میانه به سیاست‌‌‌های آبی افغانستان و ✅ ۷) #تشدید_بحران_آبی_منطقه با تکمیل کانال قو‌‌‌ش‌تپه، ۸) #بازدید_هیات_فنی_ایران_از ایستگاه آب‌سنجی #دهراوود واقع در بالادست سد کجکی روی رودخانه هیرمند واقع در کشور افغانستان. #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

❇️⭕️ حیات سیستان در گرو دیپلماسی آب (۱) ✅ منطقهٔ مهم و تاریخی #سیستان شامل ۵ شهرستان #زابل، #زهک، #هیرمند، #نیمروز و #هامون با حدود #۴۰۰_هزار_نفر_جمعیت در شمال #استان_سیستان‌_و_بلوچستان واقع شده است. ✅ وجود بقایای #دولت‌_شهر_باستانی_۵_هزار_سالهٔ_ایران تحت عنوان « #شهر_سوخته» در #شهرستان_هامون، نشانگر قدمت بالای تاریخی منطقهٔ سیستان است. ✅ این منطقهٔ حاصلخیز و هموار از هزاران سال پیش، محل اصلی بهره‌برداری از آب #رودخانهٔ_هیرمند بوده و نقاط کوهستانی بالادست این رودخانه واقع در #افغانستان کنونی، مصرف آب کمتری در مقایسه با سیستان ایران داشته‌اند. ✅ #منطقهٔ_سیستان در سال‌های اخیر با #کمبود_شدید_آب مواجه شده است. #تشدید_خشکسالی می‌تواند به #تخلیهٔ_جمعیت از این منطقه و تبدیل آن به #کویر منجر شود. ✅ این در حالی است که #منطقهٔ_سیستان به‌دلیل وجود #پتانسیل‌های_فراوان_تاریخی، #تجاری و عبور #کریدورهای_بین‌_المللی از آن، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برای ایران برخوردار است. ✅ همچنین #تخلیهٔ این #منطقهٔ_مهم_مرزی_از_جمعیت و #ایجاد_کویر_سیستان می‌تواند به‌لحاظ #امنیتی نیز خطرات فراوانی را برای کل کشور به‌همراه داشته باشد. ✅ به‌گونه‌ای‌که در صورت #پیوند_خوردن_این_کویر_احتمالی به #بیابان_لوت و #دشت_کویر و بدین ترتیب، اتصال کویرهای داخلی و مرکزی ایران به مرزهای بعضاً ناآرام شرقی کشور، عمق خاک ایران و مناطق و شهرهای مهم کشور به‌لحاظ امنیتی با معضلات و خلأهای جدی مواجه خواهند شد.  ادامه دارد... منبع: حامد حکمت‌آرا #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO