#پاچه_خواری/ #پاچه_خاری – #ضرب_المثل ۱۷
❣بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلیدِ درِ گنجِ حکیم ❣
👌پاچه خواری- پاچهخاری
حکمت های نهفته در کله پاچه!
🍵نقل میکنند که روزی سفره ای گسترانیده و کله پاچه ای بیاوردند.
👑 سلطان فرمود:
در این کله پاچه اندرزها نهفته است.
🍲سپس لقمه نانی برداشت و یک راست ” مغز ” کله را تناول نمود، سپس گفت:
اگر می خواهید حکومتی جاودان داشته باشید، سعی کنید جامعه را از ” مغز ” تهی کنید.
👅سپس ” زبان ” کله پاچه را نوش جان و فرمود:
اگر می خواهید بر مردم حکمرانی کنید ” زبان ” جامعه را کوتاه و ساکت کنید.
👁👂سپس ” چشم ها و بناگوش ” کله پاچه را همچون قبل برکشید و فرمود:
برای این که ملتی را کنترل کنید، بر چشم ها و گوش ها مسلط شوید و اجازه ندهید مردم زیاد ببینند و زیاد بشنوند.
👳وزير اعظم عرض کرد:
پادشاها! قربانت بروم حکمت ها بسیار حکیمانه بودند، اما جواب شکم ما را چه میدهید؟
👑ذات ملوكانه، در حالی که دست خود را بر سبيل های چرب خویش می کشیدند، با ابروان خود اشاره ای به ” پاچه ” انداختند و فرمودند:
🍗شما ” پاچه ” را بخورید و ” پاچه خواری ” را در جامعه رواج دهید تا حکومت مان مستدام بماند…!
🟥معنای کنایی
چاپلوسی بهمعنای مدح و ثنای کسی بهمنظور جلب توجه یا دریافت چیزی است و یکی از رذایل بهشمار میرود. چاپلوسی، تملقهایی است که نشان از شرک خفی در نهاد شخصی دارد که آن را مرتکب شدهاست.
پاچهخاری اصطلاحی است که برای چاپلوسی بیش از حد بکار برده شده و نوع خاصی از توسل به احساسات است. پاچهخار نوعی توهین محسوب میشود.
@adabkhane
#شاه_بیت ۳۳
دست طمع چو پیش کسان کرده ای دراز
پل بسته ای که بگذری از آبروی خویش
#نظیری_نیشابوری(دهم ه.ق)
@adabkhane
#واکاوی_واژه ۷
#واکاوی_واژه_صدقه
🔍واکاوی واژگان 🔍
🎁 واژه صدقه 🎁
💞بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلیدِ درِ گنجِ حکیم 💞
📒صدقة. [ص َ دَ ق َ ] (ع اِ) آنچه بدرویش دهی در راه خدای تعالی.
مترادف صدقه: بلاگردان، خیر، خیرات، خیریه، تصدق، زکات
📝لغوی:
صدقه از ریشه صدق است که در لغت به معنای صحت ایمان شخص به ادای شکر خداست .
« الصدقة شکر ٌ لله تعالی علی نِعَمِهِ وهی دلیل بصحة ایمان مؤ دیها وتصدیقِهِ ولهذا سُمیِت صدقة ( مهر زنان راهم صداق گویند که نشانه صداقت مرداست) »
📗 الموسوعة الفقهیة
✏️اصطلاحی:
«صدقه» عبارت است از: مقدار مالى كه آن را از دارايى خود خارج كنند و با قصد قربت، به مستمندان بدهند و دو نوع است: واجب (زكات مال و زكات فطره) و مستحب.
برابر پارسی: دردگردان
🎁انواع صدقه :
صدقه بر پنج گونه است:
1: صدقه مال، که همان بذل و تصدق و انفاق است.
2: صدقه جاه و مقام، که شجاعت و واسطه شدن است (برای رفع حوائج و مشکلات دیگران).
3: صدقه عقل و نظر، که همان مشورت و شور دادن است.
از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که فرمودند: صدقه بدهید بر برادرانتان با علمی که او را راهنمایی کند و رأی و نظری که او را استوار سازد و آموزش را اصلاح نماید.
4: صدقه علم، و آن بذل علم به اهلش، و نشر و گسترش آن بر مستحق آن است.
حضرت محمد(ص) در این رابطه فرموده اند: از صدقه اینکه آدمی علم را به مردم تعلیم دهد و فرمود: زکات علم، یاد دادن آن به کسی که نمیداند.
5: صدقه زبان، که همان اصلاح و وساطت بین مردم و کوشش در خاموش کردن چیزهایی که موجب افروختن کینهها و خصوصیتهاست و اصلاح و آشتی دادن میان افراد.
☀️از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمودند: با فضیلتترین صدقه، صدقه زبان است. عرض کردند: یا رسولالله صدقه زبان چیست؟
فرمودند: شفاعتی که به واسطه آن، اسیری(بیچاره و مظلومی) را آزاد کند و از ریختن خونی مانع گردد و به برادر خویش خیری رساند و بدی و ناخوشایندی را از او دفع نماید.
📚منابع:
1-نهجالبلاغه، ص 494، حکمت 137 و 138
2-بحارالانوار، ج 75، ص68
3-کافی، ج 4، ص 3
4-مشکاةالانوار، ص 70
5-آموزههای اخلاقی در کلام معصومین، ص 260 – 249 – 250
6-بحارالانوار ، ج 73 ، ص 138
7-عدةالداعی، ص 71 – 72
8- بحارالانوار ، ج 93، ص 137
✍پژوهش: #دکتر_محمدی_مبارز
@adabkhane
#شاه_بیت ۳۴
حتی کلاغِ باغ تو بودن، قشنگ بود
گاهی اگر حسود نمی شد مترسک ات
#محمد_علی_بهمنی (معاصر)
@adabkhane
#رفتم_اصفهان_برای_کار_آسان_کَپه_گذاشتند_سرم_گفتند_برو_آسمان
#ضرب_المثل 16
✨بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلیدِ درِ گنجِ حکیم✨
🚶رفتم اصفهان، برای کار آسان،
کَپه گذاشتند سرم، گفتند برو آسمان🚀
📖 میگویند:
… شخصی در كارهای كشاورزی به این و آن كمك میكرد و مزد میگرفت💰،
… شایع شده بود كه در اصفهان كار آسان و پر درآمد زیاد است.
🚶آن مرد كه از كار كردن در مزرعه این و آن خسته شده بود، راه اصفهان را در پیش گرفت كه هم كار آسانی پیدا كند،
هم پول و دارایی زیادی گیرش بیاد 💰…
موقعی كه به اصفهان رسید؛
از مردم آنجا سراغ كار آسان و پردرآمدی که در خیالش بود را گرفت⁉️
مردِ اصفهانی او را به جایی برد …
كه در آنجا یك ساختمان چند طبقه میساختند …🏗
كَپهای را پُر از گِل كرد و به سَر او گذاشت و گفت:
… «این گِل را بِبر طبقه چهارم بده بَنا»
… خلاصه آن روز را این آدم بیچاره كه خیال میكرد در اصفهان كار آسان و پر درآمد زیاد هست به كَپهكشی گذراند.
و عصر هم خسته و كوفته پول كمی از صاحب كار گرفت و با خودش گفت:
… اگر كار آسان اصفهان این است⁉️
وای به حال كار سختش‼️
فردای آن روز فرار را بر قرار ترجیح داد و به ده خودش بازگشت …❗️
… موقعی كه به دِه رسید،
یك نفر از او پرسید:
… در اصفهان، كارِ آسان هست یا نیست؟
او در جوابش گفت:
«رفتم اصفهون، سی كار آسون❗️
كَپه هِشتند به سَرم، گفتن بَر (بِبَر) آسمون»
نظير ضرب المثل : به بوى کباب رفت ديد خر داغ مىکنند!
🟩 معنای کنایی
این ضرب المثل برای فردی به کار می رود که انتظار کار آسان و پُر سودی را داشته اما به آن دست نیافته است…!
@adabkhane
#شعر ۱۵
#غزل
خورشید من! برای تو یک ذره شد دلم
چندان که در هوای تو از خاک بگسلم
دل را قرار نیست، مگر در کنار تو
کاین سان کشد به سوی تو، منزل به منزلم
کبر است یا تواضع اگر، باری این منم
کز عقل ناتمامم و در عشق کاملم
با اسم اعظمی که به جز رمز عشق نیست
بیرون کِش از شکنجهی این چاه بابلم
بعد از بهارها و خزانها، تو بودهای
ای میوهی بهشتی از این باغ، حاصلم
تو آفتاب و من چو گل آفتابگرد
چشمم به هر کجاست تویی در مقابلم
دریا و تخته پاره و توفان و من، مگر
فانوس روشن تو کشاند به ساحلم
شعرم ادای حق نتواند تو را، مگر
آسان کند به یاری خود «خواجه» مشکلم
«با شیر اندرون شد و با جان بهدر شود
عشق تو در وجودم و مِهر تو از دلم»
#حسین_منزوی
@adabkhane
Alireza Ghorbani - Ey Tobeam Shekaste (320).mp3
894.1K
ای توبه ام شکسته،از تو کجا گریزم...!
#آواز ۱۱
@adabkhane
#شاه_بیت ۳۵
اهل دل را به بدی یاد مکن بعد از مرگ
خواب و بیداری این طایفه، یکسان باشد
#صائب_تبریزی (یازدهم ه.ق)
@adabkhane
#شعر ۱۶
#غزل
همه عمر برندارم سر از این خمار مستی
که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی
تو نه مثل آفتابی که حضور و غیبت افتد
دگران روند و آیند و تو همچنان که هستی
چه حکایت از فراقت که نداشتم ولیکن
تو چو روی باز کردی دَرِ ماجرا ببستی
نظری به دوستان کن که هزار بار از آن بِه
که تحیّتی نویسی و هدیتی فرستی
دل دردمند ما را که اسیر توست یارا
به وصالْ مرهمی نِه چو به انتظار خستی
نه عجب که قلب دشمن شکنی به روز هَیجا
تو که قلب دوستان را به مفارقت شکستی
برو ای فقیه دانا به خدای بخش ما را
تو و زهد و پارسایی من و عاشقی و مستی
دل هوشمند باید که به دلبری سپاری
که چو قبلهایت باشد بِه از آن که خود پرستی
چو زمام بخت و دولت نه به دست جهد باشد
چه کنند اگر زبونی نکنند و زیردستی
گِله از فراق یاران و جفای روزگاران
نه طریق توست سعدی کم خویش گیر و رستی
#سعدی
@adabkhane
#این_شتریست_که_درِ_خانه_هر_کسی_میخوابد
#ضرب_المثل 17
بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلیدِ درِ گنجِ حکیم
🐫 این شتری است که درِ خانه هر کسی می خوابد
سه روز قبل از عید قربان، یک شتر ماده را، با انواع گلهای رنگارنگ و حتی سبزی و بر گهای درختان زینت داده بودند
و جمعیتِ بسیاری، از هر طبقه و صنف دنبال او راه می افتادند و در شهر می گرداندند،
برای او طبل و نقاره و شیپور می زدند و سخنان دینی و اشعار مذهبی می خواندند.
… 🐫این شتر از هر جای و هر کوی و برزن که می گذشت، مردم دور او جمع می شدند و پشم حیوان را؛ عَوام الناس،(بویژه زنانِ حاجت مَند)مایه اقبال و رفع نِکبت و بدبختی دانسته
و به عنوان تَیَمُّن و تَبَرک از بدنش می کندند و از اجزا آن تَعویذ و حِرزِ بازو و گردن خود و اطفال ( برای جلوگیری از چشم زخم و…) قرار می دادند⁉️
👆این جریان و آداب و رسومش که ریاست آن به عهده شخصِ مُعینی است؛ مباشرینی با القاب خاص دارد.
… و مدت سه روز به طول می انجامد و در این مدتِ شتر گردانی؛
که به درِ خانه هر یک از اعیان و اشراف شهر می رسیدند، شتر را به زانو در می آورده و از صاحب خانه، به فراخور مقام و شخصیتش، هدایای قابل توجهی(نقد یا جنس) دریافت می کردند و می گذشتند.
روز سوم که روز عید قربان بود، این حیوان زبان بسته را، به طرز جانگدازی نحر می کردند،😔
… و هنوز جان در بدن داشت❗️ که هر کس با خنجر، چاقو و دشنه حمله ور می شد و شتر قربانی که هنوز چشمان وحشت زده اش در کاسه سر به اطراف می نگریست⁉️
تمام اعضای بدنش را پاره پاره کرده و گوشت هایش به یغما می رفت.
🔵معنای کنایی
باری، به گفته استاد ارجمند شادروان “سید جلال الدین همایی” : از مبنای همین کار در زبان فارسی، کنایات و امثالی وارد شده است، مانند؛
✔شتر را کشتند⁉️ یعنی: کار تمام شد. ✔فلانی شتر قربانی شده است⁉️
یعنی: هر کس او را به طرفی می کشید، یا به معنی اینکه، دور او را گرفته، اهمیتش می دهند! ولی بالاخره نابودش خواهند کرد.
⬅ در دنباله مطلب به این اصطلاح و ضرب المثل می رسند که؛
✔شتر را در منزل فلانی خوابانده اند⁉️
یعنی: غائله را به گردن او انداختهاند.
اما
✔ این شتری است که، درِ خانه هر کسی می خوابد.
⬅ اصطلاح و ضرب المثلی است که به عنوان تسلیت و همدردی به کار می رود، تا مصیبت دیدگان را موجب دلگرمی و دلجویی باشد و متجاوزان را مایه تنبیه و عبرت!!!
… تا بدانند که مرگ در عقب است و مانند شتر قربانی، در آستانه ی درِ هر خانه و کاشانه ای زانو به زمین می زند! و تا بهره و نصیبی نستاند بر پای نمی خیزد.
⚠️و همچنین از باب تذکر و هشدار به کسانی است که فراموشی، آنان را در روزگار آسایش، از دریافت فراز و فرود روزگار باز می دارد!
@adabkhane
#شاه_بیت ۳۶
تویی بهانه آن ابرها که میگریند
بیا که صاف شود این هوای بارانی
#قیصر_امین_پور
@adabkhane
#حرف_مفت – #ضرب_المثل 18
بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلیدِ درِ گنجِ حکیم
حرف مفت
داستان: … زمانی كه ناصر الدين شاه دستگاه تلگراف را به ايران آورد
و در تهران نخستين تلگرافخانه افتتاح شد؛
مردم به اين دستگاه تازه بی اعتماد بودند، برای همين، سلطان اجازه داد كه مردم چند روزی پيام های خود را رايگان به شهرهای ديگر بفرستند …
🤔 وزير تلگراف استدلال كرده بود كه ايرانی ها ضرب المثلی دارند كه می گويد
«مفت باشد؛ كوفت باشد»
يعنى هر چه كه مفت باشد مردم از آن استقبال می كنند‼️
همين طور هم شد، مردم كم كم و با ترس برای فرستادن پيام هايشان راهی تلگرافخانه شدند.
دولتِ وقت، چند روزی را به اين منوال گذراند و وقتی كه تلگرافخانه جا افتاد و ديگر كسى آنجا را به شعبده و جادو مرتبط نكرد، مُخبر الدوله دستور داد بر سردر تلگرافخانه نوشتند:
از امروزحرفِ مفت، قبول نمی شود🚫
✍می گويند “حرف مفت” از آن زمان به زبان فارسی راه پيدا كرده است.
معنای کنایی:
سخن گزاف و بیهوده گفتن
(ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) سخن و حرف پوچ. سخن بی پایه. گفته ٔ بیهوده. حرف بی هوده. حرف بی ارزش.
@adabkhane
#شاه_بیت ۳۷
بشکن دل بینوای ما را ای عشق
این ساز شکسته اش خوش آهنگ تر است!
#سید_حسن_حسینی(معاصر)
@adabkhane