🔹 عرض سلام و ادب محضر دوستان گرامی؛ بنای اولیه بر برگزاری جلسات حضوری درس #نهایة‌الدرایة بود اما به دلیل شرایط موجود و اصرار برخی از عزیزان، تدریس مجازی این کتاب نیز با بارگذاری صوت جلسات در کانال نهایة الدرایة انجام می‌شود: https://eitaa.com/joinchat/2496790604Cab8a1ec92f امیدوارم که این قلیل از این حقیر مقبول بیافتد. @alfigh_alosul

#تاریخ‌فقه‌شیعه #شیخ‌مفید_۵ 📝 حضرت‌آیت‌الله‌خامنه‌ای(مدظله العالی) موضوع: نقش شیخ مفید در «آفرینش شیوه‌ی جمع منطقی میان عقل و نقل در فقه و کلام‌» 1⃣ #معتزله در روزگار رواج اعتزال یعنی در اواخر دوره‌ی اول خلافت عباسی (منتهی به اواسط قرن سوم هجری) از جریان افکار فلسفی بیگانه (یونانی، پهلوی، هندی و غیره) به عالم اسلام و ترجمه‌ی آثار آنان به شدت متأثر بودند و در آن هنگام، هم آن جریان بیگانه و هم این گرایش معتزله بشدت مورد تشویق خلفاء بخصوص مأمون قرار میگرفت. عکس‌العمل این #عقل‌گرایی افراطی، حرکت اصحاب حدیث در اهل سنت و محدثین شیعه مانند صدوق رحمةالله در شیعه بود که میخواستند یکسره معارف کلامی و اعتقادی را از راه حدیث بفهمند. 2⃣ کار بزرگ مفید اثبات این مطلب است که #عقل مستقلاً از فهم همه‌ی مباحثی که در علم کلام مطرح میشود، ناتوان است، مثلاً در باب صفات باری مانند اراده و سمع و بصر و امثال آن، عقل به مدد وحی است که میتوان در وادی معرفت درست گام نهد و به تنهایی وارد شدنش در این وادی که مربوط به حضرت حق (جلّ‌وعلا) است، ورود در تیه ضلالت است، و این در واقع مضمون همان روایاتی است که آدمی را از تکلم در باب خدای متعال نهی میکند. پس کار مفید، محروم کردن عقل از قلمرو متعلق به او - که در آن سمع و وحی را راه نیست - یعنی وادی اثبات صانع و استدلال بر وجود باری یا توحید یا نبوت عامه نیست، بل #محدود‌کردن عقل به همان حدودی است که خالق عقل برای او معین کرده است تا به گمراهی نیفتد. 3⃣ وارد شدن عنصر #سمع در بنای مکتب کلامی شیخ مفید موجب آن شده است که به مدد بیانات ائمه (علیهم‌السّلام) بسیاری از مباحث دشوار که دست یافتن به سخن حق در آن، مسیری طولانی را میطلبد، به آسانی در مجموعه‌ی کلامی آن بزرگوار جای گیرد و خط سیر کلامی شیعه پس از مفید را از انحرافها و اضطرابهای فکری نجات بخشد. @alfigh_alosul

#مقاله ✅ پیام به کنگره جهانی هزاره شیخ مفید 📝حضرت آیت‌الله‌خامنه‌ای(مدظله العالی) 🔹این متن برای کسانی که علاقمند به مطالعات حدیثی، تاریخ علمی شیعه، تاریخ فقه هستند بسیار مفید می‌باشد. @alfigh_alosul

#مقاله 📖بررسی اَسنادکتاب‌#اختصاص شیخ‌مفید 📝 حجةالاسلام‌والمسلمین سیدجوادشبیری زنجانی 💥در این کتاب اسناد کتاب اختصاص مورد بررسی قرار گرفته و به اختلالات و بی‌نظمی‌هایی که در اسناد این کتاب است مانند معلوم نبودن مرجع ضمایر و یا فاصله بین ضمیر و مرجع آن و این‌گونه موارد پرداخته شده است. @alfigh_alosul

#مقاله 📖 امالی مفید 📝 حجة‌الاسلام‌والمسلمین سیدجواد شبیری‌زنجانی 💥امالی شیخ مفید (رحمه‌الله‌تعالی) از استوارترین کتب حدیثی شیعه است که با روشی هوشمندانه و دقیق تنظیم شده است. در این مقاله به تفصیل به معرفی این کتاب پرداخته شده است. @alfigh_alosul

✅ پیام مناسب و جامعی که در حادثه ارتحال جناب آقای #دکترفیرحی خواندم، مربوط به استادخسروپناه(دام عزه) است که، دریغم آمد آن را نقل نکنم؛ 👇👇 بسم الله الرحمن الرحیم انا لله و انا الیه راجعون يا كوكباً ما كان أقصر عمره وكذا تكون كواكب الأسحار ◾ارتحال برادر دانشمند جناب استاد دکتر داوود فیرحی پژوهشگر و مدرس علوم و اندیشه سیاسی اسلام در دانشگاه تهران را تسلیت عرض می کنم. کرونا مصیبت عجیبی است که با راز پنهانش عزیزان را یکی پس از دیگری به سرای ملکوت می فرستد و دوستان را در این سرای ملک، اندوهناک می سازد. این بیماری منحوس، دکتر فیرحی را هم مبتلا و بستری کرد و مع الاسف پس از درمان های بی نتیجه شبانه روزی از این سرا جدا ساخت. روزها برای شفای او‌ دعا کردیم و لکن قضای الهی، بر سفر این اندیشمند به سرای ابدی مقدر شد. بارها توفیق گفتگو و مباحثه با آن مرحوم مغفور درباره اندیشه ها و نگاشته هایش را داشتم. نخستین بار بیش از بیست سال پیش، نگاشته «قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام» را مطالعه کردم؛ اثری که هنوز چاپ نشده بود، مباحثه خوبی در رابطه با این اثر و اندیشه فوکو داشتیم. «نظام سیاسی و دولت در اسلام»، «تاریخ تحول دولت در اسلام»، «مفهوم قانون در ایران معاصر»، «فقه و سیاست در ایران معاصر»، «دولت اسلامی و تولیدات فکر دینی» و «آستانهٔ تجدّد؛ در شرح تنبیه الامة و تنزیه الملة» نیز از آثار خواندنی و قابل بررسی مرحوم فیرحی است. آخرین مباحثه با ایشان به پیشنهاد این مسکین در بررسی کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، گفتگویی صمیمی، علمی و مبتنی بر منطق و اخلاق شکل گرفت. فیرحی هر چیزی نمی نوشت و هر سخنی نمی گفت. او یک طرح کلان فکری را دنبال می کرد که به تعبیر بنده دینی سازی یا فقهی سازی مفاهیم مدرن بود. شواهد فقهی سازی او هم عمدتا به مطالب علمای مشروطه به ویژه محقق نایینی استناد داشت؛ هر چند مسیر محقق نایینی به نظر بنده استمرار فقه سنتی و بهره گیری از ظرفیت آن در حل مسایل نوین بود. او موافق علوم انسانی اسلامی نبود؛ لکن عملا فقهی سازی مفاهیم سیاسی همچون حزب مدرن را تدوین کرد. این کمترین با اینکه نگاه نقادانه به اندیشه و روش تحقیق آن مرحوم داشتم؛ اما همیشه از معاشرت علمی، حوصله و‌ خلقش، لذت می بردم. گفتگو‌ و بررسی پیرامون اندیشه ها و آثارش بهترین هدیه ای است که می توان به روح این عالم محقق تقدیم کرد، بجاست طالبان پژوهش از این منظر آثار وی را بررسی کنند و در این باب گام بردارند. ◾ ارتحال این عالم متخلق را به دانشگاهیان و حوزویان و نیز به همه دوستدارانش، به ویژه خانواده محترمشان تسلیت می گویم. خداوند این معلم مرحوم را مشمول غفران و رحمتش قرار دهد و خانواده و دوستانش را مزین به صبر جمیل گرداند. الهی ما را بیامرز و عاقبتمان ختم به خیر و با اجر شهادت مهمانمان گردان. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته ✍ عبدالحسین خسروپناه حوزه علمیه قم ۲۲ آبان ۱۳۹۹ 🆔 @khosropanah_ir

✅ این‌گونه مهیای مرگ بودند. آیت‌الله‌بهجت(رضوان‌الله‌تعالی‌علیه): 🔹 مرحوم علامه طباطبایی از استاد ما مرحوم حاج شیخ [محمدحسین غروی اصفهانی] نقل می‌فرمود که ایشان می‌فرمود: از خدا خواسته‌ام که از اینجا بروم عالم برزخ و از آنجا دیگر برنگردم. ایشان می‌فرمود: ما نمی‌فهمیدیم مقصود ایشان چیست، تا اینکه ایشان تا پنج ساعت از اول شب گذشته، بیدار بوده، بعد می‌خوابد و دیگر بیدار نمی‌شود. 🔹 ما این مطلب را از استاد نشنیده بودیم، بلکه آقای طباطبایی رحمه‌الله از ایشان شنیده بود. غرض اینکه خیلی مهیّای مرگ بود و مثل اینکه خیلی به دعاهای خود معتقد بوده، حتی کم و زیاد قیود را هرگونه که می‌خواسته همان‌طور می‌شده است. یک بار خانه، ولو اجاره‌ای و با قیود ذکر شده ـ مثلاً اینکه سرداب و زیرزمین نداشته باشد ـ از خدا خواسته بود و همان گونه که خواسته بود، خانه بی‌سرداب خدا برای ایشان مهیا کرده بود. 🔹 ما هم باید ملتفت باشیم که در وقت دعا با تمام قیود، حاجت بخواهیم. 📖ر.ک. در محضر بهجت، ج۲، ص۳۷۵ @nihaya_diraya

✨شروع هفته دوم تدریس مجازی کتاب نهایةالدرایة✨ 👇👇👇 @nihaya_diraya

• | هوش‌مصنوعی و علوم‌اسلامی | • ۱. حقیقت #هوش‌مصنوعی چیست؟ آیا صرفاً ابعاد تکنولوژیکی دارد یا اینکه از مبانی نظری نیز برخوردار است؟ ۲. نسبت هوش مصنوعی با #علوم‌اسلامی چیست؟ چه نقشی در #تولید نظریه دینی دارد؟ @monir_ol_din

#نکات‌فقهی_۱۵ کتاب المضاربة ✳ آیة الله شبیری زنجانی(دام‌ظله‌العالی) موضوع: اشتراط معلومیت مال در مضاربه 1⃣ صاحب جواهر در بررسی حکم مساله، ابتدا می فرماید: دو نوع جهالت در مقام متصور است؛ گاهی در حین عقد جهالت وجود دارد ولی این جهالت بعد از عقد با بررسی دو طرف یا بررسی خصوص عامل و اخبار او قبل از عمل مرتفع می شود (چون عامل در عقد مضاربه امین است و لذا اخبار او نسبت به مقدار پذیرفته میشود). و گاهی این جهالت از ابتدا وجود دارد و تا آخر نیز ادامه می یابد. سپس ایشان حکم به بطلان مضاربه در فرض دوم و صحت آن در فرض اول می کند. 2⃣ ایشان ابتدا در بیان وجه صحت قرارداد در فرض اول می فرماید: عمومات و اطلاقات شامل این فرض می شود و ادله غرر نیز مانع نیست زیرا مختص به باب بیع می باشد و شامل مضاربه نمی شود. در ادامه ایشان با عبارت «اللهم الا أن يقال»، در رد استدلال قبلی می فرماید: ممکن است بگوییم از برخی نصوص نهی از غرر مطلقاً استفاده می شود و مختص باب بیع نیست و شامل مضاربه نیز می شود و از طرفی اگر عمومات و اطلاقات صحت را تمام بدانیم بین این ها و ادله نافی غرر (در صورتی که عمومیت داشته باشد) عموم و خصوص من وجه محقق می شود و در محل اجتماع (مضاربه با غرر) تعارض میکنند ولی با توجه به اینکه مشهور قائل به بطلان مضاربه در این فرض هستند، ترجیح با ادله غرر است. 3⃣ در پایان ایشان در جمع بندی مطالب خود با ذکر دوباره تقسیمی که در ابتدا ذکر کرده می فرماید: تحقیق این است که اگر اجماعی در مقام نباشد، مضاربه در فرضی که جهالت تنها در حین عقد وجود دارد، صحیح است اما در فرضی که تا آخر جهالت باقی می ماند باطل است زیرا با روح این قرارداد و معامله سازگار نیست. 🔹 جلسه پانزدهم درس خارج مضاربه، ۹۴/۱۰/۲۰ @alfigh_alosul

#یک‌تأمل ✅ استاد آیت الله محمدمهدی شب زنده‌دار، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه قم استفاده از امکانات جدید چون هوش مصنوعی را #مقدمه‌واجب تفقه در دین می‌داند. http://ijtihadnet.ir/ 🔹آیا موضوع شناسی کاملی از هوش مصنوعی در اختیار علما و اساتید عظام حوزه (زادهم الله عزاً و شرفاً) قرار گرفته است، یا اینکه فقط بعد تکنولوژیکی این محصول جدید دنیای مدرن به آنها گزارش شده است؟ آیا همه ابعاد هوش مصنوعی را توضیح داده‌اند؟ @alfigh_alosul

#شب‌ِزیارتی ✨حاج علی‌اکبر رضایی (حاج اکبر ترک): در عالم رویا به من گفتند؛ دعا برای فرج شرط قبولی اعمالته. آخر صحبت روضه هم می‌خوانند. التماس دعا. @alfigh_alosul

💢 از نقش مشورتی هوش مصنوعی در اجتهاد تا آینده حوزه در بکارگیری فناوری‌های نوین ✔️ آیت‌الله محمدمهدی شب زنده‌دار، عضو فقهای شورای نگهبان در خصوص استفاده از فناوری‌ آی تی🔻 🔹 استفاده از‌ آی تی نه تنها ضرورت دارد بلکه در حد وجوب است؛ چون بدون آن شرایط استنباط فراهم نمی‌شود؛ فضلا و بزرگان حوزه نیز نگاه مثبتی نسبت به آن دارند. 🔹 تنها اشکال، در زمینه محاذیر است؛ اگر محاذیر احصا و رفع شود، هیچ صاحب نظر حوزوی با آن مخالفت نمی‌کند؛ البته نباید هوش مصنوعی جایگزین فقها شود؛ شارع مقدس قول فقها را حجت قرار داده اما ابزار را حجت قرار نداده، مگر اینکه یقین آور باشد. ادامه مطلب 👈 https://b2n.ir/114089 #هوش_مصنوعی 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

✅ دوستان عزیز طلبه حتماً مصاحبه مختصر و مفید با استادآیت‌الله‌شب‌زنده‌دار(دام‌عزه) را مطالعه نمایند. نکات درخور و قابل توجهی دارد. به زودی مطالب مهم و حساسی پیرامون نقش هوش مصنوعی در #اجتهاد، ارائه خواهد شد. @alfigh_alosul

🔺پرونده ویژه #هوش‌مصنوعی هم‌اکنون در کانال #امتدادحکمت 🔸به همراه فیلم‌کوتاه درباره ربات هوشمند #سوفیا 👇👇👇 @monir_ol_din

#نکات‌فقهی_۱۶ کتاب المضاربة ✳ آیة الله شبیری زنجانی(دام‌ظله‌العالی) موضوع: عدم دلیل بر شرطیت تعین سرمایه 1⃣ در میان شرایط مضاربه دو شرط را ذکر کرده اند که با یکدیگر تفاوت دارند؛ شرط اول معلوم بودن سرمایه می باشد که در مقابل آن مجهول بودن آن قرار می گیرد، شرط دوم معیّن بودن سرمایه می¬باشد. در مقابل معین بودن سرمایه دو فرض می تواند مطرح ¬شود. یک فرض این است که سرمایه، کلی و جامعی باشد که قابل انطباق بر دو یا چند چیز هست که دارای قدر مشترک هستند. فرض دوم این است که سرمایه فردد مبهم و مردد باشد. 2⃣ در مباحث گذشته بیان کردیم که هر دو فرض ثبوتا ممکن هستند و مانع و اشکالی وجود ندارد. اما از حیث مقام اثبات، صحت یا بطلان قرارداد در این دو فرض تابع وجود یا عدم وجود اجماع بر شرطیت تعیّن سرمایه می باشد. زیرا نص خاصی که بر این شرط دلالت کند وجود ندارد. لذا عمده اثبات وجود اجماع بر آن است. 3⃣ اجماعی که حجت و کاشف از رای امام علیه السلام باشد در مقام وجود ندارد زیرا این دو فرض از مسائل نادر و غیر مبتلی به هستند و لذا نمی توان ادعا کرد که «صحت مضاربه در این دو مورد سوال واقع شده است و اگر حضرات علیهم السلام قائل به صحت مضاربه در این دو فرض بوده اند به ما می رسید ( لو کان لبان) و چون حکم به صحت به ما نرسیده است پس تعیّن سرمایه شرط صحت مضاربه است». هم چنانکه به دلیل نادر و غیر مبتلی بودن این دو فرض، اگر عامه اتفاق بر شرطیت تعیّن سرمایه داشته باشند، نمی توان از عدم وصول ردع از جانب معصومین علیهم السلام، ممضاة بودن این شرط را ثابت کرد. 4⃣ بنابراین اگر قواعد عامه حکم به بطلان مضاربه در این دو فرض نکند، خللی به صحت آن به خاطر عدم تعیّن سرمایه، وارد نمی شود و طرفین موظف هستند بر اساس توافقی که نموده اند عمل کنند. زیرا در مقام نص یا اجماع حجتی بر شرطیت تعیّن سرمایه وجود ندارد. بلکه از برخی روایات باب می توان استفاده کرد که به نحو قاعده کلی، هر عقد مضاربه ای که با توافق طرفین منعقد شده و قواعد عامه حکم به بطلان آن نکرده، صحیح است. در این روایات، حضرات علیهم السلام فرموده اند طرفین هرگونه توافق کرده اند عمل کنند. مورد این روایات اگر چه احتمالا لزوم التزام به میزان شراکت در سود که در قرارداد مورد توافق واقع شده است، می باشد ولی می توان استفاده عام کرد. 🔹 جلسه شانزدهم درس خارج مضاربه ۹۴/۱۰/۲۱ @alfigh_alosul

#نقد ✅ یکی از بزرگترین چالشهایی که در نسبت میان هوش مصنوعی و اجتهاد وجود دارد، #جایگزینی هوش مصنوعی به جای فقها است. روشن است که، این جایگزینی آرام با تحذیر بزرگان و اعاظم حوزه، از حرکت نخواهد ایستاد. 🔹مهمترین شاهد بر این مطلب نیز، تاریخچه هوش مصنوعی و تصویر نهایی است که برای آن در نظر گرفته شده است. هوش مصنوعی از خاستگاهی ماشینی آغاز کرده است اما تمایل آن را دارد که در موضعی فراتر از هوش انسانی بنشیند. 🔸مقاله ای در سایت #مرکزملی فضای مجازی بارگذاری شده که در #پژوهشگاه فضای مجازی تهیه شده است. نویسنده این مقاله، هرچند به برخی از مشکلات هوش مصنوعی در امر اجتهاد اشاره دارد لیکن فضای غالب مقاله، پیشنهاد جایگزینی اجتهاد هوش مصنوعی به جای مجتهدین انسانی است. 🔺این مقاله در کانال بارگذاری شده و مورد نقادی قرار خواهد گرفت. #هوش‌مصنوعی_اجتهاد 🆔https://eitaa.com/alfigh_alosul

#مقاله ✅نظام مسائل و فناوریهای کاربرد هوش مصنوعی در اجتهاد 📝روح الله شمس کوشکی 🔸پژوهشگر دفتر مطالعات اسلامی پژوهشگاه فضای مجازی @alfigh_alosul

✨اسعدالله ایامکم✨ 💥مزاح در محضر آیت‌الله 1⃣یکی از این روحانیان، مرحوم میرزا هاشم آملی بود. او از شاگردان میرزای نائینی بود. گفته‌اند که یک روز در نجف در محضر محقق نائینی نشسته بودند. درس در مسجد بازار برگزار می‌شد. چهارپایانی که بار می‌بردند از وسط بازار رد می‌شدند. ناگهان چهارپایان راهشان را کج کردند و داخل مسجد شدند. از آنجا که شاگردان رو به استاد نشسته بودند و متوجه اتفاق پیش آمده نبودند میرزای نائینی می‌گوید فضلای نجف وارد شدند. میرزا هاشم هم در مقام مزاح برآمده و گفته است که احتمالاً دنبال مجتهد اعلم هستند و آمده‌اند از شما تقلید کنند. (گوهر گمشده، صص ۱۵۱-۱۵۲) 2⃣از آیت‌الله مرعشی نجفی هم برخی شوخ‌طبعی‌ها نقل شده است. گفته می‌شود که ایشان در نماز جماعت رعایت اَضعفِ مأمومین را می‌کرده است. از همین رو نماز را سریع می‌خوانده تا افراد ناتوان دچار سختی نشوند. یکی از شاگردان به وی گفته بود که آقایی در فلان جا هست که نماز را از شما هم سریع‌تر و راحت‌تر می‌خواند. آیت الله مرعشی با لبخند و تعجب گفته بود که من مستحبات را در جماعت ترک می‌کنم، نکند آن آقا واجبات را هم ترک می‌کند؟ (ارجنامه مرعشیان، ص ۴۴) 3⃣نقل است زمانی که همسر شیخ عبدالکریم حائری درگذشت، ایشان زوجه دیگری اختیار کردند. اما این همسر دوم نیز عمرش به دنیا نبود و درگذشت. گفته شده زمانی که این بانو درگذشت، یکی از علمای اصفهان به نام آقا نجفی نامه تسلیتی به آیت‌الله حائری نوشت. شیخ عبدالکریم نامه را خواند و بسیار خندید. اطرافیان از خنده آیت‌الله تعجب کردند. شیخ مرتضی حائری، فرزند ایشان، نامه را از پدر می‌گیرد و می‌بیند که آقا نجفی در پایانِ نامه نوشته است: حضرت حاج آقای حائری، حضرتعالی چه وِرد و ذکری را می دانید و می‌خوانید که خواتین مُخدّرات را یکی پس از دیگری به گور می‌فرستید، لطف کنید آن ورد را برای اینجانب مرقوم فرمایید که هفتاد سال است مبتلا به یکی هستم. (شرح زندگانی حضرت آیت الله مؤسس و فرزند برومندشان، ص ۵۵). 4⃣در نقل دیگری گفته می‌شود عده‌ای به عیادت مرحوم شریعت اصفهانی رفتند و جلسه عیادت را طول دادند. آن‌ها که مدت طولانی در محضر آیت الله نشسته و مراعات کسالت احوال آیت الله را نکرده بودند در هنگام خداحافظی از وی تقاضا کردند که دعایی کنند. مرحوم اصفهانی به طنز گفته بود «اللّهمَ علّمهم آدابَ العیاده». (جرعه‌ای از دریا، ج ۳، ص ۳۹۲) ↩️مزاح در محضر #آیت‌الله امری مرسوم و مقبول است. این شیخ و سیدِ حاضر در تصویر نیز گویی از همین مزاح‌ها دارند و لطافت طبعی حاصل می‌کنند. https://www.dinonline.com/22705/ @alfigh_alosul

#نقدمقاله ✅ مقاله «نظام مسائل و فناوریهای کاربرد هوش مصنوعی در اجتهاد» به تبیین قدرت و سرعت عملکردی هوش مصنوعی نسبت به هوش انسانی پرداخته و عرصه های کاربرد آن در فرآیند اجتهاد را توضیح میدهد. 🔹این مقاله از زوایای مختلفی مورد انتقاد اساسی است. در چند شماره به نقد #هوش‌مصنوعی‌دراجتهاد خواهیم پرداخت. @alfigh_alosul

#نقدمقاله_1 ✅مقدمه 1⃣ به موضوع هوش مصنوعی از زوایای مختلفی می‌توان پرداخت؛ اول؛ زاویه #تکنولوژیکی که اتفاقاً زاویه غالب در بیان آثار و ثمرات آن است. از این منظر، مطالعه #تاریخچه‌هوش‌مصنوعی و سیر نظریات مختلفی که درباره قدرت عملکردی آن داده شده است، روایت‌های ضعیف و قوی که از آن مطرح می‌شود، آمال و غایاتی که برای هوش مصنوعی تصویر می‌شود، ضروری می‌نماید. 2⃣ دوم؛ زاویه فلسفی به هوش مصنوعی که از آن به #فلسفه‌هوش‌مصنوعی تعبیر می‌شود. در این منظر، فلسفه‌های مختلفی با این موضوع درگیر می‌شود؛ فلسفه ذهن، فلسفه تکنولوژی، فلسفه اطلاعات، فلسفه علوم کامپیوتری و.... ورود از منظر فلسفی به هوش مصنوعی در جهان غرب بسیار پیش از این شروع شده است و منتقدین جدی و مخالفین پروپاقرصی وجود دارند که، قابلیتهایی را که تکنیسین‌ها برای هوش مصنوعی برمی‌شمارند زیر سؤال می‌برند. توجه به ابعاد تکنولوژیک هوش مصنوعی بدون نظر انداختن به مبانی فلسفی آن، بدون مطالعه نظریات فلسفی منتقدین در این زمینه، کاستی و نقصانی جدی در زمینه #موضوع‌شناسی هوش مصنوعی است. 3⃣ سوم؛ زاویه علمی به هوش مصنوعی که برخی از علوم مرتبط با ذهن و کامپیوتر با آن مرتبط می‌گردد، مانند؛ علم روان‌شناسی که به مطالعه تجربی ذهن و فرآیند ادراکی انسان می‌پردازد. مطالعه نظریات روان شناسان و دیدگاه آنان درباره هوش مصنوعی و مقایسه آن با هوش انسانی ضروری می‌نماید. البته، در این مطالعه باید به مبانی علم روان‌شناسی توجه نمود که دانشی برخاسته از جهان‌بینی غربی الحادی است. ↩ نتیجه اولیه اینکه؛ موضوع‌شناسی هوش مصنوعی می‌طلبد که مطالعات پیرامونی آن شامل ابعاد تکنولوژیکی، فلسفی و روان‌شناختی آن باشد. روشن است که این مطالعات تمرکز بر موضوع هوش‌مصنوعی دارد و از مطالعه جامعه‌شناسی هوش مصنوعی فارغ اسات، و آن مواد مطالعاتی نیز از دنیای غرب تأمین می‌شود و این مطالعات را نمی‌توان مطالعات اسلامی هوش مصنوعی دانست. 🔹سؤال؛ آیا موضوع‌شناسی که از هوش مصنوعی صورت می‌گیرد، همه ابعاد آن را - حتی در بستر مطالعات غربی آن- ملاحظه نموده است؟ یا اینکه فقط به بعد تکنولوژیکی آن اکتفا کرده و مجذوب قدرت و سرعت آن گشته و از تأمل در سایر ابعاد و زوایای آن منصرف شده است؟ 🔹اگر بخواهیم، هوش‌مصنوعی را در منطق #موضوع‌شناسی‌اسلامی مورد بررسی قرار دهیم چه مطالعاتی نیاز است؟ آیا به گزارشی که دانشمندان غربی از حقیقت هوش مصنوعی، کاربردها و کارکردهای آن ارائه می‌دهند اکتفا نماییم؟ آیا در این گزارش به اینکه کارشناس صالح و عادلی، این موضوع را می‌شناساند اکتفا نموده و عنان اجتهاد و تفقه را در اختیار آن بگذاریم؟ @alfigh_alosul