#یادداشت 📝 اجتهاد، رکن رکین شناخت معارف اسلامی ❗️یک آسیب ریشه دار در باب کیفیت مواجهه با منابع نقلی اسلام و بیان الگوی عملی صحیح از نگاه شهید مطهری 🔰حجت الاسلام ناصر قیلاوی زاده @ghilavi 🔷 یکی از اصول مهم اسلامی شناسی که متخذ از فرامین شریعت نبوی است، این است که در هنگام مواجهه با معارف و منابع اصیل اسلامی یا باید دارای قوه استنباط و اجتهاد باشیم یا اینکه از استنباطات و اجتهادات فقهای اسلامی بهره برداری کنیم. 🔶 این دستور در مذهب تشیع در دو بخش اجرایی می شود، هم در بخش منابع معارفی و هم در مباحث فقهی یعنی هم برای فهم روایات و آیات معارفی و هم در حوزه مباحث فقهی باید از نظرات متخصصین بهره مند شد و از مراجعه مستقیم - هرچند ثمراتی داشته باشد - پرهیز کرد. این دستور دو علت مهم دارد، علت اول این است که برداشت غیر مجتهد حجیت در مقام عمل ندارد و در ثانی اگر با مقدماتش هم انجام نگیرد، مایه انحراف و کج فهمی خواهد شد. 🔷 این کج فهمی ها گاهی اوقات در طول تاریخ باعث ایجاد مکاتب فکری و دنباله های اجتماعی غلط و دامنه داری شده اند که نمونه تام و بارز آن را می تواند در جریان فکری #خوارج یا ظاهری گری های اهل حدیث مشاهده کرد. البته این جریانات بیشتر در میان اهل سنت رواج داشته است لکن در اعصار اخیر هم در میان شیعیان اتفاقات و انحرافات غلطی از این قبیل رخ داده است. جریانات شیعی تا کنون هیچگاه عموميت پیدا نکرده و این مقدار شدید نشده اند که علاوه بر یک تفکر و مبنای علمی، تبدیل به یک جریان اجتماعی اثر گذار گردند، اما كم و بيش تا آن اندازه كه آزار اهل تحقيق را فراهم كند در قرون اخیر وجود داشته و دارد. 🔶 دامنه این کج فهمی و کم فهمی به آنجا می رسد که معارف و دستورات والا و مترقی اسلامی را در حد فهم ظاهری از روایات و آیات پایین می آورد و باعث می شود یک تفسیر غلط و ناقص در مواجهه با منابع اسلامی برای خواننده خود به همراه داشته باشد. ✅ دو ثمره سلوک بر مسیر صحیح 🔷 اصلاح این رویه دو ثمره مهم و اساسی دارد، اولین ثمره آن فهم دقیق و موثر از معارف اسلامی است به نحوی که عالمِ عامل به آنها را بصیرتی #فرقان ساز می بخشد و باعث می شود در مسیر حق خواهی و حق طلبی انسان به نجاح و پیروزی برسد. 🔷 دومین ثمره سلوک بر طریق صحیح، در ابلاغ رسالت الهی در عصر کثرت دنیاگرایی و خروج عباد از حیرت به هدایت روشن می گردد. در عصر حاضر که به دلایل مختلف، بسیاری از مخاطبین تبلیغ اسلامی بجای چیستی احکام و معارف به دنبال چرایی آن هستند، تنها و تنها این رویه است که ما را به سر منزل مقصود می رساند و پاسخ بسیاری از چرایی های اصیل بشری را ارائه می دهد. 💠 برای اینکه این نوشتار بیش از این امتداد نیابد به همین میزان اکتفا می کنیم و منشا این نوشتار را که روح حاکم بر یک مطلب کوتاه از استاد شهید مرتضی مطهری است را با هم مرور می کنیم. البته کل آثار استاد شهید یکپارچه از این جنس است و اگر به چنین عینکی خوانده شود ثمرات و برکات فراوانی به دنبال خواهد داشت. 🔷 استاد شهید در کتاب عدل الهی چنین می فرماید: 📖 آنچه در حساب خدا مايه ارزش اعمال است كيفيت است نه كميت. توجه نكردن به اين نكته سبب شده گروهى از مردم در برخى از اعمال فوق العاده با ارزش اولياء خدا وقتى كه حجم اجتماعى آنها را كوچك ديده ‏اند افسانه‏ سازى كنند. مثلًا درباره انگشترى كه امير المؤمنين على (ع) در حال ركوع به فقير دادند و آيه درباره‏ اش نازل گشت گفته‏ اند ارزش آن معادل خراج سوريّه و شامات بوده است؛ و براى اينكه مردم باور كنند، شكل روايت به آن داده ‏اند. 📖 به نظر اينان شگفت بوده است كه درباره انفاق يك انگشتر حقير، آيه ‏اى عظيم از قرآن نازل شود؛ و چون نتوانسته ‏اند اين معنى را باور كنند افسانه سازى كرده بهاى مادى آن را بالا برده‏ اند؛ فكر نكرده ‏اند انگشترى كه معادل خراج سوريّه و شام باشد، در مدينه فقير و بيچاره، زينت بخش دست على (ع) نخواهد بود. فرضاً چنين انگشترى در دست على (ع) مى‏ بود او آن را به يك گدا نمى ‏داد بلكه با چنان انگشترى مدينه را آباد مى ‏كرد و همه بينوايان شهر را نجات مى‏ داد. 📖 #عقل افسانه سازان درك نكرده است كه عمل بزرگ در نزد خدا حسابى غير از حسابهاى مادى دارد؛ گويى ايشان پنداشته ‏اند كه گرانقيمت بودن انگشتر چشم خدا را- معاذ اللّه- خيره كرده و او را وادار به تحسين كرده است كه آفرين به على، چه كار بزرگى انجام داد! 📖 نمى ‏دانم اين كوته ‏فكران، درباره قرصه‏ هاى جوينى كه على (ع) و خاندانش انفاق كردند و سوره «هل اتى» در شأن آنان نازل شد چه فكرى كرده‏ اند؟ لابد در آنجا هم مى‏ گويند آرد آن نانها از جو نبوده مثلًا براده طلا بوده است! 📖 نه، چنين نيست. اهميت عمل على (ع) و خاندانش از جنبه مادى كه نظرهاى ما را جلب مى ‏كند نيست؛ اهميت عمل آنان در اين است كه عملى پاك و صددرصد خالص براى خدا بوده است، در آن حدّ از اخلاص كه براى ما قابل تصوّر هم نيست، اخلاصى كه در ملكوت اعلى انعكاس يافته و عكس العمل تمجيد و تحسين به وجود آورده است. به قول شيخ فريد الدين عطّار نيشابورى: گذشته زين جهان وصف سنانش/ گذشته ز آن جهان وصف سه نانش‏ (*) 🔷 همانگونه که در کلام استاد شهید واضح است، مراجعه به منابع اسلامی و توصیف آنها بدون اتکا بر یک مبنای اسلام شناسی قوی، در حوزه معارف اسلامی باعث می شود هم سطح معارف و جایگاه انسان تنزل پیدا کند و هم به مرور زمان به انحراف در فهم و کج فهی منتهی می شود. 🔶 در انتها پیشنهاد می کنم برای آشنایی بیشتر با این منظر یکبار دیگر کتاب شریف #داستان_راستانِ استاد شهید مرتضی مطهری را با این نگاه بخوانید. سفارش به این کتاب نه به این خاطر است که مطالبش ساده و آسان ترین کتاب شهید مطهری است بلکه به این خاطر باید باشد که حکایاتی عبرت آموز که از یک فیلتر اجتهادی و انسان شناس عبور کرده است را در بردارد. 🔷بهترین روش القا نوع نگاه صحیح به مسائل اسلامی در مراحل پایین تربیت این است که یک مربی به مخاطب خود بیاموزد که در مواجهه با مسائل چگونه باید عبرت آموزی داشته باشد و استاد شهید مرتضی مطهری در این کتاب به صورت ناخودآگاه این عینک دید را برای خواننده بوجود می آورد، اگر به این مسئله التفات باشد! * مجموعه ‏آثار استاد شهيد مطهرى، ج‏1، ص 302 #اندیشه_مطهر #اجتهاد ۹۹/۶/۱۳ @almorsalaat

#یادداشت 💠 فهم #مطلب_ما نخستین گام در یادگیری گزاره های علمی 🔰حجت الاسلام محمد مهدی مقدسی 💢 یکی از مهمترین مسائلی که هر طلبه باید به آن توجه داشته باشد شیوه صحیح تحصیل علم است. 🔆 همه ما مشاهده کرده ایم که گاهی با تلاش زیاد نتیجه کم حاصل می شود و این مسئله در طولانی مدت موجب خستگی و ناامیدی از ادامه روند تحصیل می گردد. 🔷 چگونه درس بخوانیم تا در مسیر دستیابی به ملکه اجتهاد حرکت کنیم؟ 🔆 یکی از پاسخ هایی که استاد فرحانی در جواب به سوالات اینچنینی بیان می کنند حرکت بر اساس روش صحیح علم آموزی یعنی یادگیری #مطلب_ما سپس #مطلب_هل و پس از آن #مطلب_لم است. 🔻در این نوشته می خواهم با توجه به بیانات استاد مقداری دربارۀ #مطلب_ما توضیح دهم. 🔆 همانگونه که در علم منطق آموخته ایم قبل از تصدیق به یک قضیه ابتدا باید مفاهیم تصوری آن قضیه برای ما معلوم باشد و اگر مفرداتِ تصوری قضیه را به درستی درک نکرده باشیم، یا تصدیقی حاصل نمی شود یا اگر آن را تصدیق کنیم، «اصل موضوع» و تقلیدی خواهد بود. 🔆 در هر علمی اگر می خواهیم گزاره های آن علم را به خوبی بفهمیم و با شناخت کامل آن ها را تصدیق کنیم ابتدا باید تصویر صحیحی از مفاهیم تصوری آن علم داشته باشیم. 🔆 در موضوعات حسی به راحتی می توانیم با استفاده از حواس تصویر آن شیء را درک کنیم، ولی در علوم که غالبا موضوعات مسائل آن غیر حسی است باید با بررسی لوازم مختلف با استفاده از #عقل تصویر دقیقی از آن موضوع در ذهن ترسیم نماییم 🔆 در بسیاری موارد اختلافات نظرهایی که در مسائل یک علم وجود دارد به دلیل عدم تصور صحیح مفردات آن علم است. 🔸 تعداد کمی از نویسندگان هستند که در کتاب هایشان به خوبی #مطلب_ما ی مفردات را توضیح دهند و غالبا به تعریف مختصری اکتفا می کنند. ولی این تعریف برای فهم صحیح کافی نیست و برای پی بردن به زوایای مختلف یک مسئله باید لوازم آن را به خوبی بررسی کنیم. 🔰 شهید مطهری و مرحوم مظفر جزء نویسندگانی هستند که با بیان یک موضوع از جنبه های مختلف سعی می کنند قبل از حکم کردن درباره آن تصویر صحیحی از موضوع در ذهن مخاطب ایجاد کنند. 🔆 برخی تصور می کنند که برای فهم #مطلب_ما هر مسئله باید به ابتدای هر فصل مراجعه کنند و تعاریف لغوی و اصطلاحی آن موضوع را یادبگیرند؛ در حالی که غالبا این تعاریف همه ابعاد مسئله را روشن نمی سازند. 🔴 برای این منظور باید شامّۀ #مطلب_ما یابی داشته باشیم. یعنی با هدف فهم صحیح موضوع ابواب مختلف را بررسی کنیم؛ مثلا در علم اصول هنگامی که می خواهیم تصویر درستی از مسئله «ظهور» به دست آوریم نباید فقط به بحث انواع دلالت و اصول لفظیه اکتفا نماییم بلکه تمام مباحثی که به این موضوع مرتبط است را باید بررسی کنیم که به تعدادی از آنها اشاره می کنم: 🔅 رابطه ظهور با دلالت تصوری و تصدیقی 🔅 ارتباط ظهور با مراد استعمالی و مراد جدی 🔅ظهور مراد استعمالی است یا تطابق مراد استعمالی و مراد جدی؟ 🔅ارتباط ظهور و حجیت (چرا در الموجز بیان شد که اگر کلام در معنایی ظهور داشته باشد حتما حجت است و نمی شود کلام ظاهر در معنایی باشد ولی آن ظهور حجیت نداشته باشد؟) 🔅آیا فهم ظهور کلام استدلال پذیر است؟ 🔅آیا منطوق غیر صریح و مفهوم در محدوده ظهور کلام است؟ 🔅اگر ظهور بدیهی است چرا برای بررسی ظهور جمله شرطیه در مفهوم، با استدلال نتیجه گرفتند که تنها زمانی جمله شرطیه ظهور در مفهوم دارد که «سه جزئیِ علّیِ انحصاری» باشد؟ 🔺اینها نمونه ای از پرسش هایی است که در فصل های مختلف باب الفاظ مانند اصول لفظیه، انواع دلالت، مفاهیم، ظهور هیئت امر در وجوب، عام و خاص، مطلق و مقید و ... مطرح می شود و برای به دست آوردن تصویر دقیقی از مسئله ظهور لازم است به آنها پاسخ دهیم. 🔆 همانگونه که مشاهده می کنید در این پرسش ها از #مطلب_هل و #مطلب_لم سوال نمی شود؛ مثلا سوال نمی کنیم که «آیا جمله شرطیه در مفهوم ظهور دارد یا خیر؟» یا «چگونه جمله شرطیه بر مفهوم دلالت می کند؟». بلکه همه سوال ها برای فهم «چیستی» ظهور است. 🔆 در غالب موارد پس از اینکه «چیستی» موضوع را به درستی شناختیم، پاسخ به «هستی» و «چگونگی» بسیار ساده می شود. 💠 شاید بتوان گفت مهمترین مشکل طلاب در طول دوران تحصیل غفلت از این روش منطقی است؛ لذا بسیاری از طلاب مخصوصا هنگامی که وارد درس خارج می شوند با حجم زیادی از اقوال و «ان قلت» و «قلت» ها مواجه می شوند و در بهترین حالت و پس از تلاش فراوان تنها اقوالی را حفظ می کنند و از جهت علمی مقلّد باقی می مانند. #روش_تحصیل @maarejj @almorsalaat

🎥 #فقه_معاصر #رنسانس_علمی ‼️در مراجعه به #سیره و #عقل تسریع نشود/ باید نسبت به ادله نقلی فحص و یأس اتفاق بیفتد. 🔰استاد علی فرحانی 🌐در کتاب الفائق، در مقدمه بحث سیره آمده است: « إن الاصحاب مع أنهم استدلّوا بالسیره فی کثیر من الموارد لکنّهم لکنهم لم ینقحوها علی حد تنقیحهم لسائر الابحاث ... مع کثره الاحتیاج الی الاستدلال بها ... فی المباحث الاصولیّه و فقهیه لا سیّما جمله من الفروع المستحدثه التی تصدّی فقه المعاصر لعلاجها» 🌐استاد در تدریس این کتاب (6مهر) پس از توضیح این عبارت، به یک آسیب احتمالی در مباحث #فقه_معاصر و موضوعات #مستحدث اشاره کردند و فرمودند: که نباید به دلیل نبود عنوان مستقل برای مورد موضوعات جدید در کتب روایی، تعجیل کرده و به سراغ عقل و سیره عقلا برویم. بلکه باید فحص و یأس نسبت به ادله نقلی اتفاق بیفتد و غالب مسائل را با همین ادله نقلی میتوان پاسخ گفت. البته به شرط رعایت قوانین اجتهاد که همان #فقه_جواهری با رعایت عنصر زمان و مکان است. 📌فیلم کامل این جلسه را از کانال المرسلات در #روبیکا ببینید. #علوم_انسانی_اسلامی #پای_درس_استاد #استاد_علی_فرحانی #اجتهاد #اصول #فقه @almorsalaat

#حکمت_متعالیه 🌐وحدت عقل، شهود و وحی 🔰رهبر معظم انقلاب 💢مكتب فلسفى صدر المتألّهين همچون شخصيت و زندگى خود او، مجموعه‏ ى در هم تنيده و به وحدت رسيده ‏ى چند عنصر گرانبها است. در فلسفه ‏ى او از فاخرترين عناصر معرفت يعنى #عقل منطقى، و #شهود عرفانى، و #وحى قرآنى، در كنار هم بهره گرفته شده، و در تركيب شخصيّت او تحقيق و تأمّل برهانى، و ذوق و مكاشفه‏ ى عرفانى، و تعبّد و تديّن و زهد و انس با كتاب و سنّت، همه باهم دخيل گشته، و در عمر علمىِ پنجاه‏ساله‏ ى او رحله‏ هاى تحصيلى به مراكز علمى روزگار، با مهاجرت به كهك قم براى عزلت و انزوا، و با هفت نوبت پياده احرامىِ حج شدن، همراه گرديده است. 📚پیام به کنگرۀ بزرگداشت ملاصدرا «ره» #کلام_ولی #فلسفه @almorsalaat

نگاهی_به_دریا 📌دستگاه استنباطی امام خمینی، فقه تمدن ساز 🔰استاد علی فرحانی 🔰تنظیم: احسان چینی پرداز 💠 در حقیقت مدعای دین این است که « کل ما له دخل فی السعاده و الشقاوه» یعنی هر آنچه که دخل و تصرفی در شقاوت و سعادت انسان دارد به خوبی تبیین کرده و موضع خود را نسبت به ان بیان کند. 💠اما همانطور که در هر زمانی متناسب با آن نیاز به مولدینی وجود دارد که این مهم را به عرصه تحقق برسانند. در زمان ما هم این نیاز بیش از پیش احساس میشود. چه اینکه سوالات امروز جوامع، متفاوت شده و خصوصیات خاصه خود را دارد. 💠یکی از ویژگی های اساسی مسائل و #موضوعات_مستحدثه؛ متسلسل و پیچیده بودن آنها است. 💠یعنی این سوالات از حالت فرد و تک سوال خارج شده و به نظام واره رسیده اند حالا چه اسم علم را بر روی آنها بگذاریم چه با اسم دیگری از این واقعیت حکایت کنیم. 💠آنچه هم باید استخراج شود نظر دین نسبت به انها است و البته پر واضح است که این وظیفه بر دوش متعلمین دینی است! 💠اما آنچه که بدیهی و واضح است این است که حل این مساله به نقل بر می گردد و نه به #عقل. زیرا چیزی که مبدا برهانی نداشته عقل نسبت به آن هیچ قضاوت و حکمی نخواهد داشت لذا حل این مهم متعین در نقل اسلامی است. پس آنچه که باید پاسخگوی این مسائل باشد #فقه است. 💠حال اگر قرار باشد از نقل و فقه به دنبال پاسخ سوالات باشیم آیا صرف تصحیح سندی روایات و پیاده کردن قواعد اصول عملیه و حجج قضیه را فیصله می دهد؟! قطعا این چنین نیست. بلکه در این باب تمام بحث بر سر کیفیت دلالت ادله و مناط گیری از آنها است! 💠این مناط گیری و #زبان_شناسی_معصوم در تشخیص حدود دلالت ادله، در گرو علم اصول است. در واقع این علم اصول است که پلیس چهار راه استنباط است. 💠 به این معنا که هر آنچه که نیاز در استنباط بوده و نیز اندازه و مقدار آن نیاز را تعیین کرده و قواعد و طریق کشف مراد جدی معصوم فارغ از قرائن شخصیه و زمانیه و مکانیه را به ما می دهد. 💠به عباره دیگر « #فقه_جواهری با رعایت عنصر زمان و مکان» که نیازمند گوهر یابی از روایات است مشروط بر متد استنباطی بوده که مختص به زمان و مکان خاص نیست و این مهم محصول نظام اصولی متقن و مدرن ای همچون نظام استنباطی حضرت امام است. 💠به طور مثال نظام استنباطی که مناط گیری او از روایت متوقف بر « ادات تعلیل» است به تصریح حضرت امام – در نامه به آیت الله قدیری- محکوم به #فقه_کوخ_نشینی و بی کاربرد است. 💠چه اینکه این نظام در بسیاری از ادله فقه متعارف همچون ادله شطرنج و احیاء موات و وقف توانایی پاسخ گویی ندارد چه برسد به پاسخ گویی مسائل متسلسل و پیچیده مستحدثه ای که شرح اش گذشت. 💠و در نتیجه این چنین دید و نظامی است که ادعاء نداشتن علوم انسانی اسلامی شده و یا تنها مستمسک عقل قرار میگیرد. 💠 اما اگر نظام اصولی امام به طور صحیح درک و فهم شود میتواند دست ما را در ادله باز کرده و نهایتا در #فقه کار را برای ما تمام کند و آن موقع است که فقه به کلیت آن میتواند پاسخ گوی این سوالات آن هم در حیطه ها و عرصه های متعدد بشری از جمله جامعه شناسی و روانشناسی و تعلیم و تربیت .... بوده و شبهه ناکارآمدی دین را به خوبی پاسخ داده باشد و نهایتا امر حضرت آقا امتثال شود. 💠در نتیجه این فقه به معنای صحیح کلمه #فقه_قرآن_و_عترت خواهد بود نه فقه مقلدانه! زیرا هرگز چنین نخواهد بود که نظر نهایی فقهی در واقع شرحی و تعلیقی بر نظر فقیه دیگری باشد بلکه آنچه که معتبر است مواجهه مستقیم با متن ادله و استنباط صحیح از آن است. 💠موید این حقیقت هم داستان حضرت امام در ترکیه است که ایشان تنها با یک دوره وسائل الشیعه و وسیله النجات و چند کتاب منبع؛ به استنباط پرداخته و در استخراج با متن ادله مواجهه می شوند. 💠 با توجه به این توضیح، از خطر تاسیس فقه جدید مصون مانده و « فقه جواهری با رعایت عنصر زمان و مکان» محقق شده و صحت آن منکشف خواهد شد! 🔺پاسخ به یک اشکال: 💠ممکن است کسی خیال کند از باب اینکه مقدمات تکلیف تولید، برای او وجود ندارد دیگر تکلیفی هم نخواهد داشت اما این اشتباه است چه اینکه ویژگی تکالیف انقلاب مانند خود انقلاب دراین است که تنجز تکلیف قبل از تحقق مقدمات اش می باشد. 💠یعنی تکلیف در ابتدا بر دوش مکلف آمده و این مکلف است که وظیفه تحصیل مقدمات را دارد. پس به بهانه نداشتن مقدمات راهی بر بی توجهی به این تکلیف وجود ندارد. 🔺 سلوک مجاهد علمی: 💠حداقلِ آنچه که در مسیر انجام وظیفه و تکلیف برای کسانی که اهل مراقبه و محاسبه باشند حاصل میشود #توحید_افعالی است که به تعبیر حضرت امام در چهل حدیث ، اولین شرط سلوک الی الله است زیرا این مجاهد علمی در همان ابتدا فقر خود را فهمیده و حل اش را تنها در گرو مددالهی می بیند. #پای_درس_استاد #علوم_انسانی_اسلامی #در_مدرسه_امام_خمینی @almorsalaat 🔈 صوت بیانات👇👇

♨️ علامه طباطبایی، مرزبان وحی و خرد 🔰استاد علی فرحانی 🔅استاد در این جلسه به تبیین سیره علامه طباطبایی در رعایت حریم و حدود عقل و نقل پرداختند. 📌پنجمین جلسه از جلسات بزرگداشت علامه طباطبایی 99/8/24 💠میزبان جلسه: انجمن حکمت دانشگاه علوم رضوی مشهد 📽مشاهده فیلم جلسه👇👇 https://www.instagram.com/tv/CHlL07Ejdlw/?igshid=1fi361vztqyj7 #پای_درس_استاد #استاد_علی_فرحانی #در_محضر_علامه #اصول #فلسفه #عقل #نقل @almorsalaat

💠 فهم #مطلب_ما نخستین گام در یادگیری گزاره های علمی 🔰محمد مهدی مقدسی 💢 یکی از مهمترین مسائلی که هر طلبه باید به آن توجه داشته باشد شیوه صحیح تحصیل علم است. 🔆 همه ما مشاهده کرده ایم که گاهی با تلاش زیاد نتیجه کم حاصل می شود و این مسئله در طولانی مدت موجب خستگی و ناامیدی از ادامه روند تحصیل می گردد. 🔷 چگونه درس بخوانیم تا در مسیر دستیابی به ملکه اجتهاد حرکت کنیم؟ 🔆 یکی از پاسخ هایی که استاد فرحانی در جواب به سوالات اینچنینی بیان می کنند حرکت بر اساس روش صحیح علم آموزی یعنی یادگیری #مطلب_ما سپس #مطلب_هل و پس از آن #مطلب_لم است. 🔻در این نوشته می خواهم با توجه به بیانات استاد مقداری دربارۀ #مطلب_ما توضیح دهم. 🔆 همانگونه که در علم منطق آموخته ایم قبل از تصدیق به یک قضیه ابتدا باید مفاهیم تصوری آن قضیه برای ما معلوم باشد و اگر مفرداتِ تصوری قضیه را به درستی درک نکرده باشیم، یا تصدیقی حاصل نمی شود یا اگر آن را تصدیق کنیم، «اصل موضوع» و تقلیدی خواهد بود. 🔆 در هر علمی اگر می خواهیم گزاره های آن علم را به خوبی بفهمیم و با شناخت کامل آن ها را تصدیق کنیم ابتدا باید تصویر صحیحی از مفاهیم تصوری آن علم داشته باشیم. 🔆 در موضوعات حسی به راحتی می توانیم با استفاده از حواس تصویر آن شیء را درک کنیم، ولی در علوم که غالبا موضوعات مسائل آن غیر حسی است باید با بررسی لوازم مختلف با استفاده از #عقل تصویر دقیقی از آن موضوع در ذهن ترسیم نماییم 🔆 در بسیاری موارد اختلافات نظرهایی که در مسائل یک علم وجود دارد به دلیل عدم تصور صحیح مفردات آن علم است. 🔸 تعداد کمی از نویسندگان هستند که در کتاب هایشان به خوبی #مطلب_ما ی مفردات را توضیح دهند و غالبا به تعریف مختصری اکتفا می کنند. ولی این تعریف برای فهم صحیح کافی نیست و برای پی بردن به زوایای مختلف یک مسئله باید لوازم آن را به خوبی بررسی کنیم. 🔰 شهید مطهری و مرحوم مظفر جزء نویسندگانی هستند که با بیان یک موضوع از جنبه های مختلف سعی می کنند قبل از حکم کردن درباره آن تصویر صحیحی از موضوع در ذهن مخاطب ایجاد کنند. 🔆 برخی تصور می کنند که برای فهم #مطلب_ما هر مسئله باید به ابتدای هر فصل مراجعه کنند و تعاریف لغوی و اصطلاحی آن موضوع را یادبگیرند؛ در حالی که غالبا این تعاریف همه ابعاد مسئله را روشن نمی سازند. 🔴 برای این منظور باید شامّۀ #مطلب_ما یابی داشته باشیم. یعنی با هدف فهم صحیح موضوع ابواب مختلف را بررسی کنیم؛ مثلا در علم اصول هنگامی که می خواهیم تصویر درستی از مسئله «ظهور» به دست آوریم نباید فقط به بحث انواع دلالت و اصول لفظیه اکتفا نماییم بلکه تمام مباحثی که به این موضوع مرتبط است را باید بررسی کنیم که به تعدادی از آنها اشاره می کنم: 🔅 رابطه ظهور با دلالت تصوری و تصدیقی 🔅 ارتباط ظهور با مراد استعمالی و مراد جدی 🔅ظهور مراد استعمالی است یا تطابق مراد استعمالی و مراد جدی؟ 🔅ارتباط ظهور و حجیت (چرا در الموجز بیان شد که اگر کلام در معنایی ظهور داشته باشد حتما حجت است و نمی شود کلام ظاهر در معنایی باشد ولی آن ظهور حجیت نداشته باشد؟) 🔅آیا فهم ظهور کلام استدلال پذیر است؟ 🔅آیا منطوق غیر صریح و مفهوم در محدوده ظهور کلام است؟ 🔅اگر ظهور بدیهی است چرا برای بررسی ظهور جمله شرطیه در مفهوم، با استدلال نتیجه گرفتند که تنها زمانی جمله شرطیه ظهور در مفهوم دارد که «سه جزئیِ علّیِ انحصاری» باشد؟ 🔺اینها نمونه ای از پرسش هایی است که در فصل های مختلف باب الفاظ مانند اصول لفظیه، انواع دلالت، مفاهیم، ظهور هیئت امر در وجوب، عام و خاص، مطلق و مقید و ... مطرح می شود و برای به دست آوردن تصویر دقیقی از مسئله ظهور لازم است به آنها پاسخ دهیم. 🔆 همانگونه که مشاهده می کنید در این پرسش ها از #مطلب_هل و #مطلب_لم سوال نمی شود؛ مثلا سوال نمی کنیم که «آیا جمله شرطیه در مفهوم ظهور دارد یا خیر؟» یا «چگونه جمله شرطیه بر مفهوم دلالت می کند؟». بلکه همه سوال ها برای فهم «چیستی» ظهور است. 🔆 در غالب موارد پس از اینکه «چیستی» موضوع را به درستی شناختیم، پاسخ به «هستی» و «چگونگی» بسیار ساده می شود. 💠 شاید بتوان گفت مهمترین مشکل طلاب در طول دوران تحصیل غفلت از این روش منطقی است؛ لذا بسیاری از طلاب مخصوصا هنگامی که وارد درس خارج می شوند با حجم زیادی از اقوال و «ان قلت» و «قلت» ها مواجه می شوند و در بهترین حالت و پس از تلاش فراوان تنها اقوالی را حفظ می کنند و از جهت علمی مقلّد باقی می مانند. #یادداشت #پای_درس_استاد_فرحانی #مهارت_های_تحصیل_علم @almorsalaat