#ادبیات_مداحی قسمت 10
#دوبیتی
👇👇👇👇👇👇👇
دوبيتي : دو بيت هم وزن است كه از نظر شكل قافيه همانند رباعي است .
نمودار دوبيتي :
*................. *.................
*.................. ×..................
🍂🍂🍂
مشخصات دوبيتي :
1- دوبيتي بر وزن مفاعلين ، مفاعلين ، فعولن ( مفاعيل ) مي باشد .
2- موضوع و درون مايه دوبيتي درفارسي « ترانه » است كه رايج ترين قالب شعر درنزد روستائيان است.
🍂🍂🍂
مشهورترين دوبيتي سرايان عبارتنداز : بابا طاهر همداني ، فائز دشستاني .
🍂🍂🍂
راه تشخيص رباعي از دوبيتي :
👇👇👇
همانطور كه خوانده ايد ، رباعي و دوبيتي فقط از نظر وزن با هم اختلاف دارند . لذا براي تشخيص اين دو قالب از يكديگر فقط كافي است اوّلين هجاي هر يك از دو قالب شعر را بشناسيد .
( دوبيتي با هجاي كوتاه و رباعي با هجاي بلند آغاز مي شود . )
توجه : هجاي كوتاه دو واج دارد ( صامت + مصوت كوتاه )
مثال : ب ، ك ، ت كه مثلاً : به حرف «ب» صامت و به حركات ــــ مصوت كوتاه گويند .
هجاي بلند سه واج دارد و ساختار آن به دو شكل است .
1- صامت + مصوت كوتاه + صامت
2- صامت + مصوت بلند
مثال : براي قاعده نوع اوّل : بر ، در ، گل ( گ + ــ + ل )
مثال : براي قاعده نوع دوم : با ، كو ، سي
(صامت «س» + مصوت بلند « ي »)
توضيح : در تلفظ هجاها ، مصوت بلند « ا » ، « ي » ، « و » دو حرف محسوب مي شوند .
🍂🍂🍂
مثال شعري :
زدسـت ديـد و دل هـر دو فريــاد
كه هر چه ديده بيند دل كند ياد بسـازم خنجـري نيشـش زفــولاد
زنـم بر ديـده تـا دل گـردد آزاد
توضيح : در دو بيت👆 بالا مشاهده مي كنيد كه هجاهاي اوّل مصراع هاي آن به ترتيب ، « ز » ، « ك » ، « ب » و « ز » كوتاه هستند . پس شعر فوق دوبيتي است .
🍂🍂🍂
مثال شعري :
هرسبزه كه بركنارجويي رسته است
گويي زلب فرشتـه خويـي رستـه است
پا بر سـر سبـزه تا به خواري ننهي
كان سبزه زخاك لاله رويي رسته است
توضيح : اوّلين هجاي هر يك از مصراع هاي شعر فوق بالا👆 « هر » ، « گو » ، « پا » و « كا » مي باشد كه يك هجاي بلند هستند پس شعر فوق رباعي است .
🍂🍂🍂
نکته:
دوبیتی ها معمولا باتوجه به وزن و زمینه ای که سروده می شوند در آوازها و دستگاههای محزون خوانده می شود که معمولا در دشتی در اغلب گوشه های آن از جمله دشتستانی و گیلکی و دستگاه شور خوانده می شود.
🍂🍂🍂
چند دوبیتی مذهبی:
شاعر : سعید پاشا زاده 👇
از آن روزی كه خوردی بیهوا زخم
شده از گــریـه پـلـك چـشــم ما زخـم
نمانــده از تنـت چــیــزی به غیــراز
هــزار و نـهـصــد پــنـجــاه تا زخــم
🍁🍁🍁
زبانحال سیدالشهدا در شهادت حضرت علی اصغر علیه السلام
شاعر : غلامرضا سازگار 👇
به حلقت تیــر کین بـنـشست اصغر
تو را دادم چه زود از دست اصغر
خــودم دیــدم که این تیـر سه شعبه
نـفــس را برگــلویت بست اصغــر
🍁🍁🍁
شاعر : باباطاهر 👇
نمی دونم دلم دیوونه کیست
کجا می گردد و در خونه کیست
نمیدونم دل سرگشته مو
اسیر نرگس مستونه کیست
☘☘☘☘☘☘☘☘☘
@amoozeshe_zekre_eshgh
#ادبیات_مداحی قسمت 11
#چهارپاره
👇👇👇👇👇👇👇
چهار پاره ( دوبيتي هاي به هم پيوسته ) دوبيتي هاي هم وزن با قافيه هاي مختلف كه در معني به هم پيوسته هستند . با اين تفاوت كه قافيه معمولاً در مصراع هاي دوم رعايت مي شود .
نمودار چهارپاره
+.............. ...............
+.............. ...............
*.............. ...............
*.............. ..............
و همینطور تا ابیات بیشتر بصورت دوتایی ادامه دارد...
🍂🍂🍂
@amoozeshe_zekre_eshgh
مشخصات چهارپاره :
1- هر بند از چهارپاره دو بيت است امّا شاعر در آوردن تعداد اين بند ها محدوديتي ندارد .
2- محتواي و درون مايه هاي چهارپاره اجتماعي و غنايي است .
3- چهارپاره بر خلاف دوبيتي محدوديت وزني ندارد بلكه به وزن هاي مختلف سروده مي شود .
4- زمان رواج اين قالب در ايران پس از مشروطه است .
🍂🍂🍂
مشهورترين چهارپاره سرايان عبارتنداز : ملك الشعرا بهار ، رشيد ياسمي ، فريدون توللي ، فريدون مشيري و دكتر حميدي .
🍂🍂🍂
چهارپاره مذهبی:
زبانحال امام رضا علیه السلام هنگام خروج از مدینه
شاعر : وحید قاسمی
نوع شعر : مرثیه
وزن شعر : فاعلاتن مفاعلن فعلن 👇
آســـمـان مــدينــه در ســيــنـه
كوهي از بغض و ناله ها دارد
چــون شــنــيـده امــام آينـه ها
قـصــد تــرك مــديــنه را دارد
كـوچـه هــاي مدينه مي ديـدند
لـحــظــۀ تــلــخِ رفــتــنِ او را
صـحـنـۀ الـتـمـاس كـاسـۀ آب
لـرزش دسـت حضـرت زهـرا
به زنان قبـــيــله اش فـرمود:
مرهمي بهرزخم هجران نيست
من به اين شهر بر نمي گردم
احتــياجي به آب و قرآن نيست
تـوشـه را هم به روح پيغـمبر
صــلـوات و ســلام هـديه كـنيد
چنـد روزي براي غربت من
اي زنـــان مديــنه گــريـه كـنيد
بيــن ايـتــام بـا رعـايت عدل
هـــمـۀ ثــروتـم شـود قـسمت
خــانـۀ ســاده و مـحــقــر من
تا ابد وقــف روضـه و هــئـيت
طبـق مـعمـول هـرشب جمعه
مجلس روضه باز پا برجاست
همه شركـت كـــنيد اي مردم
بــانـي روضه مادرم زهراست
خوب بر آخـريـن وصيت من
گوش جان،اي قبــيلــه بسپاريد
بــر مــزار غــريــب اجـدادم
دربقيع شمع ولالــه بــگـذاريد
اين سفارش هميشه اشــكم را
مي برد در خروش و جزو مد
بـر ســر قــبر مــادر عــباس
حرف مشك و عطش نبايد زد
👇👇👇
نکته: این اشعار بالا به صورت یک تکه و چسبیده به هم می باشد و جداکردن هر چهاربیت از هم برای فهم بهتر چهارپاره و قافیه های آن است.
🍁🍁🍁🍁
چهارپاره
شهادت امیر المؤمنین علیه السلام
شاعر : حسن کردی👇
درد هــا حبــس شـده درچـشـمت
نفــس ســوخــتــه ات پُــر آه است
ايــن هــمــه مــرد كــنــارت امــا همنـشـيـن تو فـقـط يك چــاه است
دست تو ســايــه يك شهــر ولــي
سفــره ات نـان جــو و گنــدم بود
وسعـت دست كــريمت تا عــرش
جـيـب تو جـيـب هــمه مــردم بود
يـكــي يــكــدانــه حــق بــــودي و
آســمــان غيــر تو دلــدار نـداشت
در زمين حـيــف ولــي انـگــاري
حـرف هاي تو خــريــدار نداشت
بعد ســي ســال از آن روز تـلــخ
به در و كــوچه هنــوز حســاسي
روضه ات فرق سر منـشق نيست
كــشتـۀ صــورت ســرخ يــاســي
نـاگهــان فــزت و رب الكــعــبــه
بر لب سجــده سرخت گــل كــرد
بعد طــوفان شد و محــراب افتـاد
خــون پيــشانيتان غــل غــل كرد
☘☘☘☘☘☘☘☘
@amoozeshe_zekre_eshgh
به این دو قالب خوب دقت کنید, جدیدا تو کار مادحین زیاد می بینید و از قالبهایی است که بیشتر در ۳۰۰ سال اخیر بیشتر استفاده شده است
👇👇👇👇
#ادبیات_مداحی قسمت۱۲
#ترجیع_بند
👇👇👇👇👇👇👇
ترجيع بند :اين قالب شعري مجموعه اي است از چند بخش هم وزن با قافيه هاي متفاوت كه با بیت مصرع تكراري به عنوان بيت « ترجيع يا بر گردن » در پايان هر يك از بخش ها مي آيد و آنها را به هم پيوند مي دهد .
نكته : هر بخش ترجيع بند از نظر قافيه كاملاً شبيه يك غزل است.
🍂🍂🍂
نمودار ترجيع بند
1................ 1................
1................ ................. 1................. ................
*.............. *..............
2.................. 2..................
2.................. ..................
2.................. ...................
*............... * ...............
3................... 3..................
3................... ..................
3................... ..................
*.............. *...............
🍂🍂🍂🍂
مشخصات ترجيع بند :
1- در ترجيع بند تعداد ابيات هر يك از بخش ها تابع قالب غزل است .
2- تعداد بخش هاي ترجيع بند به اختيار شاعر است .
3- درون مايه ترجيع بند مسايلي چون مدح ، عشق و عرفان است.
4- ابيات پاياني هر بخش با بيت ترجيع ارتباط معنايي دارد . كه اين ارتباط موجب وحدت موضوع در كل ترجيع بند مي شود .
5- اوّلين ترجيع بند شعر فارسي از فرخي سيستاني است . ( قرن چهارم و پنجم )
🍂🍂🍂🍂
مشهورترين ترجيع بند سرايان عبارتنداز : فرخي سيستاني ، سعدي و هاتف اصفهاني
👇👇👇
توجه : به هر يك از بخش هاي ترجيع بند« خانه يا رشته » و به بيت مصرع ميان آنها « ترجيع يا برگردان » مي گويند .
🍂🍂🍂
یک ترجیع بند مذهبی:
ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم
شاعر : وحید قاسمی نوع شعر : مدح
وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
👇👇
زمین به لرزه درآمد، شکست کنگره ها
رهــا شـدنــد خــلایــق ز بند سیطره ها
شبــی که آتش آتـشـکــده فــروکـش کرد
شبی که خاتمه می یافت رقص دایره ها
صــدای همهمه ی مــوبــدان زرتـشـتـی
هـنــوز مانـده به گوش تمام شب پره ها
شب ولادت فــرخـنــده ی بـهــاری سبـز شب وفــات زمستــان ســرد دلـهــره ها
دوبــاره نــور و طراوت به خانه ها آمد
نـسـیــم آمــد و وا شد تــمـام پـنـجـره ها
👇
جهان به یُمن حضورش، بهشتی از برکات
نثــار مقدم پــر خـیــر و برکتش صلوات
👆
ستــاره هــا به نـگــاهــی شـدنـد سلمانش
منـجّـمـان، مــسـلـمـانِ بــرق چـشـمـانـش
ز انـبـیـاء الـهـی کـه رفـتـه تـا مـعـراج؟
به غیر از او که ملائک شدند حـیـرانش
مـقــام بـنــدگی اش را کـسـی نـمی دانـد
پـیــمـبــران اولــوالـعـزم مـات ایـمـانـش
بـسـاط ذکــر سـمـاوات را مُـنـوّر کـــرد
نـمـاز نـیـمـه شب و شـور صوت قرآنش
اویس هـای قَــرَن را نـدیـده عاشق کـرد
تـبــسّــم لـبِ داوودیِ غـــزل خــوانــش
شفیع روز جزا گشت وحضرت حق داد
به دست پــاک مـحـمّـد کـلـیـد رضـوانش
👇
امـیـر و قـافـلـه سالار کــاروانِ نـجـات
نـثـار مـقـدم پـر خیـر و برکتش صلوات
👆
مسیح مکّه شد و نبض مرده را جان داد
به مــرگ دخـتـرکـان قـبـیـلـه پـایـان داد
خرافه های عرب را اسیر حکمت کــرد
به جای تیغ جهالت، به عشق میــدان داد
نـمــاز شـکـر سپیدارها چه دیدن داشت!
هـمـان شـبـی کـه سپـیده اذان بــاران داد
نبی ست پیر خرابات و ساقی اش حیدر
در ابتـدا به عـلـی او شــراب عـرفان داد
تبـسّمـش به کسی چون بـلال عـزّت داد
مسیــر اصلـی دیـن را نشـان انـسـان داد
چه قدر فاصله مان تا بهشت کمتـر شد!
بـرات مـردم ری را به دست سلـمان داد
👇
شب تـجـلّـی مهـتــاب روشن عـرصـات
نـثـار مـقـدم پـر خیـرو برکتش صلوات
👆
کــبـوتـرم نـشــدم، تـا کـبـوتـرش بـاشـم
دخــیـل گـنـبـد سـبـزِ مـطّـهـرش بـاشــم
زمـان نــداد اجــازه که مشق عـشق کنم
غـلام مـسـئـلـه آمــوز مـنـبـرش بــاشــم
چه قــدر دیـر رسـیدم سر قرار وصال!
چه شد؟ نخواست که عمّار محضرش باشم
قـبـول، شیـعـه ی خـوبی نبوده ام اصلاً
نشد که حـلـقـه به گـوش بـرادرش بـاشم
خـدا کـنـد کـه مــرا از قـلــم نــیــنــدازد
بهـشـت؛ مستِ میِ جـام کـوثـرش بـاشـم
به حال و روز خودم فکر میکنم، انگار
قــرار بـوده که گـریـان دخـتـرش بـاشـم
👇
شب گـرفتـن حـاجـت، زیــارت عتـبـات
نـثـار مـقـدم پـر خیر و برکتش صلوات
👆
☘☘☘☘☘☘☘☘☘
@amoozeshe_zekre_eshgh
#ادبیات_مداحی قسمت 13
#ترکیب_بند
👇👇👇👇👇👇👇👇
تركيب بند : غزل هايي است ، هم وزن با قافيه هاي متفاوت كه با بيت یا مصرع غير تكراري ، به هم مي پيوندند.
🍂🍂🍂
نمودار ترکیب بند :👇
1................ 1................
1................ ................. 1................. ................
*.............. *..............
2.................. 2..................
2.................. ..................
2.................. ...................
+............... +...............
3................... 3..................
3................... ..................
3................... ..................
×.............. ×...............
🍂🍂🍂
تفاوت ترجيع بند با تركيب بند :
👇👇👇
ذاکرین عزيز ! همانگونه كه آموختيد ، دو بيت ترجيع بند و تركيب بند فقط در « بيت مصرع پاياني » در هـر بخـش با هـم اختلاف دارند . بطوريكه در ترجيع بند « بيت مصرع پاياني » عيناً در پايان هر بخش تكرار مي شود . امّا در تركيب بند « ابيات مصرع پاياني » در هر بخش با هم فرق دارند .
🍁🍁🍁
مشخصات تركيب بند :
1- در تركيب بند ، شكل قافيه و تعداد ابيات هر يك از بخش ها شبيه غالب غزل است امّا شاعر در آوردن تعداد غزل ها آزاد مي باشد.
2- دون مايه و محتواي تركيب بند مسايلي چون رثا ، مدح و عشق و عرفان است .
3- ابيات پاياني غزلها ، با بيت مصرع پايان هر بخش ارتباط معنايي دارند كه اين ارتباط باعث وحدت موضوع در كل تركيب بند مي گردد .
4- اولين تركيب بند از قطران تبريزي است . ( قرن پنجم )
🍁🍁🍁
مشهورترين تركيب بند سرايان عبارتنداز : جمال الدين عبدالرزاق اصفهاني ، محتشم كاشاني و وحشي بافقي
🍁🍁🍁
@amoozeshe_zekre_eshgh
نمونه یک ترکیب بند مشهور که بارها و بارها هم شنیده اید هم در اکثر کتیبه ها و پرچم های هییتها دیده باشید.
تركيب بند محتشم كاشاني👇
باز اين چه شورش است كه در خلق عالم است
باز اين چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
باز اين چه رستخيز عظيم است كز زمين
بي نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
اين صبح تيره باز دميد از كجا كز او
كار جهان و خلق جهان جمله در هم است
گويا طلوع مي كند از مغرب آفتاب
كاشوب در تمامي ذرات عالم است
گر خوانمش قيامت دنيا بعيد نيست
اين رستخيز عام كه نامش محرم است
در بارگاه قدس كه جاي ملال نيست
سرهاي قدسيان همه بر زانوي غم است
جن و ملك بر آدميان نوحه مي كنند
گويا عزاي اشرف اولاد آدم است
👇
خورشيد و آسمان و زمين نور مشرقين
پرورده كنار رسول خدا حسین
👆
كشتي شكست خورده ز طوفان كربلا
در خاك و خون طپيده به ميدان كربلا
گر چشم روزگار بر او زار مي گريست
خون مي گذشت از سر ايوان كربلا
نگرفت دست دهر گلابي به غير اشك
زان گل كه شد شكفته به بستان كربلا
در آب هم مضايقه كردند
كوفيان
خوش داشتند حرمت مهمان كربلا
بودند ديو و دد همه سيراب مي مكيد
خاتم ز قحط آب سليمان كربلا
زان تشنگان هنوز به عيوق مي رسد
فرياد العطش ز بيابان كربلا
آه از دمي كه لشكر اعدا نكرد شرم
كردند رو به خيمه سلطان كربلا
👇
آن دم فلك بر آتش غيرت سپند شد
كز خوف خصم در حرم افغان بلند شد
👆
كاش آن زمان سرادق گردون نگون شدي
وين خرگه بلند ستون بي ستون شدي
كاش آن زمان در آمدي از كوه تا به كوه
سيل سيه كه روي زمين قيرگون شدي
كاش آن زمان ز آه جهان سوز اهل بيت
يك شعله برق خرمن گردون دون شدي
كاش آن زمان كه اين حركت كرد آسمان
سيماب وار كوي زمين بي سكون شدي
كاش آن زمان كه پيكر او شد درون خاك
جان جهانيان همه از تن برون شدي
كاش آن زمان كه كشتي آل نبي شكست
عالم تمام غرقه درياي خون شدي
آن انتقام گر نفتادي به روز حشر
با اين عمل معامله دهر چون شدي
👇
آل نبي چو دست تظلم بر آورند
اركان عرش را به تلاطم در آورند
👆
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
@amoozeshe_zekre_eshgh
✅ #تعریف_شعر
✅ #ردیف_و_قافیه
✅ #وزن_و_قالب
✅ #اوزان معروف
✅ #قصیده
✅ #غزل
✅ #قطعه
✅ #مثنوی
آموزش ذکر عشق
http://Eitaa.com/amoozeshe_zekre_eshgh
قابل توجه مادحین عزیز❗️❗️
👇👇👇👇
برای استقبال از پیام رسانهای داخلی وارد کانال آموزشی استاد #حبیبی در دو پیام رسان #ایتا و #سروش شوید.
در حال انتقال مطالب تئوریک شعر و اوزان عروضی برای داشتن بانک اطلاعاتی به پیام رسانهای ذیل هستیم.
برای استفاده سایر مادحین عزیز در گروه ها انتشار دهید.
🌹🌹🌹🌹
لینک کانال در ایتا👇
http://Eitaa.com/amoozeshe_zekre_eshgh
لینک کانال در سروش👇
https://sapp.ir/amoozeshe_zekre_eshgh
#ادبیات_مداحی قسمت ۱۴
#مسمط
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
مسمط : شعري است كه از رشته هاي گوناگون پديد مي آيد و هر رشته از چند مصراع هم وزن و هم قافيه تشكيل مي شود و در هر رشته تمام مصراع ها به جز مصراع آخر ، هم قافيه است . و مصراع آخر هر رشته را « بند » مي گويند . اين مصراع ها ( بند ها ) كه در تمام رشته ها هم قافيه هستند ، در واقع حلقه ي ارتباط رشته ها نيز محسوب مي شوند .
👇👇👇
توجه : هر رشته از مسمط معمولاً سه تا شش مصراع دارد كه به اندازه ي تعداد مصراع ها نام گذاري مي شوند . يعني سه مصراعي را مسمط مثلث ، چهار مصراعي را مسمط مربع ، پنج مصراعي را مسمط مخمس و شش مصراعي را مسمط مسدس مي گويند .
🍂🍂🍂🍂
نمودار مسمط مخمس
👇
1.............. 1..............
1.............. 1..............
*..............
2.............. 2..............
2.............. 2..............
*..............
🍂🍂🍂
نكته : گاهي شاعر همه ي مصراع هاي رشته اوّل را ، با تمام مصراع هاي آخر همه ي رشته ها ( بند ها ) هم قافيه مي آورد .
و نکته دیگر اینکه انواع مسمط از جمله مسمط تضمینی وجود دارد که از بحث ما خارج و دلیلی به توضیحات اضافی ندارد و دوستان و مادحین عزیز که خواستند بیشتر بدانند میتوانند از کتب ادبیات, قالبهای شعری را مطالعه کنند.
🍂🍂🍂
مشخصات مسمط :
1- تعداد رشته هاي مسمط نامعين و به اختياري شاعر است .
2- موضوع و محتواي مسمط غالب تغزل ، مدح ، اشعار سياسي ، ملّي و ميهني است .
3- بنيانگذار مسمط منوچهر دامغاني ( شاعر قرن پنجم ) است .
🍂🍂🍂
مشهورترين مسمط سرايان عبارتنداز : منوچهر دامغاني ، قاآني و ملك الشعرا بهار .
🍂🍂🍂
نمونه مسمط مذهبی:
شهادت عبدالله بن الحسن علیه السلام
شاعر : محمود ژولیده
نوع شعر : مرثیه و مسمط مربع یعنی این مسمط چهار مصراعی است.
👇👇👇
هرکه خــواهد بخــدا بنــدگی آغــاز کند
باید عبـداللَـهی احساس خود ابــراز کند
کیست این طفل که درکودکی اعجازکند
قدرت فــاطمی اش رفـتـه به بابا حَسَنش
کیست این طفل که تفسیر کند مـردن را
سهــل انگــاشت به میدان عمل رفتن را
غیرت حیدری اش ریخت بهم دشمن را
یــازده ســاله ولی لایق رهـبــر شـدنـش
واژه ای نـیـست به مــداحــی ایـن آزاده
چه مقــامـی است خــدا داده به آقــازاده
از کجــا آمــد و راهش به کجــا افـتــاده
دامــن پــاک عمــو بود از اول وطـنـش
بی زِرِه آمد وجــان را زِرِه قــرآن کرد
بی سپــر آمد و دستش سپــرجانان کرد
بی رجز آمد و ذکر عمویش طوفان کرد
بی کـفـن بود ولی خــون تنش شد کفنش
از حــرم آمدنش لرزه به لشگـر انداخت
جان خود را سپرجان عمو جانش ساخت
ای بنازم به مقامش که چه جایی جان باخت
مثل شش ماهه شده شیوۀ جان باخـتـنش
بیدرنگ آمد و بر پـرچــم دشمن پا زد
خوب در معــرکـه فــریاد سرِ اعــدا زد
بــوسه برروی عمــو ازطرف بـابا زد
بوسه زد نیزۀ بیرحم به کــام ودهنـش
همچو بابا همه اســرار نهــان را میدید
برتن پاک عمو تیــر وسنـان را میدید
عـمۀ مضطـرب و دل نگران را میدید
دیــد در هلهله ها ضربه به پهلـو زدنش
مَحــرم سِـر شد و اســرار نهان افشا شد
دیــد تیــر آمد و برقلب عمـویش جا شد
ذکر (لا حول) شنید وهمه جا غوغا شد
در دو آغــوش حسین و حسن افتاد تنش
تیــغی آمد به سر او سر و سامـانش داد
زودتر از همه کس رأس به دامانش داد
لب خــنــدان پــدر آمــد و درمــانش داد
مــادرش فــاطمه آمد به طــواف بــدنش
☘☘☘☘☘☘☘☘☘
@amoozeshe_zekre_eshgh
#ادبیات_مداحی قسمت ۱۵
#مستزاد
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
مستزاد : به شعري گفته مي شـود كه به آخـر هر مصـراع آن يك قـُالب شعري ديگر ، به صورت كلمات موزون ( وزن دار ) افزوده مي شود. بطوري كه كلمه يا كلمات افزوده شده معني مصراع ماقبل خود را تكميل مي كند .
🍂🍂🍂
نكته : كلمات موزون پايان مصراع ها همگي بر يك وزن مي باشند و با مصراع هاي قبل خود نيز هم وزن اند .
🍂🍂🍂
توجه : مداحان عزيز به خاطر داشته باشيد كه مصراع هاي اوّل مستزاد خود در واقع يكي از قالب هاي قطعه ، رباعي يا غزل بوده است كه شاعر با افزودن كلمات موزون به پايان هر مصراع قالب جديدي به نام مستزاد ساخته است به گونه اي كه كلمات موزون معمولاً تابع قالب شعر هاي اصلي مي باشند .
مثال شعري :
دوشينــه پـي گـلاب مـي گــرديــدم -
بـر طـرف چمن
پـژمــرده گلــي ميـان گلشـن ديــدم--
افسرده چو من
گفتم كه چه كردي كه چنين مي سوزي --
اي يـار عـزيــز
گفتـا كه دمي در ايـن چهـان خنديدم --
پس واي به مـن
🍂🍂🍂
مشخصات مستزاد :
1- موضوع و درون مايه مستزاد مي تواند مدح ، عشق و عرفان ، مسائل اجتماعي و ميهني باشد .
2- تنها قالب شعر سنتي است كه مصراع هاي آن با هم مساوي نيستند .
3- اولين مستزاد در قرن پنجم از مسعود سعد سلمان بر جاي مانده است .
🍁🍁🍁
نكته : اهمّيّت مستزاد در آن است كه در پيدايش شعر نيمايي اثر داشته و منبع الهام نيما در كوتاه و بلند كردن مصراع هاي شعر نو بوده است .
🍁🍁🍁
مشهورترين مستزاد سرايان عبارتنداز : مسعود سعد سلمان ، نسيم شمال ، ملك الشعرا بهار ، اديب الممالك فراهاني ، اخوان ثالث و حسام هروي .
🍁🍁🍁
نمونه مستزاد مذهبی:
شاعر سنا
گر حاجت خود بری به درگاه خدا ----
با صدق و صفا
حاجات تو را کند خداوند روا ----
بی چون و چرا
ز نهار مبر حاجت خود در بر خلق ----
با جامه ی دلق
کز خلق نیاید کرم وجود و عطا ----
بی شرک و ریا
☘☘☘☘☘☘☘☘☘
@amoozeshe_zekre_eshgh
#ادبیات_مداحی قسمت ۱۶
#شعر_نو (نیمایی)
👇👇👇👇👇👇
شعر نيمايي : شعري است با مصراع هاي كوتاه و بلند كه قافيه در آن نظم خاصي ندارد . اين گونه اشعار داراي وزن هستند و گاهي هم قافيه دارند اما طول مصراع هاي آن با هم مساوي نيست .
🍂🍂🍂
مشخصات شعر نيمايي :
1- مضمون و درون مايه شعر نيمايي احساسات ، تجربيات شخصي ، عشق ، سياست و اجتماع مي باشد .
2- پديد آورنده ي شعر نيمايي ، علي اسفندياري مشهور به « نيما يوشيج » است .
🍂🍂🍂
تفاوت شعر نيمايي با قالب هاي سنتي
👇👇👇
1- محتوا و درون مايه : نگاه تازه به طبيعت و جهان ، جهت گيري اجتماعي و استفاده از نمادها در طرح مسائل اجتماعي ، انعكاس فضاي طبيعي و رنگ محلي در شعر از ويژگي هاي محتوايي شعر نيمايي است .
2- از نظر قالب : كوتاه و بلند شدن مصراع ها و جابجايي قافيه از ويژگيهاي ديگر شعر نيمايي به شمار مي آيد .
🍂🍂🍂
تحولات شعر نيمايي پس از نيما
👇👇👇
1- شعر آزاد يا نيمايي كه وزن دارد اما جاي قافيه در آن مشخص نيست. مانند بعضي از سروده هاي مهدي اخوان ثالث ، سهراب سپهري و قيصر امين پور .
2- شعر سپيد كه آهنگ دارد اما وزن عروضي ندارد و جاي قافيه در آن مشخص نيست . مانند بعضي از اشعار موسوي گرمارودي .
3- موج نو كه نه آهنگ دارد نه قافيه و نه وزن عروضي . فرق آن با نثر در تخيل شعري است . شعر موج نو به دشواري و مشكل بودن مشهور است . مانند برخي از اشعار احمد رضا احمدي .
🍂🍂🍂
یک نمونه شهر نو مذهبی:
شام غریبان
اثر سید حسن حسینی👇
سکوت
سنگین و پر هیاهو
صف میآراست
گلوی شورشی تو
- در خط مقدم فریاد –
بر یال ذوالجناح باد
دستی دوباره میکشید
و زیر تابش خورشید
آه از نهاد علقمه بر میخاست!
***
سکوت
سنگین و پر هیاهو
در هم میشکست
گلوی شورشی تو
بر یال ذوالجناح باد
شتک میزد
علقمه – سرخ و سیراب –
در زیر زانوان تو میغلتید
و خورشید
بر کوهان کوههای برهنه
به اسارت میرفت...
🍂🍂🍂🍂
شعر نو: راز رشید
اثر سید حسن حسینی
اشاره به قمر بنی هاشم...👇
«راز رشيد»
به گونهی ماه
نامت زبانزدآسمانها بود
و پيمان برادريات
با جبل النور
چون آيههاي جهاد
محكم
***
تو آن راز رشيدي
كه روزي فرات
بر لبت آورد
و ساعتي بعد
در باران متواتر پولاد
بريده بريده
افشا شدي
و باد
تو را با مشام خيمهگاه
در ميان نهاد
و انتظار در بهت كودكانهی حرم
طولاني شد
تو آن راز رشيدي
كه روزي فرات
بر لبت آورد
و كنار درك تو
كوه از كمر شكست
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
@amoozeshe_zekre_eshgh
ادامه مطلب ادبیات رو رو پی میگیریم با قالب مهم برای مادحین به نام
بحر طویل❗
خوب دقت کنید👇👇👇