ظهور قرآنی حضرت مهدی
🕋🌅
وَ رَوَى جَابِرٌ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع أَنَّهُ قَالَ إِذَا قَامَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ ع ضَرَبَ فَسَاطِيطَ لِمَنْ يُعَلِّمُ النَّاسَ الْقُرْآنَ عَلَى مَا أَنْزَلَ اللهُ جَلَّ جَلَالُهُ فَأَصْعَبُ مَا يَكُونُ عَلَى مَنْ حَفِظَهُ الْيَوْمَ لِأَنَّهُ يُخَالِفُ فِيهِ التَّأْلِيفَ
◀️ آنگاه که قائم آل محمد (صلوات الله علیه و آله) قیام و ظهور کند، خیمههایی بر پا میکند تا عدهای، قرآن را آنگونه به مردم بیاموزند که خدای بزرگ نازل کرده است. پس آن روز، یادگرفتن قرآن به این شیوه، بر کسانی که قرآن را در این روزگار آموختهاند، سختتر خواهد بود؛ زیرا قرآن با شیوهای که خدا فرستاده، بر خلاف چیزی است که ایشان با آن انس گرفتهاند.1️⃣
💡 توضیح:
درباره اینکه خدای حکیم قرآن را چگونه نازل کرده و چرا آموزش قرآن در دوره ظهور #امام_عصر (علیه السلام) «مخالف تألیف» است بحثهای زیادی میان #حدیثشناسان و #قرآنپژوهان درگرفته. شاید مهمترین و روشنترین معنا چنین باشد:
خداوند قرآن را به ترتیبی سازنده و حکیمانه2️⃣ و همراه با #تفسیر_وحیانی3️⃣ بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل کرد تا نقش مربیگری ایشان بر پایهی این بیانات4️⃣ و آن ترتیب5️⃣ شکل گیرد، که مهمترین سند نگهدارندهی این حکمتها، مصحف امیر مؤمنان (علیه السلام) بود. اما پس از رحلت پیامبر (ص) این گنجینهی بیبدیل، از دایرهی معارف اسلامی حذف یا کاسته شد و به همین علت امروزه آنگونه که باید و شاید از قرآن بهره نمیبریم، جز اندکی. در واقع یکی از کارکردهای مهم آن چشمهی جوشان این بود که بشر در هر مقطعی از زندگی خود دریابد، راهکار قرآن برای برونرفت از مشکلات خود و دستیابی به مراتب بالاتر #رشد چیست؛ حقیقتی که در روایات اهل بیت (علیهم السلام) بیان شده و به ما رسیده،6️⃣ ولی هنوز به شکل بایستهای جزء فرهنگ علمی و عملی مسلمانان قرار نگرفته است.
بر اساس ادلهی دینی (همچون روایت مذکور) انتظار میرود، پس از ظهورِ سلالهی #شریک_قرآن7️⃣ و بقیّت الله،8️⃣ معارف قرآنی در بالاترین سطح ممکن وارد متن زندگی بشر شود؛ چه اینکه آن حضرت حکمت بالغهی الهی است و معلمانی را تربیت خواهد کرد که بتوانند حامل این فقه حکیمانه و رشدآفرین باشند و به دیگران بیاموزند.
الهی که همگی توفیق زندگی قرآنی در پرتو تعالیم و حمایتهای حضرت ولی عصر (ارواحنا فداه) داشته باشیم؛ چه پیش از ظهور و چه پس از آن.
——
پینوشتها:
1️⃣ شیخ مفید، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 386
2️⃣ كتابٌ أُحْكِمَتْ آياتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَكيمٍ خَبيرٍ (هود 1)
3️⃣ و لا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلاَّ جِئْناكَ بِالْحَقِّ وَ أَحْسَنَ تَفْسيراً (فرقان 33)
4️⃣ ... وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ (نحل 44)
5️⃣ و قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلى مُكْثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزيلاً (اسراء 106)
6️⃣ حدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنِ ابْنِ أُذَيْنَةَ عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ هَذِهِ الرِّوَايَةِ مَا مِنْ آيَةٍ إِلَّا وَ لَهَا ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ وَ مَا فِيهِ حَرْفٌ إِلَّا وَ لَهُ حَدٌّ يَطْلُعُ مَا يَعْنِي بِقَوْلِهِ لَهَا ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ قَالَ ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ هُوَ تَأْوِيلُهَا مِنْهُ مَا قَدْ مَضَى وَ مِنْهُ مَا لَمْ يَجِئْ يَجْرِي كَمَا تَجْرِي الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ كُلَّمَا جَاءَ فِيهِ تَأْوِيلُ شَيْءٍ مِنْهُ يَكُونُ عَلَى الْأَمْوَاتِ كَمَا يَكُونُ عَلَى الْأَحْيَاءِ كَمَا قَالَ اللهُ تَعَالَى وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ وَ نَحْنُ نَعْلَمُهُ.
(محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، ج 1، ص 203، حدیث 2)
7️⃣ در زیارتنامهی سید الشهداء (علیه السلام)، از جمله در شب #نیمه_شعبان، چنین وارد شده است:
«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَرِيكَ الْقُرْآنِ»
(المزار الكبير، (لابن المشهدي)، ص 426)
همچنین در زیارت امام عصر (ع) موسوم به زیارت آل یاسین آمده است:
«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا تَالِيَ كِتَابِ اللهِ وَ تَرْجُمَانَهُ»
(الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسي)، ج 2، ص 493)
8️⃣ احادیث، «بَقِيَّتُ اللهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ...» در آیه 86 سوره هود به اهل بیت (علیهم السلام) تفسیر شده است که به گسترهی معنایی و مصداقی آیه توجه میدهند.
(ر.ک. الكافي، ج 1، ص 471، حدیث 5، كمال الدين و تمام النعمة، ج 1، ص 331)
#نیمه_شعبان
#میلاد_امام_زمان
https://eitaa.com/anbaz60/417
🌹💫
حفظ قرآن؛ آری یا نه؟
❓
رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با قاریان قرآن، مجددا نیاز به ده میلیون حافظ قرآن را یادآوری کرد و افزود:
«راه تربیت ۱۰ میلیون حافظ که چند سال قبل مطرح کردیم، وارد کردن نوجوانان به عرصه فعالیتهای قرآنی است.»
تأکید مجدد ایشان و توصیه به حفظ قرآن در سنین نوجوانی، منشأ پرسشی مهم در ذهن برخی از اهالی تربیت است:
از طرفی حضور زنده و پویای معارف قرآن در زندگی افراد، خصوصا از سنین نوجوانی، آثارِ مثبتِ مهمی در جامعه دارد که بر اهلش پوشیده نیست،
و از طرفی نگاه کمّی دربارۀ تعداد حافظان قرآن کریم، آفات بسیار مهمی دارد که این هم بر اهلش پوشیده نیست؛ آن هم برای غیر عربزبانان و در شرائط فرهنگی-تربیتی موجود بینالمللی و کشور ایران، خصوصا اگر مراد این باشد که نوجوانان وارد میدان حفظ قرآن شوند.
حال برای اجتناب از این آفات و رسیدن به آن ثمرات، باید چه کرد؟
پیش از پاسخ بر این نکته تأکید میکنم که فهم بنده از مطالب رهبری، توصیه به حفظ قرآن بعد از فهم معانی و معارف آن و به عنوان زمینهای برای فهم عمیقتر و استمرار زیست قرآنی است، نه توصیه به حفظ الفاظ قرآن، بدون نیاز به فهم معانی آن. (برای ارزیابی این ادعا، ابتدا سخنان ایشان را اینجا مطالعه فرمایید)
در هر حال چند پیشنهاد در مقام پاسخ به سؤال مذکور تقدیم میکنم و امیدوارم با عمل، دانش و تجربۀ مدیران و فعالان فرهنگی-تربیتی همراه و تصحیح و تکمیل شود؛ اعم از افراد و نهادهای مؤثر در زمینه #فرهنگ_قرآنی یا #فرهنگ_عمومی کشور (از رهبری و دولت و وزارتخانهها تا عموم روحانیت و معلمان و ...):
1. لازم است هدف از #تمامِ انواع و سطوح برنامههای فرهنگی و دینی و قرآنی، #رشد مخاطبان و متربیان باشد، رشدی مشتمل بر ویژگیهای زیر:
الف) مبتنی بر ویژگیهای فطری انسان و هماهنگ با ساختار وجودی او؛
ب) متناسب با شرائط فرهنگی #واقعی جامعه؛
ج) با افق بهبود وضعیت فرهنگ عمومی کشور؛
د) جامع (نه تکبعدی)؛
ه) حقیقی و ریشهدار (نه تصنعی و صوری و بیریشه)؛
و) ماندگار (نه حبابی و زودگذر)؛
ز) با هدف الهیِ خدمت به مردم و جامعه (نه با اغراض آفتزدهای مثل تهیۀ گزارش به نهادهای بالادستی و کسب ردیف بودجۀ بیشتر).
2. آسیبشناسی از وضعیت برنامههایی که تا کنون اجرا شدهاند؛
در همین راستا مسئولان و متولیان فرهنگی کشور، دست کم به همان اندازه که بر اهمیت حفظ قرآن (خصوصا از نوجوانی) یا هر برنامۀ قرآنی دیگری تأکید میکنند، باید بر ضرورت انتخاب روشی متقن و بیآسیب (یا در حد امکان، کمآسیب) اصرار ورزند.
3. طراحی برنامهای عملیاتی که مشتمل بر عناصر و مراحل زیر باشد:
الف) شناسایی و گزینش معارف دینی و قرآنی متناسب با ویژگیهای روانشناختی و تربیتی مخاطبان (از جمله سن و سال آنها)؛
ب) شناسایی و معرفی روشهای درست و مؤثرِ انتقال مفاهیم ارزشمند (به طور عام) و معارف دینی و قرآنی (به طور خاص) و استفاده از آن شیوهها؛
ج) تکرار آیات قرآن و معارف آنها در فرآیند یادگیری (در حد معقول)، به گونهای که دو هدف تربیتی زیر را تأمین کند:
یکم: حضور مستمر معارف قرآنی در زندگی (ذکر)
دوم: امکان تفکر بیشتر در معارف قرآن و دریافتهای بیشتر یا عمیقتر از این منبع هدایت، در بستر زمان و حوادث.
البته حفظ و ازبرکردن آیات قرآن کمک شایانی به تحقق این اهداف (خصوصا هدف دوم) خواهد کرد، اما همانطور که گذشت، این تکرار و حفظ باید با روشی علمی و به دور از آسیبهای تربیتی انجام شود.
طراحی چنین برنامهای کار آسانی نیست، خصوصا در وضعیت فرهنگی (به معنای عام) امروز کشور، اما فعالان و مدیران فرهنگی میتوانند و باید به این سمت حرکت کنند. کارهای جستهگریختهای هم از جهات مختلف شده است و استفاده از دانشمندان و تجربیات موجود، راه را تا حدی هموار خواهد کرد.
طبعا هر چه فهم و همراهی مسئولان بالادستی نسبت به این امور، بهتر و بیشتر باشد، زمینه و امکانات کاملتری فراهم خواهد شد تا چنین برنامهای با مشورتهای علمی کافی به سرانجام رسد.
15 فروردین 1401
دینپرست
https://eitaa.com/anbaz60/851
فقه رشد
✅
«فقه احکام» نوعی از فقه در قلمرو فعل مکلفان است که به احکام ثابت عمومی میپردازد،
در مقابلِ «فقه رشد» که احکام را متناسب با رشد انسان استنباط و پیشنهاد میکند.
اصل این اصطلاح از آثار مرحوم علی صفائی برگرفته شده و به اصطلاحات زیر نزدیک است:
1️⃣ «فقه دین» یا «تربیت دینی» در کاربرد ع.ص،
2️⃣ «فقه مقاصد» در اصطلاح اهل سنت و برخی از فقهای معاصر شیعه است.
——
ر.ک:
صفائی حائری، علی، درآمدی بر علم اصول، ص 22-32، خصوصا ص 26؛
و غنوی، امیر، درآمدی بر فقه اخلاق، 35-56.
#فقه_رشد
#رشد
#فقه_دین
#فقه_مقاصد
#فقه_تربیت
#تربیت_فقهی
#فقه_احکام
#فقه_ثابتات
#اخلاق
#فقه_اخلاق
https://eitaa.com/anbaz60/1469