#معنا_شناسی_اصطلاح
#چارطاقی
چهارطاقی یا چارتاقی، در معماری به کالبدی با زمینه چهارگوش و پوشش گنبدی شکل، متشکل از چهارپایه و یک طاق گنبدی بر روی آن، با چهار ورودی طاقدار گفته میشود.
چهارطاقی را چهاردر، چهارقاپو و چهاردروازه نیز نامیدهاند. در یک نگاه کلی چهارتاق فضایی مربعشکل با زمینهای چلیپایی و با پوششی گنبدی است که بر روی سِکُنجها قرار گرفته و دارای چهار ورودی تاقدار است.
کاربرد چهارطاقی، در معماری غیرمذهبی، در ایجاد سازهها و بناهایی اغلب تشریفاتی است، از جمله در برپایی موقت چهارطاق به عنوان بخشی از آذینبندی در جشنها.
از طرحهای چهارطاقی، بهسبب قابلیتهای بسیار در زمینه فضاسازی، در گستره زمانی و مکانی و در بناهای مذهبی و غیرمذهبی استفاده شدهاست.
چهارطاقی، شیوه رایج برای ساخت آتشکده در دورهٔ شاهنشاهی ساسانی بودهاست.
این طرحها در دوره اسلامی نیز، از آسیای میانه تا آفریقا، برای ساخت مساجد و آرامگاهها، و با ایجاد تغییراتی، از جمله در گوشهسازیِ آن، بهکار رفتهاست.
❇️ منبع: ویکی پدیا
@arayehha
#معنا_شناسی_اصطلاح
#چارطاقی
#جفد
چهارطاق یک نقشه مربع دارد و عناصر اصلی تشکیلدهنده آن عبارتاند از چَفد، گنبد و جرز.
این اجزا به صورت یک جرز است در هر یک از چهار گوشه نقشه مزبور، چهار چفد (قوس) که چهار جرز را به هم متصل میکند، یک گنبد که به کمک یک گوشواره در بالای قوسها ساخته میشود و یک درگاه که در هر یک از چهار ضلع بنا پس از خاتمه کار به وجود میآید.
چَفْد یا قوس در لغت به مفهوم یک شکل خمیده و منحنوی مانند است. در اصطلاح معماری به باریکه طاقی که روی سردر یک درگاه قرار میگیرد گفته میشود.
در واقع چفد خطی است که از تکرار آن تاق و از دَوَران آن گنبدها بهوجود میآیند.
با این حال چنانچه پوشش بین دو قسمت یک دیوار، مثل پنجره، در یا درگاه مورد نظر باشد، همچنان برای این گونه پوششها چفد بهکار میبرند.
چفد را در اصطلاح معماری چفت، سفت، سفد و چخت نیز میگویند.
❇️ منبع: ویکی پدیا
@arayehha
#معنا_شناسی_اصطلاح
#چارطاقی
#گنبد
گنبد بنابر تعریف علم هندسه یکی از انواع چفدها است که بر اساس چرخش حول محور عمودی راس یا تیزه آن شکل میگیرد. چرخش بر روی یک قاعده مدور اتفاق میافتد.
در زیر این قاعده میتوان انواع تهرنگهای چهارگوش، دایره، پنجضلعی، ششضلعی و هشتضلعی را ملاحظه کرد. این قاعده مدور هنگامی که روی هر کدام از این تهرنگها قرار میگیرد نیاز به یک مکان انتقالی به نام چپیرهسازی دارد که شکل زیرین را به شکل نیمکرهای تبدیل میکند.
بر این اساس گنبدهای اواخر اشکانی و دوره ساسانی بر روی فیلپوشهایی که در چهارگوشه تالار مربعشکل بر بالای دیوارها بهکار رفته بنا گشتهاست. از طریق این فیلپوشها طرح مربع تالار در بالا به چندضلعی هشتگوشهای تبدیل یافته و کار بنیاد گنبد را آسان ساختهاست.
❇️ منبع: ویکی پدیا
@arayehha
«غزلِ محمدعلیِ بهمنی و پارهای از تأثیرپذیریهای احتمالی»
جای دیگر نشاندادهام توجّه به شعرِ سبکِ هندی در سدهٔ چهاردهم، با روآوردن به شعرِ صائب، کلیم و وحشی آغاز میشود و درنهایت در دهههای چهل و پنجاه به بیدل میرسد. نخستینبار در دههٔ سی و چهل است که بیشترین تذکرهها و نیز دیوانهای شاعرانِ عهدِ صفوی (وحشی، هلالی، کلیم، محتشم و ...) منتشرمیشود. نکتهٔ دیگر آنکه تمامیِ این شاعران، از نحلهٔ روانگویان یا نسبتاً سادهسرایانِ سبکِ هندی، و گاه حتی درشمارِ وقوعسرایان هستند. در این فهرست، از نازکخیالان و مبهمسرایانی همچون بیدل و فراتر از او پیچیدهگویانی همچون اسیرِ شهرستانی و زلالیِ خوانساری، هنوز خبری نیست.
در همین سالها، بهویژه پساز تأسیسِ انجمنِ صائب (۱۳۳۷) است که اندکاندک تأثیرپذیری از شعرِ سبکِ هندی در آثارِ رهیِ معیّری، محمدِ قهرمان، نوذرِ پرنگ، هادیِ رنجی، علیِ اشتری (فرهاد)، شفیعیِ کدکنی (در «زمزمهها») و ... نمایانمیشود. در دهههای بعد، بهویژه پساز انقلاب، در غزلیاتِ و رباعیاتِ سیدحسنِ حسینی، قیصرِ امینپور، ساعدِ باقری، یوسفعلیِ میرشکّاک و مثنویهای علیِ معلّم و احمدِ عزیزی نیز این توجه به شعرِ سبکِ هندی آشکار است. نیما و برخی از پیروانِ او، بهویژه سهراب و اخوان نیز به شعرِ سبکِ هندی توجهداشتند.
آثارِ محمدعلیِ بهمنی گواهیمیدهد او مانندِ اغلبِ شاعران بزرگ، از دورههای گوناگون و دیوان و دفترِ بسیاری از شاعرانِ زبانِ فارسی تأثیرپذیرفتهاست. اما او ازمیانِ قدما بیشاز هرکسی شیفتهٔ سعدی و حافظ است. نیما و شعرِ نو نیز در «روحِ» غزلِ او بازتابهاییدارد. مؤلّفههای شعرِ سبکِ هندی گرچه آشکارا در آثارِ او نمایان نیست اما گویا به وقوعگویی و واقعگراییِ برخی از شاعرانِ آن دوره بیتوجهی نبودهاست. بسیاری از غزلهای درخشانِ بهمنی را میتوان گونهای نووقوعگویی در شرحِ روابطِ عاطفی و عاشقانه خواند.
در این یادداشت به دو تأثیرپذیریِ احتمالیِ او اشارهمیشود. در غزلی از بهمنی میخوانیم:
نتوانگفت که این قافله وامیمانَد
خسته و خفته از این خیل جدامیمانَد [...]
بیصداتر ز سکوتیم ولی گاهِ خروش
نعرهٔ ما است که در گوشِ شما میمانَد
بروید ای دلتان نیمه که در شیوهٔ ما
مرد با هرچه ستم هرچه بلا میمانَد
(گاهی دلم برای خودم تنگ میشود، دارینوش، صص ۳۰_۲۹).
گویا شاعر خودآگاه یا ناخودآگاه در وزن و قافیه و تاحدّی پیام و محتوا، از شعرِ خیالیِ بخارایی اثر پذیرفتهاست. و غزلِ خیالی حدّ فاصلی است میانِ شعرِ خواجو و حافظ ازسویی و شعرِ سبکِ هندی از دیگرسو. صائب نیز به شعرِ خیالی توجهیداشتهاست. غزلِ خیالی:
سروِ قدّت طرفِ باغ چو پا میمانَد
سرِ شمشاد ز حیرت به هوا میمانَد
با سرِ زلفِ تو مرغی که درآویخت چو من
هیچ شک نیست که در دامِ بلا میمانَد
آبِ چشم است که بر خاکِ رهت خواهدماند
یادگاری که پساز مرگ ز ما میمانَد (دیوانِ خیالیِ بخارایی، بهتصحیحِ عزیزِ دولتآبادی، تبریز، مؤسسهٔ تاریخ و فرهنگِ ایران، ۱۳۵۲، ص ۱۴۸).
نیز بهمنی غزلی مشهور دارد:
در این زمانهٔ بیهایوهوی لالپرست
خوشا به حالِ کلاغانِ قیلوقالپرست
چگونه شرحدهم لحظهلحظهٔ خود را
برای اینهمه ناباورِ خیالپرست؟
به شبنشینیِ خرچنگهای مردابی
چگونه رقصکند ماهیِ زلالپرست؟
(همان، صص ۲۰_۱۹).
که گویا شاعر هنگامِ سرودنِ آن، در وزن و ردیفِ متأثّر از غزلِ سلیمِ تهرانی بودهاست؛ البته اگر سلیم خود از شاعری دیگر متاثّرنبودهباشد:
زهی ز شوقِ لبت زاهدان شرابپرست
چو گل به دَورِ رخت شبنم آفتابپرست
چه قاتلی تو ندانم که خضر بر لبِ جوی
به یادِ تیغِ تو شد همچو سبزه آبپرست؟
طوافِ چشمِ بتان واجب است بر دلِ ما
شرابخانه بوَد کعبهٔ شرابپرست
(دیوانِ سلیم*، بهتصحیحِ استاد محمد قهرمان، انتشاراتِ نگاه، ۱۳۸۸، ص ۷۴).
* البته دیوان سلیم چند دهه پیشتر نیز با تصحیحِ پرازاشتباه رحیم رضا منتشرشدهبود و در دسترسِ مخاطبانِ شعر قرارداشت. این اثر دراصل رسالهی (دفاعشده در سال ۱۳۴۶) مصحّح در مقطع کارشناسیِ ارشد در دانشگاه تهران بود.
دکتر احمدرضا بهرامپور عمران
@arayehha
☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘
۲۵ خرداد " ۱۴ ژوئن" روز جهانی اهدای خون
۱۴ ژوئن هرسال بهنام روز جهانی اهدای خون "روز جهانی تقدیر از اهدا کنندگان خون" انتخاب شدهاست. در این روز از همت والا و فعالیت انسان دوستانه تمام کسانی که در زمینه اهدا و انتقال خون و نجات جان انسانها تلاش میکنند، قدردانی میشود.
سازمان بهداشت جهانی، جامعه بينالمللی انتقال خون، انجمن بينالمللی صليب سرخ و هلال احمر و اتحاديه بينالمللی سازمانهای اهداكنندگان خون به اتفاق از سال ۲۰۰۴ ( ۱۳۸۳) ۱۴ ژوئن را روز جهانی اهدای خون نامگذاری کردند و از همه كشورها خواستند در اين روز برای بزرگداشت اهداكنندگان برنامهريزی کنند. انتخاب اين روز بهمناسبت تولد پروفسور لنداشتاينر كاشف گروههای خون و برنده جايزه نوبل بود كه طب انتقال خون پس از اين كشف بزرگ پيشرفت زيادی كرد.
- اهدای خون چیست ؟
اهدای خون هنگامی رخ میدهد که یک فرد سالم بهطور داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز انتقال خون هدیه میکند. خون اهدا شده پس از انجام آزمایشهای غربالگری و تأیید سلامتی بهمنظور تهیه فراوردههای خونی مورد استفاده قرار میگیرد و یا از طریق بانک خون مراکز درمانی به افراد دیگر تزریق میشود. فرایند اهدا و تزریق به دریافتکنندگان، انتقال خون نام دارد.
در کشورهای توسعه یافته و بیشتر کشورهای در حال توسعه، بیشترین اهدا کنندگان خون را افراد داوطلبی تشکیل میدهند که در قبال آن پولی دریافت نمیکنند. در کشورهای فقیرتر، افراد معمولاً خون خود را برای انتقال به اعضای خانواده و یا دوستانشان اهدا میکنند. بنابراین انگیزههای مختلفی برای اهدا، شامل انجام عمل خیر، کمک بهبهبود خویشاوندان، نیاز مالی و برای استفاده خودِ فرد در آینده "اهدای اتولوگ" وجود دارد.
🆔 @arayehha
#برگی_از_تقویم_تاریخ
❤️
#روز_جهانی_اهدای_خون
☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘
۲۵ خرداد سالروز درگذشت محمدعلی کشاورز
(زاده ۲۶ فروردین ۱۳۰۹ اصفهان -- درگذشته ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ تهران) بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون
او فعالیت هنریاش را از سال ۱۳۳۹ با حضور در نمایش «ویلونساز کرهمونا» آغاز کرد و سپس با ایفای نقش در نمایشهای «آنتیگون» «آندورا» «ادیپوس شهریار» «بازی استریندبرگ» «دایی وانیا» «عاشق مترسک» «لبخند باشکوه آقای گیل» و شماری دیگر بهبازیگری حرفهای در تئاتر بدل شد.
در سال ۱۳۴۷ بهتلویزیون رفت و کارگردانی هنری قسمتهایی از سریال خانه قمرخانم را بهعهده گرفت و در سریالهای تلویزیونی داییجان ناپلئون، آتش بدون دود، هزاردستان، سربداران، سلطان و شبان، گرگها، پدرسالار و ... بهنقش آفرینی پرداخت.
وی برای نخستین بار در سال ۱۳۴۳ با فیلم شب قوزی ساخته فرخ غفاری بازیگر سینما شد و در ۴۷ فیلم سینمایی ایفای نقش کرد، که فیلمهای:
رگبار، خشت و آینه، برزخیها، کمالالملک، مردی که موش شد، کفشهای میرزا نوروز، مادر، جستجو در جزیره، ناصرالدین شاه آکتور سینما، دلشدگان، آقای بخشدار، زیر درختان زیتون، روز واقعه و کمیته مجازات، از جمله کارهای اوست.
او برای بازی در فیلم مادر، ساخته علی حاتمی نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.
وی دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر و فارغالتحصیل هنرستان هنرپیشگی تهران و دانشکده هنرهای دراماتیک بود.
آرامگاه وی در قطعه هنرمندان است.
@arayehha
#برگی_از_تقویم_تاریخ
#محمد_علی_کشاورز
نکتههایی از فرهنگ املایی خط فارسی
🔺 همزۀ میانی در وامواژههای فرنگی
برابر دستور خطّ مصوّب فرهنگستان، همزۀ میانی در همۀ وامواژههای فرنگی با کرسی دندانه نوشته میشود.
@arayehha
تحلیل تست ✅✅
زِن دِ گی بو/ سِ یِ نا زی/ ست کِ در ءَو/ وَ لِ صبح
بی هَ وا ءَز/ لَ بِ خا بِ / صَ نَ می بُس/ تا نی
وزن اصلی: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
وزن با اختیار: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فع لن
اختیارات شاعری بیت: در هر دو مصراع اختیار وزنی فاعلاتن بجای فعلاتن وجود دارد.
در مصراع اول اختیار وزنی بلند بودن هجای پایان مصراع داریم .
در مصراع دوم اختیار تغییر کمیت مصوت کوتاه به بلند داریم یا به عبارت دیگر بلند تلفظ کردن مصوت کوتاه را داریم .
در پایان مصراع دوم اختیار وزنی ابدال داریم که فعلن تبدیل به فع لن شده است.
نکته : در این اوزان اختیار " قلب" رخ نمی دهد و فقط در اوزان مفتعلن، مفاعلن رخ میدهد.
قلب☑️
@arayehha