(آشنایی با علائم نگارشی در فارسی) ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 1ـ #نقطه (.) نقطه اولین و رایج‌ترین علامت نگارشی است که در پایان جملات ساده آمده و این منظور را می‌رساند که پیام یا مفهومی که می‌خواستیم آن را انتقال دهیم به پایان رسیده است. جایگاه #نقطه در یک جمله، چسبیده به کلمه‌‌ی آخر و بدون هیچ فاصله‌ای است. #مثال: ۱- در انتهای جملات ساده و خبری امروز هوا سرد و برفی است. ۲- در انتهای پاسخ‌های کوتاه یا کلماتی که در مفهوم جمله استفاده می‌شوند. آیا به عنوان کارمند مشغول به کار هستی؟  _ بله. ۳- در انتهای مشخصاتی که برای منبع یک تحقیق یا پژوهش ذکر می‌شوند. #مثال: صبا سعادت، بهترین استراتژی‌های تولید محتوا، ص ۱۲۰. ۴- بعد از حروف اختصاری که ارجاع دهنده به کلمات دیگری هستند. #مثال: ر.ک. (رجوع کنید)، ه.ق. (هجری قمری) ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 2 ـ #ویرگول (،) ویرگول (کاما، درنگ نما): نشانه‌ی #مکث یا وقفی کوتاه است. موارد کاربرد ویرگول: ۱ ـ در بین عبارت‌ها و جمله‌های غیرمستقلی که با هم در حکم یک جمله‌ی کامل باشد. این همه خلف وعده و تأخیر، از شما بعید بود. ۲ ـ آوردن کلمه یا عبارتی توضیحی در ضمن جمله یا عبارت دیگر... احمد، برادر مسعود، دیروز اینجا بود. ۳ ـ در مواردی که چند کلمه دارای اسناد واحدی باشند. آب، غذا، هوا و مسکن از ضروریات اولیه‌ی حیات آدمی است. ۴ ـ‌ آوردن ویرگول میان دو کلمه برای جلوگیری از احتمال غلط خواندن جمله. ما، در خلوت به روی خلق ببستیم. ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 3 ـ #نقطه_ویرگول (؛) نشانه‌ی وقف یا درنگ و #مکث_طولانی تر از #ویرگول و کمتر از #نقطه است. موارد کاربرد نقطه ویرگول: برای جدا کردن عبارت و جملاتی که به‌ظاهر مستقل اما در معنی مربوط به همدیگر باشند. #مثال: وقتی صداقتش را آزمودی؛ به او اعتماد کن. روز خوبی بود؛ همه شاد بودند؛ هيچكس به فكر بدی‌ها نبود. ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 4 ـ #دو_نقطه (:) توضیح دادن در مورد آنچه بیان شده. #مثال: سعدی در گلستان چنين گفته است: «نصيحت از دشمن پذيرفتن خطاست ...» ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 5 ـ #هلال (پرانتز ) ( ) برای جدا کردن بعضی از جملات یا کلمات و یا توضیح جمله‌ای که خارج از بحث متن است. #مثال: همه‌ی ما در آرزوی ظهور حضرت مهدی (عج) هستیم. ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 6 ـ #گیومه («») نشانه‌ی #نقل_قول مستقیم است. #مثال: علی گفت: «من فردا به مدرسه می‌روم.» همچنین در شعر هنگامی که مصراع و یا بیتی تضمین می‌شود در #گیومه قرار می‌گیرد. ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 7 ـ #سه_نقطه (...) زمانی که بخواهیم از نام بردن مواردی صرف نظر کنیم از #سه_نقطه استفاده می‌کنیم. #مثال: ماشا ...! انسان هنرمندی هستید. ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 8 ـ #علامت_سؤال (؟) همان‌طور که از نام این علامت مشخص است؛ از آن در انتهای جملات #پرسشی استفاده می‌کنیم. #مثال: بزرگترین دستاورد‌های انسان موفق چیست؟ در یک کاربرد دیگر، می‌توانیم از علامت سؤال برای نشان‌ دادن #تردید در جمله استفاده کنیم. #مثال: توئیتر در سال ۱۳۸۸ (؟) فیلتر شد. ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 9 ـ #علامت_تعجب (!) علامت تعجب ، تنها نشانه‌ی تعجب و شگفتی نیست ، بلکه بیشتر در پایان جمله‌هایی می آید که یبان‌کننده‌ب یکی از حالات خاص و شدید عاطفی یا نفسانی است ؛ از قبیل «تعجب» ، « تاکید» ، «تحسین» ، «تحقیر» ، «تنفر» ، «ترحم» ، «استهزا» ، «شک و تردید» ، «امر و نهی» ، «تهدید» ، «حسرت» ، «آرزو» ، «درد و الم» ، «دعا» ، «تنبیه» ، «تأسف» ، «ندا و خطاب» و جز آنها ؛ چنانکه : چه عجب! عجب آدم ریاکاری! آفرین بر این همه ذوق و سلیقه! دست‌مریزاد! دریغ است ایران که ویران شود! آقا هنر کرده! جایزه هم می‌خواهد! ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 10 ـ #قلاب (کروشه) [ ] این علامت نشانه‌ی #الحاق است؛ گاهی در یک جمله یک یا دو واژه کم است یا از قلم افتاده است. این کمبود باعث نارسایی جمله می‌شود؛ به این خاطر واژه‌ی مشابهی را در نظر می‌گیرند. #مثال: پرویز [با چهره‌ای عبوس و گرفته] دلم نمی‌خواهد او نیز بیاید. ا─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─ا 11 ـ #خط_فاصله (تیره) (ـ) خط فاصله برای #جداکردن #اعداد و جمله‌هایی که معمولاً #توضیحی را به مفهوم اصلى جمله می‌افزایند یا مفاهیمی از قبیل دعا و نفرین را بیان می‌کنند. #مثال: سعدی - بزرگترین سجع‌نویس ایرانی - در قرن هفتم می‌زیست. به‌جای استفاده از (تا) برای نشان دادن مسافت یا فاصله‌ی زمانی. قطار سریع السیر تهران- شیراز راه اندازی شد. کلاس آموزشی از 5–3 بعدازظهر دایر است. جداسازی کلمات مرکب. #مثال: ژانر مورد علاقه‌ی من در فیلم، کمدی–رمانتیک است. همچنین در شعر پس از ابیات موقوف المعانی از این علامت استفاده می‌شود. آموزش عروض وقافیه و... سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie

✅ آرایه‌ی #تضمین : 🔻تضمین در واقع مانند همان عبارت: «به قول فلانی...» گفتن است که ضمن گفتار به‌کار می‌بریم. در واقع گوینده با این کار مطمئن است که دیگران از درستیِ کلام آن فرد اطمینان دارند و راحت تر حرف اصلی را می‌پذیرند. این حالت نمونه‌ای از آرایه‌ی #تضمین است که از قدیم هم به‌ویژه در اشعار فارسی به‌کار می‌رفته است. در آرایه‌های ادبی #تضمین به معنای آوردن مصراع، بیت، یا ابیاتی از شعر دیگران در شعر خود است. این آرایه، به گروه آرایه‌های معنوی اختصاص دارد. برای درک بهتر آرایه‌ی #تضمین به شعر زیر از استاد شفیعی کدکنی توجه کنید که بیتی از سعدی را #تضمین کرده است؛ گفتی «به روزگاران مهری نشسته» گفتم «بیرون نمی‌توان کرد حتی به روزگاران» 🔻دو نکته قابل توجه درباره استفاده از تضمین : ۱- معمولاً شعر یا عبارت #تضمین_شده در #گیومه قرار می‌گیرد. پس به رعایت علائم نگارشی دقت کنید. ۲- اگر شعر مشهور و شاعر آن شناخته شده باشد نیازی به ذکر نام صاحب اثر نیست؛ در غیر این صورت، لازم است نام شاعر ذکر شود تا به سرقت ادبی متهم نشوید. یک بیت شعر یاد کن زانکه رودکی گرچه تو را نگفت سزاوار آن تویی «جز برتری نجویی گویی که آتشی جز راستی نخواهی ماناتر از اویی» 🔻انواع #تضمین : این آرایه بر اساس ظاهر شدن یا نشدن در متن به 3 دسته #تضمین_آشکار، #تضمین_پنهان و #مسمط_تضمین تقسیم می‌شود. #تضمین_آشکار : در آرایه‌ی تضمین آشکار، شاعر بیت یا آیه‌ای را به صورت کامل در شعر خود می‌آورد و نام شاعر یا نشانه‌ای را به‌صورت واضح ذکر می‌کند. البته باید توجه داشت که ممکن است مصراع یا بخشی که آورده می‌شود کوچک باشد ولی عیناً و بدون هیچ تغییری باید بیاید. به طور مثال سعدی در شعر زیر، با آوردن نام فردوسی، بیتی از شعر او را آورده که #تضمین_آشکار است. چه خوش گفت فردوسی پاکزاد که رحمت بر آن تربت پاک باد «میازار موری که دانه کش است که جان دارد و جان شیرین خوش است» #تضمین_پنهان : آرایه‌ی تضمین پنهان، شاعر مصراع، بیت و یا ابیاتی را از شاعری دیگر بدون ذکر نامِ صاحب اثر می‌آورد که فقط با قرار دادن در گیومه مشخص می‌کند که تضمین شده است و چون از صاحب اثر در شعر نامی نیاورده است لذا #تضمین_پنهان گفته می‌شود. نه او نمرده است که من زنده‌ام هنوز او زنده است در غم و شعر و خیال من آن شیرزن بمیرد؟! او شهریار زاد «هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق» در این شعر، شهریار مصراعی از شعر حافظ را برداشت کرده ولی این مصراع آنچنان معروف است که نیازی به معرفی خالق اثر ندارد. #تضمین_مسمط : تضمین مسمط یا مسمط تضمین، نوعی صنعت ادبی‌است که شاعر، غزل شاعر دیگری را در شعر خود می‌آورد به گونه‌ای که باید چنان توانمند باشد که بتواند به استقبال از غزل شاعر دیگر برود. 🔻زیباترین نوع مسمط تضمین : #تضمین_مخمس یا تخمیس است یعنی شاعر به ازای هر بیت شعر مورد تضمین، 3 مصراع همقافیه می‌سراید و جمعا پنج مصراع (مخمس) می‌شود و مصراع پنجم شعر مورد تضمین بند مسمط مخمس می‌شود. #نمونه : #تخمیس زیر را شاه اسماعیل یکم با #تضمین از غزل حافظ سروده است. سه مصراع اول هر بند از شاه اسماعیل است و دو مصراع دیگر هر بند، یک بیت از غزل حافظ است که تا آخر غزل به همین منوال ادامه می‌یابد. تو آن گلی که خراب تو گل‌عذارانند اسیر بند کمند تو شهسوارانند به بند دانه و دامت چو من هزارانند «غلام نرگس مست تو تاجدارانند خراب بادهٔ لعل تو هوشیارانند» #تضمین_مخمس زیر اثر مرحوم شمس قمی، از غزل معروف «همای رحمت» از استاد شهریار است. سحر از سروش عرفان بشنیدم این ندا را که رسید ساقیِ جان، مِیِ جام هل أتی راخ ز خم غدیر عشقت، بزدم مِی ولا را «علی ای همای رحمت! تو چه آیتی خدا را که به ماسَوا فکندی همه سایه‌ی هما را» یکی از معروف‌ترین #تضمین های مخمس اثر شیخ بهایی از غزل خیالی بخارایی با مطلع زیر است. تا کی به تمنای وصال تو یگانه اشکم شود از هر مژه چون سیل روانه خواهد به سر آید، شب هجران تو یا نه؟ «ای تیر غمت را دل عشاق نشانه جمعی به تو مشغول و تو غایب ز میانه» کانال آموزش عروض و قافیه و... سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie