آیه ۱۸۵ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ در آیه بعد، براى تکمیل این بیان، آنها را به مطالعه عالم هستى، آسمان ها و زمین، دعوت مى کند و مى فرماید: آیا در حکومت آسمان ها و زمین و مخلوقاتى که خدا آفریده از روى دقت و فکر نظر نیفکندند؟ (أَ وَ لَمْ یَنْظُرُوا فی مَلَکُوتِ السَّماواتِ وَ الأَرْضِ وَ ما خَلَقَ اللّهُ مِنْ شَیْء). تا بدانند این عالم وسیع آفرینش با این نظام حیرت انگیز، بیهوده آفریده نشده و هدفى براى آن بوده است، و دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله) در حقیقت دنباله همان هدف آفرینش، یعنى تکامل و تربیت انسان است. مَلَکُوت در اصل از ریشه مُلْک به معنى حکومت و مالکیت است و اضافه واو و ت به آن براى تأکید و مبالغه مى باشد و معمولاً به حکومت مطلقه خداوند بر سراسر عالم هستى گفته مى شود. 🌼🌼🌼 نظر افکندن در نظام شگرف این عالم هستى که پهنه ملک و حکومت خدا است، هم نیروى خدا پرستى و ایمان به حق را تقویت مى کند، و هم روشنگر وجود یک هدف مهم در این عالم بزرگ و منظم است، و در هر دو صورت، انسان را به جستجوى نماینده خدا و رحمتى که بتواند هدف آفرینش را پیاده کند مى فرستد. سپس براى این که آنها را از خواب غفلت بیدار سازد مى فرماید: آیا در این موضوع نیز اندیشه نکردند که ممکن است پایان زندگى آنها نزدیک شده باشد، اگر امروز ایمان نیاورند، و دعوت این پیامبر را نپذیرند، و قرآنى را که بر او نازل شده است با این همه نشانه هاى روشن قبول نکنند، به کدام سخن بعد از آن ایمان خواهند آورد؟ (وَ أَنْ عَسى أَنْ یَکُونَ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلُهُمْ فَبِأَیِّ حَدیث بَعْدَهُ یُؤْمِنُونَ). یعنى: اوّلاً ـ چنان نیست که عمر آنها جاودانى باشد، فرصت ها به سرعت درگذرند و هیچ کس نمى داند فردا زنده خواهد بود یا نه، پس با این حال امروز و فردا کردن و مسائل را پشت گوش انداختن هرگز کار عاقلانه اى نیست. ثانیاً ـ اگر آنها به این قرآن با این همه نشانه هاى روشنى که در آن از خداست ایمان نیاورند آیا در انتظار کتابى از این برتر و بالاترند؟ آیا ممکن است به گفتار و سخن و دعوت دیگر ایمان بیاورند؟! همان طور که مشاهده مى کنیم آیات فوق تمام راه هاى فرار را به روى مشرکان مى بندد. از یک طرف آنها را متوجه سابقه عقل و درایت پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى کند تا به اتهام جنون از شنیدن دعوتش فرار نکنند. از سوى دیگر، متوجه نظام آفرینش و آفریدگار و هدف خلقت مى سازد تا بدانند بیهوده آفریده نشده اند. و از سوى سوم، متوجه زودگذر بودن زندگى مى کند تا امروز و فردا نکنند. و از سوى چهارم، مى گوید: اگر به کتابى به این روشنى ایمان نیاورند، در آینده به هیچ چیزى ایمان نخواهند آورد; زیرا از این بالاتر تصور نمى شود! (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۱۸۵، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «مَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَا هَادِيَ لَهُ ۚ وَيَذَرُهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ» هر کس را خداوند (به جرم اعمال زشتش) گمراه سازد؛ هدایت کننده اى ندارد و آنها را در طغیان و سرکشى شان رها مى سازد و سرگردان مى شوند. (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۱۸۶) @ayehsobh

آیه ۱۸۶ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

هر صبح یک آیه: تفســــــیر این آیه، سخن را چنین پایان مى دهد: هر کس را که خداوند به خاطر اعمال زشت و مستمرش، گمراه سازد؛ هیچ هدایت کننده اى ندارند و خداوند آنها را همچنان در طغیان و سرکشى رها مى سازد تا حیران و سرگردان شوند (مَنْ یُضْلِلِ اللّهُ فَلا هادِیَ لَهُ وَ یَذَرُهُمْ فی طُغْیانِهِمْ یَعْمَهُونَ). 🌼🌼🌼 همان گونه که بارها گفته ایم این گونه تعبیرات درباره همه کافران و گنهکاران نیست، بلکه مخصوص به گروهى است که آن چنان در برابر حقایق، لجوج، متعصب و معاندند که گوئى پرده بر چشم و گوش و قلبشان افتاده، پرده هاى تاریکى که نتیجه اعمال خود آنها است، و منظور از اضلال الهى نیز همین است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۸۶، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا ۖ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّي ۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلَّا هُوَ ۚ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ لَا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً ۗ يَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْهَا ۖ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ» از تو درباره زمان قیامت سؤال مى کنند، کى فرا مى رسد؟ بگو:«علمش فقط نزد پروردگار من است. و جز او (نمى تواند) وقت آن را آشکار سازد. (و آن، حتّى) در آسمانها و زمین، سنگین (و بسیار پر اهمیّت) است. و جز بطور ناگهانى، به سراغ شما نمى آید.» (باز) از تو سؤال مى کنند، چنان که گویى تو از زمان وقوع آن باخبرى. بگو: «عِلمش تنها نزد خداست. ولى بیشتر مردم نمى دانند.» (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۱۸۷) @ayehsobh

آیه ۱۸۷ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ شأن نزول: قیامت چه وقت بر پا مى شود؟ به طورى که در بعضى از روایات آمده است طایفه قریش به چند نفر مأموریت دادند که به نجران سفر کنند و از دانشمندان یهود که (علاوه بر مسیحیان) در آنجا ساکن بودند مسائل پیچیده اى را سؤال کنند و در بازگشت، آنها را در برابر پیامبر(صلى الله علیه وآله) مطرح سازند (به گمان این که پیامبر از پاسخ آنها عاجز مى ماند) از جمله سؤالات این بود: قیامت در چه زمانى برپا مى شود؟ هنگامى که آنها این پرسش را از پیامبر(صلى الله علیه وآله) کردند، آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت. 🌼🌼🌼 تفسیر: زمان وقوع قیامت با این که براى آیه شأن نزول خاصى ذکر شده در عین حال پیوند روشنى نیز با آیات قبل دارد; زیرا در آیات قبل اشاره به مسأله قیامت و لزوم آمادگى براى چنین روزى شده بود، طبعاً به دنبال چنین بحثى این سؤال براى بسیارى از مردم پیش مى آید که قیامت کى بر پا خواهد شد؟ لذا قرآن مى فرماید: از تو درباره ساعت (روز رستاخیز ) مى پرسند، که در چه زمانى وقوع مى یابد؟ (یَسْئَلُونَکَ عَنِ السّاعَةِ أَیّانَ مُرْساها). گر چه کلمه ساعت به معنى زمان پایان دنیا نیز آمده است، ولى غالباً ـ و به عقیده بعضى ـ همواره در قرآن مجید به معنى قیام قیامت است، مخصوصاً پاره اى از قرائن در مورد آیه اى که در آن بحث مى کنیم این موضوع را تأکید مى کند، مانند جمله مَتى تَقُومُ السّاعَةُ: کى ساعت بر پا مى شود؟ که در شأن نزول وارد شده است. کلمه أیّانَ مساوى مَتى و براى سؤال از زمان است. و مُرْسى به اصطلاح مصدر میمى است و با اِرْساء یک معنى دارد و آن اثبات یا وقوع چیزى است، از این جهت به کوه هاى محکم و ثابت، جِبال راسِیات گفته مى شود. بنابراین، جمله أَیّانَ مُرْساها مفهومش این است: در چه زمانى قیامت وقوع پیدا مى کند و ثابت مى شود؟ 🌼🌼🌼 پس از آن اضافه مى کند: اى پیامبر! در پاسخ این سؤال صریحاً بگو: این علم تنها نزد پروردگار من است و هیچ کس جز او نمى تواند وقت آن را آشکار سازد (قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلاّ هُوَ). ولى دو نشانه سربسته براى آن بیان مى کند، نخست، مى گوید: قیام ساعت در آسمان ها و زمین، مسأله سنگینى است (ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الأَرْضِ). چه حادثه اى ممکن است از این سنگین تر بوده باشد، در حالى که در آستانه قیامت، همه کرات آسمانى به هم مى ریزند، آفتاب خاموش، ماه تاریک، ستارگان بى فروغ و اتم ها متلاشى مى گردند، و از بقایاى آنها جهانى نو با طرحى تازه ریخته مى شود. دیگر این که قیام ساعت، ناگهانى است، یعنى: بدون مقدمات تدریجى، و به شکل انقلابى، تحقق مى یابد و جز به طور ناگهانى به سراغ شما نمى آید (لاتَأْتیکُمْ إِلاّ بَغْتَةً). و بار دیگر مى گوید: چنان از تو سؤال مى کنند که گوئى تو از زمان وقوع قیامت با خبرى! (یَسْئَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْها). آنگاه مى افزاید: در جواب آنها بگو: این علم تنها نزد خدا است ولى بیشتر مردم از این حقیقت آگاهى ندارند (قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللّهِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النّاسِ لایَعْلَمُونَ) که چنین علمى مخصوص ذات پاک او است، لذا پى در پى از آن مى پرسند. 🌼🌼🌼 ممکن است بعضى از خود سؤال کنند: چرا این علم مخصوص ذات خدا است و هیچ کس حتى پیامبران را از آن آگاه نمى سازد؟ پاسخ این سؤال این است: عدم آگاهى از وقوع رستاخیز به ضمیمه ناگهانى بودن و با توجه به عظمت ابعاد آن سبب مى شود که هیچ گاه مردم قیامت را دور ندانند و همواره در انتظار آن باشند، به این ترتیب خود را براى نجات در آن آماده سازند، و این عدم آگاهى اثر مثبت و روشنى در تربیت نفوس و توجه آنها به مسئولیت ها و پرهیز از گناه خواهد داشت. (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۱۸۷، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «قُل لَّا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ ۚ وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ ۚ إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ وَبَشِيرٌ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ» بگو: «من مالک هیچ سود و زیانى براى خویش نیستم، مگر آنچه را خدا بخواهد. (و از غیب و اسرار نهان نیز خبر ندارم، مگر آنچه خداوند اراده کند.) و اگر از غیب باخبر بودم، سود فراوانى براى خود فراهم مى کردم و هیچ بدى (و زیانى) به من نمى رسید. من فقط بیم دهنده و بشارت دهنده ام براى گروهى که ایمان مى آورند. (و آماده پذیرش حقّند).» (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۱۸۸) @ayehsobh

آیه ۱۸۸ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ شأن نزول: بعضى از مفسران (مانند مرحوم طبرسى در مجمع البیان) نقل کرده اند: اهل مکّه به پیامبر(صلى الله علیه وآله) گفتند: تو اگر با خدا ارتباط دارى آیا پروردگار تو را از گرانى و ارزانى اجناس در آینده با خبر نمى سازد؟ که از این طریق بتوانى آنچه به سود و منفعت است تهیه کنى و آنچه به زیان است کنار بگذارى؟ و یا از خشکسالى، و یا پر آبى مناطق مختلف آگاه سازد، تا به موقع از مناطق خشک به سرزمین هاى پر برکت کوچ کنى؟! در این هنگام آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت. 🌼🌼🌼 تفسیر: اسرار نهان را فقط خدا مى داند گر چه براى این آیه نیز شأن نزول خاصى ذکر شده، ولى با این حال پیوندش با آیه گذشته روشن است; زیرا در آیه قبل راجع به عدم آگاهى هیچ کس جز خدا نسبت به زمان قیام قیامت بحث بود، و در این آیه سخن از نفى علم غیب به طور کلى در میان است. در نخستین جمله، خطاب به پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: به آنها بگو: من مالک و صاحب اختیار هیچ گونه سود و زیانى درباره خویش نیستم مگر آنچه را که خدا بخواهد (قُلْ لا أَمْلِکُ لِنَفْسی نَفْعاً وَ لا ضَرّاً إِلاّ ما شاءَ اللّهُ). شک نیست که هر انسانى مى تواند براى خود منافعى کسب کند و یا از خویشتن ضررهائى را دور سازد، ولى با این حال، همان گونه که مى بینیم، در آیه فوق مطلقاً این قدرت و توانایى بشر نفى شده است. و این به خاطر آن است که انسان در کارهاى خود، قدرت و نیروئى از خویش ندارد بلکه همه قدرت ها از ناحیه خدا است و او است که این توانائى ها را در اختیار آنها گذاشته است. و به تعبیر دیگر مالک همه قدرت ها و صاحب اختیار مستقل و بالذات در عالم هستى تنها ذات پاک خدا است، و دیگران، حتى پیامبران و فرشتگان، از او کسب قدرت مى کنند، و مالکیت و قادریت آنها بالغیر است، جمله اِلاّ ما شاءَ اللّهُ: مگر آنچه خدا بخواهد و در اختیار من بگذارد، نیز گواه این مطلب است. در بسیارى دیگر از آیات قرآن نیز مالکیت سود و زیان از غیر خدا نفى شده و به همین دلیل از پرستش بت ها و هر چه غیر از خدا است، نهى گردیده. در سوره فرقان آیه ۳ مى خوانیم: وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لا یَخْلُقُونَ شَیْئاً وَ هُمْ یُخْلَقُونَ وَ لا یَمْلِکُونَ لاِ َنْفُسِهِمْ ضَرّاً وَ لا نَفْعاً: آنها جز خدا معبودهائى براى خود انتخاب کردند، معبودهائى که هیچ چیز را نمى آفرینند، بلکه خودشان مخلوقند، و صاحب اختیار سود و زیانى درباره خویش نیستند (تا چه رسد به دیگران). این عقیده یک نفر مسلمان است که هیچ کس را ذاتاً خالق و رازق و مالک سود و زیان، جز خدا نمى داند، و به همین دلیل اگر از دیگرى چیزى مى خواهد با توجه به این حقیقت است که او آنچه دارد از ناحیه خدا است (دقت کنید). و از اینجا روشن مى شود آنهائى که این گونه آیات را دستاویز براى نفى هر گونه توسل جستن به پیامبران و امامان(علیهم السلام) قرار داده اند و آن را یک نوع شرک پنداشته اند، اشتباهشان از کى سرچشمه گرفته که تصور کرده اند: توسل به پیامبر و امام مفهومش آن است که او را در برابر خداوند مستقل بدانیم و مالک سود و زیان. 🌼🌼🌼 اما اگر کسى با این عقیده که پیامبر و امام(علیهم السلام) از خود چیزى ندارند و هر چه بخواهند از خدا مى خواهند، به آنان توسل جوید، یا از آنها شفاعتى بخواهد عین توحید و عین اخلاص است، و همان چیزى است که قرآن با جمله اِلاّ ما شاءَ اللّهُ در آیه فوق به آن اشاره کرده و همان چیزى است که با جمله اِلاّ بِاِذْنِهِ در آیه: مَنْ ذَا الَّذی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاّ بِإِذْنِهِ: کیست در نزد او جز به فرمان او شفاعت کند؟ به آن اشاره شده است. بنابراین، دو گروه درباره توسل جستن در اشتباهند. آنها که براى پیامبر و امام قدرتى بالذات و دستگاهى مستقل در مقابل خدا قائلند که این یک نوع شرک و بت پرستى است. و آنها که قدرت بالغیر را از آنها نفى مى کنند که این نیز یک نوع انحراف از مفاد صریح آیات قرآن است، راه حق این است که آنها به فرمان خدا نزد او شفاعت مى کنند و حلِ مشکلِ توسل جوینده را از او مى خواهند. پس از بیان این موضوع، به مسأله مهم دیگرى اشاره مى کند که مورد سؤال گروهى بوده و آن این که به پیامبرش مى فرماید: به آنها بگو: من از غیب و اسرار نهان آگاه نیستم; زیرا اگر از اسرار نهان آگاهى داشتم منافع فراوانى را براى خودم فراهم مى ساختم و هیچ گونه زیانى به من نمى رسید (وَ لَوْ کُنْتُ أَعْلَمُ الْغَیْبَ لاَسْتَکْثَرْتُ مِنَ الْخَیْرِ وَ ما مَسَّنِیَ السُّوءُ). زیرا آن کس که از تمام اسرار نهان آگاه باشد، مى تواند آنچه را به نفع او است انتخاب کند و از آنچه ممکن است به زیان او تمام شود بپرهیزد. سپس مقام واقعى و رسالت خویش را در یک جمله کوتاه و صریح بیان کرده، مى گوید: من فقط بیم دهنده و بشارت دهنده براى افرادى که ایمان مى آورند هستم (إِنْ أَنَا إِلاّ نَذیرٌ وَ بَشیرٌ لِقَوْم یُؤْم

ِنُونَ). (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۱۸۸، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh