❇ تفســــــیر ❇
به همین جهت، در آیه بعد مجازات دردناک فرارکنندگان از میدان جهاد را با ذکر استثناهاى آن شرح مى دهد.
مى فرماید: کسانى که به هنگام مبارزه با دشمن به آنها پشت کنند ـ مگر در صورتى که هدف کناره گیرى از میدان براى انتخاب یک روش جنگى بوده باشد و یا به قصد پیوستن به گروهى از مسلمانان و حمله مجدد ـ چنین کسى گرفتار غضب پروردگار خواهد شد (وَ مَنْ یُوَلِّهِمْ یَوْمَئِذ دُبُرَهُ إِلاّ مُتَحَرِّفاً لِقِتال أَوْ مُتَحَیِّزاً إِلى فِئَة فَقَدْباءَ بِغَضَب مِنَ اللّهِ).
🌼🌼🌼
همان گونه که مشاهده مى کنیم در این آیه، دو صورت از مسأله فرار، استثناء شده که در ظاهر شکل فرار دارد اما در باطن شکل مبارزه و جهاد.
نخست صورتى است که از آن تعبیر به مُتَحَرِّفاً لِقِتال شده; مُتَحَرِّف از ماده تَحَرُّف به معناى کناره گیرى از وسط به اطراف و کناره هاست، و منظور از این جمله این است که جنگ جویان به عنوان یک تاکتیک جنگى از برابر دشمن بگریزند و به کنارى بروند که او را به دنبال خود بکشانند و ناگهان ضربه غافل گیرانه را بر پیکر او وارد سازند و یا به صورت جنگ و گریز دشمن را خسته کنند که جنگ گاهى حمله و گاهى عقب نشینى به عنوان حمله مجدد است; چرا که أَلْحَرْبُ کَرٌّ وَ فَرٌّ.
شکل دوم آن است که جنگجوئى خود را در میدان تنها بیند و براى پیوستن به گروه جنگجویان عقب نشینى کند و پس از پیوستن به آنها حمله را آغاز نماید.
به هر حال، دستور تحریم فرار از میدان، نباید به شکل خشکى تفسیر شود که مانورها و تاکتیک هاى جنگى را از میان ببرد; همان مانورهائى که سرچشمه بسیارى از پیروزى هاست.
🌼🌼🌼
و در پایان آیه مى فرماید: نه تنها فرارکنندگان گرفتار خشم خدا مى شوند بلکه جایگاه آنها دوزخ و چه بد جایگاهى است (وَ مَأْواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصیرُ).
جمله بْاءَ از ماده بَواء به معناى مراجعت و منزل گرفتن آمده، ولى ریشه آن به معناى صاف و مسطح کردن یک محل و مکان است، و از آنجا که انسان به هنگام منزل گرفتن محل خود را صاف و مسطح مى کند این کلمه به این معنى آمده است، همچنین چون انسان به منزلگاه خویش مراجعت مى کند به معناى بازگشت نیز آمده است و در آیه بالا اشاره به این است که آنها مشمول غضب مستمر و مداوم پروردگار مى شوند، گوئى در خشم و غضب پروردگار منزل گرفته اند.
مَأوى در اصل، به معناى پناهگاه است و این که در آیه بالا مى خوانیم: مأواى فرارکنندگان از جهاد جهنم است; اشاره به این است که آنها با فرار مى خواهند پناهگاهى براى خود انتخاب کنند که از هلاکت مصون بمانند، ولى به عکس، پناهگاه آنها جهنم مى شود، نه تنها در جهان دیگر بلکه در این جهان نیز در جهنمى سوزان از ذلت و بدبختى و شکست و محرومیت، پناه خواهند گرفت.
لذا در کتاب عیون الاخبار از امام على بن موسى الرضا(علیه السلام)در پاسخ یکى از دوستانش ـ که از فلسفه بسیارى از احکام سئوال مى کند ـ در زمینه فلسفه تحریم فرار از جهاد نقل مى کند: خداوند به این دلیل فرار از جهاد را تحریم کرده که موجب وهن و سستى در دین و تحقیر برنامه پیامبران، امامان و پیشوایان عادل مى گردد و نیز سبب مى شود آنها نتوانند بر دشمنان پیروز شوند و دشمن را به خاطر مخالفت با دعوت به توحید پروردگار و اجراى عدالت و ترک ستمگرى و از میان بردن فساد، کیفر دهند.
به علاوه سبب مى شود: دشمنان در برابر مسلمانان جسور شوند و حتى مسلمانان به دست آنها اسیر و مقتول گردند و سرانجام آئین خداوند عزّوجل برچیده شود.
در میان امتیازات فراوانى که على(علیه السلام) داشت، و گاهى خودش به عنوان سرمشق براى دیگران به آن اشاره مى کند، همین مسأله عدم فرار از میدان جهاد است، آنجا که مى فرماید: فَإِنِّی لَمْ أَفِرَّ مِنَ الزَّحْفِ قَطُّ، وَ لَمْ یُبَارِزْنِی أَحَدٌ إِلاّ سَقَیْتُ الأَرْضَ مِنْ دَمِهِ!:
من هیچ گاه از برابر انبوه دشمن فرار نکردم (با این که در طول عمرم در میدان هاى زیاد شرکت جستم) و هیچ کس در میدان جنگ با من رو به رو نشد مگر این که زمین را از خونش سیراب کردم.
🌼🌼🌼
عجیب این است که جمعى از مفسران اهل تسنن اصرار بر این دارند که حکم آیه فوق مخصوص جنگ بدر بوده است و این تهدید و تشدیدى که در زمینه فرار از جهاد در آن بیان شده مربوط به جنگجویان بدر است، در حالى که نه تنها دلیلى در آیه بر اختصاص نیست بلکه مفهوم آیه یک مفهوم کلى درباره همه جنگجویان و همه مجاهدان است.
قرائن دیگر در آیات و روایات نیز این موضوع را تأیید مى کند (البته این حکم اسلامى شرائطى دارد که در آیات آینده از همین سوره بیان خواهد شد).
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۶، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هدایت شده از مؤسسه رهروان راه قرآن مبارکه
هدایت شده از مؤسسه رهروان راه قرآن مبارکه
جزءهای انتخاب شده:
۱. ✅
۲. ✅
۳. ✅
۴. ✅
۵. ✅
۶. ✅
۷. ✅
۸. ✅
۹. ✅
۱۰. ✅
۱۱. ✅
۱۲. ✅
۱۳. ✅
۱۴. ✅
۱۵. ✅
۱۶. ✅
۱۷. ✅
۱۸. ✅
۱۹. ✅
۲۰. ✅
۲۱. ✅
۲۲. ✅
۲۳. ✅
۲۴. ✅
۲۵. ✅
۲۶. ✅
۲۷. ✅
۲۸. ✅
۲۹. ✅
۳۰. ✅
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ ۚ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ رَمَىٰ ۚ وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلَاءً حَسَنًا ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»
این شما نبودید که آنها را کشتید؛ بلکه خداوند آنها را کشت. و این تو نبودى (اى پیامبر که خاک و سنگ به صورت آنها) افکندى؛ بلکه خدا افکند. و (خدا مى
خواست) تا مؤمنان را از این طریق به خوبى امتحان کند. خداوند شنوا و داناست.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۱۷)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
سپس براى این که مسلمانان از پیروزى بدر مغرور نشوند و تنها بر نیروى جسمانى خودشان تکیه نکنند بلکه همواره دل و جان خود را به یاد خدا و مددهاى او گرم و روشن نگاه دارند مى فرماید:
این شما نبودید که دشمنان را در میدان بدر کشتید بلکه خداوند آنها را به قتل رساند (فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَ لکِنَّ اللّهَ قَتَلَهُمْ).
و تو اى پیامبر! نیز خاک و ریگ در صورت آنها نپاشیدى بلکه خدا پاشید (وَ ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اللّهَ رَمى).
در روایات اسلامى و کلمات مفسران آمده است در روز بدر پیامبر(صلى الله علیه وآله) به على(علیه السلام) فرمود: مشتى از خاک و سنگریزه از زمین بردار و به من بده، على(علیه السلام)چنین کرد، پیامبر(صلى الله علیه وآله) آنها را به سوى مشرکان پرتاب کرد و فرمود: شاهَتِ الْوُجُوهُ: رویتان زشت و سیاه باد!
نوشته اند: این کار اثر معجزآسائى داشت، از آن گرد و غبار و سنگ ریزه، در چشم دشمنان فرو ریخت و وحشتى از آن به همه دست داد.
🌼🌼🌼
شک نیست در ظاهر همه این کارها را پیامبر و مجاهدان بدر انجام دادند اما این که مى گوید: شما نبودید که این کار را کردید اشاره به این است که:
اوّلاً ـ قدرت جسمانى و روحانى و نیروى ایمان که سرچشمه این برنامه ها بود از ناحیه خدا به شما بخشیده شد و شما به نیروى خدا داد در راه او گام برداشتید.
ثانیاً ـ در میدان بدر حوادث معجزآسائى، که سابقاً به آن اشاره کردیم، تحقق یافت که مایه تقویت روحیه مجاهدان اسلام و موجب شکست روحیه دشمنان شد; این تأثیر فوق العاده نیز از ناحیه پروردگار بود.
در حقیقت آیه فوق، اشاره لطیفى است به مکتب: لا جَبْرَ وَ لا تَفْوِیضَ بَلْ أَمْرٌ بَیْنَ أَمْرَیْنِ: نه اجبار است و نه واگذارى مطلق، بلکه چیزى است در میان این دو.
زیرا در عین این که نسبت کشتن دشمنان را به مسلمانان و نسبت پاشیدن خاک را به پیامبر مى دهد در عین حال، از آنها این نسبت را سلب مى کند (دقت کنید).
بدون شک، در چنین عبارتى تناقضى وجود ندارد بلکه هدف این است که این کار، هم کار شما بود، و هم کار خدا، کار شما بود چون به اراده شما انجام گرفت و کار خدا بود چون نیرو و مدد از ناحیه او بود.
بنابراین، آنها که پنداشته اند آیه فوق دلیل بر مکتب جبر است پاسخشان در خود آیه نهفته شده است.
.
و در پایان آیه اشاره به نکته مهم دیگرى مى کند و آن این که میدان بدر یک میدان آزمایش براى مسلمانان بود و خدا مى خواست مؤمنان را از سوى خود به وسیله این پیروزى بیازماید (وَ لِیُبْلِیَ الْمُؤْمِنینَ مِنْهُ بَلاءً حَسَناً).
بَلاء در اصل به معناى آزمایش کردن است منتهى گاهى به وسیله نعمت هاست که آن را بلاء حسن مى گویند;
و گاهى به وسیله مصیبت ها و مجازات هاست که به آن بلاء سَىِّء گفته مى شود، چنان که درباره بنى اسرائیل مى خوانیم: وَ بَلَوْناهُمْ بِالْحَسَناتِ وَ السَّیِّئاتِ: آنها را به وسیله نعمت ها و مصائب آزمودیم.
خدا مى خواست در این نخستین برخورد مسلحانه مؤمنان با دشمنان نیرومند، طعم پیروزى را به آنها بچشاند و نسبت به آینده امیدوار و دلگرم سازد.
این موهبت الهى آزمونى براى همه آنها بود، ولى هرگز نباید آنها از این پیروزى نتیجه منفى بگیرند و گرفتار غرور شوند، دشمن را کوچک بشمرند، خودسازى و آمادگى را فراموش کنند، و از اتکاى به لطف پروردگار غفلت نمایند.
بدین جهت با این جمله آیه را تمام مى کند که خداوند هم شنواست و هم داناست (إِنَّ اللّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ).
یعنى، خدا صداى استغاثه پیامبر(صلى الله علیه وآله) و مؤمنان را شنید، از صدق نیت و اخلاص آنها آگاه و با خبر بود، و به همین دلیل همگى را مشمول لطف قرار داد و بر دشمن پیروز ساخت، و در آینده نیز خدا بر طبق نیات، و میزان اخلاص و اندازه پایمردى و استقامت مسلمانان با آنها رفتار خواهد کرد، مؤمنان مخلص و مجاهد، سرانجام پیروز مى شوند و متظاهران ریاکار و سخن گویان بى عمل شکست خواهند خورد.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۷، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«ذَٰلِكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ مُوهِنُ كَيْدِ الْكَافِرِينَ»
(سرنوشت مؤمنان و کافران،) همان بود (که دیدید!) و خداوند سست کننده
توطئه کافران است.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۱۸)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
در این آیه، براى تأکید و تعمیم این موضوع مى فرماید: سرنوشت مؤمنان و کافران و عاقبت کارشان همان بود که شنیدید (ذلِکُمْ).
سپس به عنوان ذکر علت مى گوید: خداوند نقشه هاى کافران را در برابر مؤمنان ضعیف و سست مى کند تا نتوانند آسیبى به آنها و برنامه هایشان برسانند (وَ أَنَّ اللّهَ مُوهِنُ کَیْدِ الْکافِرینَ).
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۸، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«إِن تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جَاءَكُمُ الْفَتْحُ ۖ وَإِن تَنتَهُوا فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ ۖ وَإِن تَعُودُوا نَعُدْ وَلَن تُغْنِيَ عَنكُمْ فِئَتُكُمْ شَيْئًا وَلَوْ كَثُرَتْ وَأَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ»
اگر شما فتح و پیروزى مى خواهید، پیروزى به سراغ شما آمد و اگر
(از مخالفت پیامبر) خوددارى کنید، براى شما بهتر است. و اگر (به مخالفت) بازگردید، ما هم باز خواهیم گشت و جمعیّت شما هر چند زیاد باشد، شما را (از یارى خدا) بى نیاز نخواهد کرد و خداوند با مؤمنان است.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۱۹)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
پیروزى نزدیک است
در این که روى سخن در آیه فوق به سوى چه اشخاصى است میان مفسران گفتگو است:
گروهى معتقدند مخاطب در این آیه مشرکانند; زیرا آنها پیش از آن که از مکّه به سوى میدان بدر خارج شوند، کنار خانه کعبه آمدند و روى غرورى که داشتند و خود را بر حق مى پنداشتند، دست در پرده هاى خانه کعبه زدند و گفتند: أَللّهُمَّ انْصُرْ أَعْلَى الْجُنْدَیْنِ وَ أَهْدَى الْفِئَتَیْنِ وَ أَکْرَمَ الْحِزْبَیْنِ: خدایا! از میان این دو لشکر آن گروه که برتر و هدایت یافته تر و گرامى تر است پیروز گردان!
و نیز نقل شده: ابوجهل در دعاى خود گفت: خداوندا! آئین ما یک آئین کهن و قدیمى است اما آئین محمّد تازه و خام است هر کدام از این دو آئین نزد تو محبوب تر است پیروانش را پیروز بگردان!
لذا بعد از پایان جنگ بدر آیه فوق نازل شد و به آنها چنین گفت: اگر شما خواهان فتح و پیروزى آئین حق هستید پیروزى و حقانیت به سراغ شما آمد (إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جائَکُمُ الْفَتْحُ).
🌼🌼🌼
و اگر دست از آئین شرک و مخالفت فرمان خدا بردارید به سود شماست (وَ إِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ).
و اگر به سوى جنگ با مسلمانان باز گردید ما هم بار دیگر به سوى شما باز مى گردیم (وَ إِنْتَعُودُوا نَعُدْ).
یعنى مسلمانان را پیروز و شما را مغلوب خواهیم ساخت.
و هرگز به فزونى جمعیت خود مغرور نشوید; زیرا جمعیت شما هر چند زیاد باشد موجب بى نیازى شما نخواهد بود (وَ لَنْ تُغْنِیَ عَنْکُمْ فِئَتُکُمْ شَیْئاً وَ لَوْ کَثُرَتْ).
و خداوند با مؤمنان است (وَ أَنَّ اللّهَمَعَ الْمُؤْمِنینَ).
🌼🌼🌼
ولى چیزى که این تفسیر را از نظر دور مى سازد، این است که در آیات قبل و بعد، همگى روى سخن با مؤمنان بوده و مفهوم آیات نشان مى دهد که در میان آنها یک نوع پیوند معنوى وجود دارد. بنابراین، اگر در این میان تنها در یک آیه روى سخن به کفار بوده باشد، بعید به نظر مى رسد.
لذا گروهى از مفسران مخاطب را مؤمنان دانسته اند، و بهترین راه تفسیر آیه طبق این نظر چنین است:
بعد از جنگ بدر ـ چنان که دیدیم ـ میان بعضى از مسلمانان تازه کار و ضعیف الایمان بر سر تقسیم غنائم جنگى گفتگو واقع شد، آیات نازل گردید، آنها را توبیخ کرد و غنائم را دربست در اختیار پیامبر گذارد، و او هم به طور مساوى در میان مسلمانان تقسیم کرد. سپس براى تعلیم و تربیت مؤمنان، حوادث جنگ بدر را به یاد آنها آورد که چگونه خداوند آنها را در برابر یک گروه نیرومند پیروز کرد.
این آیه نیز همان مطلب را دنبال مى کند که اگر شما مسلمانان از خداوند تقاضاى فتح و پیروزى کردید خدا دعاى شما را مستجاب کرد و پیروز شدید.
اگر از اعتراض و گفتگو در برابر پیامبر(صلى الله علیه وآله) خوددارى کنید به سود شماست.
و اگر به همان روش اعتراض آمیز خود باز گردید ما هم باز مى گردیم و شما را در چنگال دشمن تنها رها مى سازیم.
و جمعیت شما هر چند زیاد هم باشند بدون یارى خدا، کارى از پیش نخواهند برد.
و خداوند با مؤمنان راستین و مطیع فرمان او و پیامبرش مى باشد.
از آنجا که مخصوصاً آیات آینده نیز مسلمانان را در پاره اى از مخالفت ها مورد ملامت قرار مى دهد و در آیات گذشته نیز همین معنا را خواندیم.
و نیز از آنجا که پیوند میان این آیات یک پیوند معنوى آشکار است، تفسیر دوم قوى تر به نظر مى رسد.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۹، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنتُمْ تَسْمَعُونَ»
اى کسانى که ایمان آورده اید! خدا
و پیامبرش را اطاعت کنید و از فرمان او سرپیچى نکنید در حالى که (سخنان او را) مى شنوید.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۰)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
شنوندگان ناشنوا!
این آیات در تعقیب بحث هاى گذشته در زمینه دعوت مسلمانان به اطاعت کامل از پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) در جنگ و صلح و در همه برنامه هاست.
لحن آیات نشان مى دهد بعضى از مؤمنان از وظیفه خود در این زمینه کوتاهى کرده بودند لذا در نخستین آیه مى فرماید: اى کسانى که ایمان آورده اید! خدا و پیامبرش را اطاعت کنید! (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللّهَ وَ رَسُولَهُ).
و باز براى تأکید اضافه مى کند: هیچ گاه از اطاعت فرمان او روى گردان نشوید در حالى که سخنان او و اوامر و نواهیش را مى شنوید (وَ لاتَوَلَّوْا عَنْهُ وَ أَنْتُمْتَسْمَعُونَ).
🌼🌼🌼
شک نیست اطاعت فرمان خدا بر همه لازم است چه مؤمنان و چه کافران، ولى از آنجا که مخاطبینِ پیامبر (ص) و شرکت کنندگان در برنامه هاى تربیتى او، مؤمنان بودند روى سخن در اینجا با آنهاست.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۰، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«وَ لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قَالُوا سَمِعْنَا وَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ»
و همانند کسانى نباشید که مى گفتند: «شنیدیم.» ولى در حقیقت نمى شنیدند.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۱)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
در آیه بعد، بار دیگر روى همین مسأله تکیه کرده، مى فرماید: همانند کسانى نباشید که مى گفتند: شنیدیم، ولى در حقیقت نمى شنیدند (وَ لاتَکُونُوا کَالَّذینَ قالُوا سَمِعْنا وَ هُمْ لایَسْمَعُونَ).
این تعبیر جالبى است که قرآن درباره کسانى که مى دانند، ولى عمل نمى کنند; مى شنوند، ولى ترتیب اثر نمى دهند و ظاهراً در صف مؤمنانند، ولى مطیع فرمان نیستند ذکر کرده است.
🌼🌼🌼
مى گوید: آنها گوش شنوا دارند؛ الفاظ و سخنان را مى شنوند و معانى آن را مى فهمند، اما چون بر طبق آن عمل نمى کنند گوئى اصلاً کر هستند; زیرا شنیدن و فهمیدن مقدمه عمل است و هنگامى که عمل نباشد مقدمات بى فایده است.
درباره این که این افراد ـ که داراى چنین صفتى هستند و مسلمانان باید به هوش باشند و مثل آنها نشوند ـ چه اشخاصى مى باشند؟ نظرات متعددى است:
بعضى احتمال داده اند، منظور منافقانى هستند که خود را در صف مسلمانان جا زده بودند.
بعضى گفته اند: اشاره به گروهى از یهود مى باشد.
و بعضى اشاره به مشرکان عرب دانسته اند.
ولى هیچ مانعى ندارد که همه گویندگانِ بدون عمل، از این گروه هاى سه گانه، در مفهوم آیه وارد باشند.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۱، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لَا يَعْقِلُونَ»
به یقین بدترین جنبندگان نزد خدا، افراد کر و لال ( افراد کور دلى) هستند که اندیشه نمى کنند.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۲)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
از آنجا که گفتارِ بدونِ عمل و شنیدنِ بدونِ ترتیبِ اثر، یکى از بزرگ ترین بلاهاى جوامع انسانى و سرچشمه انواع بدبختى هاست بار دیگر در آیه بعد روى همین مسأله تکیه کرده و با بیان زیباى دیگرى بحث را ادامه مى دهد مى فرماید: بدترین جنبندگان نزد خدا افرادى هستند که نه گوش شنوا دارند، نه زبان گویا، و نه عقل و درک، کر و لال اند و اندیشه نمى کنند (إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذینَ لایَعْقِلُونَ).
🌼🌼🌼
قرآن کتاب عمل است نه یک کتاب تشریفاتى، همه جا روى نتایج تکیه مى کند، و اصولاً هر موجود بى خاصیتى را معدوم، هر زنده بى حرکت و بى اثرى را مرده، و هر عضوى از اعضاى انسان را که در مسیر هدایت و سعادت او اثر بخش نباشد همانند فقدان آن مى شمرد.
در این آیه نیز کسانى که ظاهراً گوش هاى سالم دارند ولى در مسیر شنیدن آیات خدا، سخنان حق و برنامه هاى سعادت بخش نیستند، آنها را فاقد گوش مى داند و کسانى که زبان سالمى دارند اما مهر سکوت بر لب زده نه دفاعى از حق مى کنند، نه مبارزه اى با ظلم و فساد، نه ارشاد جاهل، نه امر به معروف، نه نهى از منکر و نه دعوت به راه حق، بلکه این نعمت بزرگ خدا را در مسیر بیهوده گوئى یا تملق و چاپلوسى در برابر صاحبان زر و زور و یا تحریف حق و تقویت باطل به کار مى گیرند، همچون افراد لال و گنگ مى داند و آنان که از نعمت هوش و عقل بهره مندند اما درست نمى اندیشند را همچون دیوانگان مى شمرد!
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۲، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«وَ لَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِيهِمْ خَيْرًا لَّأَسْمَعَهُمْ ۖ وَلَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّوا وَّهُم مُّعْرِضُونَ»
و اگر خداوند خیرى در آنها مى دانست، حرف حق را) به گوش آنها مى رساند. ولى اگر حق را به گوش آنها برساند، سرپیچى کرده و رویگردان مى شوند.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۳)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
در آیه بعد مى گوید: خداوند در دعوت آنها به سوى حق هیچ گونه مضایقه اى ندارد اگر آنها آمادگى مى داشتند و خدا از این نظر خیر و نیکى در آنها مى دید حرف حق را به هر صورت بود به گوش آنها مى رسانید (وَ لَوْ عَلِمَ اللّهُ فیهِمْ خَیْراً لاَ َسْمَعَهُمْ).
در پاره اى از روایات آمده است: جمعى از بت پرستان لجوج نزد پیامبر آمده گفتند: اگر جدّ بزرگ ما قُصَىّ بْن کِلاب را از قبر زنده کنى و گواهى به نبوت تو دهد، ما همگى تسلیم خواهیم شد! آیه فوق نازل شد و گفت: اگر اینها همین سخن را از روى حقیقت مى گفتند، خداوند به طرز معجزه آسائى این کار را براى آنها انجام مى داد.
ولى آنها دروغ مى گویند، بهانه مى گیرند و هدفشان شانه خالى کردن از زیر بار حق است.
🌼🌼🌼
سپس مى افزاید: و اگر با این حال خداوند خواسته آنها را بپذیرد و سخنان حق را بیش از این به گوش آنها بخواند (و یا جدّشان قصىّ بن کلاب را زنده کند و گواهى او را بشنوند) باز روگردان مى شوند و اعراض مى کنند (وَ لَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّوْا وَ هُمْمُعْرِضُونَ).
این جمله ها درباره کسانى است که بارها سخنان حق را شنیده اند، آیات روح پرور قرآن به گوش آنها رسیده و محتواى عالى آن را فهمیده اند ولى باز بر اثر تعصب و لجاجت در مقام انکار بر آمدند، چنین افرادى بر اثر اعمالشان شایستگى هدایت را از دست داده اند و دیگر خدا و پیامبرش را با آنها کارى نیست.
این آیه جواب دندان شکنى است براى پیروان مکتب جبر، و نشان مى دهد که سرچشمه همه سعادت ها از خود انسان شروع مى شود و خداوند هم بر طبق آمادگى ها و شایستگى هائى که مردم از خود نشان مى دهند با آنها رفتار مى کند.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۳، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ ۖ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»
اى کسانى که ایمان آورده اید! دعوت خدا
و پیامبر را اجابت کنید هنگامى که شما را به سوى چیزى مى خواند که شما را حیات مى بخشد. و بدانید خداوند (به اندازه اى به شما نزدیک است که) میان
انسان و قلب او حایل مى شود، و (همه شما) به سوى او محشور مى شوید.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۴)
@ayehsobh