از بازارهای کوثری تا سیتی‌سنترهای تکاثری 🔹 به نقل از یکی از همراهان امام خمینی(ره) در نوفل لوشاتو: روزی به علت ارزانی، حدود ۲ کیلو پرتقال خریدم؛ فکر کردم که هوا خنک است و برای سه تا چهار روز پرتقال خواهیم داشت. امام با دیدن پرتقال‌ها فرمودند این همه پرتقال برای چیست؟ من هم برای اینکه کار خودم را توجیه کرده باشم عرض کردم پرتقال ارزان بود، برای چند روز این‌قدر خریدم. 🔹 ایشان فرمودند شما مرتکب دو گناه شدید، یک گناه برای اینکه ما نیاز به این همه پرتقال نداشتیم و دیگر این که شاید امروز در نوفل‌ لوشاتو کسانی باشند که تا به حال به علت گران بودن پرتقال، نتوانسته‌اند آن را تهیه کنند و شاید با ارزان شدن آن می‌توانستند مقداری از آن را تهیه کنند. ببرید مقداری از آن را پس بدهید. گفتم پس دادن آنها ممکن نیست. ایشان فرمودند باید راهی پیدا کرد. عرض کردم چه کار می‌توانیم بکنیم؟ فرمودند پرتقال‌ها را پوست بکنید و به افرادی بدهید که تا حالا پرتقال نخورده‌اند، شاید از این طریق خداوند از سر گناه شما بگذرد. 🔹 پی‌نوشت: این نوع توجه به مفهوم قناعت، از شاخصه‌های سبک زندگی اسلامی است که صرفا محدود به اعتقادات فردی اسلاف ما نبود، بلکه در نظام کالبدی شهرهایمان نیز تجلّی می‌یافت که از مهمترین نمودهایش، نحوه معماری بازارهای سنتی بود. بازارهایی که با هندسه خطی و راسته بازارهای ممتد، محلی برای عبور و خریدهای صرفا ضروری بود. کمااینکه اساسا واژه "سوق:بازار" نیز به لحاظ لغوی، متناظر با مفهوم حرکت و عبور است و نه توقف و مکث؛ در حديثى درباره راه رفتن پيامبر(ص) با اصحابشان چنین آمده است که «کانَ یَسوقُ اصحابه» که ناظر بر آن است که ایشان به خاطر فروتنی، اصحاب خویش را بر خود پیش و مقدّم می‌داشت و به اصطلاح، به جلوتر از خود سوق می‌داد. لذا با توجه به ریشه لغوی واژه سوق، بازار اساسا فضای سوق دادن و حرکت است و نه مکان مکث و توقف. 🔹 اما برخلاف هندسه خطیِ راسته بازارهای سنتی، سیتی‌سنترها و مالها و مراکز تجاری معاصر، غالبا مبتنی بر هندسه‌های مرکزی و غیرخطی احداث می‌شوند؛ هندسه‌هایی متناسب با مکث و توقف حداکثری برای دامن زدن هرچه بیشتر به مفهوم مصرف‌گرایی که این مفهوم، از مهمترین ارکان اقتصاد سرمایه‌داری است. تفاوت از آن بازارهای سنتی تا این مالهای معاصر، تفاوت از اقتصاد کوثری و "إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَر" تا اقتصاد تکاثری و "أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُر" است. حیف نبود که آن بازارهای سنتی و کوثریِ مبتنی بر فرهنگ قناعت را با این مالهای تکاثریِ مبتنی بر فرهنگ مصرف جایگزین کردیم؟! @baladetayyeb

برای مدیران محترم وزارتخانه‌های میراث، شهرسازی و شهرداری‌ها 🔹 چرا اثری از معماری ایرانی اسلامی در بناها دیده نمی‌شود؟ این پرسش، عنوان یادداشتی است که امروز به قلم قائم مقام محترم وزارت میراث فرهنگی درباره جلسه ایشان و وزیر محترم با جمعی از معماران و شهرسازان در برخی رسانه‌ها منتشر شده است. خدمت مدیران مربوطه و در پاسخ به پرسش ایشان عرض می‌شود که مهمترین مانع، آن است که برخلاف آنچه در نام این وزارتخانه دیده می‌شود (یعنی بر خلاف واژه فرهنگی در عنوان وزارت میراث فرهنگی)، نگاه حاکم بر معماری و شهرسازی (هم در وزارتخانه متبوع ایشان و هم در سایر ارگانهای مرتبط نظیر وزارت شهرسازی و شهرداری‌ها و غیره) نگاهی غیر فرهنگی و صرفاً اقتصادی به مسائل معماری و شهرسازی است. اگر هم خیلی هنر کنیم نهایتا به جای نگاه صرفا اقتصادی، نگاهمان کالبدی و یا تاریخی است و نه فرهنگی. اما تا زمانی که متوجه نباشیم که معماری، ظرف زندگی است و چون مظروفش فرهنگی است، بایستی این ظرف را نیز به مثابه پدیده‌ای فرهنگی ببینیم توفیقی حاصل نخواهد شد. وقتی که ۶۰ تا ۷۰ درصد از درآمد شهرداریهایمان را وابسته به تراکم فروشی و عوارض ساخت و ساز کرده‌ایم و هر پروانه ساخت جدید را به مثابه قلک پول جدیدی برای اداره شهرهایمان می‌بینیم سخن گفتن از مسائل فرهنگی در معماری و شهرسازی به مزاح شبیه است. 🔹 نکته دوم آنکه با توجه به استعمال واژه معماری ایرانی اسلامی در عنوان یادداشت ایشان، هم خدمت این برادر بزرگوار و هم خدمت سایر مدیران محترم وزارتخانه‌های مرتبط عرض می‌شود که واژه درست، واژه معماری اسلامی ایرانی است و نه ایرانی اسلامی که به غلط رایج شده است. زیرا در ترکیب این دو واژه، اسلام بیشتر متناظر با بینشها و ارزشها است و ایران بیشتر متناظر با کنشها (اعم از کنشهای جغرافیایی و اقلیمی و غیره)؛ و از آنجایی که همیشه بینش مقدم بر کنش است لذا واژه درست، واژه اسلامی ایرانی است. اینکه حتی مدیران محترم وزارتخانه‌های مرتبط نیز درک درستی از ترکیب صحیح این واژه ندارند چندان شایسته نیست. 🔹 عرض خود را با فرمایشاتی از رهبر معظم انقلاب تکمیل می‌کنم: "استقلال اقتصادی مهم است اما اول در زمینه فرهنگی عرض بکنم؛ استقلال فرهنگی به اعتقاد بنده از همه اینها مهمتر است. استقلال فرهنگی در این است که سبک زندگی را سبک زندگی اسلامی ایرانی انتخاب بکنیم. سبک زندگی از معماری، از زندگی شهری، از زیست انسانی، از پیوندهای اجتماعی تا همه مسائل گوناگون را شامل می‌شود. تقلید از غرب و از بیگانه در سبگ زندگی، درست نقطه مقابل استقلال فرهنگی است" (۱۳۹۵/۳/۱۴). باتوجه به بیانات ایشان، جا دارد مدیران محترمی که در شهرداریها و وزارتخانه‌های متولی، همزمان با سر دادن شعارهای اسلامی، در حال تکثیر آپارتمانها و قوطی کبریتهای غربی هستند با خود بیاندیشند که نسبت این نوع معماری با استقلال فرهنگی و سبک زندگی اسلامی ایرانی چیست؟ @baladetayyeb

اگر قرار باشه کسی را مافیای مسکن بدانیم از اولین گزینه‌ها امثال خود این آقا هست که رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران هست. ببینید که با چه اعتماد به سقفی نشسته و میگه که امثال ما معلمان دانشگاه که به دلایل متعدد علمی و شرعی و انسانی و ... منتقد لانه‌های ۲۵ متری هستیم مافیای مسکن هستیم! البته توی دنیایی که همه چیز وارونه باشد و مثلا اسرائیل مظلوم باشه و حماس تروریست، طبیعیه که مثلا انبوه‌سازها متولی توزیع عدالت باشند و اساتید دانشگاه هم مافیای مسکن! فقط دارم به این فکر می‌کنم که خود این آقا منزلش چند متره و کجای تهرانه که لانه ۲۵ متری را توزیع عدالت می‌داند؟! @baladetayyeb

🔹 مدیران محترمی که طی دهه‌های اخیر، قم را به این حال و روز انداختید و شهر را پر از مظاهر معماری غرب کردید! نمایندگان محترم قم در مجلس که رای مردم انقلابی قم را گرفتید و بعد با وزیر جلسه گذاشتید و برخلاف مبانی و اهداف انقلاب اسلامی اصرار کردید تا قوطی کبریتهای آپارتمانی را جایگزین مسکن ویلایی و الگوی اسلامی ایرانی در نهضت ملی مسکن قم کند! لطفا برای رضای خدا این سه دقیقه از فرمایشات اخیر آیت‌الله میرباقری را بشنوید و اندکی درباره توضیحات ایشان بیاندیشید. 🔹 پی‌نوشت: سلام خدا بر حاج قاسم که می‌فرمود کل ایران حرم است؛ لذا در تکمیل فرمایش آیت‌الله میرباقری عرض می‌شود که رعایت اقتضائات سبک زندگی اسلامی در کل ایران ضرورت دارد و منحصر به قم نیست؛ گرچه قم نیازمند تاکید مضاعف است. @baladetayyeb

اگر می‌خواهید دلیل آن جمله مشهور رهبر معظم انقلاب که فرمودند بانکها غلط می‌کنند بنگاه‌داری کنند را بهتر متوجه شوید این ویدئو را مشاهده بفرمایید؛ ۷۸ شرکت انبوه‌ساز تحت اختیار بانکها با پول بنده و شما! اینکه بانکها برای تپل کردن این انبوه‌سازهای در اختیارشان تاکنون چقدر پول چاپ کرده‌اند و چقدر در تنور تورم دمیده‌اند را الله اعلم. @baladetayyeb

به نام فقرا و به کام ...؟! 🔹 نام قرارگاه جهادی مسکن را شنیده‌اید؟ این نامی است که طی دو سال اخیر مکررا توسط برخی مدیران شهرداری تهران به کار رفته است که هدف از آن را (متناسب با واژه مقدس جهاد) خانه‌دار کردن اقشار مختلف مردم به ویژه مستضعفان و محرومان بیان کرده‌اند. اما این یک دقیقه را مشاهده بفرمایید تا متوجه شوید که در عمل، این قرارگاه جهادی، جهاد برای چه کسانی بوده است. جهاد برای دانشگاهیان و کارمندان نهادهای حاکمیتی و اقشار نسبتا برخوردار جامعه و یا جهاد برای محرومان و مستضعفان؟! 🔹 پی‌نوشت: دلیل اصلی این نوع نقض غرض و تعارض بین عنوان قرارگاه و عمل آن، وابستگی شهرداری‌ها به درآمدهای ناپایدار همچون درآمدهای حاصل از تراکم‌فروشی و شهرفروشی و عوارض ساخت و ساز است که باعث شده حتی واژه مقدسی همچون جهاد هم قربانی سودجویی و کسب منفعت بیشتر شود. @baladetayyeb

همه کسانی که دغدغه وضعیت عفاف و حجاب را دارند دعوت می‌کنم این دو دقیقه را مشاهده بفرمایند. بلد طیب/کانال رسمی دکتر منان رئیسی https://eitaa.com/baladetayyeb

دکتر مهدی عسگری (نماینده کرج) در دفاع از مصوبه مجلس برای افزایش ۳۳۰هزار هکتاری محدوده شهرها: برخی به این مصوبه ایرادات جزئی می‌گیرند یا می‌گویند کار سختی است؛ بله سخت است همانطور که مردم در سختی هستند! مجلس باید تصمیمات سخت بگیرد و دولت هم باید با هر سختی‌ای اجرا کند؛ برای برداشتن فشار از مردم باید کار سخت انجام داد؛ با این بهانه‌ها نمی‌شود به روی ۸ میلیون خانوار فاقد مسکن چشم بست و رهایشان کرد. پی‌نوشت: کاش سایر نمایندگان مجلس هم درک و تشخیص ایشان را درباره چنین مسائل مهمی داشتند. فقط نکته مهم این است که باید با ابزارهای مالیاتی و تنظیم‌گری بازار مراقبت شود تا این اراضی آزاده شده دوباره با نگاه سوداگرانه به دست قشر سرمایه‌دار نیفتد و به دست مصرف کننده واقعی برسد. @baladetayyeb

حکایتی کوتاه از داستان راستان (تالیف شهید مطهری) با پی‌نوشتی شهرسازانه 🔹 سید جواد عاملی، فقیه و نویسنده کتاب مفتاح الکرامه، شبی در منزل مشغول صرف شام بود که درِ خانه‌اش به صدا درآمد. وقتی فهمید که پیش خدمتِ استادش، سیدمهدی بحرالعلوم، پشت درب است، با عجله به طرف او دوید و منتظر صحبت با او شد. پیش خدمت گفت: «حضرت استاد بر سر سفره شام نشسته‌اند، امّا دست به غذا نخواهند برد تا شما را ببینند». جای معطّلی نبود. سیدجواد بدون آنکه غذا را به آخر برساند، با شتاب تمام به طرف خانه بحرالعلوم حرکت کرد. تا چشم استاد به سیدجواد افتاد، با خشم و تَغَیُّظ بی سابقه‌ای گفت: «سیدجواد! از خدا نمی‌ترسی؟ از خدا شرم نداری؟» سیدجواد غرق حیرت گردید که چه شده و چه واقعه‌ای رخ داده که استادش او را این چنین مورد عتاب قرار داده است. هر چه فکر کرد، نتوانست علت ناراحتی را بفهمد. 🔹 سرانجام از استاد سؤال کرد. استاد فرمود: «هفت شبانه روز است که فلان همسایه‌ات با آن عائله زیاد، گندم و برنج ندارند و در این مدت از مغازه محله‌شان خرما نسیه کرده و با آن به سر برده‌اند. امروز نیز که برای نسیه کردن خرما رفته، قبل از آنکه اظهار کند، مغازه‌دار گفته است که حساب شما زیاد شده است. او هم خجالت کشیده و دست خالی به خانه برگشته و امشب خودش و عائله‌اش بی شام مانده‌اند». سیدجواد گفت: «به خدا قسم که من از این جریان خبر نداشتم و اگر می‌دانستم، حتماً به احوالش رسیدگی می‌کردم». استاد گفت همه داد و فریادهای من برای آن است که تو چرا از احوال همسایه‌ات بی خبر و غافلی؟ چرا باید آنها هفت شبانه روز به این وضع بگذرانند و تو متوجّه نباشی؟ اگر باخبر بودی و اقدام نمی‌کردی که اصلاً مسلمان نبودی! 🔹 پی‌نوشت: در مقایسه با شهرهای معاصر، در شهرهای سنتی این نوع غفلت از احوالات همسایه، خیلی کمتر واقع می‌شد زیرا بافت کالبدی شهر سنتی به نحوی بود که روابط همسایگی را تعمیق و تسهیل می‌نمود. اما در کلانشهرهای معاصر، به علت تراکم بیش از حد، حدود و کیفیت روابط همسایگی چنان آشفته شده است که دیگر روابط عمیق همسایگی به سادگی میسر نیست و چنین حکایاتی هر شب به وفور تکرار می‌شود. طبق برخی تحقیقات معتبر، تراکم بیش از حد، بر کیفیت روابط همسایگی اثر معکوس دارد به نحوی که روابط همسایگی در بافتهای کم‌تراکم و ویلایی به مراتب بیشتر و عمیقتر از بافتهای متراکم و عمودی است. لذا شهرسازی عمودی و متراکم در کلانشهرهای ما سبب سستی روابط همسایگی، تضعیف شناخت طرفینیِ همسایگان و تهدید قاعده تعارف (به عنوان یکی از قواعد مهم شهر اسلامی) شده است: "وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا: و شما را گروه گروه و قبيله قبيله گردانيديم تا با يكديگر شناخت طرفینی حاصل نمایید" (حجرات/۱۳). @baladetayyeb

درباره ساختمانهای یهودی صفت! 🔹خدای متعال قوم یهود را چنین توصیف می‌فرماید: "تَحسَبُهُمْ جَميعًا وَقُلوبهُم شَتّىٰ: آنها را جمع می‌پندارید درحالی که دلهایشان متفرق است" (حشر/۱۴). نکته‌ای که تاکنون مغفول بوده این است که این توصیف می‌تواند ترجمان کالبدی نیز داشته باشد؛ اگر شهر را به نحوی بسازیم که به رغم نزدیک شدن ظاهری خانه‌ها، قلبها از یکدیگر دور شود و روابط همسایگی تضعیف شود در واقع شهری ساخته‌ایم که مصداق مفهومِ "تَحسَبهُم جميعًا وَقُلوبُهم شَتّىٰ" است! 🔹آپارتمانها و انبوه‌سازی‌ها تعداد زیادی از انسانها را در وسعتی کاملا محدود در کنار یکدیگر جمع می‌کند اما جمع کردنی که بر نزدیکی قلبها و دلها، اثر معکوس گذاشته است. زیرا طبق مطالعات معتبر، گرچه در شهرهای افقی و کم‌تراکم، فواصل خانه‌ها به ظاهر بیشتر است اما روابط همسایگی به مراتب عمیقتر از بافتهای متراکم و عمودی است که روابط انسانی در آنها سست‌تر و پراکندگی دلها بیشتر است. لذا سوال این است که آیا این نوع شهر عمودی و متراکم، مصداق تعبیر قُلُوبُهُمْ شَتَّىٰ نیست؟! 🔹این نوع تاویل قرآنی، آنگاه جدی‌تر می‌شود که توجه کنیم که شهرسازی متراکم و عمودی، ظرف کالبدی متناسب با مظروف نظام سرمایه‌داری و انباشت هرچه بیشتر سرمایه است؛ یعنی همان نوع نظام اقتصادی که ردّ پای کارتل‌های بزرگ اقتصادی به سردمداری سرمایه‌داران یهودی در شکل‌گیری و تداوم آن کاملا مشهود است! حال، اکنون که در میانه یک جنگ تمام عیار تمدنی هستیم آیا حیف نیست که با این نوع شرّسازی، مفاهیم و کالبد متّصف به فرهنگ یهودی را جایگزین سبک زندگی اسلامی ایرانی کرده‌ایم؟! @baladetayyeb

عجب زن زندگی آزادی‌یی! 🔹این سند را (مربوط به وزارت اطلاعات حکومت پهلوی مورخ تیرماه ۱۳۳۶) ملاحظه بفرمایید و ببینید که برهنگی فرهنگی چقدر برای حکومت پهلوی مهم بوده که از انتشار خبر بازدید دو توریست محجبه از ابیانه احساس خطر می‌کرده است! 🔹مکمّل حجاب‌زدایی از البسه، حریم‌زدایی از ابنیه بود که این دو سیاست، نقشه راه پهلوی و وفاداران به او برای فرهنگ‌زدایی از ایران اسلامی بود. به این جملات وارطان هوانسیان (از شاخص‌ترین معماران مروّج سیاستهای پهلوی) دقت بفرمایید: "در آن عصر یعنی قبل از رفع حجاب مگر کسی می‌توانست آن حصار سیاه و غم انگیز را از گرد منزل مسکونی خود برداشته و از اتاق نشیمن، پنجره‌ای بر روی خیابان باز کند و یا بالکنی در جا و بنای خود احداث نماید؟ آن روزها همانگونه که زن در خانه محبوس و به مثابه یک نفر زندانی زندگی می‌کرد ساختمانها و باغها و سایر اماکن پایتخت ما هم در میان دیوارهای بلند محصور و مستور مانده و باز چنانکه در چهره زن آن روز، جلوه تبسم و صفا دیده نمیشد قیافه ساختمانها نیز در پناه همین دیوارهای گلی سیاه و بعضاً سر به فلک کشیده، عبوس و غمگین به نظر می رسید". 🔹کاش هوانسیان زنده بود و حالا نتیجه توصیه‌هایش را می‌دید؛ خانه‌های محصور و مستور و حیاطهای پر از حیات‌ سنتی را با لانه‌های قوطی کبریتی و آپارتمانهای غربی جایگزین کردیم تا به زعم او و امثال او، به زنانمان آزادی بدهیم! آنقدر آزاد که حالا در این معماری‌های عریان و حریم‌زده، حتی در خصوصی‌ترین فضاهای خانه هم از معرض دید بلوکهای روبرو در امان نیستند! عجب زن زندگی آزادی‌یی برایمان به ارمغان آوردید! @baladetayyeb