📙 برشی از یک کتاب
✅ منطق ذهن
🔹 منطق ارسطويي، منطق «مفاهيم» است، منطق «ذهن» است نه منطق «عين». در «مفهوم شناسي» و «ذهن شناسي»، هر منطقي غير از منطق ارسطوئي ناتوان بل نادرست است. منطق ارسطوئي منطق منحصر به فرد ذهن شناسي است و اشتباه از ماست كه اين ابزار زيبا را در «عين شناسي» به كار ميگيريم كه اساس كارمان غلط ميشود تا چه رسد به اصول و فروع فلسفهاي عيني كه بر اين منطق بنا ميكنيم.
🔸 به كارگيري «منطق ذهن شناسي» در «عين شناسي» قبل از هر چيز ستم است بر اين منطق؛ ستمي مداوم و دو هزار ساله. منطق ارسطويي آنگاه كه با فلسفه تماس پيدا ميكند اين پايه را تاسيس ميكند: هر «شيی» يك «وجود» دارد و يك «ماهيت» . ذهن انسان از يك درخت دو چيز را درك ميكند. يك «بود» و هستي از آن درك ميكند و يك «درختيت».
🔹 آنگاه تصريح ميكند كه اين دوئيت و دوگانگي فقط در ذهن است و بوسيله ذهن انتزاع ميشود و در خارج از ذهن آنچه وجود دارد فقط يك چيز است: درخت.
🔸 سپس اين حكم ذهني در عرصه ذهن شناسي پيگيری میشود: آيا وجود اصيل است يا ماهيت و به تعبير ديگر، وجود اعتباري است يا ماهيت؟؟ در پايان به اين نتيجه میرسد كه: وجود اصيل است و ماهيت اعتباری.
🔹 اين نتيجه در عالم مفهوم شناسي، ذهن شناسي و شناختِ «وجودهاي ذهني» كاملاً صحيح است. وجود ذهني درخت، اصيل و ماهيت ذهني درخت، اعتباري است. امّا سرايت دادن اين حكم و داوري به درختِ خارجي كه در عينيت خارج وجود دارد، اشتباه است و منشأ همه شبهات، اختلافات و خطاها در همين «سرايت دادن» نهفته است.
🔸 منطقی كه قلمروی مشخص و وظيفهای معين دارد اگر در خارج از آن به كار گرفته شود (با اين كه در قلمرو خود صحيحترين، زيباترين و منحصر به فردترين ابزار است) ناصحيحترين و نازيباترين منطق خواهد بود و فرآيند چنين كاري انكار حقايق عيني و واقعيات خارجي خواهد بود و هست.
مثال اول:
به عنوان مثال سخن فيلسوف بزرگ و انديشمند والای اسلامی ملاصدرا را در نظر بگيريم كه ميگويد: «خداوند همه اشياء است». اين سخن كه وی آن را به عنوان يك اصل اعلام ميدارد و براي آن نيز برهان ميآورد و آن را در چندين فصل و ضمن فصلهاي ديگر تكرار ميكند، درست و صحيح است به شرط اين كه مراد از خدا «خدای ذهنی» باشد. اگر خداوند تنها وجود ذهني داشت و وجود خارجي نداشت، اصل اعلام شده صدرا كاملاً صحيح ميبود؛ اما در مورد خدايي كه در خارج ذهن، وجود حقيقي و واقعي دارد، نادرست است.
تقرير صدر المتألهين:
صدر المتألهين برهان اصل فوق را بدين گونه تنظيم ميكند:
اگر بگوييم خداوند هست اما او درخت نيست، سنگ نيست، انسان نيست و… در اين صورت خداوند را از جنبههاي «هست» و «نيست» برخوردار ميكنيم و اين يعني تركيب خداوند از مفاهيم متعدد و در نتيجه خداوند مركب ميشود، پس براي رهايي از اين تركيب بايد بگوييم خداوند همه اشياء است.
🔹 خيلي بديهی و روشن است كه صدرا با اين برهان خدای ذهني را از تركيب ذهنی نجات ميدهد امّا خدای حقيقی و واقعی و خارجي را همه مركبّات ميداند. آيا مركب بودن خداي ذهني خطرناك و نادرست است يا مركب بودن خداي واقعي؟!
موضوع آنقدر بديهي است و خطاء بودن تسري منطق ارسطويي بر عالم عين آنقدر روشن است كه گاهي بحث در مورد آن به توضيح واضحات ميماند.
🔸 ليكن هميشه اين سوال مطرح است كه چرا بزرگاني مانند ابنسينا و ملاصدرا به اين حقيقت و به اين امر بديهی توجه نكردهاند؟
مثال دوم:
اصطلاح «وحدت وجود» را به عنوان مثال دوم براي اين مطلب ميآورم. مرادم از «وحدت وجود» به مفهومي است كه مقتضاي «حكمت متعاليه» است نه آن وحدت وجود كه عرفاء و صوفيان صرفاً با ابزار دل و راه عشق و كشف و شهود به آن ميرسند، مراد آن وحدت وجود است كه يك فيلسوف مانند اسپينوزا و يا ملا صدرا از راه برهان به آن ميرسد.
🔹 وقتي كه در مشي فلسفه ارسطويي به نقطهاي ميرسيم كه «وجود» و «ماهيت» يك شي را از هم تفكيك ميكنيم و به اعتباري بودن ماهيت حكم ميدهيم در همان نقطه به وحدت وجود حكم كردهايم و نيازي به مراحل بعدي فلسفه و طرح ابواب ويژه ديگر، نميماند.
🔸 خورشيديت خورشيد، اصيل نيست. درختيت درخت، اصيل نيست. انسانيت انسان، اصيل نيست. سنگيت سنگ، اصيل نيست و…
🔸 من نيز به «وحدت مفهوم وجود» معتقدم و گمان ميكنم براي هيچ كسي غير از اين راهي نيست. من نيز به اصالت وجود و اعتباريت ماهيت معتقدم و گمان ميكنم براي هيچ كس غير از اين راهي نيست؛ امّا اين دو اصل در دانش «مفهوم شناسی» و «ذهن شناسي»، صحيح و مسلم است نه در «واقع شناسی» و «عين شناسی».
📖 مطالعه و دانلود
🛒 سفارش کتاب
#نقد_مبانی_حکمت_متعالیه
#برشی_از_یک_کتاب
🌐 https://binesheno.com
🆔 @binesheno
🆔 بینش نو | شبکه اطلاع رسانی و نشر آثار آیت الله مرتضی رضوی
📋 معرفی مقاله
🔰 معجزه، کرامت، کهانت
🟠 معجزه: کار و عملی است که حادثهای را بر خلاف قوانین طبیعت، و بر اساس «اذن خاص»، ایجاد کند، مانند: «یا نار کونی برداً و سلاماً علی ابراهیم» و «فالقی عصاه فاذا هی ثعبان مبین»، و … معجزه «خارق طبیعت» است.
ویژگیها:
1️⃣ معجزه پشتیبان نبوت، و دلیل حقانیت پیامبر است.
2️⃣ معجزه منحصراً از فرد معصوم صادر میشود.
3️⃣ معجزه «آیه» است. یعنی علاوه بر اینکه دلیل صحت ادعای یک پیامبر است دلیل وجود قدرت خداوند نیز میباشد.
🟠 کرامت: کار و عملی است که حادثهای را بر خلاف عادت، ایجاد کند. مانند: کسی از خدا بخواهد در عرض یک ساعت، یک میلیارد تومان پول به او برساند، دعایش مستجاب شود و از مجاری طبیعی و مردمی، آن پول به او برسد. که عادتاً چنین چیزی در بارهی او غیر ممکن است. یا برای شفای یک بیمار دعا کند و بیماری صعب العلاج او به طور خارق العاده از بین برود، نه به طور خارق طبیعت.
ویژگیها:
1️⃣ کرامت هم از معصوم صادر میشود، هم از مومن.
2️⃣ کرامت در خارق عادت بودن، درجات مختلف دارد، بسته به میزان ایمان و قرب مومن به خدا است.
3️⃣ کرامت همان «استجابت دعا» است و هیچ کرامتی خارج از معنی دعا نیست. کرامت خواسته مومن است که از جانب خدا مستجاب میشود.
امّا معجزه گاهی خواسته و دعای شخص معصوم است و گاهی صرفاً دستور خدا است. یعنی ممکن است معصوم آن را از خدا نخواسته باشد.
🟠 كهانت: كار و عملی است كه حادثهای را بر خلاف قوانین طبیعت، و بر اساس «اذن عام» ایجاد كند.
🔹 کهانت هم میتواند مانند معجزه خارق قوانین طبیعت باشد و هم میتواند مانند کرامت خارق عادت باشد. مانند: اِخبار از غیب توسط غیر معصوم، اِخبار از آنچه در درون قلب دیگران است، ایجاد کینه میان دو دوست، طی الارض، باز داشتن قطار انگلیس توسط آن کاهن هندی (در حالی که قطار هیچ عیب و ایرادی نداشت)، تسخیر اجنّه و مرغان وحشی و خدمت کشیدن از آن ها و … شرح این نیز خواهد آمد.
🔸 از نظر قرآن معجزه چیز خوش آیندی نیست:
بر خلاف آنچه مردم تصور میکنند، از نظر قرآن، پیامبران و امامان، معجزه یک چیز شیرین و خوش آیند نیست. قرآن میفرماید: «ما لکم ما ترجون لله وقاراً»، چرا از خداوند توقع وقار ندارید، کارهایی را که اگر خودتان انجام دهید آن را غیر موقّرانه مینامید اما از خدا میخواهید همان کار را انجام دهد.
🔹 اگر کسی به قوانین طبیعت بی اعتنا باشد او را دیوانه میخوانید زیرا عقل یعنی شناخت قوانین طبیعت و رفتار مطابق آنها. لیکن از خدا میخواهید کار غیر عاقلانه و بر خلاف عقل انجام دهد. انبیاء تا مجبور نشدهاند معجزه نیاورده اند.
🔸 دهها آیه داریم که قرآن از معجزهخواهی کفار قریش انتقاد، گله و به اصطلاح اظهار رنجش میکند و معجزهخواهی را به شدت نکوهش میکند و در قبال معجزه خواهی میگوید: افلا یعقلون، افلا یتفکرون. به عنوان نمونه به آیههای زیر توجه فرمایید:
1️⃣ و قالوا لو لا انزل علیه ملک…
🔹 عربهای جاهلی از رسول اکرم (ص) میخواستند که ملک و فرشتهای از آسمان بیاید و نبوت او را تأیید کند. قرآن این خواسته آنان را تقبیح میکند.
2️⃣ و ضائقٌ به صدُرک اَن یقولوا لولا اُنزل علیه کنزٌ…
3️⃣ و قالوا لولا اُنزل علیه آیاتٌ مِن ربِّه…
🔸 آنان دوست داشتند رسول خدا (ص) پشت سر هم معجزه در پی معجزه بیاورد. اما قرآن این توقعات را نکوهش میکند و این گونه خواستهها را مصداق اذیت رسول و دلیل جهالت آنان میداند.
4️⃣ و قالوا لن نؤمنَ لک حتّی تُفجِرَلنا مِن الارضِ ینبُوِعاً ـ اَو تَکونَ لَکَ جَنّةٌ مِن نخیلٍ وَ عِنبٍ فَتُفجِّرَ الاَنهارَ تَفجیرا ـ اَو تُسَقِطَ السّماءَ…
🔹 اگر همه آیات این باب نوشته شود و تشریح شود یک «رنجنامه» بزرگی میشود که قرآن، خدا و رسول از این گونه خواستههای جاهلانه عرب جاهلی، ابراز میدارند. فرهنگ «معجزه دوستی» یک بیماری جاهلانه است و نشان از عقب ماندگی جامعه است. خود طبیعت، تمام خلقت، قوانین و قدَرهای جهان، همگی آیه، دلیل، علم و دانش است. معجزه بر خلاف فرمولهای جهان یعنی بر خلاف فرمولهای عقل و تعقل است. در حالی که عقل و تعقل ممیزه انسان از حیوان است و اولین نعمت برای بشر است.
...
📖 مطالعه و دانلود
🛒 سفارش کتاب
#معجزه_کرامت_کهانت
#معرفی_مقاله
🌐 https://binesheno.com
🆔 @binesheno
🆔 بینش نو | شبکه اطلاع رسانی و نشر آثار آیت الله مرتضی رضوی
🔺قابل توجه همراهان گرامی🔺
به لطف خدا لیست کتب قابل سفارش با 34 عنوان تکمیل گردید که هر کدام از اعزه که امکان استفاده از فایل رایگان آثار در سایت بینش نو را ندارند و یا به هر دلیلی خواستار نسخه فیزیکی آثار هستند می توانند از طریق کانال مربوطه برای سفارش اقدام کنند.
لینک کانال فروش آثار استاد:
@sefareshkotob