💠 آزادیِ بهشتی
❇️ آزادی از منظر شهید بهشتی یعنی «تسلط انسان بر ساختن خویش و ساختن محیط خویش.» با این تعریف درواقع دو معنای متمایز آزادی را یادآور میشود که البته وابستگی تام و تمامی با یکدیگر دارند. این دو معنای متمایز از آزادی عبارتاند از:
1️⃣ آزادی به معنای یک نیاز عمیق و اصیل درونی که هر فردی بهطور طبیعی خواهان آن است و از عدمش رنج میبرد؛
2️⃣ آزادی به معنای یک واقعیت اجتماعی.
✴️ شهید بهشتی دو معنای متفاوت آزادی، یعنی معنای فردی و معنای اجتماعی را از هم تفکیک میکند. معنای فردی آزادی، خواستی است ذاتی و درونی که به شخص انسان مربوط میشود؛ و معنای اجتماعی آن واقعیتی است اجتماعی که به نوع روابط اجتماعی مربوط میشود.
📖 دیدهبان اندیشه شماره 28
#شهیدبهشتی
#آزادی
🆔 @didebane_andisheh
💠 انصاف متن عدالت
❇️ از نظر شهید بهشتی، انصاف یعنی خود و دیگران را با یکدیده نگاه کردن؛ یعنی آنچه بر خود نمیپسندی، بر دیگران هم مپسند و آنچه برای خود میپسندی، برای دیگران هم بپسند. ازنظر ایشان این اصل رفتاری به دو نتیجه فرعی دیگر منتهی میشود که هریک، قوامبخش عدالت اجتماعی هستند:
1️⃣ نخست، شکلگیری یک اقتصاد اخلاقی؛
2️⃣ دوم اینکه در این برداشت از انصاف، نوعی عقلانیت نهفته است که در آن احتمال قرار گرفتن افراد در پایینترین موقعیتهای اقتصادی، اجتماعی و جسمانی، یک فرض منطقی است.
✴️ در چنین وضعیتی، فرد یا افرادی که با نوعی محرومیت مواجه هستند، انتظار دارند که قربانی موقعیت نازل اقتصادی یا اجتماعی خود نباشند و از برخورد «منصفانه» بهرهمند شوند. تحقق این هدف مستلزم وجود نهادهایی است که ضامن استقرار و استمرار انصاف در جامعه باشند.
📖 دیدهبان اندیشه شماره 28
#شهیدبهشتی
#عدالت
🆔 @didebane_andisheh
💠 از مردم، با مردم و برای مردم
❇️ شهید بهشتی ولایت مطلقه فقیه را بر اساس موازین علمی موردپذیرش قرار داده بود؛ نه اینکه آن را گذار به اندیشههای دموکراتیک قلمداد کند. "ولایت مطلقه فقیه"در نظر او "شناختنی، پذیرفتنی و انتخابی" بود و با رأی اکثریت قاطع مردم محقق میشد؛ اما درعینحال در اِعمال ولایت از دو جهت مطلق بود: تمایلات اکثریت در برخی موارد و احکام اولیه شرع در شرایط خاص. زیبایی اندیشه او اینجا بود که همین دو اطلاق را مقید به "مصلحت مردم" میکرد. حتی آنجا که تمایلات اکثریت غیر از مصلحت عمومی و خواست رهبری بود، "سنجه سهگانهای" برای تصمیمگیری تعبیه میکرد که خروجیاش "جمهوریت" بیشتر میشد.
✴️ او ولایتفقیه را از مردم، با مردم و برای مردم میفهمید و مناسبترین نام برای نظام سیاسی جمهوری اسلامی را "نظام امت و امامت" میدانست. این دو (امت و امامت) را نسبت به هم متعهد و مسئول میدید که "مدیریت جامعه" بر پایه آن شکل میگرفت. این نظام ولایی-مردمی در اندیشه او یک "شکل" و یک "روح" داشت که هر دو عنصر تشکیلدهنده به شکل متوازنی در آن نقشآفرین بودند و تقسیمکار متوازن و مکملی شکل میگرفت.
📖 دیدهبان اندیشه شماره 28
#شهیدبهشتی
#ولایت_فقیه
🆔 @didebane_andisheh