⭕️ قم، بغداد، قاهره... حسن حنفی اینگونه از دوست عراقی خود یاد کرد ✍️ حسن حنفی 🔹در سفری که پس از #انقلاب به #قم داشتم، به طور اتفاقی در #حوزه علمیه قم با جوانی عراقی آشنا شدم که در شهر اجتهاد و اندیشه، اجتهاد می‌کرد و می‌اندیشید. او به شیوه دانشمندان قدیم، خانه خود را به کتابخانه و زیراندازهای اتاق‌هایش را به انجمنی فکری و کلاس‌هایی برای پژوهش و سالن‌هایی برای پذیرایی [از اندیشمندان] تبدیل کرده بود. او و خانواده‌اش پذیرای طلاب بودند و هیچ تفاوتی بین خانه و دانشگاه، بین غذای بدن و غذای روح وجود نداشت. 🔹او فقیه و عالمی تراثی است و مانند بسیاری از علمای قم که به نشر تراث می‌پردازند، نسبت به مسائل روز نگاهی باز دارد، همچنان که «موسسه آل البيت لإحياء التراث» چنین است، موسسه‌ای که اندیشمند جواد شهرستانی آن را بنیان نهاد و در آن هزینه کرد و طلاب جوان در آن فعالیت می‌کنند. دین و علم مانند صاحبان کتابخانه‌های تراث در خیابان‌های قم، دو شریک هستند. قم همچنین دارای مراکز تحقیقاتی فراوانی برای تحصیل و اقامت طلاب جوان دارد، چنانکه در میراث کهن ما چنین بوده و حتی رواق‌های #الازهر تا همین دوره اخیر اینچنین بوده است. علم نیازی به دولتی ندارد که حامی آن باشد یا نهادی که از آن حمایت کند، بلکه کافی است یک دانشمند به طور داوطلبانه همه اینها را با پیروی از سنت پیشینیان رسیدگی کند یا بخش خصوصی یا مؤسسات فرهنگی آن را برعهده بگیرند. علم همان دولت است و دولت عمارتی است که توسط دانشمندان ساخته می‌شود. 🔹با انتشار شماره‌های نخست مجله «قضايا إسلامية معاصرة» محتوا و جهت آن راه سومی را نشان می‌داد که از #سلفی‌ها و #سکولارها فراتر می‌رفت. صفحات آن برای بسیاری از نواندیشانی که این گرایش را نمایندگی می‌کردند، گشوده بود تا در قالب گفتگو با آنها یا مقاله‌هایی از آنها، واضح و قابل فهم خوانندگان را به آنچه می‌خواهند بخوانند. راه‌اندازی فصلنامه «چپ اسلامی» که من در اندیشه آن بودم، اکنون بدون توجه به عنوان در قم منتشر می‌شد. اندیشه‌ها بی‌توجه به جغرافیا، قم یا قاهره، با یکدیگر برابری می‌کردند که این نشان می‌دهد چه میزان نیاز ما به آنها واقعی است. زمان آن رسیده که اندیشه اصلاح پیشرفت کند و از گفتمان اخلاقی موعظه‌ای به گفتمان علمی تحلیلی منتقل شویم. 🔹رفاعی پس از صدور حکم اعدام در بغداد، در ایام استبداد گذشته و تعقیب علما و بزرگان کشور، از مهاجران عراقی به حوزه علمیه قم است. هجرت به پاریس و لندن نبود تا از راه دور مبارزه را ادامه دهد، بلکه به قم، شهر علم و انقلاب بود که نزدیک بغداد است. مبارزه فرهنگی به عنوان مبنایی برای مبارزه سیاسی در روزهای نخست انقلاب ادامه یافت، انقلابی که سرچشمه امید همه مسلمانان بود، به ویژه برای #فلسطین که پس از انقلاب سفارت اسرائیل زمان شاه به سفارت فلسطین تبدیل شده بود. 🔹اولین شماره‌های مجله «قضايا إسلامية معاصرة» که منتشر شد، گویی خود را می‌خواندم، هیچ فرقی بین #شیعه و #سنی نبود. همان دغدغه‌ها را بازتاب می‌داد، همان مسائل مربوط به «تراث و تجدید» ، فراتر از آنچه در جهان اسلام، کویت یا مالزی منتشر می‌شد. این مجله دغدغه‌هایی فرهنگی داشت، اگرچه به صراحت به عراق، ایران یا انقلاب اسلامی اشاره نمی‌کرد. این امر در مصاحبه با عبدالجبار رفاعی با عنوان «قم سؤال می‌کند و قاهره جواب می‌دهد» مشهود بود که برخی از علمای قم را اندوهگین کرد که گویا قم سرگردان است و قاهره نزدش اخباری یقینی است. که البته اصلا درست نیست؛ عنوان می‌توانست برعکس باشد: «قاهره می‌پرسد و قم پاسخ می‌دهد». سوال گاهی مهمتر از پاسخ است. 🔹در #قاهره، اولین شماره «چپ اسلامی» در سال 1980 با توجه به نگرانی‌های امت در عراق، فلسطین، کشمیر و حجاز منتشر شد. چرا کانون‌های فرهنگی برای اسلام روشنگرانه، با ورودهای گوناگونی که به این موضوع هست، در قم و قاهره و در هر شهر فرهنگی اسلامی تاسیس نمی‌شود؟ تحقیقات پیرامون اسلام روشنگرانه در اندونزی، مالزی و آفریقای جنوبی در حال انجام است و به رهایی و نهضت ملت‌ها کمک می‌کند و نسل جدیدی را ایجاد می‌کند که راه خود را بین سلفی‌ها و سکولارها، بین قدما و معاصرین و بین #سنت‌گرایان و #مدرنیست‌ها باز می‌کند، مانند «#نهضت_العلماء» در اندونزی. ادامه دارد... @dolatedin

⭕️ تغییر رویکرد‌های احتمالی نهضت العلماء در پی انتخاب یحیی خلیل ثقوف 🔹استریتس تایمز: یحیی خلیل ثقوف که به عنوان "نماد نسل جدید" شناخته می‌شود، به عنوان رئیس #نهضت_العلماء (NU)، سازمان اسلامی بانفوذ #اندونزی و بزرگترین سازمان اسلامی جهان انتخاب شد. 🔹#یحیی_خلیل ثقوف ٥٥ ساله، #سعید_عقیل_سراج، رئیس دو دوره اخیر نهضت العلماء و سه نامزد دیگر را در رقابتی فشرده در روز جمعه (٢٤ دسامبر) در کنگره ملی نهضت العلماء شکست داد و به ریاست این سازمان رسید. 🔹در رابطه با پیروزی یحیی خلیل در انتخابات ریاست سازمان نهضت العلماء اندونزی، آقای مو توفیق الرحمن، محقق ارشد مرکز مطالعات افراط‌گرایی و ضد افراط‌گرایی مستقر در جاکارتا، به استریتس تایمز گفت: "یحیی خلیل نه تنها (از آقای سعید) جوان‌تر است، بلکه تفکر او نیز مترقی‌تر است. اعضای نهضت العلماء از مدیریت کنونی خسته شده‌اند و می‌خواهند شاهد تغییر باشند. تمرکز آقای یحیی بر چگونگی توانمندسازی اعضای نهضت العلماء و تامین رفاه خواهد بود، در حالی که آقای سعید بر مشارکت نهضت العلماء در سیاست ملی متمرکز بود." 🔹سعید عقیل، سلف ٦٨ ساله‌ یحیی خلیل، به داشتن نقشی کلیدی در نزدیک کردن نهضت العلماء به سیاست شناخته شده بود. یحیی خلیل نیز به عنوان یکی از اعضای شورای مشورتی ریاست جمهوری در سال ٢٠١٨، به جوکو ویدودو، رئیس جمهور اندونزی در مورد مسائل مذهبی، داخلی و بین‌المللی مشاوره می‌داد. 🔹به جز زمانی که در سال ١٩٩٩، رئیس سابق نهضت العلماء، #عبدالرحمن_وحید، رئیس جمهور اندونزی شد، رهبران نهضت العلماء عموماً نقش تعیین‌کننده‌ای در سیاست در دو دهه اخیر بازی نکرده‌اند. اما در سال ٢٠١٩، رئیس‌جمهور ویدودو، #معروف_امین رهبر سابق نهضت العلماء را به عنوان معاون خود در انتخابات انتخاب کرد و این امر نهایتا به پیروزی وی در انتخابات و بازگشت نهضت العلماء به سیاست منجر شد. 🔹آقای توفیق الرحمن ضمن اشاره به حمایت تاریخی نهضت العلماء از دولت‌ها افزود: "نهضت العلماء اگر می‌خواهد تغییر بزرگی در اندونزی ایجاد کند، باید سیاسی باشد، زیرا این تغییر بیشتر از طریق سیاست انجام می‌شود." 🔹حزب #بیداری_ملی، که یکی از بزرگترین احزاب اسلام‌گرای اندونزی نیز می‌باشد ابزار سیاسی نهضت العلماء است که در حال حاضر ٥٨ کرسی از ٥٧٥ کرسی مجلس نمایندگان را در اختیار دارد و دارای چهار وزیر در کابینه نیز می‌باشد. یحیی خلیل فرزند خلیل بصری است که یکی از بنیانگذاران این حزب بود و برادر کوچکتر او نیز یاقوت خلیل قوماس وزیر امور مذهبی اندونزی است. 🔹در زمینه تعامل جهانی، تحلیلگران خاطرنشان کردند که یحیی خلیل از نظر سیاسی به سمت #ایالات_متحده گرایش دارد، در حالی که سعید عقیل به رابطه دوستانه‌اش با #چین معروف است. یحیی خلیل یکی از بنیانگذاران سازمان #بیت_الرحمه مستقر در ایالات متحده است که هدف آن گسترش فعالیت‌های نهضت العلماء در آمریکای شمالی، اروپا و خاورمیانه است. 🔹در سال ٢٠١٨، هنگامی‌که یحیی خلیل به دعوت انجمن جهانی #یهودیان آمریکا از #فلسطین_اشغالی بازدید کرد، در اندونزی با واکنش‌های شدید مواجه شد. اندونزی روابط دیپلماتیک رسمی با #رژیم_صهیونیستی ندارد و دائما با اشغال سرزمین‌های #فلسطین مخالفت کرده است. 🔹نهضت العلماء، در زمان سعید عقیل، به دلیل اینکه ظاهراً در مورد ظلم ادعایی #چین به مسلمانان #اویغور در #سین_کیانگ کمتر ابراز نظر می‌کرد، مورد انتقاد قرار گرفته بود. تحلیلگران بر این باورند که یحیی خلیل از ذکاوت سیاسی کافی برخوردار است که با سیاست خارجی اندونزی همسو نمی‌شود و روابط خوبی با چین خواهد داشت. 🔹تحلیلگران می‌گویند که نهضت العلماء قطعا از #تساهل مذهبی و #کثرت_گرایی تحت رهبری یحیی خلیل حمایت خواهد کرد و رویکرد سعید عقیل را ادامه می‌دهد. همچنین #اسلام_نوسانتارا یا "اسلام مجمع الجزایری" را ترویج می‌کند، نمادی منتسب به نهضت العلماء از اسلام میانه‌رو که آداب و رسوم و سنت‌های محلی را در درک دین در خود جای داده است. 🔹آقای رابی سوگارا مدیر اجرایی سازمان غیردولتی مرکز بحران مسلمانان اندونزی ضمن بیان این امر که چالش رئیس جدید این است که راهی برای تکرار موفقیت نهضت العلماء در اندونزی برای جوامع مسلمان در جاهای دیگر پیدا کند، افزود: "نگرانی‌های نهضت العلماء دیگر فقط مربوط به اندونزی نیست، بلکه [مسائل] جهانی است. نهضت العلماء همیشه راه میانه و مسیر معتدل را تبلیغ کرده است و چالش این است که چگونه این را در سطح جهانی عرضه کنیم." @dolatedin

💢عربستان سعودی و اندونزی: دیدگاه‌های متضاد در اسلام میانه‌رو ✍🏼نویسنده: James M Dorsey 📌بخش اول 🔹ویون نیوز: دو دیدگاه کاملاً متضاد از اسلام معتدل در حالی ظهور کرده‌اند که قدرت‌های بزرگ مسلمان برای تعریف روح دینی خود در قرن بیست و یکم مبارزه می‌کنند. 🔹محمد #بن_سلمان، ولیعهد #عربستان و #یحیی_خلیل ثقوف، رئیس هیئت مرکزی #نهضت_العلماء #اندونزی، بزرگترین سازمان اسلامی جهان، دیدگاه‌های متفاوت خود را پیرامون #اسلام_معتدل در مصاحبه‌های جداگانه اما تقریباً همزمان منتشر کردند. 🔹در حالی که همزمانی مصاحبه‌ها تصادفی بود، آنها به خوبی پارامترهای رقابت میان قدرت‌های اصلی خاورمیانه‌‌ای و آسیایی با اکثریت مسلمان را برای تسلط بر گفتمان اسلامی ترسیم کردند. 🔹در قلب اختلافات بین بن سلمان و ثقوف، سؤالاتی در مورد اینکه آیا اسلام نیاز به اصلاح یا بازگشت به مبانی دارد، چه کسی صلاحیت تفسیر مجدد آن را دارد و اینکه چه چیزی حکمرانی صحیح اسلامی را تشکیل می‌دهد، نهفته است. 🔹بن سلمان در گفتگو با آتلانتیک هیچ شکی باقی نگذاشت که صلاحیت تفسیر اسلام تنها در اختیار او است. 🔹بن سلمان که فارغ‌التحصیل حقوق از دانشگاه ملک سعود است و به خود می‌بالد که به عنوان دانشجوی فقه اسلامی نهاد مذهبی عربستان سعودی را به میل خود منحرف کرده است، اصل مفهوم اسلام میانه‌رو را «استبدادی» مطرح کرد: «اطاعت مطلق از حاکم». 🔹بن سلمان گفت: «در شریعت اسلام، رئیس نظام اسلامی، #ولی_امر و حاکم است.» 🔹بن سلمان افزود که «عربستان سعودی بر یک سلطنت خالص بنا شده است» و او به عنوان ولیعهد، نظام را حفظ خواهد کرد. جدا کردن خود از این سلطنت به منزله خیانت به تمام شاهزاده‌ها و سعودی‌های زیر دست او خواهد بود. وی گفت: «من نمی‌توانم علیه 14 میلیون شهروند کودتا کنم.» او تاکید کرد که اکثر سعودی‌ها نه تنها از سلطنت بلکه از حکومت سلطنتی تک نفره نیز حمایت می‌کنند. 🔹بن سلمان همچنین اصرار داشت که اوست تصمیم می‌گیرد اجرای #شریعت اسلامی شامل چه مواردی می‌شود و او این اقتدار و قدرت را دارد که ایمان را آن طور که می‌خواهد تفسیر کند. 🔹بن سلمان گفت که نمی‌تواند قوانین مندرج در #قرآن را که به عنوان کلام خدا تلقی می‌شود، تغییر داد، اما در تفسیر مجدد اکثر مقررات قوانین اسلامی که برگرفته از گفته‌ها و اعمال گزارش شده حضرت محمد(ص) است، آزاد است. 🔹برنارد هایکل، محقق خاورمیانه، به آتلانتیک گفت: «او #سنت را محدود می‌کند. او این کار را به روشی اسلامی انجام می‌دهد. او می‌گوید که موارد بسیار کمی وجود دارد که در اسلام قابل بحث نیست و همین امر به او اجازه می‌دهد تا تعیین کند که چه چیزی به نفع جامعه مسلمانان است و این می‌تواند به معنای باز کردن سینماها، اجازه دادن به گردشگران یا زنان در سواحل دریای سرخ باشد.» 🔹دیدگاه‌های بن سلمان در تضاد با دیدگاه‌های نهضت‌العلمای اندونزی است که به ضرورت «#زمینه‌یابی_مجدد» اسلام برای تطبیق مفاهیم حقوقی و فلسفی آن با قرن بیست و یکم فرامی‌خواند. 🔹زمینه‌یابی مجدد (Recontextualisation) شامل بازنگری در عناصر "منسوخ" فقه اسلامی است که برتری‌طلبانه یا تبعیض‌آمیز هستند. اینها شامل مفاهیمی مانند کافر ذمّی یا اهل کتاب مانند یهودیان و مسیحیان است که بر اساس قوانین اسلامی از جایگاه درجه دوم برخوردارند و یا برده‌داری که در سراسر جهان اسلام در قالب قوانین سکولار لغو شده است اما هنوز از شریعت حذف نشده است. 👇 ادامه دارد... @dolatedin

💢 رقابت نهضت العلماء و محمدیه بر سر قدرت نرم در خارج از اندونزی 🔹 محمدیه، دومین سازمان بزرگ مسلمانان #اندونزی با آموزه های اسلام میانه رو با تبدیل یک کلیسای اسپانیایی به مسجد به دنبال تاثیرگذاری جهانی است، چیزی که ناظران می گویند تلاشی برای کسب قدرت نرم در مقابل رقیب خود یعنی #نهضت_العلماء است. 🔹طرح تبدیل کلیسا به مسجد توسط شعبه جاوه شرقی #سازمان_محمدیه در جریان کنفرانس مجازی سراسری این سازمان در روز شنبه رونمایی شد. سعد ابراهیم، رهبر این شعبه گفت: این گروه در حال برنامه ریزی برای خرید یک کلیسای قدیمی در آلکالا اسپانیا، در فاصله 15 دقیقه ای از مادرید است. 🔹سعد گفت این کلیسای بی نام که قبلا یک مسجد بوده و در زمینی به مساحت حدود 3000 متر مربع واقع شده است، به قیمت حدود 3 میلیون یورو (2.9 میلیون دلار آمریکا) به فروش می رسد. 🔹برخی از مناطق در #اسپانیا و #پرتغال بخشی از خلافت عباسی، بودند. قلمروهای آن شامل عراق امروزی، اسپانیا، پرتغال، مراکش، سیسیل و مصر و غیره بود. 🔹تنها در اسپانیا حدود 800 مسجد [در زمان خلافت] وجود داشت اما اکنون شاید تنها 20 مسجد باقی مانده باشد. 🔹الکساندر آریفیانتو، پژوهشگر برنامه اندونزی در دانشکده مطالعات بین‌الملل دانشگاه فنی نانیانگ سنگاپور، گفت که برنامه سازمان محمدیه برای خرید کلیسایی در اسپانیا با تلاش‌هایش برای غلبه بر نفوذ نهضت‌العلما در خارج از کشور مرتبط است. 🔹نهضت العلماء با بیش از 90 میلیون عضو بزرگترین سازمان اسلامی اندونزی است. در مقابل محمدیه 60 میلیون عضو دارد. 🔹آریفیانتو گفت: «این فقط خرید یک کلیسا در خارج از کشور برای تسهیل گفت‌وگوی بین ادیان نیست، بلکه بخشی از رقابت بین محمدیه و نهضت‌العلما است تا نشان دهد کدام گروه مسلمان میانه‌رو [اندونزی] دارای نفوذ و قدرت نرم‌ بیشتری است». 🔹همچنین این اولین بار نیست که محمدیه حضور خود را فراتر از اندونزی، پرجمعیت ترین کشور مسلمان جهان، گسترش می دهد. 🔹 پیش از این، سازمان محمدیه از مدرسه ابتدایی خود در ایالت ویکتوریای #استرالیا، که قبلا یک مدرسه کاتولیک بود، رونمایی کرد. 🔹مدارس این سازمان از مهدکودک‌ها تا مدارس ابتدایی را می توان در مالزی و مصر نیز یافت، در حالی که این سازمان در 24 کشور از جمله آلمان، ژاپن، فرانسه، چین و ایالات متحده حضور داشته است. 🔹در همین حال، نهضت العلماء خود را در حداقل 34 کشور خارج از اندونزی تثبیت کرده است. 🔹آریفیانتو گفت که این گروه همچنین به نظر می رسد که به دولت جوکو ویدودو رئیس جمهور اندونزی نزدیک تر از محمدیه است، زیرا نهضت العلماء برای راه اندازی مجمع مذهبی R20 انتخاب شد که هفته گذشته در بالی برگزار شد. 🔹کنفرانس R20، جایی که نهضت العلماء بسیاری از رهبران مذهبی از سراسر جهان را در بالی گرد هم آورد، این تصور را ایجاد می کند که این سازمان رابطه نزدیک تری با دولت دارد. 🔹آریفیانتو برآورد کرد که محمدیه برای خرید ملک در خارج از کشور مشکلی نخواهد داشت زیرا دارایی آن در حدود "ده ها میلیون دلار" است. 🔹براساس وب‌سایت رسمی شعبه جاوه شرقی، تا اوایل سال جاری، محمدیه حداقل 3334 مدرسه و صدها بیمارستان را در سرتاسر اندونزی اداره می‌کند، در حالی که خود شعبه جاوه شرقی محمدیه 86 بیمارستان و درمانگاه در منطقه و همچنین 1018 مدرسه را در این منطقه اداره می‌کند. @dolatedin

⭕️ صدور اسلام میانه‌رو؛ گزارش اکونومیست از برنامه اندونزی برای گسترش اسلام میانه‌رو بزرگترین گروه مسلمان اندونزی، یعنی نهضت‌العلماء، اکنون هدف بلندپروازانه‌تری دارد: گسترش دیدگاه‌های معتدل خود در سراسر جهان اسلام. در جاوه شرقی، اسلام را با عقاید محلی جاوه به نام Kejawen در می‌آمیزند. ایدئولوژی دولتی کشور، معروف به پانچاسیلا، چنین اعتدالی را تشویق می‌کند. سلبریتی‌ها اکنون به رسانه‌های اجتماعی و تلویزیون می‌روند تا نحوه عمل به اسلام را توصیف کنند. 🔗ادامه مطلب: syaaq.com/26115 🏷 #اسلام_میانه‌رو #اندونزی #نهضت_العلماء @dolatedin

⭕️ نامزد ریاست جمهوری اندونزی رئیس یک حزب اسلامی را به عنوان معاون خود انتخاب کرد آنیس باسودان، فرماندار سابق جاکارتا در اقدامی با هدف افزایش محبوبیت در میان مسلمانان بزرگترین کشور اسلامی، محمد اسکندر را به عنوان معاون خود معرفی کرد. اسکندر رهبر حزب بیداری ملی است که با بزرگترین سازمان اسلامی اندونزی یعنی نهضت العلماء که دارای 40 میلیون عضو است، روابط قوی دارد. 🔗ادامه مطلب: syaaq.com/26996 🏷 #انتخابات_اندونزی #اندونزی #نهضت_العلماء @dolatedin

⭕️ یک بام و دوهوای نهضت العلماء و محمدیه اندونزی درمورد عملیات طوفان الاقصی رئیس نهضت العلماء یحیی خلیل ثقوف، بدون اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی، برای قربانیان هر دو طرف درگیری ابراز نگرانی کرد و از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا از راه حل دیپلماتیک برای حل مناقشه استفاده کند عبدالمعطی، دبیرکل حزب مردمی محمدیه از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواست تا فوراً اقداماتی را برای توقف جنگ و انجام مذاکرات صلح انجام دهد. در سال ٢٠١٨، نیز یحیی خلیل به دعوت انجمن جهانی یهودیان آمریکا از فلسطین اشغالی بازدید کرد که در اندونزی با واکنش‌های شدید مواجه شد. 🔗ادامه مطلب: syaaq.com/29489 🏷 #اسرائیل #اندونزی #رژیم_صهیونیستی #طوفان_الاقصی #فلسطین #محمدیه #نهضت_العلماء @dolatedin

⭕️ اسلام نوسانتارا؛ ماهی پرورشی غرب در برکه‌ی اندونزی نشانه‌های ورود یک آفت عقیدتی 👤 نویسنده: مصطفی محمدی ✂️برش‌هایی از متن: در برهه‌ی یک ساله‌ی اخیر، اندونزی شاهد حضور شخصیت‌های برجسته دینی همچون پاپ فرانسیس و شیخ الازهر بود. ضمن آن‌که مقامات مختلف دینی و سیاسی کشورهای عربستان، امارات و مصر به این کشور آسیای شرقی رفته‌ و پیوسته از یک قرائت نوظهور به نام «اسلام نوسانتارا» حمایت حماسی کرده‌اند. سیر روند ظهور و راهبرد کلامی این مسلک که رویارویی با اسلام سیاسی به شمار می‌رود دایره‌ی گمان استعماری بودن این پروژه را پر رنگ‌تر از سابق می‌کند. اگر یک کشور تصمیم بگیرد تعریف خود از اسلام را در مرزهایش اجرا کند امر ناآشنایی نیست. اما این‌که پروژه‌ای که برای بافت اجتماعی اندونزی طراحی شده بود تغییر در نقشه‌ی راه خود ایجاد کند و سعی در صدور آن به مرکز پیدایش اسلام کند تامل برانگیز است. نکته‌ی مهم اینجاست که چگونه و از چه طریقی صدور این اسلام ساختگی به منطقه خاورمیانه امکان‌پذیر شده است؟ 🔗 ادامه مطلب: syaaq.com/34120 🏷 #اندونزی #اسلام_معتدل #نهضت_العلماء #الأزهر #واتیکان @dolatedin