#واژگان #اصطلاحات
✍جا نشد تا در باب کلگا (آتشگاه) و سَخُن توضیح بنویسم.
#کل (به سکون اول - تلفظ کهن ایرانی) که می تواند کَل و کِل یا کیل نیز تلفظ شود، به معنی آتش است؛ و بیشتر برای آتش انبوه بکار می رود. مانند کل، در کلیبَر و کلجا (هر دو به سکون اول)، نام دو شهر آذربایجان شرقی.
کلی وَر = کلی بَر = نزدیک آتش انبوه(آتشفشانی). و کلجا نیز به معنی کلگا = جای آتش آتشفشان.
#کلیبَر عبارت است از کل (آتش) + ی نسبت + بَر = وَر = پهلو، نزدیک. که اگر آن فراز بسار بسیار کهن ایرانی (تالشی) را به فارسی برگردانیم می شود نزدیکِ آتشگاه - فتحه ی مضاف و ی نسبت کهن در فارسی به کسره ی مضاف و یا ی نسبت بدل می شود.
📌مثال: ایرانَ زمین(تالشی) = ایران زمین(خلاصه) = ایران + فتحه ی مضاف کهن + زمین = زمینِ ایران(برگردان به فارسی)
یا به شکلی دیگر: ایرانی زمین = ایران + ی نسبت + زمین = زمینِ ایران
📄چرا کلگا، و نه کلگاه؟
زیرا در زبان های آریایی مادی «ها»ی ملفوظ نیست. مثال: سیاکو(تالشی - واقع در استان اردبیل) = کوهِ سیاه. به همین خاطر باشنده ی بعدی آن دیار نتوانسته دریابد که کُو، همان کوه است و سیا، سیاه؛ پس با سلیقه و زبان خود کوهی دیگر بر آن افزوده و حالا در استان اردبیل به آن کوه گویند سیاکو داغ، که اگر به فارسی دری برگردانیم، می شود کوهِ سیاه کوه، یعنی کوه دوبار (نالازم) بکار گرفته شده.
📌تلفظ دقیق واژه ای که ما اغلب سُخَن بیان می کنیم، در اصل سَخُن (تالشی شمالی) = سَرخُون (تالشی جنوبی) = سَرخوان = آنچه دهان که در سَر واقع شده می خوانَد، بیان می کند.
📌در تالشی شمالی مانند آلمانی حرف رِ یا اِر خورده می شود. سَر را سَ تلفظ می کنند. به همین خاطر واژه ی تالشی سَروَرَلُون (جنوبی و کامل واژه) شده سَوَلُون (سبلان یا ساوالان) = کوهی که بالای سرش لانه ی برف است.
📌مثالی دیگر: سَرهند یا سروند (تالشی جنوبی) = سَهند (تالشی شمالی) = کوهی که بالای سرش آبگاه، آبگاهِ آتشفشانی قرار دارد. این آبگاه ها حالا دیگر در خیلی قله ها در جهان خشک شده، اما نام شان باقی ست، ولی در بالای کوهِ سَولُون یا سبلان (بیان فارسی) یا ساوالان (نوع بیان مردم آذربایجان) هنوز وجود دارد. یا ه شمالی به خ جنوبی تبدیل شده. هُور و خُور. هُونی و خُونی = آبگاه، چشمه ی پر آب. گاخُونی یا گاو خونی(تالشی جنوبی) = آبگاهِ بزرگ.
پیوسته پیروز و شاد باشید
✍ لیثی حبیبی - م. تلگر
چهارشنبه ۲ آبان ۱۴۰۳
ساعت: ۱۶:۴۵
https://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3570
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─