💢 پیروزی در اوج یاس
✍ سیل #مغول حدود ۲ سال بعد از برانداختن #خلافت_عباسی(۶۵۶)، در صفر ۶۵۸ هجری به رهبری #هلاکو بعد از ۷ روز تخریب و خونریزی بر شهر #حلب مسلط شدند
در ربیع الاول همان سال نیز توانستند بر شهر #دمشق چیده شوند.
مدتی بعد فرستاده هلاکو با نامه‌ای پر از تهدید و تکبر به #قاهره رسید که بخشی از متن آن چنین است:
به نام خدای آسمان که حق او واجب است، کسی که ما را صاحب زمینش قرار داده است و بر مخلوقاتش مسلط کرد
... ما سربازان خدا در این زمین هستیم.
از دیگران پند گیرید و قبل از اینکه هیبت ما بر شما آشکار شود تسلیم شوید...
(جالب اینکه هلاکو خود را نماینده ای از طرف خدا میداند مه به خاطر گناهان و خیانت هایی که مسلمان کرده اند مامور مجازات آنان کرده است و در این زمینه همیشه پیروز است... )
#سیف الدین_قطز حاکم مصر امیران مشاورانش را گرد آورد و همگی بر قتل فرستاده مغول اتفاق نظر کردند. سلطان قطز فرستادگان مغول را که چهار نفر بودند احضار کرد.
یکی از آنها در بازار اسب در قلعه جبل و دیگری را در بیرون باب زویله، سومی در بیرون باب النصر و چهارمی در ریدانیه به روش #توسیط(نوعی روش اعدام در دوره ممالیک که فرد را با شمشیر از وسط دو نیم می‌کردند) کشته شدند و سرهای آنها در باب زبیله آویزان شد.
این اقدام از جانب قطز به معنای اعلام جنگ بود.
هدف مسلمانان از این جنگ حفظ مصر بود و آنها امیدی بر پیروزی بر مغولان نداشتند و با ترس و دودلی وارد معرکه شدند.
قطز در رمضان ۶۵۸ در حالی که ملک منصور حاکم #حماه همراه او بود از شهر خارج شد و شخصی را به نیابت خود در مصر گذاشت.
نیروهای دو طرف در ۲۶ رمضان در #عین_جالوت به هم رسیدند و نبرد آغاز شد، نبردی که در عین ناباوری اولین شکست فاحش مغول و نقطه عطف جنگ های آنان شد.
قطز در اوج ناامیدی، در عین جالوت از خود اسطوره‌ای تاریخی ساخت.
داستان عین جالوت شنیدنی است...
📘 با استفاده از تاریخ ممالیک اثر قاسم عبده قاسم ترجمه مفاخری
https://eitaa.com/ejtemaiyatt
🔰گزارشی از شیعیان و نصیری های شام
#ابن_بطوطه گزارش می‌دهد که در #معره (شهری بعد از طرابلس) گروهی از شیعیان بودند که نسبت به #عشره_مبشره کینه می‌ورزیدند و از هر کس که نامش عمر بود بدشان می‌آمد.
عشره مبشره ۱۰ تن از #صحابه بودند که به روایت اهل سنت پیغمبر آنان را بشارت بهشت داده بود و ابوبکر و عمر و عثمان و طلحه و زبیر از آن جمله بودند.
از این گروه شیعیان، در #سرمین شهر دیگری در سر راه معره به #حلب نیز بودند. اگر شیعیان معره از هرکه نام عمر داشت بیزاری می‌نمودند، در سرمین، اصلاً لفظ ۱۰ بایکوت بود؛ یعنی مردم حتی از عدد ۱۰ تبری می‌جستند.
دلال‌ها در بازار که متاعی را حراج می‌کردند از یک شروع می‌کردند و چون به عدد ۱۰ می‌رسیدند می‌گفتند ۹ و ۱ و لفظ ۱۰ را بر زبان نمی‌آوردند.
ابن بطوطه می‌گوید روزی ترکی (ترک‌ها در سنی‌گری متعصب بودند) از بازار می‌گذشت دلال صدا می‌زد ۹ و ۱.
ترک چماق برکشید و بر سر او کوفت و گفت حالا بگو ۱۰...(سفرنامه جلد ۱ صفحه ۱۰۵)
▪️ابن بطوطه همچنین در همین حوالی در نواحی مرزی بین لبنان و سوریه از طوایف #نصیری (علوی‌ها) یاد می‌کند که علی بن ابیطالب را خدا می‌دانند، نماز نمی‌گذارند، طهارت هم سرشان نمی‌شود و روزه نمی‌گیرند.
می‌گوید این طوایف از سوی حکومت اجبار شدند که در آبادی‌های خود مسجد بسازند اما مسجدها را بیرون از آبادی ساختند و عملاً کسی در آنها نمی‌رود، بلکه گاهی به عنوان آغل گاو و گوسفند از آنها استفاده می‌کنند و اگر وقتی غریبه‌ای اتفاقاً به مسجد برود و بانگ نماز بردارد، مردم آبادی آشفته می‌شوند و اعتراض می‌کنند که اینقدر عرعر نکن، یونجه تو هم می‌رسد... (سفرنامه جلد یک صفحه ۱۱۷)
[شرحی بر سفرنامه] ابن بطوطه، محمدعلی موحد صفحه ۶۵
https://eitaa.com/ejtemaiyatt
🔰برآمدن صفویان و چکاچاک شیعه و سنی
✍پیدایش دولت #صفوی با قدرت آنچنانی و ایستادگی در برابر دولت #عثمانی سبب برافروخته شدن آتش منازعات شیعه و سنی شد، منازعاتی که هیچگاه به طور کامل از بین نرفته بود گرچه مدت‌ها بود که چندان در عراق عرب و عجم شعله ور نبود.
در #شامات قصه متفاوت بود و پیش از روی کار آمدن صفویان اعدام شیعیان در آن حدود گاه و بیگاه اتفاق می‌افتد.
#ممالیک برای از بین بردن شیعه در #حلب و نواحی شامات تلاش زیادی کردند و حق آن است که درباره افشای رفتارهای خشونت آمیز آنان بر خود شیعیان تاکنون تحقیقی صورت نگرفته است.
کمترین تلاش آنان نابودی تشیع در حلب بود که از قرن چهارم تا هفتم از مهم‌ترین مراکز تشیع ۱۲ امامی در جهان اسلام به شمار می‌آمد. شهادت شمس الدین محمد مکی معروف به #شهید_اول (شهید در ۷۸۶) نمونه‌ای از آن است.
🔸نمونه دیگر توجه به فتاوای تقی الدین علی بن عبدالکافی #سبکی است که ضمن آن کفر شیعه را مطرح کرده است. وی ضمن گفتاری مفصل کفر شیعه را به دلیل #سب_صحابه توسط شیعه پذیرفته و در این باره هیچ شرط و قیدی را مطرح نمی‌کند.
از جمله اشاره می‌کند که در روز دوشنبه ۱۶ جمادی‌الاولی سال ۷۵۵ در #جامع_اموی در دمشق شاهد فردی بوده که در میان صفوف نمازگزاران حرکت می‌کرده و می‌گفته است
"لعن الله من ظلم آل محمد"
وقتی از او می‌پرسند که مقصودش کیست؟ پاسخ می‌دهد #ابوبکر و می‌افزاید و #عمر و #عثمان و #یزید و #معاویه.
دستور داده می‌شود تا او را زندانی کنند و غل و زنجیری هم به گردن او بنهند پس از آن او را در محضر قاضی مالکی آورده و او مجدداً بر سخنان خود اصرار می‌ورزد قاضی حکم قتل او را صادر می‌کند.
سبکی موید این حکم است با این عبارت؛
و سهل عندی قتله ما ذکرته من هذا الاستدلال
.
▪️روی کار آمدن #شاه_اسماعیل در شرق هم این نزاع را در شعاع غیر قابل کنترلی گسترش داد. به هر روی شیعه احساس قدرت می‌کرد و نمی‌توانست سلطه انحصاری مذهب دیگر را که بر آن بود تا ایران را تحت نفوذ کامل خود در بیاورد بپذیرد. اکنون که زمینه بروز یافته چرا برای دستیابی به قدرت تلاش نکند آن هم در وضعیتی که اگر این قدرت را نداشته باشد از هر امتیازی محروم است؟!!
📔 صفویه در عرصه دین فرهنگ و سیاست جلد ۱، رسول جعفریان
https://eitaa.com/ejtemaiyatt
🔰منابع و مصادر تاریخی شیعه
{این قسمت کتاب مناقب آل ابیطالب}
محمد بن علی بن شهرآشوب ساروی مازندرانی حلبی(متوفی ۵۵۸ قمری) مقیم بغداد بود و به دنبال اجابت دعوت شیعیان #حلب به آن دیار رفت و در آنجا کتاب #مناقب_آل_ابیطالب را تالیف کرد.
این کتاب در ۴ جلد به تحقیق یوسف بقاعی و نیز در ۱۲ جلد به تحقیق سید علی اشرف حسینی منتشر شد که از این بین تحقیق یوسف بقاعی بهتر از دیگری است.
🔸نقاط قوت کتاب مناقب
از جمله نقاط قوت این کتاب این است که مولف در ابتدای کتاب مجموعه منابع و مصادر مورد استفاده خود را اعم از شیعه و سنی نام برده و مجموعه سلسله راویان را نیز همراه با ذکر اجازه روایت خود از آنان ذکر کرده است.
افزون بر این از آن جا که مناقب در قرن ششم و پیش از حمله #مغول تالیف شده مولف آن به کتاب‌های دسترسی داشته که پس از آن احیاناً مفقود شده است. علاوه بر جامعیت کتاب احاطه مولف بر دیوان‌های شعرای شیعه و استفاده از اشعار عربی نیز از دیگر نقاط قوت آن است.
🔸نقاط ضعف کتاب مناقب
از جمله نقاط ضعف کتاب این است که روایات آن غالباً #مرسل و احیاناً #منفرد و بعضی روایات نیز از #غرائب است و استبعاد جدی عقلانی دارد، در نتیجه بخشی از این کتاب که مشتمل بر غرائب و منفردات است پذیرفتنی نیست.
از سوی دیگر ارجاعات کتاب کم است و گاه هیچ منبعی ذکر نمی‌شود، از جمله برای مقتل امام حسین گاه مطلبی از #واقدی ذکر می‌شود که در آثار موجود از وی وجود ندارد.
#ابن_شهر_آشوب مطالبی را از نسخه محرف و جعلی #مقتل_ابومخنف نقل کرده و می‌توان گفت مناقب اولین منبع موجود است که مطالب مقتل جعلی ابومحنف را نقل کرده است (مناقب عالی ابیطالب جلد ۴ صفحه ۶۵)
البته باید توجه داشت که او در ۱۵ کتابی که در آغاز کتابش به عنوان منابع خود از آنها یاد کرده نامی از واقدی و ابومخنف نمی‌برد. رجزهای عباس و برخی از رجزهای امام حسین نخستین بار در این کتاب آمده است (مناقب آل ابیطالب جلد ۴ صفحه ۱۱۹)
خبر معتبری که در #ارشاد #شیخ_مفید آمده است این است که امام حسین و برادرش عباس با هم برای برداشتن آب از رود رفتند و سپاه دشمن میان این دو برادر جدایی انداخت. عباس در همین حال یعنی قبل از رسیدن به آب شهید شد. امام حسین به رود رسید و دست به داخل آب برد تا بنوشد. تیری به سوی او پرتاب شد و شخصی از سپاه دشمن فریاد زد تو آب می‌نوشی در حالی که بر خیمه‌های شما حمله کرده‌اند؟ امام به سرعت به طرف خیمه‌ها می‌رود و آب نمی‌نوشد. (شیخ مفید، ارشاد، جلد ۲ صفحه ۱۰۹)
همانطور که دیده می‌شود هیچگونه جزئیاتی درباره چگونگی شهادت حضرت عباس نقل نشده است. در اخبار معتبر نیامده است که دست ایشان را بریدند یا نه و همچنین در خصوص سایر جزئیات مطالبی ذکر نشده است.
چگونگی شهادت عباس امروزه در مجالس روضه خوانی گفته می‌شود نخستین بار در کتاب مناقب آل ابیطالب در قرن ششم آمده است. البته ابن شهر آشوب نیز منبع نقل این خبر را نیاورده است.(۱)
طبیعتاً باید در مواجهه با اخبار منفرد این منبع قرن ششمی توقف کرد و فقط اخباری را می‌توان پذیرفت که با منابع پیشین مشترک اند و مویداتی دارند.
باید توجه داشت که چه بسا برخی از این مطالب را خود ابن شهرآشوب نیاورده باشد بلکه اضافه نساخ باشد، مثلاً #خطبه_البیان در بعضی نسخه‌های خطی مناقب هست و در بعضی نیست و این حاکی از اضافه شدن به آن است. این خطبه اولین بار در قرن هفتم در کتاب #کشف_اسرار_الیقین فی مناقب امیرالمومنین اثر حافظ رجب برسی ظاهر شده است. پس روشن است که ممکن نیست در نسخه‌های اصلی مناقب آمده باشد و این خطبه جعلی غالیانه را دیگران به کتاب مناقب افزود‌ه‌اند.
📘آشنایی با منابع تاریخی اسلام و تشیع، استاد محمد هادی یوسفی غروی ص ۶۵
پ.ن(۱): مطلب خاص و خلاف باور های کنونی جامعه شیعه است و نیاز بررسی جامع تر دارد.
https://eitaa.com/ejtemaiyatt