✳️ و اینک اقتصاد اسلامی در برابر اقتصاد لیبرال ✳️ مناظره دیشب دکتر #درخشان و #غنی‌نژاد، این سوال قدیمی را بازطرح کرد که حرف حساب اقتصاد اسلامی چیست و نقطه محوری تمایز آن از سرمایه داری و سوسیالیسم کدامست؟ ✳️ پاسخ در مبانی فلسفی الهی آن نهفته است، اقتصاد اسلامی یک اقتصاد الهی است که می‌گوید امور اقتصادی باید بر اساس فرامین الهی نه عقلانیت محدود بشر اداره شود، عواید اقتصادی باید عادلانه و متوازن توزیع شود نه بر اساس نظم کور بازار آزاد، ✅ در اقتصاد الهی، اقتصاد ابزاری برای تکاثر سرمایه و تفاخر بدان نیست(الهیکم التکاثر حتی زرتم المقابر)، بلکه ابزاری برای کمک به تکامل و کوثری شدن انسان است، انسانی که نماز می خواند و در راه خدا انفاق میکند(فصل لریک و انحر) ✅ اقتصاد لیبرال در تدبیر امور اقتصادی جامعه خدا را کنار می‌گذارد (خدای ساعت‌ساز) و تدبیر را به نظم خودجوش بازار می سپارد، نظم رقابتی خیالی که دچار شکست می‌شود و توزیع منافع در آن به شدت ناعادلانه و نامتوازن است، مشکلی که حتی مداخله سوسیالیستی دولت نیز نمی‌تواند آن را حل کند. ✅ اقتصاد اسلامی خلق پول از هیچ را آکل مال به باطل و رباخواری را حرام می داند و دنبال نظم اقتصادی است که طبقه محروم زیر چرخ دنده‌های کارخانه سرمایه دار له نشود. ❇️ ما هنوز در جنگ فکری ترسیم مرزهای اقتصاد اسلامی و مکاتب رقیب قرار داریم، باید نسخه های عملیاتی آن برای تدبیر امور اقتصادی را استخراج و طراحی کنیم، راهی دراز در پیش است و تلاش فکری زیادی نیاز است، ما به #شهید_صدر های زیادی نیاز داریم که خطوط مرزی اقتصاد ما را ترسیم کنند. ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2

⁉️ مدعیان گفتمان اقتصاد اسلامی ♦️ جریان های مختلفی خود را مدعی پرچمداری اقتصاد اسلامی می‌دانند و گاهی یکدیگر را هم به ضدیت با اقتصاد اسلامی متهم می‌کنند. این جریان‌های فکری را می‌توان در دسته‌های زیر جای داد: 1⃣#نئولیبرالهای_مسلمان؛ برخی به واقع #توهم_اقتصاد_اسلامی دارند و اندیشه اقتصاد سرمایه داری را با افزودن چند آیه و روایت، به عنوان اسلام ناب به خورد جامعه می‌دهند. من با برخی از این #جماعت_متوهم برخورد داشتم که فکر میکنند با خواندن #ترجمه_کتاب_مکاسب اسلام‌شناس شده‌اند. این #نئولیبرالهای_مسلمان بسیار خطرناک اند، مبانی نظریه پرداز آنها اعتقاد به خدا و پیغمبر است، ولی مبانی نظریه آنها مبانی الحادی نئولیبرال است. آنها حتی ممکن است ریش داشته باشند و شب ها نماز شب هم بخوانند، ولی روزها در اقتصاد به امثال فریدمن و هایک اقتدا می‌کنند و نسخه تجویزی شأن #اجماع_واشنگتنی است. 2⃣#مهندسان_اقتصادخوانده: برخی از همین گروه تفکری مهندسی دارند و فکر می‌کنند با ایجاد سامانه‌های مختلف همه مشکلات اقتصادی کشور را حل می‌کنند. این #مهندسان_به_ظاهر_حزب‌اللهی مفاهیمی چون عدالت و مبارزه با رانت را هم چاشنی طراحی مهندسی خود می‌کنند و بدین وسیله خود را به کمپ اقتصاد اسلامی ملحق می‌کنند. 3⃣#فقه_ضوابطی_ها: برخی از آنها نیز اسیر #فقه_ضوابطی شده اند و راهی به #فقه_مقاصدی پیدا نکردند، آنها شده اند لشکری برای توجیه ساختارهای معیوب اقتصاد سرمایه داری از بانک گرفته تا بورس، و تنها در همین ساختار ابزارسازی می‌کنند. آنها اقتصاد اسلامی را وارد مرحله #اوراق_سازی کرده‌اند. 4⃣ #انحصارگرایان_سطحی: در مقابل، برخی نیز گفتمان اقتصاد اسلامی را به نفع خود مصادره می‌کنند و جایی برای تکثر در اندیشه نمی‌گذارند. این گروه نیز خطرناک اند. در برخی موارد آنها مبانی مستحکمی ندارند و ادعاهایشان سر از قیاس و استحسان درمی‌آورد. گاهی خیلی قشری رویکردی اخباری میگیرند و آنچه در دوره صدر اسلام بوده را به زور به دوران کنونی می خورانند. 5⃣ #کلیشه_گرایان: گروهی نیز دچار برخی کلیشه‌ها شده اند و تفکری سطحی دارند و مباحثشان عمق ندارد. آنها برخی کلید واژه‌های رایج را صبح و ظهر و شب تکرار میکنند و عملا نسخه عملیاتی هم برای آن ندارند. این افراد گاهی اطلاعات اقتصادی کمی دارند و فهم عمیقی از آن ندارند. 6⃣ #کاسبکاران: گروهی از منسوبین به اقتصاد اسلامی هم نان به نرخ روز میخورند به خصوص وقتی به منصبی می‌رسند. آنها هیچ خط قرمزی ندارند؛ با همه فالوده میخورند، آنها اقتصاد اسلامی را ابزار ترقی خود می‌کنند و تنها به ظاهر از آن دم می‌زنند. 7⃣ #نااقتصاددانان: گروهی هم که اقتصاد نمی‌دانند و یا اندک می‌دانند، خود را نظریه پرداز اقتصاد اسلامی معرفی می‌کنند. این افرادی هم که اندکی اقتصاد میدانند در خطر گرفتار شدن به التقاط و قشری گری می‌باشند. این افراد در بسیاری از موارد درگیر کلیشه گرایی می‌شوند و به گروه پنجم ملحق می‌شوند. ♦️ تفکر اصیل اقتصاد اسلامی را می‌توان در متفکرانی همچون #شهید_صدر یافت که هم پایه‌های فلسفی قوی دارند و هم به فقه و اصول مسلط اند و به واقع اسلام شناس اند. ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2

✳️ یادی از شهید صدر ♦️دوستی که نمی‌شناسمش، در پی یادداشتم #مدعیان_گفتمان_اقتصاد_اسلامی، به مذمت شهید صدر پرداخته بود، بدون اینکه ایشان را بشناسد. ♦️ایشان نوشتند که در کتاب‌های شهید صدر #فرمول_ریاضی نیست و ایشان از علم اقتصاد آگاهی نداشت، و عجیب‌تر آنکه گفته بودند اگر ایشان زنده بودند باید می‌رفت دانشکده اقتصاد شریف و نزد امثال دکتر نیلی اقتصاد می‌خواند. ♦️این گونه اظهار نظرها در فضای ریاضی زده اقتصاد ایران بعید نیست ولی بیان آن از زبان ناقدان بانک ربوی و طرفداران دوست عزیز #دکتر_رسول_بخشی بعید است. ♦️ کیست که نداند #شهید_صدر در کتاب #الاسس_المنطقیه_للاستقراء پیچیده‌ترین مباحث احتمالات در آمار را به بحث گذاشته است، آن هم حدود ۶۰ سال پیش زمانی که فریدمن در دهه ۱۹۶۰ مکتب پولی را معرفی میکند یا موث با نظریه انتظارات عقلایی زمینه را برای مکتب نیوکلاسیک فراهم می‌کند. ♦️ دکتر محمد شوقی فنجری، استاد اقتصاد دانشگاه قاهره به دیدار سید محمدباقر صدر در منزلش در نجف رفت و پیش از هرچیز از او پرسید: دانش‌آموخته کدامیک از دانشگاههای جهان است. ایشان جواب داد در هیچ دانشگاهی تحصیل نکرده و تنها در مساجد نجف تحصیل کرده است. فنجری گفت: حقا که مساجد نجف بهتر از دانشگاههای اروپاست. وی بعد از بازگشت به مصر پیشنهاد ترجمه کتاب مبانی منطقی استقرا به انگلیسی را داد و کتابهای اقتصادنا و فلسفتنا را برای روژه گارودی فرستاد. B2n.ir/m79591 ♦️ در کتاب اقتصاددانان بزرگ جهان نوشته مارک بلاگ، شهید صدر به عنوان یکی از ۲۲۰ اقتصاددان بزرگ جهان معرفی شده است. yun.ir/nteqw5 ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2