🔴 سلسه مباحث #نفس / جلسه ٣
🔵 #مراتب_نفس / بخش اول
✅ نفس، دارای هفت مرتبه است. ما مراتب نفس را از منظر #دین بررسی می‌کنیم.
1️⃣ #نفس_مسوله: مُسَوَّله از تسویل به‌معنای تزیین است. در این مرتبه، وظیفه نفس زینت دادن برای انجام کار است، یعنی ایجاد شوق و رغبت میکند.
🔺نفس بخاطر تعلّق شدید به لذتهای جسمانی و مادّی، زشت را زیبا و بد را خوب جلوه می‌دهد. در این مرتبه، نفس فقط دعوت میکند و هیچ تسلّطی بر انسان ندارد. اگر نگرش آدمی عوض شود، این مرتبه نفس، دیگر نمی‌تواند عمل کند. ولی اگر اصلاح نشود وارد مرتبه بعدی نفس می‌شود.
در قرآن آمده که در داستان یوسف پیامبر، جناب یعقوب نبی به فرزندانش گفت: " بل سَوَّلَت لکُم انفسُکم أمراً " نفس شما این کار را برایتان زیبا جلوه داد.
2️⃣ #نفس_اماره: امّاره، صیغه مبالغه از ماده امر است به‌معنای بسیار امر کننده. به سهمی از نفس که انسان را از #اطاعت حق بازمی‌دارد و امر به تبعیت از #باطل میکند، نفس اماره می‌گویند.
✅ در #قرآن، چند چیز به عنوان #معبود ذکر شده که یکی از آنها نفس است. نفسی که جای معبود می‌نشیند، نفس امّاره است.
"اتّخذَ الهَهُ هَواه" کسی‌که هوای نفسش را، معبود قرار داد. [فرقان/٤٣]
🔺زمانیکه نفس، کار زشت را زیبا جلوه می‌دهد، اگر #غفلت کنیم و به او جواب مثبت بدهیم، نفس بارها ما را انجام آن کار دعوت میکند.
یوسف پیامبر فرمود: "من هرگز خودم را تبرئه نمی‌کنم، نفس بسیار به بدی‌ها امر میکند مگر آنچه را خدا #رحم کند" [یوسف/٥٣]
3️⃣ #نفس_لوامه: لَوّامه یعنی ملامت کننده. اگر این مرتبه نفس در درون انسان فعّال شود تا او را سرزنش کند، باعث #نجات و سعادتش می‌شود.
💢 بزرگان دین می‌فرمایند: "دشمن‌ترین دشمن تو، نفس توست!"
دلیلش این است که هرچه آن را تطمیع کنی و به آن بپردازی، دشمنی او بیشتر می‌شود. با تو کنار نمی‌آید، بلکه با #شیطان کنار می‌آید و تو را به زانو درمی‌آورند. نفس قابل اصلاح است، مرکب چموشی هست ولی می‌توان به تدریج او را آرام کرد.
____________________
حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی
موضوع: #نفس / جلسه ٣
#مسجد_حضرت_امیر (ع)
@Fares_ir
🔴 سلسله مباحث #نفس / جلسه ۹
✅ کسانیکه در مقام #نفس_اماره قرار دارند دعایشان باید این باشد:
اللّهُمَّ لا تَکِلْنی إلی نَفْسی طَرْفَةَ عَیْنٍ أبَداً
پروردگارا، مرا به اندازه چشم برهم زدنی به خودم واگذار مکن
👈 افرادی که روی نفس خودشان کار کرده‌اند، معمولاً خطر #عجب آنها را تهدید میکند.
🔸 نفس اصلاً اصالتاً و حقیقتاً موجودی شر است.
سوره علق آیه ۶ می‌فرماید: "به #یقین انسان طغیان میکند"
نتیجه این #طغیان و سرکشی را خداوند در سوره قیامت آیه ۵ می‌فرماید: (انسان شکِ در #معاد ندارد) بلکه او می‌خواهد (آزاد باشد و بدون ترس از دادگاه #قیامت) در تمام عمر #گناه کند.
👈 زندگی ما تحت اشراف و تصرف #نفس است. #انسان دوست دارد بی‌بند و بار باشد و آزاد زندگی کند چون حقیقت او طغیان‌گر است.
مگر اینکه مهارش کند، یعنی زیر نظارت #عقل قرارش بدهد.
📌 امام صادق (ع) درباره حقیقت عقل می‌فرمایند:
"عقل آن چیزی است که خداوند رحمان بوسیله آن #عبادت می‌شود و بوسیله آن #بهشت کسب می‌شود"
4️⃣ چهارمین راه دشمنی نفس: #فریب_کاری
نفس شر هست ولی در یک ظاهر دلسوزانه این شر را انجام می‌دهد. اول طوری وارد میدان می‌شود که به او #اعتماد کنیم، وقتی اعتماد کردیم کارش را انجام می‌دهد.
💠 امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: "زمانیکه به نفست بیشترین اعتماد را کردی منتظر بیشترین و بزرگ‌ترین #خدعه باش"
💠 حضرت فرمودند: "نفس همواره انسان را به بدی و کارهای زشت فرمان می دهد. پس هرکس او را امین خود دانست به او خیانت خواهد کرد و هرکس به او اعتماد کند او را به هلاکت می‌اندازد و هرکس از او راضی باشد او را به بدترین جایگاه وارد می کند"
💠 حضرت امیر (ع) می‌فرمایند: "نفسِ بدفرمانِ ظاهرآرا، همچون #منافق چاپلوسی میکند و خود را چون دوستی سازگار و دلسوز جلوه می‌دهد و همینکه انسان را #فریب داد چون #دشمن، مسلّط می‌شود و با خودخواهی و قلدری فرمان می‌راند و [شخص را] به جایگاه های بدی و هلاکت می‌کشاند"
________
حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی
موضوع: #نفس / جلسه ۹
#مسجد_حضرت_امیر (ع)
@Fares_ir
🔴 شرح #دعای_روزهای_ماه_رمضان
✅ خواسته‌های روز چهاردهم ماه مبارک رمضان
1️⃣ مرا به لغزش‌هایم مؤاخذه نکن.
2️⃣ لغزش‌هایم را ببخش.
3️⃣ مرا آماج ابتلائات و امتحانات برای تأدیب من (ادب‌شدن) قرار نده.
✳️ «اللّٰهُمَّ لَاتُؤاخِذْنِى فِيهِ بِالْعَثَراتِ»
🔸 با اینکه جایگاه اصلی #عقوبت گناهان آخرت است ولی به تصریح آیات در مواردی، #دنیا نیز چنین بستری دارد.
💠 در سوره حج آیه ٩ می‌فرماید: برای آنان در دنیا #ذلت خواری، #رسوایی است و روز #قیامت عذاب سوزان به آنان می‌چشانیم.
🔸 اگرچه این #عذاب در مقایسه با عذاب اخروی کمتر است ولی هست و راه فراری از آن وجود ندارد.
💠 در سوره فصلت آیه ۱۶ می‌فرماید: در زندگی دنیا عذاب #خواری و رسوایی را به آنان بچشانیم، و بی‌تردید عذاب #آخرت رسوا کننده‌تر است.
📎 بنابراین رسول خدا (ص) در دعای امروز از خداوند درخواست می‌کنند که در دنیا در مقابل لغزش‌ها مؤاخذه نباشد، نظیر و شبیه آنچه برای اقوام گذشته آمده است.
⭕️ #گناهان قوم ثمود، عاد، و قوم شعیب (ع) ، قوم لوط (ع) و قوم نوح (ع) مانند: #کم‌فروشی، #گناه_جنسی، به #مسخره کردن انبیاء و تعالیم آنان، گوش نکردن به فرمایشات پیامبران الهی، هنوز وجود دارد.
✳️ «وَأَقِلْنِى فِيهِ مِنَ الْخَطايا وَالْهَفَواتِ»
🔸 این فقره در واقع مربوط به آخرت است که اگر خطاها را نادیده نگیرد #جهنم جزای آن خواهد بود که بد جایگاهی است.
👈 هفوات به معنای لغزش است. این بدان معنی است که گناهانی نادیده گرفته می‌شود که از سر لغزش و خطا باشد نه از سر عمد.
💠 در سوره نساء آیه ۱۷ می‌فرماید: بی‌تردید #توبه نزد خدا فقط برای کسانی است که از روی نادانی مرتکب کار زشت می شوند.
💠 امام زین‌العابدین (ع) در دعای شریف #ابوحمزه_ثمالی به حضرت حق چنین عرض می‌کنند:
خدای من، هنگامی که تو را نافرمانی کردم به این دلیل نبود که پروردگاریت را منکرم یا برای فرمانت ارزش قائل نیستم یا اینکه از کیفر تو باکی ندارم یا اینکه وعیدت به جهنم را جدی نمی‌دانم بلکه خطایی بود که در برابر من قرار گرفت، #نفس_اماره مرا فریب داد و هوا و هوس بر من چیره شد.
✳️ «وَلَا تَجْعَلْنِى فِيهِ غَرَضاً لِلْبَلايا وَالآفاتِ»
🔸 در مقطع اهداف مقدماتی برای #خلقت و آفرینش انسان، سه مرحله را ذکر می‌کنند:
۱. #امتحان و #ابتلاء الهی
۲. #علم و #معرفت
۳. #عبادت و #بندگی
هرکدام زمینه‌ساز مرتبه بعدی است. سنتِ امتحان، قطعی است و برای همه موجودات دارای شعور و اندیشه مانند #جن، ملک، انبیاء و انسان‌های عادی هست و حتی امت‌ها نیز آزمون و ابتلایی داشته‌اند.
💠 در سوره ملک آیه ۲ می‌فرماید: آنکه #مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدامتان نیکوکارترید.
🔹 خداوند ما را به چه چیزی آزمایش میکند؟
👈 در آیات مختلف موارد متعددی ذکر شده است: کمبود مالی، #شر و #خیر، مرگ و زندگی، نصیب دنیا ...
🔹 برای چه امتحان میکند؟
👈 آزمایش میکند، تا معرفت و علم پیدا کنیم، تا نسبت به او #بنده باشیم. ما مفصلاً در بحث‌های #مکارم_اخلاق به این مسئله پرداخته‌ایم.
💠 حضرت امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: سنتِ ابتلاء برای #ظالم ادب شدن، برای #اهل_ایمان امتحان (جدا شدن #مؤمن واقعی از غیر آن)، برای انبیاء باعث رسیدن به درجات و مقامات عالیه و برای ائمه #کرامت و بزرگواری است.
📌 در دعای امروز از خداوند درخواست می‌کنیم که امتحان و ابتلائات جنبه تأدیب (ادب شدن) و تنبیه را نداشته باشد بلکه جنبه تطهیر داشته باشد یعنی از گناهان پاک بشویم نه اینکه چون گنهکاریم ما را در دنیا به امتحان‌های سخت عقوبت کند.
✳️ «بِعِزَّتِكَ يَا عِزَّ الْمُسْلِمِينَ»
🔆 خداوندا! به سبب عزتت درخواستم را برآورده ساز، ای عزت‌بخش مسلمانان.
___________________
حجةالاسلام و المسلمین #علوی_تهرانی
@Fares_ir