🔰جلسه بیست و هشتم تفسیر (آیه 47 تا 51) ✍سنت قطعی الهی در عذاب دشمنان 🔻فَلا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ ذُو انتِقامٍ 🔺پس هرگز مپندار كه خداوند در وعده خود با پيامبرانش تخلّف مى‏كند و به آنان يارى نمى‏رساند و دشمنانشان را كيفر نمى‏دهد، قطعا خداوند شكست‏ناپذير و انتقام‏گيرنده است. 🔻يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ 🔺 روزى انتقام خواهد گرفت كه قيامت رخ دهد و زمين به غير اين زمين و آسمان‏ها نيز به غير اين آسمان‏ها مبدل شوند و پرده‏ها همه كنار رود و همگان دريابند كه در پيشگاه خداوند يگانه كه بر همه موجودات چيره است، آشكارند. 🔻وَ تَرَى الْمُجْرِمينَ يَوْمَئِذٍ مُقَرَّنينَ فِي الْأَصْفادِ 🔺 آن روز گنهكاران را مى‏بينى كه در زنجيرها به هم بسته شده‏اند. 🔺سَرابيلُهُمْ مِنْ قَطِرانٍ وَ تَغْشى‏ وُجُوهَهُمُ النَّارُ 🔻جامه‏هايشان از قطران (ماده‏اى سياه و بدبو) است و آتش چهره آنان را مى‏پوشاند. 🔺لِيَجْزِيَ اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ إِنَّ اللَّهَ سَريعُ الْحِسابِ 🔻 [آرى، قيامت روى مى‏دهد] تا خداوند به هركسى همان را كه فراهم آورده است سزا دهد و در آن هيچ تأخيرى نيست زيرا خدا به سرعت اعمال بندگانش را حسابرسى مى‏كند. ✍رفتارهای تبلیغی: 1. مسئله ایمان به وعده های الهی، یکی از مهمترین اصول تربیت اجتماعی است. درباره لزوم ایمان به وعده های الهی و آثار آن و نیز آثار عدم ایمان به آن سخن بگویید. 2. اینکه هر انسانی جزای آنچه را عمل کرده است، میبیند، هم در قالب رفتار مردم و هم در قالب رفتار مسئولین تبیین کنید. 🔰یکی از سنت‌های الهی عمل به وعده‌ها است خداوند تبارک و تعالی هرجا وعده‌ای می‌دهد به وعده عمل می‌نماید . وعده‌هایی که به انبیا داده‌است محقق خواهد شد، مثلاً در مورد اسلام می‌فرماید که خداوند نور خودش را در زمین منتشر خواهد کرد یا در مورد حضرت مهدی علیه‌السلام در سوره قصص می‌فرماید که مستضعفین روزی تمام دنیا را به سیطره خود درخواهند آورد. 🔰خداوند هم شکست‌ناپذیر است و هم انتقام گیر روزی‌که زمین تبدیل به زمین دیگر بشود و آسمان‌ها نیز تبدیل بشوند به آسمان دیگر و هم در برابر خدای متعال ظاهر شوند آن روز مجرمین در زنجیره‌ها بسته شده‌اند جامعه‌های شان از قیر بدبو و صورت‌هایشان را آتش می‌پوشاند تمام این‌ها به‌خاطر این است که به جزای اعمالشان برسند. تسلی پیامبر و مومنان 🔰آيه اول، خطاب به پيامبر صلى الله عليه و آله و موجب تسلّى خاطر اوست، اما نوعى هشدار و تهديد به ستمگران مخالف پيامبر صلى الله عليه و آله نيز هست. 🔰كسى تخلّف وعده مى‏كند و ستمكاران را به حال خود رها مى‏سازد كه توانا نباشد و يا نخواهد آنان را كيفر دهد، در حالى كه خدا هم شكست‏ناپذير است و هم مى‏خواهد ستمكاران را كيفر دهد، پس وعده‏ى خدا تخلّف‏ناپذير است؛ و اگر به ستمگران مهلت مى‏دهد، براى آن است كه آنها را بيازمايد تا حجّت بر آنان تمام شود و گرفتار آتش شوند. 🔰«انتقام» در اصل به معناى كيفر دادن است و كيفر خدا همراه با استحقاق و عدالت و نتيجه‏ى اعمال خود انسان است. 🔰معناى فارسى انتقام (تلافى كردن همراه با كينه‏جويى و عدم گذشت) در اين آيه مورد نظر نيست. 🔰انتقام گرفتنِ انسان همراه با كينه و تشفّى دل است، ولى انتقام الهى بر اساس عدل و حكمت و تأديب است. ✍تبدیل زمین و آسمان 🔰در آیه دوم، در مورد «تبديل زمين و آسمان به زمين و آسمان ديگر»، كه در اين آيه به آن اشاره شده است، مفسران قرآن چند ديدگاه دارند: 1. منظور تبديل ذات است؛ يعنى به كلى اين زمين نابود و زمين ديگرى آفريده مى‏شود و قيامت برپا مى‏گردد. 2. مقصود تبدّل صفات زمين و آسمان است؛ يعنى پس از ويرانى اين زمين و آسمان در آستانه‏ى قيامت، زمين و آسمانى نو و تكامل يافته‏تر برپا مى‏شوند. اما از ظاهر برخى ديگر از آيات قرآن استفاده مى‏شود كه خورشيد، خاموش و آسمان‏ها شكافته و زلزله‏هاى سخت هويدا مى‏شود و نظام كنونى جهان درهم مى‏ريزد، اما جهان به كلى نابود نمى‏شود بلكه مردم به زمينى تازه و عالى‏تر گام مى‏نهند. 🔰البته درك كامل آن جهانِ تازه براى ما مشكل است؛ هم‏چون كودكى كه‏ بخواهد از درون شكم مادر همه چيز جهان بيرون را درك كند. 🔰مفسران، «بُروز» انسان‏ها در برابر خدا در رستاخيز را چند گونه تفسير نموده‏اند: 1. بيرون آمدن انسان‏ها از قبرها در قيامت. 2. ظهور تمام وجود انسان با تمام محتواى درونى و بيرونى‏اش در صحنه‏ى رستاخيز؛ يعنى در آن جا انسان ظاهر و باطن ندارد و همه چيز انسان (حتى در ديد علم محدود او) آشكار مى‏شود.