♦️ معامله‌ای که نتیجة آن نتیجه‌ قرض ربوی باشد، باطل و حرام است ✅ آیت الله محمدتقي شهيدي در درس خارج « ربا در معاملات بانکی» بیان کرد: ⬅️ در رابطه با برجستگی نقش ربا در بانکداری، بسیاری از کارشناسان قائل شده‌اند امکان حذف ربا از بانکداری وجود ندارد مگر اینکه با حفظ ماهیت ربویِ قرادادهای بانکی، شکل آن‌ها را تغییر دهیم. در میان قائلین به این نظر اختلافاتی در مورد اشکال جائز (صغروی) وجود دارد لکن کبرای کلی در میان آنها واحد است. ⬅️ ما به تبع مرحوم امام قدّس سرّه و شهید صدر وجود روح ربا در قراردادها را موجب بطلان و عدم جواز می‌دانیم. البته در این بحث اختلافی بین مرحوم امام و شهید صدر وجود دارد که به نظر ما حق با شهید صدر است. ⬅️ اختلاف در این است که مرحوم امام معیار را قصد شخصی متعاقدین می‌داند و می‌گوید قراردادی که غرض شخصی طرفینِ، رسیدن به نتیجة قرض ربوی باشد، حرام و باطل است. در مقابل شهید صدر قائل است به طور کلی معامله‌ای که نتیجة آن نتیجه‌ قرض ربوی باشد، باطل و حرام بوده و قصد شخصی متعاقدین اهمیتی ندارد. ⬅️ ملاک نزد شهید صدر نتیجه است؛ به اینکه اگر نتیجه‌ی معامله، نتیجه‌ی معامله‌ی ربوی باشد حرام است، از این رو در دیدگاه ایشان هیچ تفاوتی بین اجاره‌ محاباتی به شرط قرض با قرض به شرط اجاره‌ محاباتی، وجود ندارد؛ زیرا از نگاه عرف نتیجه‌ واحدی دارند و قصد متعاقدین، تأثیری در تجویز معامله ندارد. 📝 متن کامل: https://b2n.ir/r20953 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_محمد_تقی_شهیدی 🔎@fiqhenezam_com

♦️ نظریه مشهور و محقق سیستانی در حیل ربا ✅ آیت الله محمدتقي شهيدي در درس خارج « ربا در معاملات بانکی» بیان کرد: ⬅️ در حیل ربا مشهور قائل به جواز آن می‌باشند و حتی فروش پول به پول را نیز جایز می‌دانند. هر چند محقق سیستانی در این حیل اشکال کرد اما حیل دیگری را که در آن فروش پول به پول مطرح نیست یا مشتمل بر شرط نیست، جایز می‌داند. ⬅️ از دلیل حرمت ربا استفاده می‌شود، هر آنچه که نتیجه ربا را داشته باشد، جایز نیست. اما اگر غرض دیگری در میان باشد، جایز است؛ مانند موضوع رهن و اجاره برای مستأجری که قصد اجاره خانه دارد. مشهور فقهاء می‌گویند که اجاره به مبلغ کم به شرط قرض الحسنۀ مانعی ندارد. ⬅️ در کتاب قرائات فقهیه معاصره، روایتی ذکر کرده‌اند که دو فقره دارد. از هر دو فقره آن استفاده می‌شود که بیع مهاباتی به شرط قرض باطل است. از این روایت یک قاعده کلیه استفاده می‌شود که نام آن قاعده نهی از ربح ما لم یضمن است. ⬅️ صاحب کتاب قرائات فقهیه معاصرۀ معتقد است روایاتی که به عنوان حیل ربا مطرح می‌شوند، به دو قسم می‌باشند. یک قسم از این روایات، قرض همراه با بیع مهاباتی را جایز دانسته. قسم دیگر روایات مجوزه حیل ربا، روایاتی در خصوص شخصی بدهکار هستند که به او مهلت می‌دهیم و یک چیزی ارزان را به او به قیمت گران می‌فروشیم. 📝 ادامه مطلب: https://b2n.ir/d01211 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_محمد_تقی_شهیدی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ تفاوت اجاره محاباتی به شرط قرض با اجاره به شرط قرض 🔻آیت الله محمدتقي شهيدي در درس خارج « ربا در معاملات بانکی» بیان کرد: ⬅️ صاحبخانه‌ای اجاره محاباتی به شرط قرض می‌کند ولی قصد او از قرض، انتفاع نیست بلکه وثیقه است. یعنی بخشی از پول را از مستأجر به عنوان وثیقه می‌گیرد که اگر یک روز اجاره نداد یا ضربه ای به خانه زد بتواند از آن پول بردارد. فرض مذکور اشکالی ندارد. زیرا وثیقه گرفتن دلیلی بر منع ندارد. ⬅️ اما نوع اجاره به شرط قرض این گونه نیست. نوعا اجاره را کم می‌کنند برای اینکه بتوانند از مستأجر قرض الحسنه بگیرند. از این رو متعارف از اجاره به شرط قرض که غالب فقهاء مثل امام و آیت الله زنجانی و آیت الله وحید جایز می دانند، آیت الله سیستانی و آیت الله هاشمی شاهرودی جایز نمی دانند. ⬅️ فردی به مدت یک سال خانه‌ای که یک میلیارد قیمت داشت را به قیمت صد میلیون و به بیع الخیار بفروش. این کار به اهداف مختلف می تواند انجام پذیرد: 1️⃣ گاهی برای این است که شخص مقابل می‌خواهد رهن کامل کند. همه بزرگان رهن کامل را حرام می‌دانند. توجیه این معاملات این است که اجاره مختصری گرفته شود و اجاره محاباتیه به شرط قرض شود که مشهور آن را بی اشکال می دانند. 2️⃣ گاهی نیز هدف از بیع الخیار این است که شخص نیاز به پول دارد و از سوی دیگر قصد تهیه مسکن هم ندارد. 🌐 ادامه مطلب: https://b2n.ir/s03445 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_محمد_تقی_شهیدی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ مراحل دست یابی به سیستم اقتصاد از متون دینی 🔻آیت الله مهدی هادوی تهرانی در درس خارج « مبانی مکتب اقتصاد اسلامی» بیان داشت: ⬅️ گام نخست برای به دست آوردن سیستم اقتصادی، وجود نگاه سیستمی برآمده از پذیرش اخلاق، فلسفه، مکتب، نظام و سازوکار می‌باشد. ⬅️ مرحله دوم، تفکیک عناصر جهان شمول را از عناصر موقعیتی است. ⬅️ مرحله سوم به دست آوردن عناصر جهان شمولی می‌باشد که ممکن است در ورای فهرست عناصر جهان شمول اولیه ما نیامده است. ⬅️ در مرحله چهارم باید این عناصر طبقه بندی شوند و عناصر ناظر به تکوین از عناصر ناظر به تشریع جدا شوند. سپس از میان عناصر تکوینی عناصر ناظر به فلسفه و اخلاق را جدا کنیم. یا در حوزه اعتباریات و تشریعیات عناصر ناظر به مکتب و نظام را از همدیگر تفکیک کنیم. ⬅️ اکنون ما عناصر جهان شمول را در قالب فوق داریم که نیازمند هماهنگ سازی است. به این معنا که مثلا عناصر فلسفی چه نتایج اخلاقی دارند آیا همه نتایج آن در اخلاق ما هست؟ اگر نیست باید آن را تکمیل کنیم. 📝 متن کامل: https://b2n.ir/f47939 ——————————————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_هادوی_تهرانی 🔎@fiqhenezam_com

✅ تشریح حکم اولی مفسد اقتصادی / محصولات تراریخته در صورتی که موجب عقیم شدن شوند، از مصداق افساد فی الارض هستند 🔻آیت الله علی اکبر سیفی مازندرانی در درس خارج «مفسد اقتصادی» مطرح کرد؛ ⬅️ عنوان مفسد اقتصادی همان گونه که در عرف ملاحظه می‌کنیم، به شخصی که یک بار احتکار کند، به کار نمی‌رود. باید احتکار آن در حدی باشد که در نظام اقتصادی یک کشور اخلال ایجاد کند یا اینکه بازار را دچار نوسان کند و مردم از این ناحیه دچار آسیب اقتصادی بشوند. ⬅️ عنوان مفسد اقتصادی و مشابه آن همچنین مجازات آن در روایات وجود ندارد. ولی با عناوینی مشابه مواجه هستیم که می‌توانیم بگوییم آن عناوین کلی بر اینجا منطبق شود. باید مورد بررسی قرار گیرد. ⬅️ با توجه به آیات «ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ» و «وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا» إفساد حقیقت شرعیه ندارد و عرفیه محض است. لذا برای فهم معنای افساد باید به کلام اهل لغت مراجعه کنیم. ⬅️ قاعده‌ای که از معنای لغوی و عرفی به دست می‌آید این است که کلمه «إفساد» در آیات شریفه به معنای هرگونه تغییری است که موجب شود صلاحیت ذاتی از آن شیء سلب شود. ⬅️ اگر مفسد اقتصادی، افساد فی الارض هم نباشد یک عنوانی است که بر شخصی که نظام و سیستم اقتصادی یک کشور را برهم بزند و مختل کند صادق است. به گونه‌ای که اگر او این کار را نمی کرد این اختلال ایجاد نمی شد، و راه طبیعی آن این نبود. 🌐 ادامه متن : https://b2n.ir/m46647 ————————————————————————————- #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_سیفی_مازندرانی 🔎@fiqhenezam_com

✅ شاخص‌های سنجش توسعه در جامعه اسلامی 🔻 آیت الله مهدی هادوی تهرانی در درس خارج «مکتب و نظام اقتصاد اسلام» مطرح کرد: ➖پیشرفت و رشد می‌بایست ذیل مفهوم توسعه مطرح شود و توسعه امری فراتر از رشد است. لذا ابتدائاً لازم است شاخص‌های توسعه مطرح شده و سپس رشد و پیشرفت اقتصادی را در ضمن آن بسنجیم. توسعه در جامعۀ اسلامی شاخص‌هایی دارد که در هر جامعه‌ای با توجه به فلسفه و بنیان‌های فکری آن متفاوت است. ➖در دنیا توسعه در هر کشوری با توجه به ارزش‌های آن جامعه سنجیده می‌شود. به عنوان مثال اگر در یک جامعه ازدواج افراد هم‌جنس‌گرا یک ضد ارزش تلقی نشده بلکه مانند ازدواج‌های عادی نوعی خانواده محسوب شود، بالا رفتن تعداد ازدواج این افراد موجب توسعۀ امر ازدواج خواهد شد منتهی این امر اختصاص به آن جامعه دارد و به طور مثال در جامعه اسلامی نه تنها موجب توسعه نخواهد شد بلکه با توجه به ضد ارزش بودن آن خلاف روند توسعه محسوب می‌شود. ➖تعریف شاخص‌هایی که با مبانی اسلامی سازگار باشند از کارهای مهم و اساسی است که متأسفانه امروزه کمتر به آن پرداخته می‌شود و عمدتاً از شاخص‌هایی که جامعۀ غرب در تعریف توسعه بیان می‌کند، تبعیت می‌شود در حالیکه توسعه‌ای که آنان مطرح می‌کنند بر اساس نظام سرمایه‌داری و نظام ارزشی غرب است و با شاخص‌های توسعه و ارزشی که اسلام مطرح می‌کند فاصله دارد. 🌐 متن کامل : https://B2n.ir/p02239 ——————————————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد 🔎@fiqhenezam_com

✅️ تحلیل شهید صدر از اقتصاد سرمایه داری/ آزادی اقتصادی نقطه تمایز اصلی اقتصاد اسلامی و غربی 🔻 حجت الاسلام و المسلمین معصومی نیا در درسی با عنوان «اندیشه اقتصادی شهید صدر» بیان داشت: ▫️اساس و بنیان نظام اقتصاد سرمایه‌داری دئیسم و اومانیسم است. دئیسم به معنای انکار ربوبیت خداست. نتیجه انکار ربوبیت خداوند، اومانیسم است و انسان، محور می‌شود. وقتی انسان، محور شد به طور طبیعی هر کسی باید به فکر خودش باشد پس تفکر اصالت فرد شکل می‌گیرد. نتیجه طبیعی اصالت فرد، آزادی اقتصادی نامحدود، مالکیت خصوصی نامحدود، رقابت داروینیستی و عدم مداخله دولت است ▫️در فضای نظری اقتصاد غرب، از ابتدای پیدایش، شعار آزادی مطلق اقتصادی را سر داده‌اند و هر زمان که بحران رخ داده است، آن را تعدیل کرده و بعد دوباره آن را گسترش داده‌اند. کلاسیک‌ها، شعار آزادی مطلق را سر می‌دادند. این شعار در مقام تئوری، با آمدن موج مارکسیسم‌ها و سوسیالیست‌ها محدود می‌شود. بعد نئوکلاسیک‌ها می‌آیند و همان شعارهای آزادی اقتصادی کلاسیک‌ها مطرح می‌شود. بعد بحران 1930 به وجود می‌آید که در آن کینز می‌آید آزادی اقتصادی را محدود می‌کند. بعد مکتب شیکاگو و ادامه این روند تا امروز ▫️شهید صدر (ره) در تبیین تفکر سرمایه‌داری چنین بیان می‌کند که یکی از نتایج آزادی اقتصادی که مبتنی بر اصالت فرد است مالکیت اقتصادی نامحدود است که در تفکر اسلامی به مالکیت اسلامی محدود تبدیل می‌شود 🌐 متن کامل : https://B2n.ir/s93835 ——————————————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد 🔎@fiqhenezam_com

📍ویژگی و مزیت تفکر شهید صدر که در کتاب اقتصادنا / اقتصاد اسلامی در ایران قربانی نئوکلاسیکها 🔻 حجت الاسلام و المسلمین معصومی نیا در درسی با عنوان «اندیشه اقتصادی شهید صدر» بیان داشت؛ ▫️تفکر شهید صدر دچار التقاط نشده و کاملاً بدیع و ناب است و این یکی از برجستگی‌های اصلی نظرات ایشان است. یعنی کار شهید چنین نبوده که بدنه اقتصاد غرب را گرفته و آن را بومی‌سازی کند، کاری که بسیاری از افراد پس از ایشان کردند و امروز مصیبت اصلی ما همین است که تفکر ما ناب نیست. ▫️یکی از شواهد خالص بودن تفکر ایشان این است که در استخراج اقتصاد اسلامی هرگز به سراغ روش‌های نئوکلاسیکی همچون مطلوبیت‌گرایی نرفته و نیز در بحث پیرامون نظریه ارزش، ابتدا نظرات مختلف کلاسیک‌ها و مارکسیست‌ها را به خوبی نقل و سپس نقد کرده است که این خود نشان از تنبه و توجه ایشان نسبت به نظریات و دیدگاه‌های سایر مکاتب دارد ▫️عمده اقتصاد خوانده‌های ایران، اقتصاد نئوکلاسیک خوانده‌اند؛ چرا که ماهیت اقتصاد خرد کاملاً نئوکلاسیکی است و با همین پیش‌زمینه فکری به سراغ اقتصاد اسلامی می‌روند. نویسندگان اقتصاد اسلامی عمدتاً با پیش‌زمینه تفکرات نئوکلاسیکی، کینزی و نئوکینزی در زمینه اقتصاد اسلامی کتاب می‌نویسند و عمده مصیبت‌ها نیز از همین‌جاست. به نظر می‌آید اقتصاد خرد همچون گوساله سامری اقتصاد غرب است که وقتی در ذهن کاشته می‌شود، افراد دیگر نه قادر به فهم اقتصاد اسلامی هستند و نه قادر به درک اقتصاد ایران. 🌐 متن کامل : https://B2n.ir/s93835 ——————————————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیا کاهش ارزش پول باید جبران شود؟ 🔻 آیت الله محسن فقیهی در درس خارج «فقه پول» مطرح کرد؛ ▫️برخی گفته اند نیازی به جبران نیست. طرف‌داران این دیدگاه، معتقدند که در دیون باید همان میزانی که ابتدا بدهکار شده، هنگام پرداخت نیز باید به همان مقدار، پرداخت کند و جبران کاهش ارزش پول، رباست. دلیل این دیدگاه بازگشت به این مسئله دارد که آیا پول را مثلی یا قیمی می‌دانید؟ ▫️آیت‌الله تبریزی رحمه‌الله می‌گوید: «پول، فی‌نفسه مال است و سند مال نیست و مثلی هم می‌باشد؛ بنابراین کسی که در مهر و امثال آن مبلغی را به پول رایج، بدهکار شود، طلبکار نمی‌تواند بیشتر از مقدار مزبور، مطالبه کند و افزایش یا کاهش قدرت خرید، تأثیری در این حکم ندارد ▫️آیت‌الله سیستانی حفظه‌الله نیز در پاسخ به همین استفتا می‌گوید: «آنچه همسر به‌عنوان مهریه استحقاق دارد، همان مبلغی است که در عقد، تعیین شده است و با افزایش شاخص قیمت‌ها، تغییر نمی‌یابد؛ زیرا پول از مثلیات است؛ مگر اینکه پول از اعتبار ساقط شود». ▫️بر پایه دیدگاه مثلی دانستن پول، مثلاً ده‌هزار تومانیِ ده سال پیش از لحاظ رنگ، شکل و همه چیز، با ده‌هزار تومانی اکنون، یکی است. این مثلی اسمی است، اما قدرت مبادله آن بسیار کم شده است. 🌐 متن کامل درس: https://B2n.ir/ur2485 —————————————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد 🔎@fiqhenezam_com

❇️ سرمایه‌داری و مارکسیسم دو نظام بر بستر فردگرایی / هدف سرمایه‌داری از اعطای آزادی به مالک چیست؟ 🔻 حجت الاسلام و المسلمین معصومی نیا در درسی با عنوان «اندیشه اقتصادی شهید صدر» مطرح کرد؛ 🔸هدف سرمایه‌داری از اعطای این آزادی به مالک، آن است که فرد را یگانه عامل در حرکت اقتصادی قرار دهد؛ زیرا نه کسی بهتر از او منافع حقیقی‌اش را می‌شناسد و نه در به دست آوردنش از او تواناتر است و این امکان، زمانی برای فرد فراهم می‌گردد که او در زمینه بهره‌برداری از اموال خود آزاد باشد و هیچ دخالتی، نه از سوی دولت و نه از سوی دیگران، در کارهای او صورت نگیرد 🔸حقیقت آن است که نظام سرمایه‌داری و نظام مارکسیستی بر دیدگاهی فردگرایانه پایه‌گذاری شده‌اند و بر انگیزه‌های شخصی و خود فردی تکیه دارند. سرمایه‌داری به خود فردی شخص خوش شانس احترام می‌گذارد و آزادی بهره‌برداری و فعالیت در زمینه‌های گوناگون را برای او تضمین می‌کند و تا زمانی که دیگران نیز به طور اصولی از همین آزادی برخوردارند، به زیان‌ها و ستم‌هایی که از این آزادی دامن‌گیر دیگران می‌شود اهمیتی نمی‌دهد. مارکسیسم به افراد دیگری روی می‌آورد که این فرصت‌ها برایشان آماده نبوده است و فراخوان مکتبی خود را بر اساس تحریک انگیزه‌های فردی و حس خودخواهی در آنان و تأکید بر ضرورت برآورده ساختن آن‌ها پی‌ریزی می‌کند و به شیوه‌های گوناگون می‌کوشد تا این انگیزه‌ها را به عنوان نیرویی که تاریخ آن را در تحول خویش و دستیابی به مرحله انفجار انقلاب به کار می‌گیرد، رشد دهد. 🌐 متن کامل درس: https://B2n.ir/sf4000 —————————————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد 🔎@fiqhenez

❇️ بازخوانی نقش عقل در فقه و اصول؛ محدودیت در عقل فقهی گستردگی در عقل اصول 🔻 آیت الله علی اکبر سیفی مازندرانی در درس خارج اصول؛ (بخش دوم) 🔹حجت عقل فقهی واسطه در استنباط نیست، بلکه کارکرد آن تطبیق است. برای نمونه، حکم عقل به قبح ظلم؛ ظلم یک عملی است که از انسان صادر می شود. وقتی عقل حکم به قبح و استحقاق عقاب می کند از آن تلقی حرمت می شود و حجت بر حرمت ظلم است. 🔹البته گفته شده ـ و سخنی صحیح نیز هست ـ که حجت عقلی فقهی بسیار محدود و معدود است؛ به این معنا که در فقه موارد اندکی وجود دارد که عقل مستقلاً حکم داشته باشد و فقیه به دلیل عقلی تمسک کند. عمده کاربرد عقل در فقه همان حجت عقلی اصولی است که در تمام ابواب فقه جریان دارد. 🔹شیخ مفید در خصوص حجیت عقل فقهی می فرماید : حکم عقل راهی برای شناخت حجیت نصوص کتاب و سنت به شمار می‌رود. بدین معنا که حکم عقل واسطه اثبات حجیت کتاب و سنت است، نه آنکه خود به‌عنوان قاعده‌ای اصولی تلقی گردد. 🌐 متن کامل درس: https://B2n.ir/wm3619 —————————————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد 🔎@fiqhenezam_com

📍بررسی ادله قائلین به عدم لزوم جبران ارزش پول / معیار اصلی باید قدرت خرید باشد 🔻 آیت الله محسن فقیهی در درس خارج «فقه پول» مطرح کرد؛ ⁉️ آیا کاهش ارزش پول را باید جبران کرد یا لازم نیست؟ ▪️دیدگاه اول: جبران لازم نیست. دلیل طرف‌داران دیدگاه نخست این است که علما متفق هستند که ضمان مثلی به مثل و ضمان قیمی به قیمت است. اگر ضامن مثلی است، باید مثل آن را پرداخت کند و اگر چیزی قیمی را ضامن شد، باید قیمت آن را بپردازد. ▪️پاسخ اول: اینکه پول، مثلی یا قیمی است، مورد اختلاف است و یک دیدگاه وجود ندارد که پول، مثلی است و ضمانتش به مثل است. برخی گفته‌اند مثلی است، برخی گفته‌اند که قیمی است و برخی گفته‌اند که هم مثلی و هم قیمی است. برخی پول را قمی دانسته و قدرت خرید را معیار در آن دانسته‌اند. ▪️پاسخ دوم: آیا مثلی‌بودن به اندازه، عکس و رنگ است؟ ده‌هزار تومان ده سال پیش، رنگش سبز بود و این ده‌هزار تومان هم رنگش سبز است. روی آن تصویر امام خمینی رحمه‌الله بود، این هم همان تصویر را دارد. شماره‌ای که روی آن بود، اکنون نیز همان شماره است. این مثل اسمی است؛ ظاهرش را که نگاه می‌کنی با همان که در ده سال پیش بود، فرقی ندارد. 🌐 متن کامل درس: https://B2n.ir/wf7203 ————————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد 🔎@fiqhenezam_com