💠سومین جشنواره بین المللی چند رسانه ای میراث فرهنگی
📆 ۱۵ تا ۱۸ آبان ۱۴۰۳ - شیراز
🌐www.fars.iranpl.ir
🔊 @farspl
پیچیدهترین سادهٔ دنیا شعر است
یک پای تمام عاشقیها شعر است
وقتی که دلـی تنـگ دلی دیگر شد
توضیح دقیق ماجرا با شعر است!
#رباعی 🍂
#ناهید_خلفیان
🔸 رجز طور
چه خوش گفت یک گربه با موش پست
بکوبم به روی تو با پشت دست
نیازی نباشد به پهپاد ما
تو بیچاره با پخ شوی کله پا
به گیتی نباشد چو تو بیجگر
برو گنبدی جنس بهتر بخر
من ایدون شنیدم ز هایپرسونیک
که آمد به سمتت پی پیکنیک
بگسترد سجیلمان سایهاش
خروشی فتاده به هر پایهاش
همی زد نواتیمشان دود شد
عجولند آنها اگر زود شد!
بفرمود گربه نه با لطف و مهر
که افتاده لرزه به جان سپهر
نیاید دمی پات بیرون ز خط
تکان خوردی از جای خود، کشتمت!
✍ مرضیه قاسمعلی
#شعرطنز
عطر شب از هوای رهایت غریب تر؟
سیب بهشت از لب سیب تو سیب تر؟
شب را تغزل نفس باغ گفته اند
از بوی عطر پیرهن تو غریب تر؟
کافیاست تا به طرز نگاه تو خیره شد
از آسمان قوس قزح دلفریب تر !
پیشانی تو باکرهی خنده های ماه
از شرم سرخ شبنم گل ها نجیب تر
می بینمت ؛ در آینه ام می شوی شگفت
میبینی ام در آینه ات ناشکیب تر ؟!
در من عجیب، خالی جایت هنوز سبز
در این شبم که ماه خیالت عجیب تر!
دکتر محمدرضا دیری
همه ابیات از نگاه فرمالیسمی زیبایند و بهتر! اما بیت چهارم چیز دیگر...
خیلی بکر و عذرا و دست نخورده است، خیلی دیگه نوین وابتکاری است!
مرا یاد صائب انداخت
پیشانی عفو ترا پرچین نسازد جرم ما
آیینه کی بر هم خورد از زشتی تمثالها؟!
*پیشانی عفو*
استعاره مکنیه تشخیص
*پیشانی معشوق*
مانند خنده های تازه و شکرین ماه زیباست
حتی ازشرم سرخ شبنم گل ها هم باوقار تر و مودب تر جلوه گری می کند...
گل در ادبیات همان گلِ سرخ است، بقیهی گل ها نام برده می شوند
چقد این مصرع زیباست شاعر در این بیت یک تشبیه مرکب نوین آورده یعنی هیئتی یا گروهی را به هیئتی دیگر تشبیه نموده است.
پیشانی تو که مانند خنده های تازهی ماه زیباست حتی از شرم و حیای شبنم گل ها هم بانجابت تر است.
نکته جالب توجه اینجاست چرا شاعر برای شرم سرخی را آورده است؟
زیرا شرمندگی خودبه خود سرخ شدن را به همراه دارد.
پیشانی سرخ معشوق به سبب شرمندگی به گل سرخی که شبنم روی آن نشسته باشدتشبیه شده است.
شبنمی که روی برگ گل سرخ نشسته باشد با همهی شفافیت و درخشش سرخ گونه میشود و زیباتر جلوه می کند.
تناسب زیبا بین شرم، سرخی و گل
توصیف شاعرانه چقدر زیباست! آفرین بر ذهنِ سیّالِ شاعریت!
باسرودنِ این گونه ابیات شاعر بودنت هربار مسلمتر میگردد.
مصرع دوم این بیت مرا یاد این بیت سعدی در چگونگی تصنیف گلستان که داشت مناظر بهاری را توصیف می کرد انداخت که گفتند:
بر گلِ سرخ از نم افتاده لالی
همچو عرق برعذار شاهد غضبان
یعنی شبنم مروارید گونهی روی گل سرخ
مانند عرقی است که بر پیشانی زیبا روی عصبانی نشسته باشد
سرخ با عصبانی و گل چه تناسبِ قشنگی ایجاد نموده است!
تشبیه مرکب زیبایی است
بله آدم عصبانی هم سرخ می شود.
واقعا تشبیه زیباست!
ناصر طالبی
(پژوهشگر و منتقد)
«ای غرور پوک!»
همچنان سنگین و سرسخت و مهیب و کور
آن شبافسونِ جنونآیین
آن پلشتی زادۀ دلقک
شهوتآوازِ ستممسلک.
میچکد از پوزۀ ذهنش
بافههای مرگ
دارهایی از عطش سرشار
وحشی و خونخوار
از تعفن میرسد
از ماورای باتلاق شب
بوی زرد توطئه میآید از افکار نامردش
چشم شهوتسیرتش سرریز سرمستیست
تاجر عریانی عشق است
تاجر سکس و سکوت و سُکر!
در نگاهش عشق ماسیده
گیسوان او پلاسیده
هرزهگرد کوچههای جسم.
باز میبلعد…
هشتپای قرن نافرجام
قرن اختاپوس!
از هراس سایهها میآید انگاری
چشمهایش نبش قبر صبح
مومیایی گشتۀ ظلمت
بیخبر از بعثت باران
مثل خواب مُردۀ مرداب،
در بلاهت غوطهور یکسر
ای تمدنزار بیحاصل!
زادگاه صنعت افیون
نشئۀ شب، ظلمت شیّاد!
قتلگاه فطرت خورشید
حیف، حرفم را نمیفهمی
شیشۀ حرف مرا سنگی
چون بدآهنگی.
ای غرور پوک، آمریکا!
ای توحش، ای شب اعظم
ای تو ابلیس بزرگ قرن
از نگاه شاخههای خویش
این غرور کاغذی را کاش میچیدی
چون جهان گرم طلوعی سبز و خورشیدیست.
شب نمیماند
ظلم زیبا نیست.
کاش میفهمیدی ای خفاش!
ای توهُم
سلطۀ مغبون
روزی از این روزها، تنها
در غروبی زرد
میمیری.
بعد تو، اما:
آسمان این جهان آبیست
باغ میروید
آب میجوشد
چشمهها جاریست.
باز شبنم هست
روی برگ گل
زندگی زیباست
عشق،
مهتابیست.
ای غرور پوک، آمریکا!
حرفهایم را
کاش میفهمیدی، اما حیف
تو نمیفهمی!
چون که فهم زندگی هرگز،
نیست در وسُع تو ای مرداب.
ای گُراز ابله پروار!
گرگ آدمخوار
از نژاد آدمی بیزار
مرگ، نوشت باد
مرگ، نوشت باد.
✍🏻 #رضا_اسماعیلی
🏷 #شعر_ضداستکباری
🔷 جلسه هماهنگی برگزاری پیش کنگره های کنگره ملی شعر و داستان ایثار به میزبانی استان فارس، در محل دانشگاه شیراز، با حضور دکتر مرادی رییس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز و دبیر کنگره شعر و داستان ایثار، نبی اله زارعی معاون فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران فارس، شجاعی رییس اداره هنری و روسای شهرستان های برگزار کننده پیش کنگره.
📚اداره امور هنری، اسناد و انتشارات
بنیاد شهید و امور ایثارگران استان فارس
آرش پورعلیزاده ۲۴ آبان ۱۳۵۹ در رشت متولد شد. وی کارشناسارشد زبان و ادبیات فارسی است و به تدریس ادبیات اشتغال دارد. «چشمهای تو قهوۀ ترک است»، «که عاشقت نشدن کار حضرت فیل است» و «آدم به چشمهای تو معتاد میشود» سه اثر او است.
#معرفی_شاعر #آرش_پورعلیزاده
✳️ ضربالمثلهای اشتباه، بلای جان ادبیات فارسی
❇️ در گفتوگوهای روزانه ما فارسیزبانان، ضربالمثل جایگاه ویژهای دارد، اما گاهی ما از ضربالمثلی در گفتارمان یاری میجوییم که شاید معنی آن را ندانیم و درباره ریشه و خاستگاه آن بیخبر باشیم. در هر زبان و جامعهای نداشتن آگاهی در برخی از موارد باعث به کار بردن شکلهای اشتباه برخی ضربالمثلها میشود. دکتر امیر الهامی، استاد زبان و ادبیات فارسی و مجری کارشناس تعدادی از برنامههای ادبی صداوسیما توضیح می دهد:
◀️ بگوییم «ملانقطی»، نگوییم «ملا لغتی»
در طول تاریخ، زبان در حوزه ادبیات گاهی با جلوههای گوناگون خود ظاهر شده است، به همین دلیل ساختار تلفظ ما از ضربالمثل و عبارتها در برخی موارد شکل دیگری به خود گرفته و ما امروز، شاهد رواج نوع اشتباه این ضربالمثلها و تعابیر در گفتار و نوشتار هستیم. بهعنوانمثال در گذشته زمانی که جملات را مینوشتند، نقطه نمیگذاشتند (بسیاری از نسخههای خطی که بازمانده روزگار کهن است مؤید این ادعاست) در نتیجه در آن روزگار اگر کسی به علت کمسوادی و پایین بودن دقت، میپرسید نقطههای این نوشته کجاست به او میگفتند تو چقدر «ملانقطی» هستی. به این معنی که «چرا در جملات تو این قدر دنبال نقطهها میگردی؟» این بیان براثر گذشت زمان به تعبیر «ملالغتی» تغییر شکل یافته درصورتیکه ما در زبان فارسی هیچ تعبیری به نام ملا لغتی نداریم.
◀️ «بادمجان بم آفت ندارد» یا «بادمجان بد آفت ندارد»
یکی دیگر از اشتباهات رایج عموم مردم جامعه در به کار بستن ضربالمثلها: همه ما این جمله را شنیدهایم «بادمجان بم آفت ندارد» باید بگوییم که این تعبیر هم اشتباه است. اول این که شهر «بم» در کرمان به کاشت و برداشت بادمجان، مشهور نیست که به دلیل این شهرت، تعابیری اینچنینی برای آن به کار ببریم. دوم این که اگر به کارکرد این ضربالمثل دقت کنیم به این حقیقت دست مییابیم که این مثل را زمانی به کار میبرند که فردی دچار سانحهای میشود و در مقام خطاب به خود و نه به دیگری این ضربالمثل را به کار میبرد. در همین گفتوگوها اگر دقت کنید طرف مقابل، بلافاصله به فردی که این ضربالمثل را به کار میبرد، میگوید «نفرمایید خواهش میکنم». درنتیجه باید به این نکته دقت کرد که اگر قرار باشد بادمجان بم، بادمجان خوبی باشد طبیعی است که نباید به آن آفت بزند، پس این بیان نادرست است. شکل درست این ضربالمثل این است که بگوییم «بادمجان بد، آفت ندارد» یعنی وقتی کسی با سانحهای روبهرو میشود باید بگوید «بادمجان بد آفت ندارد» یعنی بادمجان بد خودش خراب است و آفت به آن کارگر نیست.
◀️ در یکی از شعرها همتراز با این معنا آمده است «سیل، از کشور ویرانه تهیدست رود/ باده با مردم غافل، چه تواند کردن» نه خود خورم نه کس دهم / گنده کنم مگس دهم!
یکی از ضربالمثلهای دیگر که با کلمهای اشتباه میان مردم رایج شده، این است که «نه خودخورم نه کس دهم / گنده کنم به سگ دهم»
در رد این ضربالمثل باید بگوییم که سگ، گنده خوار نیست و دیگر این که قافیه این بیت هم اگر «سگ» را به کار ببریم، نادرست است. این جا کلمه سگ، جایگزین کلمه «مگس» شده، پس باید بگوییم «نه خود خورم نه کس دهم / گنده کنم، مگس دهم».
مگس موجودی است که چیزهایی را میخورد که میگندد.
◀️ معنی نازکنارنجی چیست؟
درباره عبارت «نازکنارنجی» بسیاری از هم روزگاران ما نارنجی را در ذهن خود به معنی رنگ نارنجی به شمار میآورند، اما در این صورت باید پرسید خب معنی این عبارت چیست؟ در اصل معنی نارنجی (نا، رنجی) به معنی فردی که رنجی ندیده است به کار میرود. «نا» را در این ضربالمثل، نای نفیکننده میگویند. در شعر فارسی نیز کلماتی ازایندست وجود دارد.
بهعنوانمثال، در یکی از شعرها آمده است
«نقاش چیرهدست است آن نا، خدایترس
عنقا ندیده صورت عنقا همی کند»
◀️ نگوییم «پول علف خرس نیست»
همچنین میان مردم، رایج است که میگویند «پول، علف خرس نیست» درصورتیکه این اشتباه است، زیرا خرس علف نمیخورد، باید بگوییم «پول علف هرز نیست».
◀️ سینجیم کردن یا سین جین کردن؟
در تشریح کاربرد اشتباه عبارت «سیم جین کردن»و«جدوآباد»:در زبان فارسی اصطلاحی بهصورت«سیم جیم کردن»به معنی پاییدن، مراقبت کردن،مجازاً به معنی بازخواست کردن،مواخذه کردن و استنطاق وجود دارد که کاربرد درست آن«سین جیم» است.
✅ همچنین بهجای«جدّ و آباء» معمولاً جدوآباد میگویند که اشتباه است.جدّ به معنی پدربزرگ و آباء هم به معنی پدران است، ترکیب جدّ و آباء به معنی پدران است.
◀️ در یکی از موردهای دیگر میگویند«ساعت خواب»درصورتیکه باید بگوییم «صحت خواب»یعنی این که این خواب برای شما صحت داشته باشد.