هیچ کس با آنان برابرى نمى کند! با توجّه به این که این خطبه بعد از جنگ صفّین ایراد شده است چنین به نظر مى رسد که ضمیرها در جمله هاى سه گانه آغاز این بخش، به اصحاب معاویه و همچنین خوارج برمى گردد; این احتمال نیز داده شده است که به منافقین باز گردد و یا به همه کسانى که با حضرتش به مبارزه و مخالفت برخاستند. به هر حال در یک تشبیه دقیق و گویا مى فرماید: «آنها بذر فجور را (در سرزمین دل خویش و در متن جامعه اسلامى) افشاندند و با آب غرور و نیرنگ آن را آبیارى کردند و سرنجام، بدبختى و هلاکت را که محصول این بذر شوم بود درو کردند» (زَرَعُوا الْفُجُورَ،(۱)وَسَقَوْهُ الْغُرُورَ،(۲) وَ حَصَدوا الثُّبُورَ).(۳) این درست مراحل سه گانه اى است که امروز درباره زراعت گفته مى شود: «کاشت، داشت و برداشت» و روشن است که بذرهاى فجورى که با غرور و نیرنگ آبیارى شود محصولى جز این نخواهد داشت. سپس بار دیگر به بیان اوصاف آل محمّد(صلى الله علیه وآله) با تعبیرات صریح تر و آشکارترى باز مى گردد و مقام والا و حقوق از دست رفته آنان را در عباراتى کوتاه و پر معنا ـ همان گونه که راه و رسم آن حضرت است ـ بازگو مى کند. نخست مى فرماید: «هیچ کس از این امّت را با آل محمّد(صلى الله علیه وآله) نمى توان مقایسه کرد» (لا یُقاسُ بِآلِ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مِنْ هذِهِ الاُمَّةِ اَحَد). دلیل آن هم روشن است زیرا آنها به گفته صریح پیامبر در حدیث ثقلین که تقریباً همه علماى اسلام آن را در کتابهاى خود آورده اند قرین قرآن و کتاب الله شمرده شده اند و مى دانیم هیچ کس از امّت، غیر آنها، قرین قرآن نیست. افزون بر این، آیاتى همچون آیه تطهیر که شهادت به معصوم بودن آنها مى دهد و آیه مباهله که بعضى از آنان را نفس پیامبر مى شمرد و آیات و روایات دیگر شاهد این مدّعاست. به علاوه علوم و دانشها و معارفى که از آنان نقل شده با علوم و دانشهاى دیگران قابل مقایسه نیست. آیا نظیر آنچه در همین نهج البلاغه آمده است و یا عشرى از اعشار آن از دیگران نقل شده است; آیا مجموعه اى همچون صحیفه سجّادیه و حتّى یک دعاى آن از دیگرى سراغ دارید; احکام وسیع و گسترده اى که از امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) درباره جزئیات دین نقل شده و مناظراتى که از امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) در ابواب مختلف عقاید دینى با پیروان مذاهب دیگر، در حالات آن امام نقل شده، شبیه و مانندى در این امت دارد؟ در جمله بعد سخنى مى فرماید که در حقیقت دلیل جمله قبل است. مى فرماید: «آنها که از خوان نعمت آل محمّد(صلى الله علیه وآله) بهره گرفتند هرگز با خود آنان برابر نخواهند بود!» (وَلا یُسَوَّى بِهِمْ مَنْ جَرَتْ نِعْمَتُهُمْ عَلَیْهِ اَبَداً). چه نعمتى از این بالاتر که اگر فداکاریهاى على(علیه السلام) نبود دیگران در زمره مسلمین وارد نمى شدند. تاریخ زندگى آن حضرت از داستان لیلة المبیت گرفته تا جریان جنگ بدر و احد و خندق و خیبر و مانند آن، همه گویاى این واقعیّت است. جایى که پیامبر درباره او در آن جمله معروف مى فرماید: «ضَرْبَةُ عَلىٍّ یَوْمَ الْخَنْدَقِ اَفْضَلُ مِنْ عِبادَةِ الثَّقَلَیْنِ» و در تعبیر دیگرى «لَمُبارَزَةُ عَلىٍّ(علیه السلام)لِعَمْرِوبْنِ عَبْدِوَدٍّ اَفْضَلُ مِنْ اَعْمالِ اُمَّتى اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ».(۴) ضربه اى که على(علیه السلام) در جنگ خندق بر پیکر عمروبن عبدود (در آن لحظه حسّاس و بسیار بحرانى) وارد کرد برتر از عبادت جن و انس است. ایثارگرى على(علیه السلام) در لیلة المبیت در آن شب که جان خود را سپر براى حفظ جان پیامبر نمود; فداکاریهاى او در جنگ خیبر آن جا که دیگران هر چه کوشیدند کارى از پیش نبردند; ایستادگى بى نظیر او در جنگ احد در حسّاس ترین لحظاتى که لشکر اسلام متلاشى شده و پیامبر تنها مانده بود و مواقع حسّاس دیگرى در تاریخ اسلام چه در عصر پیامبر و چه بعد از او که بازوهاى تواناى على(علیه السلام) و علم و دانش سرشار او براى حمایت اسلام به کار مى افتاد بر هیچ کس پوشیده نیست. در عصر خلفاى نخستین و سپس دوران تاریک بنى امیّه و عصر ظلمانى بنى عبّاس، چراغهاى فروزانى که محیط اسلام را روشن مى ساخت و مسلمین را در برابر تهاجم فرهنگ بیگانه و احیاى سنن جاهلیّت حفظ مى کرد همان امامان اهل بیت بودند و اینها واقعیّت هایى است که بر هیچ محقّقى پوشیده نیست هر چند دشمنان اهل بیت سخت کوشیدند که مردم را در مورد این مسائل در بى خبرى نگهدارند. جالب این که امام در جمله بالا مى فرماید: نعمت وجود اهل بیت به طور مستمر و ابدى جارى است و منحصر به عصر و زمانى نبوده و نخواهد بود; چرا که آنچه از ثمره شجره مبارکه اسلام ـ امروز مى چینیم ـ گذشته از زحمات فوق العاده پیامبر اسلام ـ محصول تلاشهاى عظیمى است که این باغبانان وحى براى آبیارى آن در هر عصر و زمانى به خرج داده اند.

سپس به دو نکته دیگر اشاره مى فرماید که از نکته قبل سرچشمه گرفته است و آن این که: «اهل بیت اساس و شالوده دین و ستون استوار بناى رفیع یقینند» (هُمْ اَساسُ الدّینِ، وَ عِمادُ الْیَقینِ). آرى وحى در خانه آنان نازل شده و در آغوش وحى پرورش یافته اند و آنچه را از معارف دین دارند از پیامبر گرفته اند و از آن جا که اسلام راستین نزد آنهاست، سرچشمه یقین و ایمان مردمند. در جمله هاى بعد چنین نتیجه گیرى مى کند که: «غلو کننده به سوى آنان باز مى گردد و عقب مانده به آنان ملحق مى شود» (اِلَیْهِمْ یَفیىءُ الْغالی، وَ بِهِمْ یَلْحَقُ التّالی). چگونه چنین نباشد در حالى که آنها صراط مستقیم دینند(۵) و امّت وسط(۶)مى باشند که معارف و عقاید و دستورهاى اسلام را خالى از هر گونه افراط و تفریط مى دانند و بازگو مى کنند. اگر به تاریخ عقاید فرقه هاى اسلامى که از اهل بیت دور مانده اند مراجعه کنیم و گرفتاران در دام جبر و تشبیه و الحاد در اسما و صفات الهى را ببینیم و این که چگونه بعضى، غلوّ در اسما و صفات الهى را به جایى رسانده اند که قائل به تعطیل شده اند و گفتند ما هرگز توان معرفت او را نداریم (نه معرفت اجمالى و نه معرفت تفصیلى) و در مقابل آنها گروهى آن چنان ذات اقدس الهى را پایین آوردند که او را در شکل جوان اَمْرَدى دانستند که موهاى به هم پیچیده زیبایى دارد. در مسأله جبر و تفویض گروهى آن چنان تند رفتند که انسان را موجودى بى اختیار در چنگال قضا و قدر دانستند که ذرّه اى، اراده او کارساز نیست و هر چه تقدیر ازلى بوده باید انجام دهد، خواه راه کفر بپوید یا ایمان; و دسته اى آن چنان گرفتار تفریط گشتند که براى انسان استقلال کاملى در برابر ذات پاک خداوند قائل شده و با قبول تفویض، راه شرک و دوگانگى را پیش گرفتند. ولى مکتب اهل بیت که مسأله نفى جبر و تفویض و اثبات «امر بین الامرین» را مطرح مى کرد، مسلمانها را از آن افراط و تفریط خطرناک و کفرآلود برحذر داشت و این جاست که صدق کلام امام روشن مى شود که غلوکنندگان باید به سوى آنها بازگردند و واپس ماندگان سرعت گیرند و به آنها برسند و این تشبیه لطیفى است که قافله اى را در نظر مجسّم مى کند که راهنمایان هوشیار و آگاهى دارد ولى گروهى بى حساب پیشى مى گیرند و در بیابان گم مى شوند و گروهى سستى کرده، عقب مى مانند و طعمه درندگان بیابان مى شوند. سپس در یک نتیجه گیرى نهایى مى فرماید: «ویژگیهاى ولایت و حکومت از آن آنهاست» (وَ لَهُمْ خَصائِصُ حَقِّ الْوِلایَةِ). مقدّم داشتن «لهم» در جمله بالا اشاره به این است که این ویژگیها منحصر به آنهاست. چگونه از همه شایسته تر نباشند در حالى که آنها اساس دین و ستون یقینند و اسلام راستین و ناب محمّدى را خالى از هر گونه افراط و تفریط عرضه مى کنند و نعمتهاى وجودى آنها بر همگان جریان دارد. درست به همین دلیل: «وصیّت پیامبر و وراثت خلافت او در آنهاست» (وَ فیهِمُ الْوَصِیَّةُ وَ الْوِراثَةُ). اگر پیامبر درباره آنان وصیّت کرد و پیشوایى خلق را به آنان سپرد به خاطر همین واقعیّتها بود نه مسأله پیوند خویشاوندى و نسب. پیداست که منظور از وصیّت و وراثت در این جا مقام خلافت و نبوّت است و حتّى کسانى که ارث را در این جا به معناى ارث علوم پیامبر(صلى الله علیه وآله)گرفته اند نتیجه اش شایستگى آنها براى احراز این مقام است; چرا که پیشواى خلق باید وارث علوم پیامبر باشد و جانشین او همان وصىّ اوست; زیرا معلوم است که ارث اموال، افتخارى نیست و وصیّت در مسائل شخصى و عادى، مطلب مهمّى محسوب نمى شود و آنها که تلاش کرده اند وصیّت و وراثت را به این گونه معانى تفسیر کنند در واقع گرفتار تعصّبها و تحت تأثیر پیشداوریها بوده اند; زیرا آنچه مى تواند همردیف (اَساسُ الدّینِ وَ عِمادُ الیَقینِ وَ خَصائِصُ حَقِّ الْوِلایَةِ) واقع شود همان مسأله خلافت و جانشینى رسول الله(صلى الله علیه وآله) است و غیر آن شایسته نیست که همردیف این امور گردد. سرانجام در آخرین جمله، گویى مردم قدرنشناس زمان خود را مخاطب ساخته و مى فرماید: «هم اکنون که حق به اهلش باز گشته و به جایگاه اصلى منتقل شده چرا کوتاهى و سستى و پراکندگى دارید و قدر این نعمت عظیم را نمى شناسید؟» (اَلآنَ اِذْ رَجَعَ الْحَقُّ اِلى اَهْلِهِ وَ نُقِلَ اِلَى مُنْتَقَلِهِ).(۷) از آنچه در بالا درباره وصیّت و وراثت گفته شد به خوبى روشن مى شود که منظور از حق در این جا همان حقّ خلافت و ولایت است که اهل بیت نسبت به آن از همه شایسته تر بودند و در واقع قبایى بود که تنها به قامت آنها راست مى آمد.   نکته ها ۱ـ عظمت اهل بیت در قرآن و روایات اسلامى تعبیراتى که در آیات قرآن مجید و روایات اسلامى درباره اهل بیت آمده، بسیار والا و شگفت انگیز است.

آیه تطهیر به روشنى مى گوید که اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله) از هر پلیدى و آلودگى پاک و منزّه و به تعبیرى دیگر معصومند «اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً».(۸) آیه مباهله، على(علیه السلام) را به منزله نفس نفیس و جان پاک پیغمبر، و فاطمه زهرا و فرزندان آنها، حسن و حسین، را نزدیکترین افراد به آن حضرت و مقرّبترین اشخاص نزد خداوند مى شمرد که دعایشان در پیشگاه او مستجاب است.(۹) آیه تبلیغ، ابلاغ ولایت على(علیه السلام) را از بزرگ ترین مأموریّتهاى پیامبر(صلى الله علیه وآله)مى شمرد و قرین رسالت قرار مى دهد تا آن جا که مى گوید: «وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ; اگر ابلاغ نکنى رسالت او را ابلاغ نکرده اى»!(۱۰) آیات فراوان دیگر که وارد شدن در شرح آنها در این مختصر مناسب نیست، به علاوه، در کتب فراوانى با ذکر منابع و مدارک دقیق آنها از کتب اهل سنت تشریح شده است.(۱۱) در روایات اسلامى مخصوصاً روایاتى که در صحّاح ستّه (کتب شش گانه اى که معروفترین منابع حدیث اهل سنّت است) وارد شده، آن قدر فضایل و مناقب درباره اهل بیت ذکر شده که بالاتر از آن تصوّر نمى شود و بعضى از دانشمندان آن را در چند جلد کتاب خلاصه کرده اند(۱۲) و بعضى، مجموع این روایات را که در منابع مختلف اسلامى (از طریق اهل سنّت) آمده، در ده ها جلد گردآورى نموده اند.(۱۳) ولى با نهایت تأسف، فشارهاى قدرتهاى حاکم بعد از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) چنان زیاد بود که عظمت مقام اهل بیت در میان مردم ناشناخته ماند. کسانى که اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله) را از رسیدن به حقّ خود بعد از رحلت آن حضرت منع کردند اجازه ندادند فضایل آنها در میان مردم منتشر شود و از آن بیشتر در عصر خلفاى اموى و عبّاسى، کمتر به کسى اجازه مى دادند که زبان به شرح فضایل آنها بگشاید و از عظمت مقام آنها سخن بگوید بلکه گاه، ذکر یکى از فضایل آنها سر گوینده را بر باد مى داد و یا سبب زندانهاى طولانى مى شد. امّا خدا مى خواست این حقایق لابه لاى کتب اسلامى باقى بماند و همچون آفتاب بدرخشد و براى کسانى که مى خواهند در برابر واقعیّات، سر تعظیم فرود آوردند ذخیره شود. در این جا انسان به یاد گفته ابن ابى الحدید مى افتد که مى گوید: چه بگویم درباره مرد بزرگى که دشمنانش اعتراف به فضیلت او داشته اند و هرگز نتوانسته اند مناقب و فضایل او را کتمان کنند و از طرفى مى دانیم بنى امیّه بر تمام جهان اسلام تسلّط یافتند و با تمام قدرت و با هر حیله اى سعى در خاموش کردن نور او و تشویق بر جعل اخبار در معایب او داشتند و او را بر فراز تمام منابر سبّ و دشنام دادند و ستایش کنندگان او را تهدید به مرگ کرده بلکه زندانى کرده و کشتند و حتّى اجازه ندادند یک حدیث در فضیلت او نقل شود و نامى از او برده شود، یا کسى را به نام او بنامند; ولى با این حال جز بر بلندى مقام او افزوده نشد... و هرچه بیشتر کتمان مى کردند عطر فضایل او بیشتر منتشر مى شد و همچون آفتاب بود که هرگز نور آن با کف دست پوشانده نمى شود و همانند روشنایى روز که اگر یک چشم از آن محجوب بماند چشمهاى فراوانى آن را مى بینند.(۱۴) همین معنا به صورت فشرده تر و گویاتر در بعضى از کتب، از امام شافعى نقل شده است که مى گوید: در شگفتم از مردى که دشمنانش فضایل او را از روى حسد کتمان کردند و دوستانش از ترس، ولى با این حال شرق و غرب جهان را پر کرده است.(۱۵) شبیه همین مضمون از عامربن عبدالله بن زبیر نقل شده است.(۱۶)   ۲ـ توجیهات نامناسب قابل توجّه این که ابن ابى الحدید، در شرح نهج البلاغه خود هنگامى که به جمله «اَلاَنَ اِذْ رَجَعَ الحَقُّ اِلى اَهْلِهِ...» مى رسد، مى گوید: «مفهوم این سخن این است که حقّ قبل از این زمان، در غیر اهلش بوده ولى ما این سخن را تأویل و توجیه مى کنیم بر خلاف آنچه امامیّه مى گویند و مى گوییم: بى شک آن حضرت از همه اولى و شایسته تر براى امر خلافت بود نه به عنوان این که نصّى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) وارد شده باشد بلکه به عنوان افضلیّت، چرا که او برترین انسان بعد از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) و شایسته ترین فرد از میان تمام مسلمانان نسبت به خلافت بود ولى او حق خود را به خاطر مصلحتى ترک کرده بود زیرا او و سایر مسلمین پیش بینى مى کردند که تنش و اضطرابى در اسلام و نشر آن پیدا خواهد شد چرا که عرب نسبت به او حسد مىورزید و کینه او را در دل داشت و جایز است کسى که شایسته تر براى امرى است و آن را ترک نموده و بعد به آن بازگشته بگوید: «قَدْ رَجَعَ الأَمْرُ اِلى اَهْلِهِ ...; کار به اهلش بازگشت».(۱۷) به یقین پیشداوریها مانع از این شده است که مفهوم چنین کلام روشنى پذیرفته شود زیرا اگر على(علیه السلام) مى خواست بفرماید: پیش از این، حق به دست اهلش سپرده نشده بود و اکنون به دست اهلش رسیده و به محل شایسته خود بازگشته است چه

عبارتى از این روشن تر، ممکن بود بگوید. این از یکسو، از سوى دیگر مى دانیم این جمله که عرب نسبت به او حسد مىورزید و عداوت داشت سخنى بى اساس است. آرى تنها گروه کوچکى که از بازماندگان سران شرک و کفر بودند چنین حالتى را داشتند و به تعبیرى دیگر جمعى از سران قریش و سران یهود و منافقین که ضربات او را در جنگهاى بدر و خیبر و حنین چشیده بودند، عداوت او را در دل داشتند ولى توده هاى مردم به او عشق مىورزیدند لذا در حدیث معروفى که در منابع معتبر اسلامى آمده است مى خوانیم که پیامبر(صلى الله علیه وآله) خطاب به على(علیه السلام) کرد و دست بر شانه او زد و فرمود: «لا یُبْغِضُکَ اِلاّ مُنافِق; تنها منافقان با تو دشمنى دارند»(۱۸) و در صحیح ترمذى که از معروفترین منابع اهل سنت است از ابوسعید خدرى نقل شده است که گفت: «اِنّا کُنّا لَنَعْرِفُ الْمُنافِقینَ بِبُغْضِهِمْ عَلىَّ بْنَ اَبى طالِب; ما منافقان را از طریق دشمنى با على بن ابى طالب مى شناختیم».(۱۹) آیا ابن ابى الحدید راضى مى شود که اکثریّت مسلمین آن روز را از منافقان بشمارد؟ و باز به همین دلیل مى بینیم استقبالى که از خلافت على(علیه السلام) و بیعت با او شد از هیچ یک از خلفا نشد در حالى که معاصران او و بیعت کنندگان با وى غالباً همان صحابه پیامبر(صلى الله علیه وآله)یا فرزندان آنها بودند و این در واقع عذر ناموجّهى است که براى عدم تسلیم در برابر واقعیّت ذکر شده است. امّا در مورد این که مى گوید نصّى بر خلافت و ولایت او نرسیده است، این سخنى است دور از واقعیّت که در جاى خود آن را اثبات نموده ایم.(۲۰) پاورقی : ۱. «فجور» از مادّه «فجر» به معناى ايجاد شکاف وسيعى در چيزى است و به همين جهت، طلوع صبح را «فجر» مى گويند گويى نور صبح، پرده سياه شب را مى شکافد و به کارهاى نامشروع فجور گفته مى شود، به خاطر آن که پرده ديانت را مى درد. ۲. «غرور» به معناى غفلت در حال بيدارى است و به معناى فريب و نيرنگ نيز آمده است و غرور (به فتح غين) به معناى هر چيزى است که انسان را مى فريبد و غافل مى سازد و گاه تفسير به شيطان شده است چرا که با وعده هاى دروغين، مردم را مى فريبد. ۳. «ثبور» از ماده «ثبر» بر وزن صبر به معناى حبس کردن است و سپس به معناى هلاکت و فساد آمده است که انسان را از رسيدن به هدف باز مى دارد. ۴. مراجعه شود به احقاق الحق، ج ۶، ص ۴ و ج ۱۶، ص ۴۰۲. و به اعيان الشيعة، ج ۱، ص ۲۶۴. ۵. تفسير نورالثقلين، ج ۱، ص ۲۰ و ۲۱. ۶. تفسير نورالثقلين، ج ۱، ص ۱۳۴. ۷. اين جمله محذوفى دارد و در تقدير تقريباً چنين است: اَلاَنَ اِذْ رَجَعَ الْحَقُّ اِلى اَهْلِهِ لِمَ لا تُؤَدُّونَ حَقَّهُ و در مصادر نهج البلاغه تقدير آن چنين آمده است: اَلاَنَ اِذْ رَجَعَ الْحَقُّ اِلى اَهْلِهِ مِنْ اَهْلِ بَيْتِ النُّبُوَّةِ يَجْرى ما يَجْرى مِنَ الْحَوادِثِ وَ يَقَعُ ما يَقَعُ مِنَ الاِخْتِلافِ؟ (مصادر نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۰۲) و نتيجه هر دو يکى است. ۸. سوره احزاب، آيه ۳۳. ۹. سوره آل عمران، آيه ۶۱. ۱۰. سوره مائده، آيه ۶۷. ۱۱. در تفسير نمونه ذيل هر يک از آيات مربوطه اشاراتى به اين منابع شده، شرح بيشتر آن را مى توانيد در احقاق الحق، ج ۳ و تفسير پيام قرآن، ج ۹، مطالعه فرماييد. ۱۲. کتاب فضائل الخمسة من الصحاح الستّة، نوشته محقق دانشمند مرحوم فيروزآبادى. ۱۳. عبقات الانوار، نوشته ميرحامد حسين هندى. ۱۴. شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج ۱، ص ۱۷. ۱۵. علىّ فى الکتاب و السنة، ج ۱، ص ۱۰. ۱۶. الغدير، ج ۱۰، ص ۲۷۱. ۱۷.شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج ۱، ص ۱۴۰. ۱۸. شواهد التنزيل، ج ۱، ص ۳۲۹. ۱۹. صحيح ترمذى، ج ۱۳، ص ۱۶۸، طبع الصاوى مصر (ج ۵، ص ۶۳۵، طبع دار احياء التراث العربى). ۲۰. به جلد نهم «پيام قرآن» مراجعه فرماييد.

📼 جلسه سی‌ و سوم ... ●━━━━━────── ⇆ ◁ㅤ❚❚ㅤ▷ㅤ ↻ 🎧 #با_هم_بشنویم | #بشنویم    ♡ ㅤ    ❍ㅤ     ⎙ㅤ     ⌲    ˡᶦᵏᵉ  ᶜᵒᵐᵐᵉⁿᵗ    ˢᵃᵛᵉ     ˢʰᵃʳᵉ‌ ↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓ https://eitaa.com/ghararemotalee/11054 —— ⃟‌ ———————— 🤲 #اللّٰهم_عجّل_لولیّک_الفرج ╭═══════๛- - - ┅┅╮ │📳 @Mabaheeth │📚 @ghararemotalee ╰๛- - - - -

🔊 #آن_سوی_مرگ | ۳۳  •──•❃❀✿◇✿❀❃•──• 00:30 ◇ ماجرای سوم کتاب آن سوی مرگ (آقای دکتر) * گفتگو دکتر با دوستانش * تواضع علامه جعفری * تفاوت سطح بهشت به سبب تفاوت صفات * پیشانی، مرکز تجمع قواست * حصول قرب، در سجده * میزان سطح لطافت، علامت رشد فرد * توصیف شهرهای بهشتی * تحقق آرزوها در برزخ * دلیل تفاوت شهرهای بهشتی * قوانین اجتماعی پیشرفته در برزخ * مالکیت اُخروی ؟ * هر کس تجلی اعمالش را می‌بیند * آموزش در بهشت * پیشرفت، در دنیا با عمل و در آخرت با علم و فهم * چگونه آرزوها کوتاه می‌شود؟ * معارف تمام شدنی نیست * قدر نعمت زندگی دنیایی را بدانید * گر تو را در منزل جانانه میهمانت کنند گول نعمت را مخور، مشغول صاحب خانه باش * فراگیری آموزش برزخی به صورت عینی * وجود پایه‌های تحصیلی متفاوت در بهشت 📅 ۱۳۹۸/.../... ⏰ مدت زمان : ۲۹:۱۹ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🧾دسترسی به فهرست جلسات : https://eitaa.com/ghararemotalee/2494 ╭═══════๛- - - ┅┅╮ │📳 @Mabaheeth │📚 @ghararemotalee ╰๛- - - -

🎥 وقتی #امام_رضا علیه‌ آلاف التحیة و الثناء را دید که از ایوان طلا وارد صحن شد... 💭 نقل #خاطره ای از عنایت #امام_رئوف علیه‌السلام از زبان حاج رضا انصاریان (ره) @jahan_khabar | montazer.ir ┅─────────── 🤲 اللّٰهم عجّل لولیّک الفرج ╭═══════๛- - - ┅┅╮ │📳 @Mabaheeth │📚 @ghararemotalee ╰๛- - - - -

🎧 ضرورت توجه به امام زمان علیه السلام 🎙 حجت‌الاسلام والمسلمین #ناصری دام عـزّه ⏱ زمان: ۹ دقیقه 🔸 لطفا جهت مشارکت در تبلیغ و ترویج نام مبارک #امام_زمان علیه السلام به دیگران ارسال شود. 🔺 @nasery_ir 🍂 www.al-hady.ir ‌ ‌ #اللّٰهم_عجّل_لولیّک_الفرج ╭────๛- - - - - ┅╮ │📱 @Mabaheeth ╰───────────

🔊 صوت سخنرانی #حجت_الاسلام_راجی در دهه اول محرم ۱۴۴۶ قمری (۱۴۰۳ شمسی) با موضوع ″ویژگی یزیدیان″ را #بشنویم👇 ۱. جهالت https://eitaa.com/feqh_ahkam/14601 ۲. وابستگی به دنیا https://eitaa.com/feqh_ahkam/14625 ۳. ظلم کردن https://eitaa.com/feqh_ahkam/14635 ۴. حرص https://eitaa.com/feqh_ahkam/14676 ۵. ذلت پذیری https://eitaa.com/feqh_ahkam/14709 ۶. ولایت مداری https://eitaa.com/feqh_ahkam/14729 ۷. ترس https://eitaa.com/feqh_ahkam/14777 ۸. جرأت بر گناه https://eitaa.com/feqh_ahkam/14783 ۹. غفلت https://eitaa.com/feqh_ahkam/14787 ۱۰. نفاق https://eitaa.com/feqh_ahkam/14813 @‌soada_ir ‌ ‌ #فهرست ╭═══════๛- - - ┅ ╮ │📱 @Mabaheeth │✨ @Nafaahat │📖 @feqh_ahkam │📚 @ghararemotalee ╰๛- - - -

#صحیفه_سجادیه_جامعه | ۹۵ 『 دعای نود و پنج – هنگامی که گرفتار می‌شد یا کسی را گرفتار رسوایی گناهی می‌دید 』 ࿐ྀུ༅࿇༅══‎═‎═‎═‎═‎═‎═‎ اَللّٰهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلیٰ سِتْـرِكَ بَعْدَ عِلْمِكَ، وَ مُعَافَاتِكَ بَعْدَ خُبْرِكَ فَكُلُّنَا قَدِ اقْتَـرَفَ الْعَائِبَةَ فَلَمْ تَشْهَرْہُ، وَ ارْتَكَبَ الْفَاحِشَةَ فَلَمْ تَفْضَحْهُ، وَتَسَتَّـرَ بِالْمَسَاوِئِ فَلَمْ تَدْلُلْ عَلَيْهِ. خداوندا تو را سپاس بر پرده‌پوشی‌ات بعد از آگاهی‌ات و بر قدرتت پس از دانستنت. همۀ ما مرتکب گناهان و معاصی شدیم و تو احدی از ما را بین مردم به گناه مشهور نکردی؛ و به کارهای زشت و ناپسند آلوده شدیم و تو یک نفر از ما را در برابر بندگانت رسوا نساختی. هر یک از ما خود را به پردۀ زشتی و گناه پوشاند و تو احدی را بر زشتی‌ها و گناهانش راهنمایی نکردی. كَمْ نَهْيٍ لَكَ قَدْ أَتَيْنَاهُ، وَأَمْرٍ قَدْ وَقَفْتَنَا عَلَيْهِ فَتَعَدَّيْنَاهُ، وَسَيِّئَةٍ اكْتَسَبْنَاهَا، وَخَطِيئَةٍ ارْتَكَبْنَاهَا، كُنْتَ الْمُطَّلِعَ عَلَيْهَا دُونَ النَّاظِرِينَ، وَالْقَادِرَ عَلیٰ إِعْلَانِهَا فَوْقَ الْقَادِرِينَ، كَانَتْ عَافِيَتُكَ لَنَا حِجَاباً دُونَ أَبْصَارِهِمْ، وَرَدْماً دُونَ أَسْمَاعِهِمْ. چه بسیار نهی تو را به جا آوردیم و چه بسیار دستور تو را که گفتی نسبت به آن قیام کنیم و آن را انجام دهیم، ما از آن تجاوز کردیم؛ و چه بسیار زشتی‌هایی که به دست آوردیم و خطاهایی که مرتکب شدیم، در حالی که تو بر آن‌ها آگاه بودی نه بینندگان دیگر؛ و تو بر افشایش قدرت داشتی؛ قدرتی فوق همۀ قدرتـمندان؛ ولی عفو و چشم‌پوشی و نیرومندی‌ات برای ما در برابر دیده بینندگان پرده‌ای و در مقابل گوششان سدّی بود. فَاجْعَلْ مٰا سَتَـرْتَ مِنَ الْعَوْرَةِ، وَأَخْفَيْتَ مِنَ الدَّخِيلَةِ، وَاعِظاً لَنٰا وَزَاجِراً عَنْ سُوءِ الْخُلْقِ وَاقْتِـرَافِ الْخَطِيئَةِ، وَسَعْياً إِلَی التَّوْبَةِ الْمَاحِيَةِ وَالطَّرِيقِ الْمَحْمُودَةِ، پس آنچه از زشتی‌ها بر ما پوشاندی و آنچه از علل فساد و تباهی از ما پنهان کردی، برای ما پند دهنده و بازدارندۀ از بدخویی و نگاه‌دارندۀ ارتکاب معصیت و سبب کوشش به سوی توبۀ نابودکنندۀ گناه و راه پسندیده، قرار ده، وَقَرِّبِ الْوَقْتَ فِيهِ وَلاٰ تَسُمْنَا الْغَفْلَةَ عَنْكَ، إِنّٰا إِلَيْكَ رَاغِبُونَ وَمِنَ الذُّنُوبِ تَائِبُونَ، وَصَلِّ عَلیٰ خِیَرَتِكَ اللَّهُمَّ مِنْ خَلْقِكَ، مُحَمَّدٍ وَعِتْـرَتِهِ الصَّفْوَةِ مِنْ بَرِيَّتِكَ الطَّاهِرِينَ، وَاجْعَلْنَا لَهُمْ سَامِعِینَ وَمُطِيعِینَ كَمٰا اَمَرْتَ. و زمان قرار گرفتـن در تـمام این امور مثبت را نزدیک گردان و داغ غفلت از خود را به پیشانی ما نزن که ما به سوی تو مشتاقیم و از گناهان تائبیم، خداوندا و بر انتخاب‌شده از آفریده‌هایت محمّد و عتـرتش درود فرست؛ عتـرتی که از میان تـمام مخلوقاتت برگزیدی و عتـرتی که پاک و پاکیزه‌اند و ما را گوش دهندۀ کلام آنان و فرمان‌بردار دستورات‌شان قرار ده؛ همان‌گونه که ما را به شنیدن کلام‌شان و اطاعت از دستورات‌شان، فرمان دادی. ┅─────────── 🤲 اللّٰهم عجّل لولیّک الفرج ╭═══════๛- - - ┅┅╮ │📳 @Mabaheeth │📚 @ghararemotalee ╰๛- - - - -

#داستانهای_شگفت ۱۱۱ - اجابت فوری دعا ـــــــ ــ ـــ ـ ـــ ـــ ـــ ــ ـ ــ ــ ـــ ـ ـ فقیه عادل حضرت آقای حاج شیخ مرتضی حایری دامت برکاته که از علمای طراز اول حوزه علمیه قم می باشند چند داستان که موجب عبرت و مزید بر بصیرت است مرقوم داشته اند و برای بهره مندی عموم، یادداشت می شود. 📝 داستانی که به دو طریق معتبر بنده شنیده ام نقل می نمایم، یکی از جناب آقای حاج سید صدرالدین جزائری، از کسی که او را توثیق می کردند. 🔗 طریق دوم از جناب آقای مروارید، نوه ایشان از کسی که او را توثیق می کردند. و خلاصه داستان آنکه مرحوم حاج شیخ حسنعلی رحمة اللّه علیه (که در داستان ده نام آن بزرگوار برده شد) به دیدن یکی از رفقا می رود که تب شدیدی داشته است، ایشان به تب می گوید که خارج شو از بدن فلان به اذن اللّه تعالی و می فرماید قلیانی بیاورید تا بکشم خارج می شود؛ پس تب از بدن بیمار خارج شده عافیت پیدا می کند. سپس به ایشان گفتند شما چطور به این جزم توانستید بگویید؟ فرمود : چون من به مولای خود و آقای خود #امام_زمان علیه السّلام خیانت نکردم و یقین داشتم که او آبروی خادم امین خود را حفظ می کند. و مخفی نماند که مرحوم حاج شیخ حسنعلی از بزرگان شاگردان مرحوم حجه الاسلام حاج میرزا محمد حسن شیرازی بوده است، در ردیف میرزای شیرازی و آخوند خراسانی و سید فشارکی بوده است. آقای نوقانی که خود یکی از حسنات دهر بود، نقل کرد که اوایلی که مرحوم حاج شیخ به مشهد آمده بودند به قدری وارسته و بی تظاهر بود که حتی علما به مقام علمی او واقف نبودند و ایشان نزد سجاده مرحوم آقا میر سید علی حائری یزدی می نشست و برای مستمندان استمداد می نمود ( ظاهرا در سنه مجاعه بوده است ) . مرحوم حائری در جریان این امور به ایشان مطلبی می گوید که معلوم می شود به مقام ایشان واقف نیستند. ایشان تنها روزی به منزل سید حائری که از بزرگان علما بوده است می رود در یک مسئله سه مرتبه سید را مجاب می کند، پس از سه بار مغلوبیت، سید صافی ضمیر می گوید؛ بارک اللّه به حاج میرزا محمد حسن ! عجب شاگردانی تربیت کرده است، آقای آقا سید محمد علی سلمه اللّه از پدرش نقل فرمود که سالیان درازی حدود شانزده سال مرحوم حاج شیخ از سوراخ بالای حجره مدرسه برای من پول می انداخت و ما نمی دانستیم از چه ناحیه است، بعداً به مناسبتی معلوم شد که از ناحیه ایشان است. مؤلف گوید : کرامات علمای ربانی و اجابت دعوات صاحبان مقام یقین، به راستی افزون از شمار است و در ذیل داستان ۲۵ این کتاب برای رفع استعجاب و اثبات این مطلب مطالبی گفته شد و در این مقام برای تأیید این داستان از خاتم المجتهدین شیخ مرتضی أنصاری داستانی نقل می گردد : از شیخ محمود عراقی که از تلامیذ شیخ بوده در آخر کتاب ( دارالسلام ) نقل کرده و خلاصه‌اش این است که : مرحوم حاج سید علی شوشتری که از اکابر علما و صاحب کرامت و اجابت دعوات بوده و مورد علاقه و ارادت شیخ انصاری بوده است ، در سال ۱۲۶۰ ه . ق که مرض وبا در نجف اشرف بود اواسط شب مرحوم سید به این مرض مبتلا می شود و چون فرزندانش حالت او را پریشان می بینند از ترس آنکه مبادا فوت کند و شیخ از آنها مؤاخده نماید که چرا جهت عیادت به او اطلاع نداده اند چراغ را روشن کرده که به منزل شیخ رفته و او را از مرض سید آگاهی دهند. مرحوم سید متوجه می شود می گوید : چه خیال دارید؟ گفتند: می خواهیم برویم شیخ را خبر دهیم. فرمود لازم نیست بروید الان او تشریف می آورد. لحظه ای نگذشت که درب منزل کوبیده شد، سید فرمود شیخ است در را باز کنید؛ چون در را باز کردیم شیخ با ملّارحمت اللّه بود. شیخ فرمود : حاج سید علی چگونه است ؟ گفتیم حالا که مبتلا شده است خدا رحم کند که ان شاء اللّه . . . شیخ فرمود ان شاءاللّه باکی نیست و داخل خانه شد، سید را مضطرب و پریشان دید ، به او فرمود : مضطرب مباش ان شاءاللّه خوب می شوی. سید گفت از کجا می گویی ؟ شیخ گفت من از خدا خواسته ام که تو بعد از من باشی و بر جنازه من نماز گزاری. سید گفت : چرا این را خواستی؟ شیخ فرمود : حال که شد و به اجابت نیز رسید، سپس بنشست و قدری سؤال و جواب و مطایبه کردند بعد شیخ برخاست و رفت . ( و بعضی چنین نقل کردند که از شیخ پرسیدند در آن شب چگونه به طور جزم فرمودید سید خوب می شود؟ در جواب فرموده بود: عمری است در راه بندگی و اطاعت و خدمت به شرع بودم و در آن شب آن حاجت را از خداوند خواستم یقین کردم به اجابت آن) . 【۱ از ۲ 】

و بالجمله خداوند سید را به دعای شیخ شفا بخشید ؛ تا شب هیجدهم جمادی الثانیه سال ۱۲۸۱ شیخ از دنیا رفت و تصادفا سید در نجف نبوده و به زیارت کربلا مشرف شده بود ، فردا جنازه شیخ را در صحن مطهر می آورند و برای نماز بر او حیران بودند ، ناگاه صدا بلند می شود ، سید آمد پس جناب سید بر جنازه نماز می خواند و سپس بر منبر شیخ تدریس می فرماید و گویند چنان بوده که گویا شیخ درس می گوید. تا در سال ۱۲۸۳ جناب سید از دنیا می رود رحمة اللّه علیهما . و این فرمایش شیخ در جواب از #پرسش اجابت دعا، بمانند این داستان کوتاه است که : بچه خردسالی که بر دست و پا راه می رفت در پشت بام مادرش او را تعقیب کرده که او را بگیرد، پس بچه به سمت ناودان آمد مادر فریاد و ناله می کرد. عبورکنندگان در کوچه تماشا می کردند و اینکه کاری از آنها ساخته نیست که ناگاه بچه افتاد. در همان لحظه سقوط، بزرگی از اهل #ایمان و #تقوا که حاضر بود گفت خدا او را بگیرد ، یک لحظه در هوا واقف شد تا آن مؤمن او را گرفت و بر زمین گذارد. مردم اطراف آن بزرگ را گرفته و بر دست و پای او می افتادند. آن بزرگ فرمود ، مردم ! چیز تازه و عجیبی واقع نشده. عمری است این بنده رو سیاه اطاعت او را کرده ام اگر یک دفعه او عرض بنده اش را اجابت فرماید تعجبی ندارد . مؤلف گوید در جزء حدیث ملک داعی در شبهای رجب چنین است : اَنَا مُطیعُ مَنْ اَطاعَنی. 【 ۲ از ۲ 】 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳 https://eitaa.com/mabaheeth/53472 — ⃟‌ ——— 🤲 اللّٰهم عجّل لولیّک الفرج │📳 @Mabaheeth │📚 @ghararemotalee ╰๛- - -

#مقاله | بررسی مفهوم قوس نزول و قوس صعود یا مراحل زندگی انسان در جهان هستی ↓↓↓

قوس نزول و قوس صعود؛ مراحل زندگی انسان از خدا تا خدا در این درس می‌خواهیم دربارۀ مفهومی ‌‌فلسفی به‌نام قوس نزول و قوس صعود یا چرخه زندگی انسان در جهان هستی صحبت کنیم. مفهومی ‌‌که اگرچه کمی ‌‌پیچیده به‌نظر می‌رسد؛ اما بسیار جذاب است و ما بدون ‌آن‌که از چیستی‌اش آگاه باشیم، بارها و بارها در طول روز از آن استفاده می‌کنیم. حتی همین الان که شما در حال مطالعۀ این مبحث هستید، ضمیر ناخودآگاه‌تان برای درک محتوای این مقاله در حال استفاده از قوس صعود است؛ اما این فرآیند آن‌قدر سریع و نامحسوس اتفاق می‌افتد، که شما متوجه‌اش نمی‌شوید. اما قوس نزول و قوس صعود چه فرآیندی را در بر می‌گیرد و ارتباط آن‌ها با مراحل زندگی انسان چیست؟ هر مفهوم غیرمادی که در قلب ما وجود دارد، برای آن‌که تبدیل به لفظ شود و از دهان‌مان بیرون بیاید، مراحلی را در نفس پشت سر می‌گذارد، که به آن «قوس نزول» می‌گویند. به‌طور مثال، عشق و علاقه یک مفهوم غیرمادی است، که جایگاه آن قلب است. این مفهوم برای آن‌که تبدیل به لفظ شود و به‌وسیلۀ زبان قابل انتقال باشد، ابتدا به ذهن منتقل می‌شود؛ این مرتبۀ اول نزول است. سپس ذهن برای این مفهوم دنبال الفاظ و عبارات مناسب می‌گردد؛ این مرتبۀ بعدی نزول است. در نهایت نیز این الفاظ به صدا تبدیل می‌شوند و در قالب واژه‌هایی مثل «دوستت دارم» بر زبان ما جاری می‌گردند. این هم مرتبۀ آخر نزول است. اما «قوس صعود» چیست؟ قوس صعود در این مثال، در نفس مخاطب ما اتفاق می‌افتد. به این صورت که مخاطب این صدا را که از حنجرۀ ما بیرون می‌آید، می‌شنود و آن را برای تجزیه و تحلیل به ذهنش که ماهیت غیرمادی دارد، می‌فرستد؛ این مرتبۀ اول صعود است. ذهن او این عبارات را تجزیه و تحلیل کرده و مفهوم آن‌ها را درک می‌کند؛ این مرتبۀ بعدی صعود است. در نهایت نیز این مفهوم به قلب که آن‌ هم غیرمادی است، منتقل می‌شود و مخاطب را تحت‌تأثیر کلام ما قرار می‌دهد. این هم پلۀ آخر صعود است. این مثال ساده‌ای از قوس نزول و قوس صعود در نفس انسان بود، که فرآیند آن را توضیح دادیم. همین فرآیند هنگام خلق آثار هنری نیز اتفاق می‌افتد. هنرمند برای آن‌که احساسات درونی‌اش را که ماهیت غیرمادی و عقلانی دارند به‌صورت شعر، داستان، نقاشی، موسیقی و… دربیاورد و به مخاطب منتقل کند، مراحل قوس نزول را در نفس خود پشت سر می‌گذارد. مخاطب نیز برای درک این مفاهیم مراتب قوس صعود را یکی‌یکی در نفس خود طی می‌کند. پس به‌‌طور کلی می‌توان گفت، قوس نزول و قوس صعود هنگام تبدیل تمام مفاهیم یا پدیده‌های غیرمادی به مادی و هنگام تبدیل همۀ پدیده‌های مادی به غیرمادی اتفاق می‌افتد. بر این اساس، کل نظام هستی که از آن به دایره وجود تعبیر می‌شود، هم یک قوس نزول و قوس صعود دارد، که در ادامه به شرح آن‌ها می‌پردازیم. مفهوم دایره وجود و مبدا پیدایش موجودات مجموعۀ نظام هستی از مبدا تا معاد یک چرخه را تشکیل می‌دهد، که نزد عرفا و فلاسفۀ اسلامی‌ به «دایره هستی» یا «دایره وجود» معروف است. [1] البته این دایره را در ذهن‌تان مرزبندی نکنید؛ چون تا بی‌نهایت ادامه دارد و خروج از آن محال است. به‌عبارتی، این‌طور نیست که داخل دایره، هستی جریان داشته باشد و بیرون آن عدم و نیستی باشد. کل جهان به‌صورت هستی یک‌پارچه، نامحدود و بدون مرز است و آغاز و پایان ندارد. چرا می‌گوییم خروج از دایرۀ هستی محال است؟ چون اگر هستی در هر نقطه‌ای به پایان برسد، طبیعتاً بیرون آن یا هستی است، یا نیستی. اگر هستی باشد، که امتداد همین هستی است و اگر نیستی باشد، نیستی وجود ندارد. چون نمی‌شود یک‌چیز هم‌زمان هم باشد، هم نباشد. اگر نیستی «وجود داشت» دیگر نامش «نیستی» نمی‌شد! از یک‌پارچه بودن و نامحدود بودن هستی یک نتیجۀ دیگر هم می‌گیریم و آن این است که هستی یکی بیشتر نیست. چون اگر دوتا هستی وجود داشته باشد، طبیعتاً بین آن‌ها فاصله می‌افتد. این فاصله را یا باید هستی پر کند، یا نیستی. نیستی که نمی‌تواند این فاصله را پر کند؛ چون وجود ندارد. اگرهم با هستی پر شود که هستی با هستی تفاوت ندارد. پس هستی یگانه و یکتا است. اما نام این هستی یکتا، بی‌نهایت و بدون آغاز و پایان چیست؟ این هستی یکتا و بی‌نهایت نامش «هو» است. «هو» کیست؟ هو همانی است، که همۀ ما سرگشته و عاشقش هستیم. همان بی‌نهایتی که تمام عمر دنبالش می‌گردیم و نمی‌دانیم در کجا باید پیدایش کنیم. همان که گاهی با ثروت، شهرت، قدرت، علم و… اشتباهش می‌گیریم. همان که میل بی‌نهایت‌طلبی ما از وجود او نشأت می‌گیرد. این موجود همان «هو» است: قُلْ «هُوَ» اللهُ اَحَدٌ؛ بگو، او همان خداوند یکتاست. [2]

«هو» با «الله» چه فرقی دارد؟ «هو» وقتی تشخص پیدا می‌کند و با همۀ اسماء و صفاتش خودش را نشان می‌دهد، «الله» نام می‌گیرد؛ پس الله در واقع همان هویی است، که تشخص پیدا کرده و برای بشر قابل فهم شده است. الله، هستی جاری در تمام اشیاء است، اما خودش قابل لمس و دیدن نیست. تمام پدیده‌های جهان نیز جلوه‌ها و ظهورات الله هستند و الله آغاز و پایان همه‌چیز است. به‌عبارتی، همه‌چیز از الله شروع می‌شود و در نهایت نیز به او ختم می‌شود. اما چگونه؟ موجودات چگونه از الله شروع می‌شوند و به او ختم می‌شوند؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید به قوس نزول و قوس صعود در هستی رجوع کنیم. قوس نزول در انسان و سایر اجزای هستی همان‌طور که در درس‌های گذشته گفتیم، خداوند (الله) همۀ موجودات و همۀ مراتب هستی را از یک مخلوق اولیه که درواقع اولین تجلی خود خدا محسوب می‌شود، خلق کرده است. این موجود که همۀ کمالات خدا را به‌طور کامل دارد، با نام‌های مختلفی از قبیل مَثَل اعلی، خلیفه‌الله، روح، نور اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، لوح و قلم شناخته می‌شود. بنابراین، اولین مخلوق خدا منشاء و مبداء پیدایش سایر موجودات است. خداوند ابتدا از این موجود عالم جبروت را خلق کرد، سپس عالم ملکوت و در نهایت نیز عالم ناسوت، که به‌دلیل پست‌تر بودن نسبت به سایر عوالم «دنیا» نامیده می‌شود. این قوس نزول عالم هستی است. اما قوس نزول انسان به چه صورت است؟ نطفۀ انسان در عالم دنیا بسته می‌شود. بنابراین، برای این‌که انسان صاحب روح الهی شود و حیات پیدا کند، مثل اعلی باید مراتب هستی از قبیل جبروت و ملکوت را یکی‌یکی پشت سر بگذارد و مرتبه به مرتبه نزول کند، تا وارد عالم ناسوت شده و به جنین درون رحم تعلق بگیرد.[3] این اتفاق در حدود چهارماهگی می‌افتد و از آن به بعد جنین صاحب مقام خلیفه اللهی می‌شود؛ یعنی می‌تواند مظهر تمام اسماء، صفات و کمالات خداوند بر روی زمین باشد و به جایگاهی برسد، که حتی فرشتگان هم توانایی رسیدن به آن را ندارند. البته این توانایی به‌صورت بالقوه است و بسیاری از انسان‌ها به‌دلیل انتخاب‌های غلط و عدم تبعیت از مربیان حقیقی خود نه تنها به این مقام نمی‌رسند، بلکه گاه از حیوانات هم پایین‌تر می‌روند. این قوس نزول بود. حالا ببینیم قوس صعود و بازگشت به سوی خدا چگونه طی می‌شود؟

قوس صعود انسان و بازگشت به سوی خدا پس از آن‌که انسان وفات پیدا می‌کند، روح او از بدنش جدا می‌شود. وظیفه نفس ما در دنیا بریدن از تعلقات دنیا و کمک گرفتن از کمالات پایینی برای شبیه شدن به منشاء وجود است. نفس هر چه از تعلقات بیشتری جدا شود، بیشتر به هدف خلقت خود نزدیک می‌شود و بیشتر می‌تواند کمالات بالقوۀ وجود خود را به فعلیت برساند، پس از مرگ جسم نفس از تمامی تعلقات مادی بریده و دوباره لایق نام روح خواهد شد. بدن در عالم دنیا می‌ماند و روح همان مسیری را که آمده بود، برمی‌گردد و وارد عالم برزخ یا ملکوت می‌شود. از این زمان به بعد تا زمان برپایی قیامت روح همۀ انسان‌ها در برزخ خواهد زیست. پس از برپایی قیامت که پنجاه هزار سال طول می‌کشد، مرحلۀ دیگری از حیات روح آغاز می‌شود و بسته به میزان شباهت ایجاد شده در روح به منشاء وجود و شرایط زیستن در عالم ملکوت بهشت یا جهنم را تجربه خواهد کرد. این‌که هرکس در شمار کدام دسته قرار بگیرد، به نوع تولد او به برزخ بستگی دارد. این درس خلاصه‌ای از قوس نزول انسان به دنیا و وقوس صعود انسان و روند بازگشت او به‌سوی خدا بود. در درس‌های بعدی، دربارۀ انواع تولد به برزخ توضیحات بیشتری می‌دهیم. چنان‌چه دربارۀ قوس نزول و قوس صعود که در این درس بیان شد، سؤال یا ابهامی ‌دارید حتماً آن را با ما در میان بگذارید. [1] عاقلان نقطه پرگار وجودند ولی عشق داند که در این دایره سرگردانند (حافظ) [2] سوره توحید، آیۀ 1 [3] «فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ» سوره ص، آیه