درست بنویسیم
مَشاغل / اَشغال
🟢مَشاغل، جمع مَشغله است و اَشغال، جمع شغل؛ ولی امروزه در فارسی، غالباً مشاغل را به عنوان جمع شغل به کار می‌برند و البته اشکالی ندارد. با این همه، بهتر است که به جای هر دو گفته شود شغل‌ها.
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل مشاغل/ اشغال.
#درست‌نویسی
#مشاغل‌و‌اشغال
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
درست بخوانیم و درست بنویسیم
مُعاصِر / مَآثِر
تلفظ و املا و معنای این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
🟢 معاصر، به معنای "هم‌زمان، هم‌عصر" است: عبید زاکانی، معاصر حافظ بوده است. و توسّعاً به معنای "هم‌زمان با ما، مربوط به عصر حاضر" به کار می‌رود: نویسندگان معاصر، ادبیات معاصر.
🟢 اما مَآثِر، جمع مَأثَرَه و مَأثُرَه و به معنای "کارهای بزرگ" و "کارهای نیک" است: پادشاه باید سوابق خدمتکاران پیش چشم دارد و مساعی و مآثر ایشان، بر صحیفه‌ی دل بنگارد.
(کلیله و دمنه، ص ۳۲۰)
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل معاصر/مآثر.
#درست‌نویسی‌و‌درست‌خوانی
#معاصر‌و‌مآثر
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
درست بنویسیم و بخوانیم
مِهین / مَهین
🟢 مِهین، مرکب است از مِه به معنای "بزرگ‌تر" و "ین" نشانه‌ی صفت برترین و مجموعاً، یعنی بزرگ‌ترین (در مقابل کِهین یعنی کوچک‌ترین).
🟢 اما مَهین که در نامگذاری زنان به کار می‌رود، ترکیبی ساختگی است که از مَه (مخفف ماه) و "ین" (پسوند نسبت) ساخته شده است.
🟢 مَهین در عربی، به معنای خوار و ذلیل است.
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل مِهین/مَهین.
#درست‌نویسی‌و‌درست‌خوانی
#مِهین‌و‌مَهین
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
درست بنویسیم و بخوانیم
مَجاز / مُجاز
🟢 این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
🟢 مَجاز، به معنای غیرواقع است (در مقابلِ حقیقت):
خُم‌ها همه در جوش و خروشند ز مستی وان می که در آنجاست، حقیقت، نه مَجاز است
(حافظ)
🟢 و نیز مَجاز به "استعمال کلمه در غیر معنای حقیقی آن" اطلاق می شود؛ مانند کلمه‌ی جهان در جمله‌ی "همه‌ی جهان می‌دانند" که نه به معنای دنیا، بلکه به معنای مردم دنیاست.
🟢 اما مُجاز، به معنای اجازه داده شده و دارای اجازه است: پزشک مجاز.
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل مَجاز/مُجاز.
#درست‌نویسی‌و‌درست‌خوانی
#مَجاز‌ومُجاز
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
درست بنویسیم
مَنسوب / مَنصوب
🟢 این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
منسوب، اسم مفعول نَسَب و به معنای "نسبت داده شده" است:
مثنوی یوسف و زلیخا، منسوب به فردوسی است؛ ولی به احتمال قریب به یقین، از او نیست.
🟢 و نیز به معنای "متّهم" است:
طایفه‌ای حسد بردند و به خیانتم منسوب کردند. (گلستان سعدی، ۷۲).
🟢 معنای دیگر آن "خویشاوند" است:
او از منسوبان من است.
🟢 اما منصوب، اسم مفعول نَصب و به معنای "گماشته شده به شغلی" است:
او به ریاست اداره منصوب شد.
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل منسوب / منصوب.
#درست‌نویسی
#منسوب‌و‌منصوب
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
🟢درست بنویسیم 🟢
هوا
🟢 به معنای گاز بی‌رنگ و بی‌بوی اطراف کره‌ی زمین. این کلمه در عربی به صورت هواء، ولی در فارسی بدون همزه‌ی پایانی و به صورت هوا نوشته می‌شود.
🟢 در عربی، کلمه‌ی دیگری هست با همین تلفظ، ولی با املای هوی، به معنای "هوس، میل، خواهش نفس" این کلمه نیز در فارسی بهتر است به صورت هوا نوشته شود:
گرت هواست که چون جم به سِرّ غیب رسی
بیا و همدم جام جهان‌نما می‌باش
(حافظ)
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل هوا.
#درست‌نویسی
#هوا
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
🟢 درست‌بنویسیم 🟢
نَواحی / نَواهی
🟢 این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
🟢 نواحی، جمع ناحیه است.
🟢 نواهی (متضادِ اوامر) جمع ناهیه است؛ یعنی "نهی‌شده" یا "آنچه نباید کرده شود":
اوامر و نواهی او در مُلک، مقبول بودی و ... . (بختیارنامه، ص ۵۰)
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل نواحی/نواهی.
#درست‌نویسی
#نواحی‌و‌نواهی
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
🟢 درست بنویسیم 🟢
قُصور
این کلمه، اگر مفرد یا جمع باشد، دو وجه استعمال مختلف دارد و گاهی دیده شده است که آن‌ها را با هم خلط می‌کنند.
🟢 قصور مفرد، به معنای "کوتاهی، مسامحه، سهل‌انگاری (غالباً ناآگاهانه)" است (برخلاف تقصیر که خطای آگاهانه است:
صحبت حور نخواهم که بوَد عینِ قصور
با خیال تو اگر با دگری پردازم
(حافظ)
🟢 اما قصور به صیغه‌ی جمع، به معنای "قصرها" خاصه "قصرهای بهشت" است:
زاهد اگر به حور و قصور است امیدوار
ما را شرابخانه، قصور است و یار، حور
(حافظ)
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل واژه‌ی قصور.
#درست‌نویسی
#قصور
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
🟢 درست بنویسیم 🟢
قیاس / غیاث
این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
🟢 قیاس، در اصطلاح منطق، "استدلال از کلی به جزئی یا از اصل به نتیجه" است و در کاربرد عادی زبان، به معنای "نتیجه‌گیری از همانندیِ دو چیز با هم" و توسّعاً به معنای "مقایسه" است: هر چیزی را با هر چیزی قیاس نتوان کردن.
(نصیحة الملوک، ص ۱۸۴)
🟢 اما غیاث، به معنای "فریادرس" و نیز "امداد" و "استمداد" است و در متون فارسی، به‌ندرت به کار رفته است:
دین و دل بردند و قصد جان کنند
الغیاث از جور خوبان، الغیاث
(حافظ)
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل قیاس/غیاث.
#درست‌نویسی
#قیاس‌و‌غیاث
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
🟢 درست بنویسیم 🟢
گِلایه
🟢 لفظ عامیانه‌ای است که ظاهراً از روی گِلِه ساخته شده است و به همان معنی به کار می‌رود.
🟢 استعمال آن، دور از فصاحت است. به جای آن می‌توان گفت: گله‌گزاری، یا همان گله را به کار برد:
حافظ از مَشرَبِ قسمت، گله بی‌انصافی است
طبعِ چون آب و غزل‌های روان، ما را بس!
(حافظ)
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل واژه‌ی گلایه.
#درست‌نویسی
#گلایه
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
🟢 درست بنویسیم 🟢
مچ کسی را گرفتن / مشت کسی را باز کردن
🟢 مچ کسی را گرفتن، یعنی کسی را در حین ارتکاب جُرم دستگیر کردن.
🟢 اما مشت کسی را باز کردن، یعنی مقاصد پنهان کسی را برملا کردن و او را رسوا ساختن:
عجب اشعار زشتی ساز کردی!
عجب مشت خودت را باز کردی!
(ایرج میرزا)
🟢 گاهی این دو اصطلاح را با هم خلط می‌کنند و به جای اصطلاح دوم، می‌گویند: مچ کسی را باز کردن؛ اما مچ، قابل باز شدن نیست و از این استعمال غلط باید پرهیز کرد.
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل مشت کسی را گرفتن/ مشت کسی را باز کردن.
#درست‌نویسی
#مچ‌کسی‌را‌گرفتن
#مشت‌کسی‌را‌باز‌کردن
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
🟢درست بنویسیم🟢
مُرَفَّه
🟢 حرف آخر این کلمه، ملفوظ است و لذا در موارد لازم، به حرفی که پس از آن بیاید، متصل نوشته می‌شود: او زندگی مرفّهی (و نه: مرفّه‌ای) دارد.
🟢 و نیز در حالت اضافه، همزه نمی‌گیرد: زندگیِ مرفّه او (و نه: مرفّهٔ او).
📚📚📚📚
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل واژه‌ی مرفه.
#درست‌نویسی
#مرفه
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303