📌 تربیت و احساس کرامت بخش اول: 🔹 سرمایه اولی واصلی برای #تربیت و #رشد انسان #احساس_کرامت و #احساس_بزرگی است که خداوندمتعال درسرشت انسان به ودیعت نهاده است. به این معنا که انسان در درون خود همواره این احساس را داشته باشد که دارای سرمایه‌های بزرگی است ودر این عالم دارای جایگاه ونقش مهم وتعیین کننده‌ای است و همواره باید آن جایگاه ونقشی راکه خداوند متعال برای او تعیین کرده است به درستی بیابد و درآن مسیر حرکت کند وخود رابسازد. 🔸 احساس کرامت وبزرگی، موجب عزت نفس و اعتماد به سرمایه‌های درونی و بیرونی خویشتن می‌شود و بدین واسطه انسان دارای شخصیت مستحکم و هویت اجتماعی قدرتمندی می شود. در نتیجه تن به پستی و ذلت و گناه و فرومایگی نمی‌دهد و در شرایطی بحرانی و موقعیت‌های پیش‌بینی‌ناپذیر، در طریق کرامت و بزرگی تصمیم می‌گیرد و رفتار می‌کند. 🔹 چنین انسانی، ارزش خود و سرمایه‌ها و دارایی‌های خود را می‌داند و به وجود آنها افتخار می‌کند و با قناعت و احساس بی‌نیازی از دیگران و با کسب علم و عمل متناسب سعی می‌کند همین ظرفیت‌ها و سرمایه‌ها را در مسیر رشد و سعادت حفاظت و بالفعل کند وبه واسطه آنها نردبان ترقی را بپیماید. 🔹 از این‌رو، کمتر به مقایسه دارایی‌ها و سرمایه‌های خود با دیگران می‌پردازد و دارایی‌ها و سرمایه‌های دیگران موجب نمی‌شود که او احساس خودکم‌بینی و خودتحقیری داشته باشد و همواره خود را عقب‌تر از دیگران بداند به نحوی که درجهت شباهت به آنها تلاش کند که نتیجه آن طمع وحسادت است که نشانه فرومایگی وپستی است. 🔸 در واقع نقطه مقابل احساس کرامت و بزرگی، احساس پستی و فرومایگی (لئامت) است که ریشه در حقارت درونی انسان دارد و از جمله نشانه‌ها‌ی آن طمع و حسادت است. 🔹 اگر طمع و حسادت بر شاکله و شخصیت فردی حاکم شد ثبات، آرامش و آسایش از او دور می‌شود؛ زیرا همواره در حال مقایسه خود با دیگران و تقلید از آنها در زندگی است، یعنی لذت و پیشرفت خود را در تقلید از دیگران و پیروی از رفتارهای آنها می‌بیند. توضیح اینکه این گونه افراد نوعا خود را با یک فرد یا یک شیوه نمی سنجند بلکه در بسیاری از اوقات با افراد و با شیوه‌های متنوع و متکثر مقایسه می‌کند در این صورت با تغییر رفتارهای دیگران و یا در مواجهه با تنوع و تکثر در سبک زندگی‌ها سعی می‌کنند که خود را تغییر دهند و سبک زندگی‌های متنوع و متکثر که گاه متعارض و متضادند را در محیط زندگی خود جمع کنند در این صورت دچار تعارض و تضاد شخصیتی در رفتار می‌شوند. به طور نمونه هم می‌خواهند شبیه انسان‌های مومن باشد و از منزلت اجتماعی آنها برخوردار باشند و هم می‌خواهند رفتار اشراف و ثروتمندان را تقلید کند و در لذت آنها شریک باشند. هم می‌خواهند درس بخوانند و به مدرکش بنازند، هم میخواهند اهل خوشگذرانی‌های به روز باشند و دیگران آنها را انسان مدرنی و به روز بشناسند، این تعارض‌ها و تضادها همواره شخصیت او را در درون تهی و نا آرام می‌کند. 🔸بنابراین طمع و حسادت که نتیجه‌ی مقایسه با دیگران از روی حقارت و فرومایگی درونی است همچون خوره‌ای در جان آدمی است و آرامش و قرار را از او به بهانه کسب هویت و شخصیت اجتماعی می‌ستاند و اگر شدت یابد موجب قطع رشته حیات نیز می‌شود. 🔹 از توضیحات فوق روشن می‌شود که دو نوع احساس بزرگی ‌و احساس عزت نفس وجود دارد: ✔️ ۱. احساس کرامت و بزرگی که محصول باور به سرمایه‌های درونی، هویت اجتماعی و اعتماد به الطاف الهی است که در مسیر حرکت انسان را یاری می‌رساند. نتیجه این احساس بزرگی وکرامت، قناعت به داشته‌های خود، احساس بی‌نیازی از داشته‌های دیگران ودر عین حال تواضع وادب دربرابر دیگران بخصوص انسان‌های بزرگ وصاحب علم وعمل است. لذا به غرور وتحقیر دیگران نمی‌انجامد. بلکه بالعکس همواره در مسیر رشد وترقی دیگران با مال، علم و جان خود می‌کوشد. از اشتباهات و خطاهای شخصی دیگران می‌گذرد و می‌بخشد و همواره از شقاق و اختلاف دوری می‌گزیند، و از این کوشش و بخشش نیز احساس بزرگی و کرامت می‌کند. ✔️ ۲. نوع دوم از احساس بزرگی، احساس برآمده ازمقایسه خود بادیگران وتحقیر داشته‌ها وپیشرفت‌های افراد وتلقین بهتربودگی خود وخودبرتربینی است. نتیجه این مقایسه واحساس، غرور است. لذاغرور برون‌داد حقارت درونی است که درنتیجه مقایسه با دیگران وتقلید از آنها واحساس خودبرتربینی کاذب ظهور می‌یابد. انسان مغرور، انسان حقیر و فرومایه‌ای است که از دیگران گدایی منزلت اجتماعی می‌کند وبا کوته‌بینی، رشد وترقی منزلت خود رادر تخریب وتحقیر دیگران جستجو می‌کند؛ لذا به تهمت وغیبت، دروغ‌گویی وشایعه پراکنی، بخل ومانند آنها متوسل می‌شود. لذا انسان پست و ئیم، حقیر وفرومایه ازگناهان فردی واختلاف افکنی اجتماعی ابا ندارد وبه راحتی ازمال خود انفاق نمی‌کند وعذر مردم رانمی‌پذیرد. 🔴 ادامه دارد ... #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/837

📌 تربیت و احساس کرامت بخش دوم: 🔹نکته مهم و اساسی در مسئله احساس کرامت و بزرگی این است که روح انسان کریم، بزرگ می‌شود و برای روح بزرگ دنیا و آرزوها و دارایی‌های دنیایی و اعتبارات اجتماعی هم کوچک می‌شود لذا شهوات و گناهان هم در چشم او کوچک جلوه می‌کند. چرا که ریشه همه شهوات و گناهان محبت به دنیا و احساس بزرگی و پایداری دارایی‌های دنیایی و اعتبارات اجتماعی است چنان که در روایت آمده است: قَالَ النَّبِیُّ ص: حُبُّ الدُّنْیَا رَأْسُ کُلِّ خَطِیئَةٍ وَ مِفْتَاحُ کُلِّ سَیِّئَةٍ وَ سَبَبُ إِحْبَاطِ کُلِّ حَسَنَة (إرشاد القلوب إلی الصواب،ج 1،ص 21) پیامبر اسلام فرمود: دوستی دنیا منشأ هر اشتباه و کلید هر گناه و سبب نابودی هر نیکویی است.(ر.ک: امام خمینی: شرح چهل حدیث، ص123 و 124 و آداب الصلاه، ص 49 تا 51) 🔸امام خمینی می فرمایند: «اینکه در روایات ما هست که حب الدنیا راس کل خطیئه این یک واقعیتی است و اساس حب دنیا هم ریشه حب دنیا هم حب نفس است که آن هم حب دنیاست تمام فسادهایی که در بشریت پیدا شده است از اولی که بشریت تحقق پیدا کرده است تاکنون و تا آخر منشأش همین حب نفس است.از حب نفس است که حب به جاه حب به مقام حب به مال و حب به همه ی انگیزه های شهوانی پیدا می شود و انبیا اساس کارشان این بوده است که این حب نفس را تا آن مقدار که ممکن است سرکوب کنند و نفس ها را مهار کنند.» (صحیفه امام ج16ص160) 🔹لذا اگر محبت دنیا تضعیف و کوچک شد انسان، ازظاهر دنیا گذر و به حقیقت متنبه می‌شود وخود را می‌یابد وبه ارزش سرمایه‌ها ودارایی‌های خود پی می‌برد وبه کشف جایگاه ونقش خود درنظام آفرینش می‌پردازد. دراین صورت حرکت و تلاش، عمل وطاعت برای او بزرگ می‌شود وچنین انسانی، بزرگی رادر عبادات وطاعت، پاکدامنی وپرهیزگاری، حرکت وعمل، خدمت ونیکوکاری، بذل وبخشش می‌داند وحرکت در این راه برای او آسان می‌شود و سنگینی هزینه کردن‌ها از او برداشته می‌شود. 🔸این مضمون بسیاری از روایات معصومین علیهم السلام است. به طور نمونه در احادیث امام علی (عليه السلام) آمده است: 🔹 من كَرُمَت نَفسُهُ صَغُرَتِ الدُّنيا في عَينِهِ .[غرر الحكم : 9130.] هر كه كرامت نفْس داشته باشد، دنيا در چشمش خُرد و ناچيز آيد. 🔸 من كَرُمَت علَيهِ نَفسُهُ هانَت علَيهِ شَهوَتُهُ .[غرر الحكم : 8771.] هر كه براى خود احترام قائل باشد خواهش هاى نفسانيش در نظرش بى ارزش باشد. 🔹 من كَرُمَت علَيهِ نَفسُهُ لَم يُهِنْها بالمَعصيَةِ .[غرر الحكم : 8730.] هر كه براى نفْس (شخصيت) خود احترام قائل باشد، آن را با معصيت خوار نمى گرداند. 🔸 من كَرُمَت نَفسُهُ قَلَّ شِقاقُهُ و خِلافُهُ.[غرر الحكم :9051.] هر كه كرامت نفْس داشته باشد، كمتر مخالفت و ناسازگارى كند. 🔹 النَّفسُ الكَريمَةُ لا تُؤثِّرُ فيها النَّكَباتُ.[غرر الحكم: 1555.] سختى ها و مصائب، در نفْسِ گرانمايه تأثير نمى گذارد. 🔸 النَّفسُ الشَّريفَةُ لا تَثقُلُ علَيها المَؤوناتُ.[غرر الحكم : 1556.] هزينه ها، بر نفْسِ شريف سنگينى نمى كند. 🔹منْ قَنَعَتْ نَفْسُهُ أَعَانَتْهُ عَلَى اَلنَّزَاهَةِ وَ اَلْعَفَاف [غرر الحکم جلد۱ صفحه۶۲۹] هر که نفسش قانع باشد،او را بر پاکدامنى و پرهیزگارى یارى کند. 🔸 منْ كَرُمَتْ نَفْسُهُ اِسْتَهَانَ بِالْبَذْلِ وَ اَلْإِسْعَافِ.[غرر الحکم جلد۱ صفحه۶۲۹] هر کس نفس او گرامى باشد، نیکوکارى و برآوردن حاجت مردم بر او آسان مى شود. 🔹قبُولُ عُذْرِ اَلْمُجْرِمِ مِنْ مَوَاجِبِ اَلْكَرَمِ وَ مَحَاسِنِ اَلشِّيَمِ.[غرر الحکم جلد۱ صفحه۵۰۳] پذیرش عذر مجرم از موجبات بزرگی و زیبایی‌های اخلاق است. 🔸إذَا أَخَذْتَ نَفْسَكَ بِطَاعَةِ اَللَّهِ أَكْرَمْتَهَا وَ إِنْ بَذَلْتَهَا فِي مَعَاصِي اللَّهِ ابْتَذَلْتَهَا.[غرر الحکم جلد۱ صفحه۲۸۷] اگر نفست رابه طاعت الهی مشغول بداری آن‌را بزرگ داشته‌ای ولی اگر در معصيت الهی آنرا بذل وبخشش کردی آنرا به ابتذال کشانده‌ای. 🔹منِ اِسْتَغْنَى كَرُمَ عَلَى أَهْلِهِ وَ مَنِ اِفْتَقَرَ هَانَ عَلَيْهِمْ.[غرر الحکم جلد۱ صفحه۶۴۴] کشی که بی‌نیازی ورزید نزد اهلش بزرگ داشته می‌شود وکسی که نیازمند شد نزد آنها خوارمی‌شود. 🔸ما أَقْبَحَ شِيَمَ اَللِّئَامِ وَ أَحْسَنَ سَجَايَا اَلْكِرَامِ [غرر الحکم جلد۱ صفحه۷۰۰ ] بدترین اخلاقها پستی است وبهترین سجایای اخلاقی کرامت است. 🔹منْ كَرْمِ اَلنَّفْسِ اَلْعَمَلُ بِالطَّاعَةِ.[عیون الحکم و المواعظ جلد۱ صفحه۴۶۹] ازنشانه‌های کرامت نفس عمل به طاعت الهی است. 🔸النَّفْسُ اَلدَّنِيَّةُ لاَ تَنْفَكُّ عَنِ اَلدَّنِيَّاتِ. [عیون الحکم و المواعظ جلد۱ صفحه۴۹] نفس پست ازپستی‌ها جدا نمی‌شود. 🔴 ادامه دارد ... #تربیت #تنبه #احساس_بزرگی #احساس_شخصیت #بزرگی_روح #کرامت #دنیا #حرکت #امام_خمینی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/838

📌 تربیت و احساس کرامت بخش سوم: 🔹احساس کرامت و بزرگی به این معنا که انسان در خود شرافت و شخصیتی موثر احساس کند اساس نظام تربیت اسلامی است و زیرساخت نظام اخلاقی رشدمحور و مکرمت ساز است(مکارم و زیبایی‌های اخلاق). این احساس موجب می‌شود که انسان پایگاه محکمی و ظرفیت‌های مناسبی برای حرکت و تعالی داشته باشد و در مسیر حرکت تن به خفت و ذلت، پستی و حقارت ندهد حتی اگر به قیمت جهاد و شهادت باشد. اصل اولی در این طرح تربیتی، تنبّه و توجه دادن به سرمایه‌های ذاتی و دارایی‌های درونی و هویت‌های واقعی است تا انسان جایگاه خود را در نظام هستی بشناسد و نسبت وجودی خود را با دیگران در حیات اجتماعی تشخیص دهد. که اگر این تنبه و توجه به شناخت صحیح منجر شد گرایش‌های متناسب با آن شکل خواهد گرفت امکان حرکت و تلاش بر پایه آن ظرفیت‌ها و دارایی‌ها فراهم می‌شود. 🔸 در مقابل این نظام تربیتی دو طرح و نظام تربیتی دیگر قرار دارد: ۱. طرحی که بر خودشیفتگی و خودبرتربینی استوار است و درصدد فعال سازی حس حسادت و رقابت افراد نسبت به دیگران است و می‌خواهند با ایجاد دوگانه‌های احساسی و مقایسه‌های رقابتی، افراد را به تلاش و کوشش جهت کسب منافع بیشتر، جاه و مقام بالاتر و امثالهم وا دارند. اصل اولی در این طرح تربیتی، ایجاد حس استقلال، حس منفعت طلبی، حس رقابت و توان مقایسه و سنجش خود با دیگران است. ۲. طرح دوم طرحی است که بر تخریب شخصیت و تاکید بر نواقص و ضعف‌ها اصرار دارد و عقب ماندگی‌های روحی و دانشی را برجسته می‌کند و سعی دارد با موعظه و نصیحت افراد را به خود بیاورد تا از طریق مبارزه با غرور و احساس استقلال، درکی از ضعف و نقص را ایجاد کند تا افراد به حرکت و تلاش وا داشته شوند. در این نگاه هر اعتماد به نفسی و احساس استقلال و شخصیتی ، از جنس غرور و استکبار است و باید شکسته شود لذا به "برجک زنی" و "توخالی نشان دادن" افراد تمرکز دارند. اصل اولی در این طرح تربیتی، شکست ذهنیت‌ها، مبارزه با عادت‌ها و تخریب همه‌ی تلقی‌های پیشینی آنهاست که افراد تهی بودن خود را درک کنند تا از نو توسط مربی خود را بسازند. 🔹 هر دوی این طرح‌ها علی رغم اختلافات شدید، نمی‌تواند انسان متعادل در مسیر تعالی را تربیت دهد و رشد جامع را به وجود آورد. 🔸 مهمترین کانون ایجاد و تقویت کرامت و بزرگی انسان، کانون خانواده و در محیط منزل است‌ پدر و مادر نقش اصلی را در این زمینه به عهده دارند چرا که شاکله اولیه شخصیت انسان در کانون خانواده و محيط منزل ساخته می‌شود و سپس این انسان شکل یافته وارد جامعه می‌شود و به تقویت و یا تضعیف آن شاکله می‌پردازد. بنابراین در نظام تربیتی اسلام، خانواده نقش کانونی و محوري در تربیت را برعهده دارد. 📌راهکارهایی برای تقویت احساس کرامت و بزرگی در خانواده ۱. باید سرمایه‌ها ودارایی‌های خود رابزرگ شمرد و آنرا نعمت بزرگ الهی دانست که می تواند سکوی پرش وحرکت انسان به سوی موفقیت وترقی باشد. بخصوص سرمایه‌های درونی همچون فطرت، عقل، نفس ناطقه، محبت به اهلبیت وخوبی‌ها، توانایی فهم، توانایی تلاش و حرکت، هویت ملی وخانوادگی رابزرگ شمرد و برنقش تعیین کننده آن در موفقیت وترقی تاکید کرد. ۲. سعی نشود کمبودهای زندگی بزرگ جلوه داده شود و برنبودها وکمبودها بخصوص کمبودهای بیرونی (مالی، مقامی، شهرت) تاکید شود. اگر کمبودی هم درزندگی وجود دارد اولا سعی شود درجه اهمیت آن نسبت به دارایی‌ها وسرمایه‌ها کمتر نشان داده شود‌ ثانیا آن کمبودها رایک امتحان و فرصت برای سنجش ایمان وپیشرفت معرفی شود‌. ثالثا ازاکتسابی بودن وقابلیت اکتساب آن دارایی‌ها گفتگو شود. رابعا نمونه‌ها والگوهای موفقی به اهل خانواده معرفی شود که عليرغم داشتن کمبودها و ضعفهایی توانسته‌اند انسان‌های بزرگی بشوند. ۳. از مقایسه زندگی خود بازندگی دیگران کاملا پرهیز شود وبه هیچ وجه نباید اهل خانواده رانسبت به دارایی‌ها وسرمایه‌های دیگران حساس کرد. اگر گاهی ازآن سخن به میان آمد می‌بایست با هوشمندی ارزش آنرا کم جلوه داد وبر ارزش دارایی‌ها وسرمایه‌های خود تاکید کرد. ۴. الگوی اهل خانواده می‌بایست انسان‌های بزرگ وبا کرامت وعزیز باشد(همچون اهلبیت) و افراد سعی در نزدیکی فکری ورفتاری به آنها راداشته باشند و همواره ازبزرگی وکرامت آنها درمحیط منزل گفتگو شود. ۵. محبت به دیگران وصدقه دادن و انفاق جمعی ومداوم درخانواده وبیان فلسفه آن یکی دیگر از راه‌های تربیت بزرگ‌منشانه است. ۶. برقراری ارتباطات صمیمی وخانوادگی باافراد دارای ویژگی‌های مثبت اخلاقی مانند بلند نظری، گشاده دستی وبزرگ منشی. موجب سرایت این مکارم اخلاقی درخانواده می‌شود. همچنین باید از روابط گسترده با انسان‌های فرومایه و پست پرهیز کرد تا اخلاق آنهابه اهل خانواده سرایت نکند. #تربیت #تنبه #احساس_بزرگی #احساس_شخصیت #بزرگی_روح #کرامت #دنیا #حرکت #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/840