🌼آوینی و هنر انقلابی
🔹۲۰ فروردین سالروز شهادت سید مرتضی آوینی و عروج او از سرزمین فکه است. سید مرتضی نمونه یک #هنرمند_متعهد است که در بنیان های هنر اندیشه داشت و رویکردی انتقادی به #صنعت_سینما داشت. او بهار هنر انقلابی بود و بحق روز شهادت او روز هنر انقلاب اسلامی نامیدهاند.
آوینی سعی داشت تا با بهره گیری از برخی فلسفههای معناگرا در غرب و منظرهای اشراقی اسلامی به یک صورتبندی متفاوتی از هنر رهاییبخش و متعالی دست پیدا کند.
🔹آوینی نمونه جوان مسلمان و دغدغهمندی است که با انقلاب اسلامی متحول شد و یادداشتها و تاملات پیش از انقلاب خود را که متاثر از جریانهای اگزیستانسیالیسم بود کنار گذاشت و تمام سعی خود را کرد تا با چهره اشراقی و معنوی انقلاب اسلامی خو کند او این گذار را در بازخوانی واقعه عاشورا و از طریق #فتح_خون پیگیری کرد. #جهاد_سازندگی اولین تجربههای حضور او در معرکه انقلاب بود که او را بیشتر با ابعاد اشراقی انقلاب آشنا میکرد. پس از آن دفاع مقدس بود که تحولی بزرگ در جان آوینی به وجود آورد و به او نشان داد که معنای گمشده فلسفه غرب را که اگزیستانسیالیستها در صورت ادبیات جستجو می کنند در متن زندگی رزمندگان اسلام حضور دارد. آوینی در پی تفسیر #معنایی بود که در زیستجهان رزمندگان تبلور یافته بود.
🔹آوینی گمشده خود را در جبههها یافته بود و خود را وقف روایت این گمشده بشریت کرد و همواره سعی کرد به این حقیقت نزدیک شود. او هر چه در این سیر اشراقی و سلوک معنوی جلوتر میرفت به ناکارآمدی بنیانهای فلسفی امثال سارتر، هایدگر و ... بیشتر پی میبرد و به اندیشههای عرفانی و حکمی امام خمینی نزدیکتر میشد از این رو کنشها و آثار او در مسیر شدن بود و هر چه جلوتر میآمد از لطافت و عمق بیشتری برخوردار میشد و به اندیشهی توحید نزدیکتر میشد. آوینی به قدر ظرفیت خود از این اندیشه بهره گرفت و آن را در قلم و سینما به کار گرفت تا روایتگر زیستجهان انقلابی باشد که ایمان، معنویت و اشراق نقطه کانونی و حلقه اتصال دلهای کنشگران آن است. او توانست #صنعت نویسندگی و سینما را به #هنر نزدیک کند و #روح_هنر که همان معنا و اشراق است را در تکنیکها و مهارتهای قلم و سینما جاری کند.
🔹شهید آوینی آغازگر مسیری در هنر انقلابی بود که با سیر و سلوک درونی و گذار از کثرت اندیشه های غربی به اندیشه توحیدی آرام آرام تعالی وجودی یافت و سطوحی از معنا و اشراق توحیدی را در جان خود پرورش داد و براساس آن به خلق آثار هنری پرداخت.
🔹اما دریغ که مسیری را که آوینی آغاز کرده بود و با شهادتش آبیاری کرده بود ادامه نیافت و کسی نبود که روح هنری و آن سلوک فکری و معنوی آوینی را درک کند و بفهمد که او از کجا شروع کرد و به کجا رسید تا بفهمد که چقدر از راه باقی مانده است تا #هنر_انقلابی به بلوغ برسد.
🔹افراط و تفریط نسبت به هر چیزی بد است و نسبت به نقاط آغازین یک مسیرِ ناهموارِ پُر از سنگلاخ و پر ابهام و پر رقیب بسیار خطرناکتر است. هنر انقلابی از جمله این مسیرهاست و آوینی از نقطههای آغازین آن بود که به خوبی جهت و مسیر را شناخت و در مسیر آن حرکت کرد و به دریافتهای بسیار مهمی دست یافت. اما او یک آغاز و از گلهای اولیه این بهار بود که توانسته بود با بخشهایی از وجوه انقلاب اسلامی ارتباط برقرار کرد و به تدریج وارد اقیانوس #حکمت و #عرفان امام #خمینی شود و از ساحل به این اقیانوس عمیق بنگرد و تنیبهآب زند و توشهای بسیار ارزشمند را دریافت کند.
🔹اما متاسفانه برخی با افراط در شخص آوینی و نه شناخت مسیر او، آوینی را به مبانی و مبادی آغازین او در ورود به مطالعه صنعت و هنر تقلیل داده و میدهند و از این طریق روایتی هایدگری و پستمدرن از او ارائه میدهند تا از طریق آن، مقاصدِ خود را توجیه کنند. در حالیکه آوینی را باید در مسیری که در آن سیر میکرد و تعالی مییافت شناخت.
🔹خلاصه آوینی هنرمندی_انقلابی و در مسیر شدن بود که لحظه به لحظه در حال رشد بود و بیش از پیش به معنا و اشراق نهفته در انقلاب اسلامی نزدیک میشد و بهقدر ظرفیت از آن توشههای مهم میگیرد و از این طریق به خلق آثاری ارزشمند توفیق یافت که #روایت_فتح نقطه اوج آن بود که از طریق آن روایتگر معنا و اشراقِ دلدادگان #خمینی و رهپویان حسینی در جهان بیمعنای قرن بیستم بود. آوینی گمشده خود را در #فتح_خون آنها جست و خود هم دل به اقیانوس زد و در خون خود غرق شد.
⚜شهادت آخرین و کاملترین اثر هنری آوینی بود🥀
سید مهدی موسوی
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌تاملی در موضوع فقه هنر
(هنر یا صنعت)
🔹یکی از فقه های معاصر و نو پدید، فقه هنر است. این فقه ناظر به هر آن چیزی است که امروز در جامعه و بخصوص وزارت فرهنگ و ارشاد #هنر نامیده می شود.
🔹اما نکته مهم در این زمینه دقت در موضوع شناسی هنر است، ابتدا می بایست معنای هنر و مصادف آن از منظر حکمت اسلامی روشن شود تا قلمرو هنر و مصادیق اصیل آن از مصادیق غیر اصیل و واقعی آن شناخته شود.
🔸ضرورت این بحث زمانی روشن می شود که بدانیم تاسیس فقه های جدید صرف نام گذاری نیست بلکه با تاسیس یک رشته فقهی، در واقع یک سلسله از اصول، قواعد، حدود و تکالیف فقهی با توجه به ان نیز تولید می شود که شاید در سایر ابواب بدان نیاز نباشد. به طور قطع موضوع هنر به جهت اهمیت و کارکردهای معنوی و فرهنگی آن دارای ملاحظات، حمایت ها و یانظارت هایی است که در سایر ابواب فقهی به گستردگی آن نیست.
🔹هنر یک مفهوم حقیقی نیست بلکه مفهومی اعتباری است که به مجموعه ای از کنش ها و یا محصولات انسانی اطلاق می شود که دارای ویژگی خاص و یا کارکرد ویژه ای است.
🔸حال این پرسش مطرح می شود آن ویژگی و خصوصیت چیست که برخی از کنش ها و محصولات انسانی را ذیل عنوان هنر طبقه بندی می کند؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت هر دستگاه معرفتی و نظری در بستر فرهنگ و اجتماع، پاسخ متفاوتی می دهد.
🔹در دستگاه نظری مدرن، هنر ناظر به سطح خاصی از زندگی انسان مبتنی بر انسان شناسی اومانیستی است و بسیاری از #صنایع_فرهنگی را هم هنر می نامند.
🔸اما در حکمت و معارف دینی و انسان شناسی اسلامی، هنر مفهومی والا و متعالی دارد و هر گونه کنش و محصول انسانی که دارای نظم و یا متعلق احساس زیبایی است هنر نامیده نمی شود بلکه میان #هنر و #صنایع_مستظرفه تفاوت جوهری و ماهوی وجود دارد.
با مراجعه به ادبیات دینی و فرهنگ اسلامی، آنچه هنر نامیده می شود که حداقل با برخی خصوصیات همراه باشد: ۱. زیبایی و حکمت، ۲. قدسیت و تعالی، ۳. آداب و ترتیب، ۴. تعهد سازنده و مسولیت رهایی بخشی.
🔹اگر این خصوصیت ها را خصوصیت هویت ساز در عنوان هنر قرار بدهیم بخشی از آنچه به جهت سیطره فرهنگ و اعتبار مدرنیته هنر نامیده می شود از دایره فقه هنر خارج می شود و در دایره #صنعت_فرهنگی وارد می شود.
🔸به نظر می رسد که ملاحظات، حمایت ها و کنترل ها در #فقه_هنر بسیار متفاوت از #فقه_صنعت_فرهنگی خواهد بود.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌هنر و الگو سازی
حکیم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای:
🔹این اقدام شما و این بزرگداشت جناب حمزه (سلام اللّه علیه) یک زمینهسازی و منبعسازی است برای کارهای بعدی. کار #اصلی را بایستی #هنر انجام بدهد و حتماً بایستی هنرهای نمایشی، هنرهای زبانی و تجسّمی به کار برود برای این قضیّه تا مقصود از تکریم و بزرگداشت شخصیّتی مثل جناب حمزه حاصل بشود؛ وَالّا با صِرف بزرگداشت [به نتیجه نمیرسد]، خب حالا ممکن است چون در رسانهها پخش میشود، یک برههای از زمان اسم این بزرگوار پخش بشود؛ لکن آن کاری که شما میخواهید انجام بدهید و میخواهید فرهنگسازی بکنید و الگوسازی بکنید، #جز با کار #هنری به طور کامل انجام نمیگیرد و ناقص خواهد ماند.
🎙بیانات در دیدار با اعضای بزرگداشت حضرت حمزه (سلام الله علیه) 5/11/1400
#هنر_متعالي
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌شاهنامه = حکمت قرآنی
حکیم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنهای:
🔹نمیدانم شما آقایان چقدر با شاهنامه مأنوسید. من با شاهنامه مأنوسم. حکمت شاهنامهی حکیم ابوالقاسم فردوسی، حکمت اوستایی نیست؛ #حکمت_قرآنی است.
🔸 اگر کسی به شاهنامه دقت کند، خواهد دید فرودسی ایران را سروده، اما با دید یک مسلمان؛ آن هم یک مسلمان شیعه. بیان زندگی قهرمانها و پهلوانها و شخصیتهای مثبت مثل رستم و اسفندیار در شاهنامه، در اندیشههای اسلامی ریشه و ظهور و بروز دارد. عکس آن، شخصیتهای منفی مثل تورانیها یا بعضی از سلاطین، مثل کیکاووس شخصیتهایی هستند که در تفکر اسلامی بوضوح کوبیده شدهاند. اما تفکر اوستایی چیست و چیزی که میتواند حکمت اوستایی را به ما نشان دهد، کجاست؟ زمان فردوسی هم بیش از الان نبوده.
🔹اینطور نیست که ما خیال کنیم زمان فردوسی تفکر اوستایی آشکارتر بوده؛ خیر، آنوقت هم بیش از آنچه الان ما در اختیار داریم، نبوده است. لذا #حکمت_قرآنی، همان حکمت ملی بومی و ایرانی ماست.
🔸این مفاهیم میتواند در این نقشها و تابلوها بیاید و وسیلهیی بشود برای گسترش عالیترین و زیباترین و سازندهترین و مفیدترین و پُربهرهترین مفاهیم. البته نمیخواهم بگویم یک هنرمند خود را محبوس کند. هنرمند گاهی دوست میدارد مثلاً چیزی را بکشد که هیچ ارتباطی به ایدههای اسلامی یا ایرانی ندارد، یا اصلاً فلسفهیی ندارد؛ فقط لبّ احساس خود اوست. هنرمند باید از این کارها بکند؛ هیچ هنرمندی نیست که این را نداشته باشد. بنده به عنوان عقیدهی شخصی، او را منع نمیکنم. این احساس از هنرمند غیرقابل تفکیک است که لبّ احساسات خود را با زبان ویژهی هنرِ خودش بیان کند. این احساس گاهی نه ارتباطی به فکر دارد، نه ارتباطی به فرهنگ دارد، نه ارتباطی به سنتها دارد، نه ارتباطی به عقیده دارد؛ هنرمند احساسی دارد که میخواهد آن را بیان کند؛ این هیچ مانعی ندارد و هیچ مخالفتی با این نیست؛ لیکن آنجایی که میخواهیم ایدهیی را بیان کنیم، به نظر من هنر یکی از بهترین چیزهایی است که میشود تفکرات اسلامی را با آن بیان کرد.
بیانات در بازدید از نمایشگاه مینیاتور و نگارگرى، در حسینیهى امام خمینى 10 / 6/ 1372
#حکمت_قرآنی
#حکمت_ملی
#شاهنامه
#ایران
#هنر
#حکمت_انقلاب_اسلامی
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 عقل و خرد در شاهنامه حکیم فردوسی:
خرد بهتر از هر چه ایزد بداد
ستایش خرد را به از راه داد
خرد رهنمای و خرد دلگشای
خرد دست گیرد به هر دو سرای
از او شادمانی و ز اویت غمی است
و ز اویت فزونی و ز اویت کمی است
#حکمت_قرآنی
#حکمت_ملی
#شاهنامه
#ایران
#هنر
#حکمت_انقلاب_اسلامی
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121