✳️ با همکاری #پژوهشکده_تاریخ_معاصر و خانه کتاب و ادبیات ایران؛ فراخوان اولین جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی منتشر شد به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، اولین جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی با هدف ارتقای فرهنگ و حافظه تاریخی جامعه اسلامی ایران و حفظ استقلال و هویت فرهنگی، شناسایی و معرفی کتاب‌های برتر در حوزه تاریخ انقلاب اسلامی (ریشه‌ها و پیامدها)، کمک به اعتلای سطح دانش تاریخی و فرهنگ مکتوب، مقابله با تحریف تاریخ انقلاب اسلامی، حمایت و تشویق مؤلفان و پدیدآورندگان متعهد و متخصص سراسر کشور در این حوزه در بهمن 1399 برگزار می‌شود. دبیرخانه اولین جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی از ناشران، پدیدآورندگان، مترجمان و مصححان دعوت می‌کند با ثبت‌نام در تارنمای اینترنتی www.tarikhsal.ir کتاب یا کتاب‌های پیشنهادی خود را به این دبیرخانه ارسال کنند. آثار منتشرشده در بازه زمانی 1357ـ1397 (گام اول انقلاب) در جشنواره قابل بررسی و داوری خواهند بود. بر اساس این فراخوان، کتاب‌های ارسال باید دارای برگه اعلام وصول باشند و جزء کتاب‌های کمک‌درسی و عکس‌برداری‌شده نباشند. فقط آثاری در جایزه کتاب انقلاب اسلامی داوری و ارزیابی می‌شوند که پدیدآورنده یا ناشر کتاب، کاربرگ ثبت‌‌نام را در تارنمای این جایزه پر کرده و به ‌همراه دو نسخه از کتاب به دبیرخانه ارسال کند. داوری آثار مربوط به بازه زمانی 1357ـ1395 در قالب تشویقی ـ رقابتی و آثار مربوط به سال‌های 1396ـ1397 در قالب ضوابط رقابتی صورت می‌گیرد. شایان ذکر است آثار دریافت‌شده بازگردانده نخواهند شد. علاقه‌مندان می‌توانند آثار تألیف، ترجمه و تصحیح خود را در حوزه تاریخ انقلاب اسلامی (ریشه‌ها و پیامدها) در بخش‌های کلیات (دانشنامه‌های تخصصی، کتاب‌شناسی توصیفی تحلیلی و روزشمار)، خاطرات، زندگی‌نامه و شرح‌حال‌نویسی، مستندنگاری (سفرنامه‌نویسی، یادداشت‌های روزانه و عکس‌نوشت)، تحقیقات و پژوهش‌های تاریخی، تاریخ شفاهی، اسناد و پژوهش‌های اسنادی، رمان تاریخی و کودک و نوجوان به این جایزه ارسال کنند. مهلت ارسال آثار به اولین جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی 10 بهمن‌ماه سال جاری است و علاقه‌مندان می‌توانند آثار خود را به نشانی تهران، الهیه، خیابان شهید فیاضی (فرشته)، نبش خیابان چناران، پژوهشکده تاریخ معاصر، پلاک 15، کدپستی: 1964964353 ارسال کنند یا برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 02122608690 تماس گیرند. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ عوامل دیکتاتورشدن #محمدرضا_پهلوی از زبان مدیرعامل سازمان برنامه او؛ ماحصل «بله‌قربان‌گویی» و «بله‌قربان‌شنوی» در پست بعد بخوانید ... https://eitaa.com/iichs_ir/5441

✳️ عوامل دیکتاتورشدن #محمدرضا_پهلوی از زبان مدیرعامل سازمان برنامه او؛ ماحصل «بله‌قربان‌گویی» و «بله‌قربان‌شنوی» «بله‌قربان‌گویی» و «بله‌قربان‌شنوی» یکی از شیوه‌های مدیریتی است که در تاریخ ایران، به‌ویژه در دوره پهلوی، برای دستیابی به منصب، حفظ آن و ترقی در ساختار مدیریتی کشور بسیار کاربرد داشته است. این شیوه مدیریتی که در رأس رژیم تولید می‌شد و در زیر ساختارها جریان می‌یافت، پیامدهایی داشت که یکی از آنها را از زبان یکی از همین بله‌قربان‌گوها و بله‌قربان‌شنوها می‌خوانیم: ابوالحسن ابتهاج که خود مدت مدیدی در سیستم اداری رژیم پهلوی فعالیت کرده بود (او در فاصله سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۷ مدیرعامل سازمان برنامه و از ۱۳۲۰ تا 1327 مدیرعامل بانک ملی ایران بود) دو عامل را در دیکتاتور شدن محمدرضا پهلوی بسیار اثرگذار می‌داند. یکی تأیید شدن تمام نظرات او توسط رجال و دولتمردان و دیگری حمایت قدرت‌های خارجی از او ــ که در دوره پس از کودتای 1332 عیان‌تر شد و همان هم ناشی از بله‌‎قربان‌‎گویی محمدرضا در برابر آنها بود: «به عقیده من دو عامل در تبدیل شدن محمدرضا پهلوی به یک دیکتاتور مهم بود: یکی عدم مقاومت ایرانی‌ها در مقابل زور؛ چراکه حتی یکی از اطرافیان محمدرضا پهلوی به خودش اجازه نمی‌داد که به این آدم نظر غیر موافقی بدهد. عامل دوم که شاید از عامل اول مهم‌تر باشد، حمایت دو قدرت بزرگ آن زمان از او بود؛ هم انگلیسی‌‎ها و هم آمریکایی‌ها از او حمایت می‌کردند؛ به طوری که دولت آمریکا (ریچارد نیکسون) به شاه کارت بلانش داده بود و او می‌توانست هر سلاحی را که می‌خواهد بدون گفت‌وگو و مذاکره بخرد».1 1. تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد، مصاحبه با ابوالحسن ابتهاج، نوار شماره 14، ص 9. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ هجوم مأمورین با مسلسل به مسجد و دستگیری یک واعظ! بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 30 دی 1343 «برابر اطلاع روز 30 /10 /43 پس از انجام نماز ظهر به پیش‌نمازی شیخ غلامحسین جعفری در مسجد جامع شیخ طاهری طلبه حوزه علمیه قم، در حضور عده‌ای در حدود سه‌هزار نفر به منبر می‌رود. نام‌برده هنوز شروع به صحبت ننموده که سرهنگ طاهری از پلیس تهران‌ با در دست داشتن بلندگوی دستی وارد مسجد شده و به مستمعین اعلام می‌نماید ما با شما کاری نداریم‌، می‌خواهیم آقای شیخ طاهری را ببریم». این سند می‌افزاید: در این موقع چند نفر از میان جمعیت با صدای بلند می‌گویند بروید گم شوید؛ ما نمی‌گذاریم طاهری را ببرید. عده‌ای از مستمعین با فرستادن صلوات به طرف سرهنگ طاهری می‌آیند بلافاصله ایشان دستور می‌دهد در حدود شصت نفر از افراد پلیس مجهز به مسلسل دستی وارد مسجد گردیده و شیخ طاهری را دستگیر می‌نمایند؛ سپس جمعیت تظاهراتی نموده و شعار می‌دهند مرگ بر استبداد، مرگ بر خفقان‌، زنده‌باد خمینی‌ رهبر شیعیان جهان (در حدود هشت مرتبه شعار مذکور را تکرار می‌نمایند). پس از دستگیری شیخ طاهری،‌ شیخ غلامحسین جعفری پشت میکروفن رفته و مردم را دعوت به آرامش نموده و اظهار می‌دارد: «شما کاری نداشته باشید و ساکت باشید. خدا جزای اینها را خواهد داد». در انتهای این سند همچنین آمده است: ضمنا پلیس در حدود سی نفر از افراد تظاهرکننده را دستگیر می‌نماید. منبع: یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله غلامحسین جعفری، ص 16 [مقدمه] https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

دکتر #موسی_حقانی : تکاپو های فداییان اسلام در صیانت از اسلام، تشیع و ایران در مقابله با استبداد و استعمار https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ نقد غرب و دولت‌های غربی از زبان یک روشنفکر غرب‌زده؛ توحش برای غرب آری برای دیگران نه محمدعلی #فروغی یکی از رجال سیاسی دوره #قاجار و #پهلوی است که مثل تمامی روشنفکران، هم می‌خواست داشته‌های سرزمینی مانند مفاخر ادبی را به رخ بکشد و هم از عقب‌ماندگی فکری و سیاسی در مملکت احساس حقارت می‌کرد. البته داشته‌های سرزمینی او به مواردی معدود خلاصه می‌شد؛ او با اینکه فلسفه غرب را به‌خوبی می‌شناخت و حتی درباره آن کتاب نوشته بود، در یک جمله از این کتاب، به فلسفه اسلامی اشاره نکرد. فروغیِ مورخ نیز هیچ‌گاه از تاریخ اسلام سخن نگفت؛ بااین‌حال در تجددگرایی تا آنجا پیش رفت که در تغییر پوشش ایرانیان با رضاخان مخالفتی نکرد و حتی با ترغیب پهلوی اول به سفر به ترکیه، زمینه کشف حجاب را نیز فراهم کرد. البته با همه خودباختگی در برابر غرب، صد سال پیش، زمانی که چهره «متمدن»! دنیای غرب هنوز برای همگان کامل عیان نشده بود به شناختی از لایه‌های فرهنگی این جوامع رسید که امروزه با آزار و شکنجه و قتل سیاه‌پوستان در آمریکا کاملا آشکار شده است: «فرنگی‌ها هر وقت حرکت رکیکی از غیر می‌بینند عالم را از فریاد وحشیگری پر می‌کنند؛ بعد برای خودشان که موقع دست می‌دهد همان حرکت را به طور اشد می‌کنند».1 #شرح_عکس #محمدعلی_فروغی ، نخست‌وزیر، هنگام شرکت در یکی از جشن‌ها به مناسبت کشف حجاب شماره آرشیو: 349-۴ع 1. یادداشت‌های روزنامه محمدعلی فروغی، به کوشش #ایرج_افشار ، تهران، کتابخانه و موزه کتابخانه مجلس شورای اسلامی، 1388، ص 180. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ گزارش‌هایی از ساواک درباره فعالیت حزب اقلیت مردم (12)؛ تعبیر عجیب اکثریت و اقلیت در نظام دوحزبی پهلوی حزب ملّیون در سال ۱۳۳۵ توسط منوچهر اقبال و طبق دستور برنامه‌ریزی‌شده محمدرضا پهلوی برای ایجاد یک نظام دوحزبی تأسیس شد. حزب مردم به رهبری اسدالله علم نیز دربرابر این حزب قرار داشت و چون دولت در دست منوچهر اقبال بود، حزب او اکثریت، و حزب مردم اقلیت خوانده می‌شد. در مجلس شورای ملی نیز نمایندگان می‎بایست در همین نقش اقلیت و اکثریت بازی می‎‌کردند. ساواک در 14 تیر 1337 درباره مضحک بودن نقش فراکسیون‌های احزاب شه‌ساخته به‌اصطلاح اقلیت و اکثریت در مجلس چنین گزارش داده است: ادامه در پست بعد ... https://eitaa.com/iichs_ir/5448

✳️ گزارش‌هایی از ساواک درباره فعالیت حزب اقلیت مردم (12)؛ تعبیر عجیب اکثریت و اقلیت در نظام دوحزبی پهلوی حزب ملّیون در سال ۱۳۳۵ توسط منوچهر اقبال و طبق دستور برنامه‌ریزی‌شده محمدرضا پهلوی برای ایجاد یک نظام دوحزبی تأسیس شد. حزب مردم به رهبری اسدالله علم نیز دربرابر این حزب قرار داشت و چون دولت در دست منوچهر اقبال بود، حزب او اکثریت، و حزب مردم اقلیت خوانده می‌شد. در مجلس شورای ملی نیز نمایندگان می‎بایست در همین نقش اقلیت و اکثریت بازی می‎‌کردند. ساواک در 14 تیر 1337 درباره مضحک بودن نقش فراکسیون‌های احزاب شه‌ساخته به‌اصطلاح اقلیت و اکثریت در مجلس چنین گزارش داده است: «قبل از ظهر روز مزبور جلسه هفتگی [در] منزل فتح‌الله فرود، نماینده مجلس شورای ملی، تشکیل گردیده و عده‌ای در حدود شصت نفر از طبقات مختلف من جمله کبیری، اقوامی، صفری، رضوی، قدس، ارباب جلیل خانلو، ادیب صدرایی، آزادگان، خسروی، صائبی، مرتضائی، کارمند دخانیات، و قماشی در آن شرکت نموده‌اند... یکی از حضار در مورد وضع حزب مردم در مجلس شورای ملی از فرود سؤال نموده و فرود در پاسخ وی گفته است: حزب مردم دارای 47 عضو ثابت در مجلس می‌باشد و حداقل دوازده نفر از اعضای حزب ملیون هم علاقه‌مند و یا در حقیقت تابع حزب مردم می‌باشند و اگر نمایندگان منفردی که به حزب مردم تمایل دارند به این عده اضافه شوند، در حال حاضر حزب مردم دارای 75 یا 76 رأی ثابت در مجلس شورای ملی بوده و بنابراین اکثریت کامل دارد منتهی آقای علم، رهبر حزب مردم، مایل نیستند عنوان اکثریت را در مجلس داشته باشند؛ زیرا در این صورت بایستی دولت آقای دکتر اقبال ساقط و آقای علم مأمور تشکیل کابینه بشوند و تا موقعی که بنا به اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه، آقای دکتر اقبال نخست‌وزیر باشند، آقای علم جنبه اقلیت را حفظ خواهد کرد و اما هر لحظه‌ای که شاهنشاه از آقای دکتر اقبال حمایت نفرمایند و احزاب و نمایندگان را مجاز کنند، بلافاصله دولت آقای دکتر اقبال ساقط خواهد شد».1 #شرح_عکس #منوچهر_اقبال ، مؤسس #حزب_ملیون ، در حال سخنرانی 1. مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی (پرونده #حزب_مردم ) https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ دنباله‌روی #رضاشاه از ایدئولوژی نازیسم؛ رد پای هیتلر در ایران #مقاله #چکیده رضاشاه به‌عنوان یک شخصیت نظامی، نظم و انضباط شدید‌، کیفیت محصولات صنعتی و تأکید بر احیای گذشته باعظمت در آلمان را می‌ستود. ازآنجاکه او بر عدمِ توسعه ایران در برابر کشورهای اروپایی و آمریکایی واقف بود، درصدد نزدیکی به ایدئولوژی نازیسم برآمد. او با تأکید بر ایدئولوژی باستانی ایرانی، بر اهمیت شاه در فرایند توسعه از بالا تأکید می‌کرد و این مسئله با حذف گروه‌های اجتماعی از عرصه عمومی، که توسط او دنبال می‌شد، بسیار همخوان بود. به‌علاوه رضاشاه با الگو گرفتن از ایدئولوژی نازیسم، به تأسیس نهادهای فرهنگی مروّجِ ایدئولوژی باستان‌گرا دست زد تا بتواند بدون مانع و مخالفت جدی به هدفِ خود، که تبدیل خود به یک پیشوایِ محبوب در نظر مردم بود، دست یابد. دنباله‌روی او از ایدئولوژی آلمانی، اگرچه به سقوط سیاسی رضاشاه از قدرت انجامید، بار دیگر بر این ایده صحت گذاشت که دیکتاتورها در همه جوامع شباهت‌ها و اشتراک‌های بسیاری دارند که درنهایت به سرنگونی آنها منجر می‌شود. #شرح_عکس رضاشاه همراه جمعی از فرماندهان ارتش و مهندسان آلمانی شماره آرشیو: 6216-3ع برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ https://b2n.ir/459452 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ در صدسالگی کودتای سیاه: همایش مجازی «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» برگزار می‌شود

✳️ در صدسالگی کودتای سیاه: همایش مجازی «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» برگزار می‌شود به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، یکصد سال پیش در وضعیتی که دلسوزان ایران بعد از به شکست کشاندن قرارداد شوم 1919، درصدد احیا و اعاده مشروطیت برای نجات ایران از سلطه انگلستان بودند، سیاست استعماری بریتانیا با نقش‌آفرینی جناح صهیونیستی حاکمیت انگلیس با صحنه‌گردانی حکومت هند بریتانیا، وزارت دریاداری،‌ وزارت جنگ و بانک شاهنشاهی به دنبال روی کار آوردن حکومتی وابسته با کودتای نظامی بودند. زمینه عملی این کودتا را شبکه داخلی با نقش‌آفرینی سر اردشیر جی، کمیته آهن و منورالفکرانی فراهم کردند که با تز «دیکتاتوری منوّر» ذهن‌ها را برای روی کار آوردن دیکتاتوری نظامی در ایران آماده می‌کردند. با فراهم شدن این زمینه و نیز تجهیز قوای قزاق در قزوین با سرمایه بانک شاهنشاهی انگلیس در ایران و راهنمایی‌های اردشیر جی، عملیات کودتا با سردمداری قزاقی گمنام و روزنامه‌‌نگاری شهره به وابستگی به انگلستان آغاز شد و در 3 اسفند 1299 تهران به تصرف کودتاچیان انگلیسی درآمد. با سقوط تهران، دوره سیاهی در تاریخ معاصر ایران آغاز شد که تا 22 بهمن 1357 تداوم یافت. با توجه به تقارن 3 اسفند 1399 با صدسالگی کودتای سیاه 1299 در ایران، پژوهشکده تاریخ معاصر بر آن است که با شرکت اندیشمندان و پژوهشگران داخلی و خارجی تاریخ معاصر ایران، زمینه‌ها و پیامدهای این کودتا را در قالب همایشی مجازی، روی میز نقد و بررسی گذارد؛ لذا از تمام علاقه‌مندان دعوت می‌شود با توجه به عدم امکان شرکت حضوری در همایش، با ثبت‌ نام از طریق یارانامه koodeta@iichs.ir در این همایش شرکت فرمایند. علاقه‌مندان جهت ثبت نام، نام، نام خانوادگی و نشانی یارانامه خود را برای ما ارسال فرمایند و برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02122608690 تماس گیرند. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ فصلنامه 81 و 82 «تاریخ معاصر ایران» به بازار نشر رسید به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر، شماره 81 و 82 فصلنامه «تاریخ معاصر ایران» با مطالب و اسناد مهم درباره زوایای گوناگون تاریخ معاصر ایران، روانه بازار نشر شد. در این فصلنامه پنج مقاله با عناوین «بیماری تیفوس و تیفوئید در ایران طی جنگ جهانی دوم جهانی» به قلم محمدحسن پورقنبر، «سفر رضاخان به ترکیه و تأثیر آن در کشف حجاب» به قلم رضا رمضان نرگسی، «پشت سر رضاشاه چه گفتند؟» (انتقاد از سیاست‌های رضاشاهی در اصفهان بعد از شهریور 1320) به قلم عبدالمهدی رجائی، «اوضاع اجتماعی ـ سیاسی فارس در نیمه اول قرن چهاردهم هجری» (زمینه‌های اجتماعی ـ سیاسی قیام آیت‌الله سیدعبدالحسین لاری در فارس) به قلم حسین اصغری و «اعتراضات سیاسی حوزه‌های علمیه در دوره قاجار» (قسمت اول) به قلم سهراب مقدمی شهیدانی درج شده است. همچنین در بخش گفت‌وگو، از جلال رفیع درباره وضعیت مطبوعات قبل از انقلاب اسلامی پرسش شده است. در بخش اسناد نیز سندهایی از شیخ خزعل در فاصله دو جنگ جهانی منتشر شده و عکس‌های کمتر دیده‌شده از حسین علاء با عنوان «پایین پله‌های تخت امپراتور» در بخش تصاویر به نمایش درآمده است. در بخش گزارش، «گلچره» (عکس‌های به‌جامانده از دوران قاجار که به موضوع اندرونی شاهی و اشراف می‌پردازد) به قلم پدارم خسرونژاد و فاطمه معزی منتشر شده است. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ به همت #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ «رویای طهران قدیم» منتشر شد «رویای طهران قدیم» که نام کتاب مصور و خاطره‌انگیزی از تهران قدیم نوشته حمید گروگان است، توسط پژوهشکده تاریخ معاصر چاپ و منتشر شد به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، «کتاب رویای طهران قدیم» نوشته حمید گروگان، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر در پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها قرار گرفت. نویسنده در مقدمه کتاب هدف از نوشتن این کتاب را این‌گونه بیان کرده است: راجع به تهران قدیم کتاب‌های بسیاری نوشته شده است و نویسندگان آن، برای پژوهش و جمع‌آوری مدارک و اسناد و هم شرح مطالب زحمات زیادی کشیده شده‌اند. اگر کسی بخواهد با طهران قدیم آشنا شود برای دستیابی به این منابع راهی نسبتا هموار در پیش دارد و باید به آن منابع دست بیابد و اگر افرادی که خواستار اطلاعات مختصر و مفید از تهران با زبان نرم باشند این کتاب می‌تواند مفید باشد. نویسنده برای نوشتن این کتاب از منابع مکتوب و تاریخ شفاهی استفاده کرده است. در این کتاب، در فصل‌های مختلف و متنوع، به موضوعاتی چون دروازه‌ها، محله‌ها، بازارها، سلمانی‌ها، حمامی‌ها، قهوه‌خانه‌ها، زورخانه‌ها، پهلوانان، کاروانسراها و... تا قحطی و فقری که در تهران روی داده توجه شده است. در قسمت قحطی و فقر کتاب آمده است: «24 سال از جلوس ناصرالدین‌شاه قاجار گذشته بود که آثار قحطی خودی نشان داده بود و نبود نان و آذوقه، گریبانگیر مردم تهران و دیگر شهرهای ایران را گرفت. نان را که در اوایل سال قبل، به قیمت یک من، هفت‌شاهی می‌دادند حالا به یک من یک قران هم نمی‌دادند. مردم خوش‌قریحه تهران همان زمان در وصف شاه قاجار، که مصادف با قحطی به کربلا رفته بود، شعری ساخته بودند: شاه کج کلا، رفته کربلا، گشته بی‌بلا نان شده گران یک من به یک قران ما شدیم اسیر از دست این وزیر از دست این وزیر از دست این وزیر». نویسنده سعی کرده است کتاب را روایت‌گونه، به‌اختصار و با زبانی حس‌برانگیز و متأثر از گذشته بنویسد. از دیگر نکات لازم کتاب ارجاعات است که نویسنده برای آنکه به حس و حال متن لطمه نزند، و از سوی دیگر به علاقه‌مندانی که پیگیر منابع تاریخی هستند سرنخی از داده باشد این ارجاعات را در پانوشت کتاب گنجانده است. همچنین در کتاب از عکس و سندهایی که پژوهشکده تاریخ معاصر در اختیار نویسنده قرار داده استفاده شده است و همین عکس‌ها و سندها حس و حال خاطره‌انگیزی از تهران قدیم به خواننده القا می‌کند. این کتاب با قیمت 180 هزار تومان و شمارگان هزار نسخه به زیور طبع آراسته و به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر روانه بازار نشر شده است. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ به همت انتشارات#پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ «عالِم خبیر» در دسترس مخاطبان قرار گرفت به گزارش پژوهشکده تاریخ معاصر، «عالِم خبیر»، در شرح حال و آثار مورخ معاصر، مرحوم حجت­الاسلام علی دوانی، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر انتشار یافت. آقای محمدحسن رجبی (دوانی)، فرزند ایشان، که این کتاب را جدیدا نگاشته، در مقدمه کتاب خاطرنشان کرده است که کتاب، مجموعه مقالاتی است که در سال‌های گذشته یا به عنوان مقدمه بر بعضی از کتاب‌های استاد بدون نام یا با نام نوشته شده، و یا مقالات و سخنرانی‌هایی بوده که به مناسبت‌های گوناگون نوشته یا بیان شده و در مجلات مختلف انتشار یافته است. کتاب «عالِم خبیر» شامل شش مقاله است: مقاله نخست، گفت‌وگوی استاد با «واحد تاریخ شفاهی سازمان اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی ایران» در سال 1378 درباره شرح حال، آثار علمی و گزیده خاطرات ایشان است که آقای رجبی آن را تنظیم و ویراستاری کرده است. مقاله دوم، «تصویر یک شخصیت» است که چنان که از نامش پیداست، شخصیت اخلاقی، علمی، دینی و سیاسی استاد از دوران جوانی تا رحلت، از نگاه نویسنده کتاب به رشته تحریر درآمده است. مقاله سوم، «استاد دوانی، تاریخ‌نگار پیشگام انقلاب اسلامی» نام دارد که در آن، پیشگامی استاد در تاریخ‌نگاری انقلاب با نگارش کتاب «نهضت دوماهه روحانیون ایران» در دی‌ماه 1341 ــ آن هم در شرایط خفقان رژیم پهلوی و فقدان امکانات و اسناد و مدارک ــ تا نگارش کتاب یازده‌جلدی «نهضت روحانیون ایران» در سال 1360 و نیز در دوران پس از انقلاب اسلامی تشریح شده است. «فعالیت‌های علمی و قلمی سیاسی»، عنوان مقاله چهارم است که در آن تکاپوهای عملی و قلمیِ سیاسی استاد از دوران نهضت ملی تا ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی و از آن زمان تا انقلاب اسلامی و پس از آن با استناد به آثار نوشتاری و گفتاری استاد بررسی شده است. از جمله دوستان نزدیک استاد دوانی در بیش از سه دهه، سه چهره بنام دوران انقلاب اسلامی، مرحومان استاد شهید مطهری، شهید آیت‌الله بهشتی، و سخنور نامی حجت‌الاسلام فلسفی بودند که گوشه‌هایی از مراودات استاد با آن بزرگان، موضوع مقالات پنجم، ششم و هفتم است. استاد دوانی و استاد ابوالحسنی (منذر) دو روحانی مورخ متعلق به دو نسل هستند که آثار ماندگاری در تاریخ معاصر از خود به یادگار گذارده‌اند. وجوه تشابه و تفاوت موقعیت زمانی و سیاسی آن دو، موضوع مقاله هشتم این مجموعه است. خاطرات استاد دوانی از نویسنده متعهد و منتقد معروف، جلال آل احمد، که مربوط به سال 1337 به بعد و سپس انتشار کتاب «غرب‌زدگی» است، آخرین مقاله این مجموعه را تشکیل می‌دهد. عنوان کتاب، برگرفته از عنوانی است که مقام معظم رهبری در پیام تسلیت رحلت ایشان فرموده‌‎اند. کتاب «عالم خبیر» از آن حیث که ابعادی از زندگانی علمی، دینی، و سیاسی یکی از مورخان نامدار دینی کشور را ترسیم کرده است، می‌تواند برای علاقه‌مندان به تاریخ مکتوب و شفاهی و نیز رجال‌شناسان حوزه و دانشگاه سودمند باشد. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ برنامه‌ریزی برای توسعه و فورانِ خشم عمومی؛ عوارض بلندپروازی‌های محمدرضا پهلوی در برنامه‌های توسعه #مقاله #چکیده برنامه‌های توسعه، ابزارها و سیاست‌هایی هستند که به‌منظور مشخص کردن نقشه راه و چگونگی دست یافتن به توسعه نوشته می‌شوند. در دوران پهلوی، این برنامه‌ها بیشتر از آنکه در خدمت اهداف توسعه قرار بگیرند، ابزاری برای افزایش قدرت شاه و همچنین نفوذ بیشتر او در جامعه و اقتصاد بودند. در نتیجه برنامه‌های توسعه، نه‌تنها قدرت شخصی شاه افزایش بی‌سابقه‌ای پیدا کرد، بندهای وابستگی ایران به کشورهای استثمارگر مستحکم‌تر شد و تأمین منافع مستشاران خارجی و نهادهای بین‌المللی بر فرازِ منافع ملی مردم ایران قرار گرفت. این برنامه‌ها با ناکامی در محقق ساختنِ خواست‌های عمومی، به‌نوعی کاتالیزور انقلاب اسلامی بودند و زمینه لازم را برای بروز و فوران خشم عمومی فراهم کردند. #شرح_عکس بازار تهران (دهه 1350) شماره آرشیو: 3580-4ع برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=19556 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ بزرگ‌ترین شکست دولت کارتر؛ طرح استراتژیست معروف آمریکا در برابر انقلاب ایران #مقاله #چکیده بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران می‌گذرد. در این میان اندیشمندان و صاحب‌نظران بسیاری در مورد ایران صحبت کرده یا به صورت مکتوب مقاله نوشته‌اند. برخی به واسطه شناخت نداشتن از تحولات اجتماعی در ایران، مسیر وقایع را به درستی پیش‌بینی نکردند و برخی به خوبی توانستند پرده از واقعیت‌های جامعه ایران بردارند. در این میان یکی از اشخاصی که به عنوان نظریه‌پرداز از جایگاه خاصی در محافل آکادمیک و دانشگاهی برخوردار بود و به‌رغم توانایی بالایش در تحلیل مسائل، نتوانست مناسبات و روابط قدرت و جامعه را به خوبی درک کند ژبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری کارتر، بود. وی که افکار و اندیشه‌هایش در میان صاحب‌نظران سیاسی در جامعه آمریکا همواره با استقبال روبه‌رو می‌شد، در مقطع منتهی به انقلاب اسلامی از جایگاه رسمی مهمی در دولت آمریکا برخوردار بود. درواقع مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور در آمریکا سهم مهمی در سیاست‌گذاری دولت این کشور در قبال جهان خارج و دولت‌های دیگر دارد. همین جایگاه ما را بر آن می‌دارد که دیدگاه‌های این چهره کم‌نظیر محافل سیاسی آمریکا را درباره ایران دوره انقلاب اسلامی مرور کنیم. #شرح_عکس #برژینسکی در حال شطرنج‌بازی با مناخم بگین، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی، در کمپ دیوید (سال 1978م ) برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=19558

✳️ اجتماعات انقلابی به روایت اسناد سفارت آمریکا؛ چرا اعتراض‌های دهه 1350 به ثمر نشست؟ #مقاله #چکیده اجتماعات گسترده سیاسی مخالفان حکومت پهلوی، مهم‎‌ترین گام عملی در جلوه‌گر شدن شعله‌های آتش انقلاب اسلامی بود. برخی معتقدند که حکومت پهلوی، در برابر تظاهرات مردمی از سیاست مماشات‌طلبانه استفاده کرد؛ زیرا شاه تمایلی به کشتار مردمی نداشت، اما برپایه اسناد به‌جامانده، محمدرضا پهلوی و نهادهای حکومتی تمام تلاش خود را برای متوقف ساختن مردم به‌کار بردند و در مواردی به کشتارهای وسیع نیز دست زدند، بااین‌حال ازآنجاکه اجتماعات مردمی حکومت را با بحران سیاسی مواجه ساخته بود، رژیم عملا نتوانست اقدامی انجام دهد. #شرح_عکس نمایی از راه‌پیمایی بزرگ تاسوعای 1357 به سوی میدان آزادی برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=19566 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ اسرائیل و انقلاب اسلامی ایران؛ سناریوهای سه‌گانه برای مهار انقلاب اسلامی #مقاله #چکیده پیروزی انقلاب اسلامی و تحقق آرمان‌های تاریخی شیعی آن، برای اسرائیلی‌ها به معنای بر باد رفتن تلاش‌های اسرائیل برای تحقق اهداف و آرمان‌های نژادپرستانه و دروغین این رژیم و کم‌فروغ شدن ستاره بخت اسرائیلی‌ها در خاورمیانه بود؛ چراکه پیروزی شیعیان انقلابی در ایران به معنای پایان یافتن حضور اسرائیل به‌مثابه یک رژیم ساختگی و غاصب در ایران بود. به همین دلیل نیز سران تل‌آویو با اجرای سناریوهای مختلف که ماهیتی خصمانه داشت، سعی کردند به شیوه‌های مختلف، نیروهای انقلابی را به زانو درآورند و مسیر انقلاب را به سمت‌وسوی شکست سوق دهند، اما سرانجام مقاومت مردم انقلابی ایران و رهنمودهای تاریخی امام خمینی مانع از تحقق اهداف شوم آنها در ایران شد. #شرح_عکس دیدار هرمز قریب (رئیس تشریفات وزارت دربار) با موشه دایان و همسرش هنگام سفر به ایران برای مطالعه متن کامل این یادداشت بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=19568 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ به همت #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛  همایش «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» برگزار می‌شود به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، این پژوهشکده در نظر دارد با توجه به تقارن 3 اسفند 1399 با صدسالگی کودتای سیاه در ایران، همایش «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» را به شکل مجازی برگزار کند. دکتر رضا قریبی، دبیر اجرایی همایش، در گفت‌وگو با روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، اظهار داشت: از آنجا که امسال صد سال است که از عملیات کودتای 3 اسفند 1299 می‌گذرد، لازم است ضمن بررسی عمیق زمینه‌ها و عوامل شکل‌گیری این کودتا، به پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت این رویداد نیز نظر انداخته شود؛ ازهمین‎رو پژوهشکده تاریخ معاصر در نظر دارد به مناسبت صدسالگی کودتای سیاه، همایش دوروزه «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» را برگزار کند. وی افزود: این همایش با توجه به اپیدمی کرونا، به صورت مجازی در روز 3 اسفند 1399، از ساعت 14 تا 18 و 4 اسفند از ساعت 9 تا 13 برگزار می‌شود. در این همایش جمعی از صاحب‌نظران حوزه تاریخ معاصر به واکاوی نقش استعمار انگلیس، کانون‌های صهیونیستی و عوامل نفوذی آنها در کودتای 3 اسفند 1299 و زمینه‌چینی و آماده‌سازی برای روی کار آمدن سلسله پهلوی به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند. قریبی در ادامه افزود: در این همایش علمی، شخصیت‌های علمی بنام حوزه تاریخ معاصر، از جمله #عبدالله_شهبازی ، دکتر #موسی_نجفی ، دکتر #موسی_حقانی ، #خسرو _معتضد ، دکتر منوچهر محمدی، دکتر مجید تفرشی، دکتر محمدحسن رجبی، علی‌اکبر رنجبر کرمانی، عباس سلیمی نمین و... سخنرانی خواهند کرد. قریبی با اشاره به اهمیت این رویداد در تحولات بعدی تاریخ معاصر ایران، از ضرورت برگزاری چنین همایش‌هایی سخن گفت و ضمن اشاره به اوضاع یکصد سال پیش ایران اظهار داشت: در آن اوضاع و بعد از ملغی شدن قرارداد 1919، درحالی‌که دلسوزان ایران برای احیا و اعاده مشروطیت به منظور نجات ایران از سلطه انگلستان تلاش می‌کردند، عملیات کودتا با سردمداری قزاقی گمنام و روزنامه‌‌نگاری شهره به وابستگی به انگلستان آغاز شد و در 3 اسفند 1299، تهران به تصرف کودتاچیان انگلیسی درآمد. وی افزود: سیاست استعماری بریتانیا با نقش‌آفرینی جناح صهیونیستی حاکمیت انگلیس با صحنه‌گردانی حکومت هند بریتانیا، وزارت دریاداری،‌ وزارت جنگ و بانک شاهنشاهی در این برهه به دنبال روی کار آوردن حکومتی وابسته با کودتای نظامی بود. برای آماده شدن زمینه این کودتا، مهره‌های داخلی این قدرت ازجمله سر اردشیر جی، کمیته آهن و منورالفکرانی که تز «دیکتاتوری منوّر» را مطرح می‌کردند به میدان آمدند و با تجهیز قوای قزاق در قزوین و کمک‌های بانک شاهنشاهی انگلیس در ایران، این سناریو کلید خورد. علاقه‌مندان برای استفاده از این همایش می‌توانند در زمان یادشده به نشانی الکتریکی  www.iichs.ir/webinar.aspx  مراجعه کنند. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ کودتای ملی یا انگلیسی 1-بررسی و تحلیل سیاست های استعماری انگلستان، حکومت هند بریتانیا و بانک شاهنشاهی در کودتای سوم اسفند 1299 2-تکاپوهای عوامل داخلی کانون های صهیونستی در کودتای سیاه رضاخانی 3-نقش آفرینی منورالفکران ایرانی در ترویج تز دیکتاتوری منور به همت پژوهشکده تاریخ معاصر؛ همایش «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» برگزار می‌شود زمان برگزاری: یکشنبه سوم اسفند 99 ساعت شروع: 14 تا 18 دوشنبه :4 اسفند از ساعت 9 تا 13 دکتر موسی حقانی: دبیر علمی همایش پخش زنده و مستقیم از وب سایت پژوهشکده تاریخ معاصر www.iichs.ir/webinar.aspx

✳️ پهلوی ها جلد اول: #رضاشاه سرآغاز تاریخ‌نگاری بدون تکیه بر منابع، مدارک و اسناد معتبر به حوزة داستانسرایی و قصه‌گویی نزدیک خواهد شد. و با فاصله گرفتن از واقعیت و کنار نهادن اندیشه در توهم تئوریهای گوناگون سرگردان خواهد ماند. چه، خمیرمایه داستانسرایی و قصه‌پردازی، خیال‌انگیزی است اما تاریخ‌نگاری و بررسی تاریخ اجتماعی و تاریخ سیاسی ارتباط و امتزاج انکارناپذیری با فلسفه اجتماعی و نیز فلسفه سیاسی دارد. اگرچه ادبیات و تاریخ را از زیرمجموعه‌های علوم انسانی و اجتماعی دانسته‌اند اما فاصله آنها را باید از خیال تا واقعیت دانست. به همان نسبت که با کلید منطق و تفکرِ فلسفی عاری از احساس شاعرانه نمی‌توان رابطه چندان روشنی با فضای خیال‌انگیز قصه‌ها و افسانه‌ها برقرار کرد، نگرش احساسی تهی از تفکر منطقی نیز چراغی در مسیر تاریخ بر نخواهد کرد. تاریخ‌نگاری معاصر ایران اگرچه گامهای مؤثری به سوی شیوه‌های علمی برداشته است اما تا رسیدن به منزلگاههای مطلوب راه بس درازی در پیش دارد. آنچه به عنوان تاریخ‌نگاری معاصر ایران می‌شناسیم جز معدودی منابع ارزشمند مابقی رونویسی از روی یکدیگر است. در این رهگذر مؤلفان و پژوهشگران گاه حتی به ذکر نام مآخذ نیز نمی‌پردازند و برای نمونه در یک اثر پانزده شانزده جلدی به تعداد جلدها ارجاع کامل وجود ندارد و نویسنده یا محقق به خود اجازه می‌دهد چندین صفحه را بدون ذکر مأخذ عیناً از خاطرات و تألیفات دیگران اقتباس کند. عده‌ای خود را از قید این چند ارجاع دست و پا شکسته و ذکر منابعی اندک پاک رهانیده‌اند و با این توجیه که آوردن منابع و مآخذِ پی در پی کسالت‌آور و ملال‌انگیز است برای ایجاد تحول در تاریخ‌نگاری و فراهم آوردن تنوع برای خوانندگان مطالب تاریخی یکسره به رمان تاریخی روی آورده‌اند و نوعی سبک جدید ابداع کرده‌اند. مطرح کردن داستانهای عشقی و اغراق در بیان وقایع و حوادث و مضاعف نمودن بعضی جنبه‌های مبهم برای اسرارآمیز جلوه دادن آنها و ارائه تصاویر ساختگی و خیالی و ماجراجویانه و ... از تمهیداتی است که این نویسندگان برای به دست آوردن مخاطبان بیشتر به کار می‌برند و این شیوه‌ها خالی از فایده نیز نبوده است چرا که گاه آثار ایشان به چندین چاپ رسیده است. توفیق این گروه نه به دلیل ارائه نثری ادیبانه و نه به دلیل عرضة پژوهشی محققانه است؛ تنها هنر ایشان در کنار هم آوردن مطالب اینجا و آنجا و مثلاً توصیف شمایل ملکه‌ای غمگین است و نهایتاً نقب زدن از یک رویداد سطحی و کم اهمیتِ تاریخی به قصه‌های هزار و یک شب. روشن است که بوریاباف را به کارگاه حریر نبرند اما چشم که می‌گشاییم انبوه کوششها، تألیفها، تحقیقها و آثار تاریخی است و ما این گونه در تاریخ‌نگاری فقیر. اولین وظیفه مورخ تکیه بر اسناد و مدارک اصیل است و بازشناختن اسناد تحریف نشده و مدارک سره از ناسره برای دراختیار داشتن مواد تاریخ و مصالح تاریخ‌نگاری. تحقیق زمانی آغاز می‌شود که مورخ با بینش و آگاهی تاریخی مهمترین وقایع اجتماعی را همراه با اسناد در توالی منطقی آنها تحلیل و تفسیر کند و با ترکیب معانی جریان روشنی از گذشته ارائه دهد. انکار نمی‌کنیم که تحلیل و تفسیر جریانهای تاریخی همواره رنگی از نگاه محققان و مورخان را بازمی‌تاباند و بازنمایی حوادث و جریانهای اجتماعی و تاریخی کاملاً منطبق بر واقعیت آن اتفاقها و جریانها نخواهد بود. اگرچه این مهم از نگاه خوانندگان و منتقدان حرفه‌ای تاریخ مصون نخواهد ماند اما توجه به اصل نسبیت، ما را از مطلق‌نگری در بررسی و نقد آثار تاریخی برحذر خواهد داشت. برای مطالعه ادامه متن بر روی این لینک کلیک کنید! https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir