eitaa logo
پژوهشکده تاریخ معاصر
2.5هزار دنبال‌کننده
1.8هزار عکس
109 ویدیو
4 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
✳️ محتوای آخرین مذاکرات شاه و امرای ارتش پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ بعد از فرار از ایران مدتی را در بود. در آنجا مذاکراتی را با برخی از امرای ارتش به صورت تلفنی داشت. اشرف پهلوی آخرین مذاکرات شاه و امرای ارتش را چنین روایت کرده است: «اعلیحضرت قبل از رفتن تمام امرای ارتش را خواسته بودند و به آنها گفته بودند پشتیبانی صددرصد بدهید به و اگر بختیار نتوانست کاری بکند و لازم شد کودتا کنید».[1] محمدرضا پهلوی در حال ترک ایران (فرودگاه مهرآباد تهران؛ صبح‌گاه 26 دی‌ماه 1357) پی‌نوشت: [1] . برنامه تاریخ شفاهی، مصاحبه با اشرف پهلوی، بنیاد مطالعات تاریخ ایران، 1982، ص 66. https://eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH
✳️ نگاهی به ماهیت دادگاه‌های نظامی در دوره پهلوی؛ دادرسی‌های فراقانونی دوره پهلوی دولت‌های مطلقه به منظور انباشت بیشتر قدرت، نظام اداری و بوروکراسی را به طور کامل در اختیار می‌گیرند و مانع از استقلال آن می‌شوند. یکی از ویژگی‌های اصلی نظام‌های سیاسی مطلقه، وابسته بودن نظام اداری به شخص حاکم است. نظام سیاسی دوره نیز نوعی دولت مطلقه مدرن به‌شمار می‌آمد که بوروکراسی اداری و نهاد قضائی را نیز در اختیار خود ‌گرفت. ماهیت و کارکرد قوه قضائیه در دوره محمدرضا پهلوی، به او وابسته بود؛ به طوری که محکمه‌های نظامی به نهادی برای رسیدگی به جرایم سیاسی و حتی عادی بدل شد. فرایند محاکمه گروه‌هایی چون حزب توده در بهمن 1327ش و افرادی چون و پس از می‌تواند نمونه‌های مناسبی در جهت تبیین وابستگی دستگاه اجرای عدالت، به تصمیمات شاه از یک‌سو و فرمایشی و غیرقانونی بودن نحوه رسیدگی به جرایم سیاسی در دادگاه‌های نظامی از سوی دیگر باشد. محاکمه سیدمجتبی ، رهبر جمعیت ، و سه تن از یاران وی در دادگاه نظامی (دی 1334) شماره آرشیو: 3979-۴ع متن کامل را در این لینک بخوانید! @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ کانالیزه شدن شاه به‌وسیله ساواک؛ چشم و گوش کر و کور شاه واقعیت آن است که تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) گامی در مسیر تحکیم و تقویت پایه‌های امنیت ملی و استقلال سیاسی کشور نبود؛ به عبارت دیگر این سازمان شباهت بسیاری به نظام پلیسی ـ امنیتی شهربانی دوره رضاشاه داشت که صرفا در جهت تقویت پایه‌های نظام استبدادی او فعالیت می‌کرد. درواقع، ساواک به عنوان یک نهاد کنترل‌کننده و ناظر تحت اختیار و فرمان محمدرضا پهلوی بود که کشور را زیر پوشش شبکه جاسوسان و سخن‌چینان خود گرفته بود و رفته‌رفته تارهای عنکبوتی خود را بر زندگی ایرانی‌ها گسترده‌تر می‌تنید. این امر زمانی قوت گرفت که محمدرضا پهلوی اختیارات و وظایف گسترده‌ای به این نهاد واگذار کرد و زمینه‌های نفوذ اعضای آن ــ به عنوان چشم و گوش شاه ــ در تمامی سازمان‌های دولتی و مراکز غیردولتی فراهم گردید. در حال دادن نشان به یک مقام در دوره ریاست بر ساواک، روش‌های در این سازمان تنوع پیدا کرد شماره آرشیو: 829-288م متن کامل را اینجا بخوانید! itaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ رویکرد نیروهای انقلابی در برابر کابینه نظامی ارتشبد ازهاری؛ چرایی سقوط دولت 55روزه تشدید فشارها، اعتراض‌ها، راه‌پیمایی‌‌ها و اعتصابات سرانجام نه‌تنها کابینه نظامی ارتشبد را در سراشیبی سقوط قرار داد، بلکه وی را دچار سکته قلبی کرد و در بستر بیماری قرار داد. این گونه بود که دفتر عمر کوتاه کابینه نظامی، که نخست‌‌وزیر آن رئیس ستاد بزرگ‌ارتشتاران و از امرای بلندپایه‌ ارتش بود، پس از 55 روز بسته شد. ارتشبد رئیس ستاد ارتش در دفتر کار خود شماره آرشیو: 417-۴۶۱-الف متن کامل را در این لینک بخوانید! @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ نگاه اصحاب جراید به حکومت رضاشاه؛ زمان واقعی اشغال ایران «در جراید پس از اشغال کشور از سوی متفقین آمده: اشخاصی که فکر می‌کنند ایران در 3 شهریور 1320 اشغال شده کاملا اشتباه می‌کنند؛ در واقع ایران در 3 حوت 1299 اشغال شد. در کجای دنیا سابقه داشته که رئیس نظمیه اول آدم‌کش و طبیبِ آن اول جانی و شاهِ آن اول طماع و رئیس مجلس آن اول قانون‌شکن باشد؟!»1 (رئیس نظمیه تهران) به اتفاق رؤسای ادارات شهربانی (سال 1302ش) پی نوشت: 1. مرد آزاد، سال اول، ش 7 (1322)، ص ۱ ‼️ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
هدف انگلیس از کودتای 3 اسفند 1299 ؛ ایران سپر بلای پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ انگلیسی‌ها بسیار پیش از صعود به سلطنت، در طبقات بسیار بالای ایران نفوذ عمیق داشتند. روس‌ها قبل از انقلاب کمونیستی به وسیله نیروی قزاق نفوذ خود را اعمال می‌کردند و پس از کمونیست شدن، راه نفوذ پنهانی و حزبی را پیش گرفتند. انقلاب بلشویکی در روسیه و مشغول شدن روس‌ها به مسائل داخلی خود بهترین موقعیت را برای انگلیسی‌ها فراهم آورد تا یک حکومت مقتدر نظامی در ایران برقرار کنند. بدین ترتیب، ایران سپر بلای هندوستان شد تا منافع استراتژیک انگلستان محفوظ بماند. رضاخان این رل را برای انگلیس بازی کرد. در حال عبور از تنگه اسدآباد در یک روز برفی (سال 1921) شماره آرشیو: 564-8ع حسین فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران، اطلاعات، 1374، ص 287. ‼️ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ ادعای رضاخان را روزگار تکذیب کرد با اعتراف به اینکه انگلیسی‌ها حمایت‌های بی‌دریغی از کردند، در محضر کسانی مانند تقی‌زاده، دولت‌آبادی، ، مستوفی‌الممالک و مشیرالدوله اظهار کرد: «مرا انگلیسی‌ها آوردند، ولی ندانستند با چه کسی سروکار دارند». این گفته را دکتر مصدق تأیید و بیان کرده است که آن‌وقت نمی‌شد در این باب حرف زد، ولی روزگار آن را تکذیب کرد و معلوم شد همان کسی که او را آورد، چون دیگر مفید نبود، او را برد.* عوامل کودتای 3 اسفند 1299 شماره آرشیو: 131013-275م * محمود طلوعی، مصدق در پیشگاه تاریخ، تهران، نشر علمی، 1397، صص 44-45. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ نگاهی به نقش خواهر شاه در کودتای 28 مرداد 1332؛ چگونگی مبارزه با چهره مرموز سیاست در دوره حاکمیت محمدرضا پهلوی بود. تبعید اشرف توسط مصدق کارساز نبود و اگرچه مصدق تلاش کرد دست او را از مداخله در امور سیاسی کشور کوتاه کند، اما زمینه رابطه وی با فرماندهان انگلیسی و آمریکایی در جهت فعالیت علیه دولت مصدق فراهم شد. اشرف پهلوی، با همکاری مقام‌های اروپایی و با استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده تلاش کرد تا از طریق تحریک و تشویق برادرش، شاه، و با هماهنگی با قوام‌السلطنه، تغییراتی در ایران ایجاد کند که به سرنگونی دولت مصدق و نصب قوام‌السلطنه به نخست‌وزیری منجر شود، اما هنگامی که این سیاست شکست خورد، دامنه فعالیت اشرف به کنشگری پنهان و البته مهم در کودتا گسترش یافت. عمده فعالیت اشرف در سقوط دولت مصدق معطوف به پشتیبانی روانی از محمدرضا پهلوی بود. شاه به حمایت روانی نیاز داشت؛ به همین منظور سیا در پاریس دست به دامان اشرف پهلوی شد تا او را به حمایت انگلیس و آمریکا دلگرم کند. اشرف با اطمینان دادن به شاه مبنی بر حمایت کامل انگلیس و آمریکا و هماهنگی نیروهای کودتا، کنشگری فعالی در سقوط دولت مصدق داشت. ،‌ اشرف پهلوی و سرلشکر مهدیقلی علوی مقدم از عوامل اصلی کودتا شماره آرشیو: 69-554-الف متن کامل را اینجا بخوانید! ‼️ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ اعدام‌هایی که به دستور محمدرضا پهلوی انجام شد پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛  در 15 خرداد 1351 گزارش می‌دهد:   دکتر در یک جلسه خصوصی اظهار داشته: آبروی ایرانی با کارهای دستگاه رفته و من خجالت می‌کشم که بگویم ایرانی هستم. اعدام‌هایی که در دو سه ماه گذشته انجام گرفته مستقیما دستور خود اعلیحضرت بوده است.* احسان نراقی و سیدحسین نصر در حال گفت و گو   * رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک (احسان نراقی)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ‌1394، ص 344. ما را در  فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ معتقد بود هیچ کس عقلش نمی‌رسد پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛  در بخشی از مصاحبه‌ ، وزیر اقتصاد و رئیس دانشگاه تهران در دوره پهلوی، با مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایران معاصر در توصیف واپسین سال‌های سلطنت پهلوی آمده است: شاه حرف گوش نمی‌کرد. درآمد نفت باعث این شده بود. شاه معتقد بود هیچ کس عقلش نمی‌رسد. می‌گفت: چه کسی این درآمد نفت را ایجاد کرده؟ من آورده‌ام و خب حرف بی‌ربطی بود. پس شیخ کویت هم باید این حرف را می‌زد. رئیس‌جمهور ونزوئلا هم باید می‌گفت. این معنی ندارد. این حرف یعنی چه که من بودم که این کار را کرده بودم.1   محمدرضا پهلوی و علینقی عالیخانی (سال 1344) شماره آرشیو: 123741-275م     منبع 1. علینقی عالیخانی، اقتصاد و امنیت: گفت‌وگو با علینقی عالیخانی، به کوشش حسین دهباشی،‌ سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی، ص 575. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ تغییر دولت‌ها در دوره پهلوی؛ دستکاری کوچک در قالب سیستم قبلی پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ در مردادماه 1356، محمدرضا پهلوی، که با نارضایتی روزافزون عمومی و مشکلات فراوان اقتصادی روبه‌رو بود، امیرعباس هویدا ــ نخست‌وزیر دوازده سال گذشته ــ را برکنار کرد و جمشید آموزگار، تکنوکرات ۵۱ ساله تحصیل‌کرده آمریکا، را به نخست‌وزیری گمارد. شاه با این کار در ظاهر می‌خواست به مردم وعده تغییر اوضاع را دهد، اما همان‌طور که عبدالمجید مجیدی ــ رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران در سال‌های 1351-۱۳۵۶ ــ گفته است: «آموزگار سیزده سال وزیر کابینه هویدا بود. بعدا هم یک کابینه‌ای درست کرد که 50 درصد آن اعضای کابینه هویدا بودند. تغییر نبود که، دستکاری کوچکی بود در قالب همان سیستم قبلی».[1] یک سالی نگذشت که کنار رفت، مُرد و دولت مستعجل شد مراسم سلام نوروزی در ، با حضور امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر، و جمشید آموزگار، وزیر دارایی شماره آرشیو: 753-11ع پی‌نوشت: [1]. ، خاطرات ، تهران، گام نو، 1381، ص 167. ✅ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️پشت صحنه ملاقات وزرا با ؛ تکنیک‌هایی که هر وزیری می‌‎بایست فرا می‌گرفت پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ «او (شاه) در سال‌های آخر به طرز وحشتناکی از واقعیت‌ها دور شده بود و هیچ کس جرئت نمی‌کرد با ذکر حقایق، خشم او را برانگیزد و فقط چیزهایی را می‌شنید که مایل بود بشنود. هویدا نیز در هنر پرده‌پوشی استاد مسلم به‌شمار می‌رفت. او با تهدید زیردستاتش به اینکه آنها را مجبور خواهد کرد ادعاهای خود را در حضور شاه تکرار کنند، آنها را وادار به سکوت می‌کرد. آنهایی که مایل بودند شغل خود را نگاه دارند چاره‌ای جز تسلیم نداشتند. به‌زودی وزیران و مقامات بلندپایه دولت تکنیک کار را یاد گرفتند که چگونه مطلبی را پیش شاه بازگو کنند و اگر شاه با آن موافق نبود جای عقب‌نشینی داشته باشند. گاهی شخصیت‌های باجرئت و استثنایی ذره‌ای از حقایق را می‌گفتند، اما این اشخاص کمیاب و در سال‌های پایانی نایاب بودند.»[1] امیر عباس ، نخست‌وزیر، در مراسم معرفی ، وزیر جدید آموزش و پرورش، به محمدرضا پهلوی شماره آرشیو: 2474-11ع پی‌نوشت‌ها: [1]. ، گفتگوهای من با شاه: خاطرات محرمانه امر اسدالله علم، ترجمه گروه مترجمان انتشارات طرح نو، ج 2، تهران، طرح نو، 1371، ص 28. ✅ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug