‍ ✳️ اعتراف ساواک به دموکراسی نمایشی شاه! پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ مهرماه 1351 گزارش‌های بسیار مأیوس‌کننده‌ای از بحران داخلی حاکم بر رهبری و مدیریت حزب مردم ارائه و هشدار داده می‌شد که هرگاه دراین‌باره چاره‌ای جدی اندیشیده نشود، در آینده نزدیک دیگر امیدی به بقا و تداوم حیات حزب اقلیت مردم نخواهد بود. مدت کوتاهی قبل از آن، شاه که از انتقادات علینقی کنی، دبیر کل حزب مردم، از حزب ایران نوین به‌شدت عصبانی شده بود، در یک اقدام همایونی!! دستور برکناری او را از دبیر کلی حزب اقلیت مردم صادر کرده بود! در 23 آبان 1351 ساواک گزارشی درباره وضعیت حزب مردم ارائه داد که به خوبی نشان‌دهنده ماهیت احزاب و فرمایشی بودن نقش آنها در آن برهه از تاریخ ایران است: «احتراما با اشعار اینکه پس از انقلاب شاه و مردم پیوسته سیستم کشور بر دو حزب ایران نوین و مردم متکی و در طول این مدت به طور نسبی حزب مردم با عهده‌داری رُل اقلیت و انتقاد از دولت و سازمان‌های کشوری به نحو مطلوبی نقش خود را ایفا کرد که این امر در جامعه کنونی و نیز از نظر بین‌المللی دارای حسن اثر بوده و رژیم ایران را به عنوان سیستم دموکراسی و دارای احزاب متعدد تلقی نمود، متأسفانه در شش ماه اخیر با کناره‌گیری علی‌نقی کنی، دبیرکل حزب، و چنددستگی و اختلاف در سطوح مختلف و نیز کناره‌گیری پاره‌ای از اعضای مؤثر کمیته‌های شهرستان حزب مردم را از حالت جدی خود خارج و در حال حاضر فقط نامی از اقلیت را دارد. با عرض اینکه در اجلاسیه جدید مجلس صرف‌ نظر از طرح و تصویب مسائل عادی، موضوع برنامه عمرانی پنجم و مسئله بودجه مطرح خواهد شد بجا خواهد بود از نظر حفظ ظاهر هم که شده، یک اقلیت متشکل در این زمینه انتقادات و راهنمای‌‌های لازم را به عمل آورد. لکن با وضع و ترکیب این حزب و تشتتی که در ارکان آن حاکم و از یک دبیرکل وارد و مقتدر نیز برخوردار نمی‌باشد بعید به نظر می‌رسد حزب مذکور بتواند به نحو مطلوب ایفاگر این نقش مهم و اساسی باشد. بدیهی است این تزلزل حزبی اثرات منفی چه در داخل و چه خارج به‌وجود آورده و چنین تعبیر خواهد شد که رژیم ایران به سوی سیستم یک‌حزبی گام برمی‌دارد. بجا خواهد بود از هم اکنون که فرصت کافی در اختیار است، در این زمینه اقدامات لازم از جانب مسئولین امر به عمل آید. مراتب استحضارا از عرض می‌گذرد».[1]   #شرح_عکس #علینقی_کنی دبیرکل حزب مردم شماره آرشیو: 3325-۵ع پی‌نوشت:   [1] . مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، پرونده حزب مردم. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ تازه‌ترین کتاب‌های پژوهشکده تاریخ معاصر در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه می‌شود به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ پژوهشکده تاریخ معاصر با بیش از 120 عنوان کتاب، که تازه‌ترین کتاب‌های منتشرشده را هم در برمی‌گیرد، در سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، که از 20 تا 30 اردیبهشت‌ماه 1402 در مصلای بزرگ امام خمینی(ره) برگزار می‌شود، حضور خواهد داشت. کتاب‌های «سرمایه‌داران بهائی در عصر پهلوی»، «ماه عسل رژیم پهلوی و بهائیان پس از کودتای 28 مرداد»، «هویدا، بی‌نقاب، بی‌روتوش»، کتاب پنج‌جلدی «گزیده ادبیات مقاومت علمای شیعه در پنج قرن اخیر»، «تشکیل دولت پهلوی اول و تأثیر آن در فروپاشی نظام ایلی»، «قیام عشایر عرب و خوزستان» و... از جمله کتاب‌هایی است که توسط پژوهشکده تاریخ معاصر در نمایشگاه ارائه شده است. بدین‌وسیله مقدم همه اندیشمندان، صاحب‌نظران، پژوهشگران و علاقه‌مندان را برای بازدید از غرفه پژوهشگاه (شبستان اصلی، درب 13، راهروی 22، غرفه 22) گرامی می‌داریم. گفتنی است علاقه‌مندان علاوه بر حضور در محل نمایشگاه (ساعت 10 تا 20 ) می‌توانند از طریق وبگاه ketab.ir به‌صورت مجازی کتاب‌های پژوهشکده را تهیه فرمایند. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ نگاهی به حزب ایران نوین؛ پشت پرده جابه‌هایی‌های حزب اکثریت #مقاله #چکیده رقابت‌های سیاسی داخلی، بهره‌گیری از جایگاه سیاسی و منافع مالی مهم‌ترین ویژگی‌های درونی #حزب_ایران_نوین بود که به در مدت‌زمان اندکی زمینه‌های بروز نوعی جنگ قدرت در میان سران حزب را فراهم کرد. این وابستگی و انتصاب جایگزین شایستگی و انتخاب گردید بنا بر مستندات تاریخی، بسیاری از اعضای حزب علاقه‌ای به حزب نداشتند و به‌رغم برخورداری از امکانات مالی و مدیریتی، بیشتر به دلیل دستیابی به مناصب و مشاغل اداری عضویت در آن را پذیرفته بودند. مجموعه این عوامل به‌تدریج سبب بروز فساد و نارضایتی گسترده در حزب گردید و سرانجام حزب ایران نوین در اسفند ۱۳۵۳ش در پی تأسیس حزب رستاخیز، منحل و در این حزب ادغام شد. متن کامل مقاله را در این لینک بخوانید! eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ بررسی دلایل عدم مشروعیت پهلوی اول؛ چرا مردم از «ناجی خود»! حمایت نکردند؟ #مقاله #چکیده پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ #رضاشاه در سال 1320 و توسط متفقین از قدرت برکنار شد. علت برکناری او از قدرت، سرپیچی از دستورات متفقین بود. متفقین مدعی بودند رضاشاه با عوامل جاسوسی آلمان در ارتباط است؛ ادعایی که رضاشاه همواره آن را نفی می‌کرد. البته برکناری رضاشاه توسط متفقین، موضوعی دور از ذهن نبود؛ زیرا او توسط متفقین روی کار آمده بود و مردم در به قدرت رسیدن او نقشی نداشتند. با این حال آنچه برای بسیاری جای سؤال است این است که چرا به‌رغم ادعاهای مبنی بر اقدامات سازنده رضاشاه، در آن زمان هیچ گروهی به کمک او نشتافت؟ به عبارتی بسیاری معتقدند رضاشاه ناجی کشور بعد از دوران مشروطه بود. اگر این فرضیه درست است چرا مردم از ناجی خود حمایت نکردند؟ پاسخ این سؤال موضوعی است که در این نوشته به آن پرداخته شده است. متن کامل مقاله را در این لینک بخوانید! متن کامل مقاله را در این لینک بخوانید! eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ مبارزات روحانیون در خارج از کشور؛ پیام‌آوران انقلاب در آن سوی مرزها #مقاله #چکیده روحانیون با مبارزات خود در خارج از مرزها توانستند یک شبکه مبارزاتی گسترده را تشکیل دهند. این شبکه نقش مهمی در ایجاد ارتباط میان افراد و گروه‌های مبارز داشت. به نوعی می‌توان این شبکه را رابط میان مبارزان داخلی و خارجی دانست؛ رابطی که با پیوند افراد و گروه‌های مختلف با یکدیگر باعث گسترده شدن کانون‌های مبارزاتی شد و از این طریق نیروهای سرکوبگر امنیتی را در شناسایی آنان با مشکل مواجه ساخت. #شرح_عکس #شهید_آِیت_الله_بهشتی  در حال سخنرانی در مرکز اسلامی هامبورگ آلمان متن کامل مقاله را در این لینک بخوانید! eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ سوءاستفاده اقتصادی و معافیت‌‌های گمرکی خاندان پهلوی؛ گستره فرار مالیاتی و معافیت گمرکی والاحضرت‌ها #مقاله #چکیده سوءاستفاده‌‌های اقتصادی خاندان پهلوی منحصر به مؤسسات مالی، بانکی، صنعتی و تجاری نبود، بلکه این خاندان راه‌‌های فرار از پرداخت مالیات و حقوق و عوارض گمرکی و رشوه‌‌خواری و رانت‌‌خواری را تحت پوشش بنیادهای خیریه، ازجمله بنیاد پهلوی، و مهم‌تر از همه به پشتوانه قانون و تصویب‌‌نامه‌‌های هیئت وزیران انجام می‌‌دادند تا فعالیت خود را رسمی و قانونی جلوه دهند. هرجا نشانی از ثروت و دارایی در کشور بود، حتما یکی از اعضای خانواده سلطنتی یا عوامل آنان حضور داشتند. گسترش فساد در ابعاد گوناگون در بین دستگاه حاکمیت امیدی برای اصلاح آن باقی نگذارد و سرانجام با خشم انقلابی مردم طومار عمر سلطنت پهلوی آن درهم‌پیچیده شد و به یک‌عمر فساد و رانت‌‌خواری پایان داد. #شرح_عکس ملاقات دبیران سازمان زنان با #اشرف_پهلوی در کاخ سعدآباد شماره آرشیو: 299-۱۱۲ز متن کامل مقاله را در این لینک بخوانید! eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ آنچه شاه می‌خواهد! پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ #عبدالمجید_مجیدی در خاطرات خود به غفلت از اجرای درست قانون اساسی اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که مسئول جناح پیشرو در حزب رستاخیز بودم با دوستانم طرحی با عنوان دیدگاه‌های شش‌گانه جناح پیشرو تهیه و آن را در تیرماه 1356 اعلام کردیم. مطابق با این طرح متذکر شدیم لازمه جامعه ایران آن روز، عملکرد صحیح قوای سه‌گانه بود. شاه از این مسئله ناراحت شدند و گفتند: منظورتان از این عملکرد قوای سه‌گانه چیست؟ گفتم روشن است که سه قوه مجریه، مقننه و قضا باید درست عمل کنند تا در نتیجه جامعه به طور صحیح اداره شود. شاه گفت: نخیر، مگر حزب رستاخیر وجود ندارد، مگر نمایندگان حزب رستاخیز و مسئولین حزب رستاخیز نمی‌توانند ناظر اجرائیات دولت باشند. آنها که خیلی زودتر می‌توانند نظرشان را به دولت بگویند تا اینکه مجلس یا نمایندگان مجلس... قانون اساسی آن چیزی است که ملت می‌خواهد و من می‌خواهم؛ یعنی که آن ورقه که در آن قانون اساسی نوشته شده آن‌قدر مهم نیست. واقعا که قصد و اراده ملت و شاه مهم است. خوب این گفتنش قشنگ است و فکرشان هم خیلی خوب است، ولی در عمل باید دید که ملت به چه طریق می‌تواند اظهار نظر بکند. وقتی که مجلسش ساختگی است، وقتی که حزبش در واقع حزب تحمیلی است، در واقع یعنی ملت فقط هیچ چیز و می‌ماند آنچه که شاه می‌خواهد».[1] #شرح_عکس #عبدالمجید_مجیدی در حال صحبت با #محمدرضا_پهلوی شماره آرشیو: 820-754و #منبع [1] . سیما دبیر آشتیانی، اکبر اعتماد، مصاحبه با عبدالمجید مجیدی، بی‌تا، بی‌نا، ص 23. eitaa.com/iichs_ir

✳️ محرومیت مضاعف زنان در دوره همایونی! پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ اکثر مردم ایران در دوره پهلوی از سواد محروم بودند. محمدرضا پهلوی از اوایل دهه 1340 با تبلیغات زیاد و با تأسیس «سپاه دانش» تلاش داشت تا نشان دهد که به سوی محو بی‌سوادی حرکت می‌کند، ولی این تلاش‌ها هرچند که اندکی از بی‌سوادی را تخفیف داد، ولی در سال 1357 باز اکثر مردم بی‌سواد بودند و فراتر از این، محرومیت مضاعفی نیز به زنان ایرانی تحمیل شده بود؛ به این معنا که نسبت بی‌سوادی در بین زنان بیشتر از مردان در آن دوره و حتی در روزهای پایانی عمر پهلوی بود؛ برای نمونه جهانشاهی، وزیر وقت فرهنگ، در روز 7 تیر 1343 طی سخنانی در جمع فرهنگیان گفته بود: در اثر کوشش‌هایی که در چند سال اخیر شده است مدارس زیادی به‌وجود آمده، ولی مطلبی را که باید به آن اشاره کرد این است که پیشرفت دختران به قدر پسران نبوده است و تعداد دخترانی که برای آنان امکان رفتن به مدرسه فراهم بوده است به اندازه پسران نبود.[1] گفتنی است این تبعیض در سال 1357 و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی نیز برقرار بود. در سال 1355 در جمعیت مردان 15 سال و بیشتر ایران حدود 5/ 9 میلیون نفر ثبت شده است که از این تعداد 5/ 4 میلیون یعنی حدود 9/ 47 درصد باسواد بوده‌اند. این شاخص بیانگر آن است که در سال 1355 بیش از نیمی از مردان 15 سال به بالا محروم از سواد بوده‌اند. در همین سال، جمعیت زنان برابر 2/ 9 میلیون نفر و تعداد باسوادان 2/ 2 میلیون نفر بوده است که نشان‌دهنده 24 درصد میزان باسوادی در این قشر می‌باشد. این آمار نشان‌دهنده ظلم و تبعیض مضاعفی است که به زنان نسبت به مردان در دوره پهلوی تحمیل می‌شد. #شرح_عکس مدارس در دوره محمدرضا پهلوی پی‌نوشت: [1] . روزنامه «اطلاعات»، 8 تیر 1343، صص 1 و 13. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ انتشار روزنامه با پولِ مردم ایران در اسرائیل! پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ روابط پهلوی و رژیم صهیونیستی امری نیست که گروهی بتوانند بر روی آن سرپوش بگذارند. سفر اخیر رضا پهلوی به سرزمین‌های اشغالی نیز ادامه همان ارادت و روابط حسنه‌ای است که در دوره پهلوی دوم وجود داشت. اسناد ساواک به‌خوبی مؤید این روابط است. در آن روزها از بودجه بیت‌المال، که بایستی صرف رفاه ملت ایران از جمله آموزش و پرورش و... می‌شد، هزینه برخی روزنامه‌ها از سوی حکومت پرداخت می‌شد؛ برای نمونه مئیر عزری، سفیر اسرائیل در ایران، طی نامه‌ای خطاب به تیمور بختیار، رئیس وقت ساواک، به تاریخ 14 بهمن 1338 می‌نویسد: حضرت اجل تیمسار سپهبد بختیار، رئیس محترم سازمان امنیت کشور ... روزنامه "ستاره شرق"[1] مدت چهار سال است که به مدیریت چاکر در اسرائیل برای استفاده هشتادهزار نفر ایرانیان و فارسی‌زبانان آن کشور منتشر می‌شود. چندی پیش در اثر کسر بودجه تصمیم به تعطیل آن گرفته البته از اینکه این جریده تنها وسیله‌ای بود که اخبار و ترقیات ایران را تحت رهبری شاهنشاه جوانبخت به اطلاع سایرین می‌رسانید ناچار قبل از اقدام به تعطیل آن کوشش شد توجه عده‌ای جلب گردد. تا اینکه خوشبختانه توجه آنان نیز به این مسئله جلب و در حدود پنج ماه قبل مقرر فرمودید ماهیانه مبلغی به عنوان کمک به هیئت تحریریه پرداخت گردد تا بتواند به حیات فرهنگی و خدمات اجتماعی روزنامه ادامه دهد. و چون تاکنون وجهی پرداخت نگردیده مستدعی است دستور فرمایند اوامر مربوطه در این مورد به موقع اجرا گذاشته شود.[2] #شرح_عکس #مئیر_عزری شماره آرشیو: ۱-۱۳۵ع پی‌نوشت: [1]. گفتنی است از جمله نشریاتی که در سال‌های حکومت محمدرضا پهلوی با رویکرد حمایت از رژیم صهیونیستی و ترغیب یهودیان ایران برای مهاجرت به فلسطین اشغالی منتشر می‌شد «ستاره شرق» بود. گرچه این نشریه ابتدا در اسرائیل منتشر می‌شد، اما بعدتر به‌خاطر انتشار در ایران معروف شد. [2] . بدون شرح به روایت اسناد ساواک، کتاب اول، ص 26. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug