📅 #برگی_از_تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۵۷
♨️ #استعفای دسته جمعی #نمایندگان مجلس #شورای_ملی و #مجلس_سنا و انحلال مجلسین
همزمان با پیروزی کامل مردم در خیابانها و تسلط آنان بر تمام سازمانهای دولتی و پادگانهای شهر و کلانتری ها، مجلسین شورای ملی و سنا نیز تسلیم شدند و پیوستگی خود را با نهضت اسلامی اعلام کردند.
#جواد_سعید عضو #شورای_سلطنت با اعلام همبستگی اکثریت قاطع نمایندگان مجلس شورای ملی، از عضویت در شورای سلطنت استعفا کرد. جواد سعید در نامه نوشت:
«اکثریت قاطع نمایندگان مجلس شورای ملی همبستگی خود را با انقلاب بزرگ ایران تحت رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی #خمینی اعلام می‌دارند و معتقدند که دولت آقای #بختیار باید تسلیم خواست ملت ایران گردد، در غیر اینصورت مجلس شورای ملی به وظایف قانونی خود در جهت خواست ملت ایران اقدام خواهد کرد. ضمناً به اطلاع می‌رساند که اینجانب استعفای خود را از عضویت شورای سلطنت به جانب وارسته ریاست شورا ارسال نموده‌ام.»
مجلس سنا نیز طی بیانیه‌ای انحلال خود را اعلام داشت. سناتورها به طور دسته‌جمعی با انتشار بیانیه‌ای از عضویت مجلس سنا استعفا کرده‌اند. متن بیانیه سناتورهای مجلس سنا بدین شرح است:
«نظر به پیروی و احترام به نهضت مقدس اسلامی و مقررات #قانون_اساسی، اکنون که قوانین مورد علاقه ملت ایران (انحلال #ساواک، محاکمه و کیفر متجاوزین به حقوق ملی) به تصویب سنا نیز رسیده است، #سناتورها از شغل خود مستعفی شده‌اند.»
همچنین امروز مطبوعات به نقل از دفتر مجلس سنا اعلام کردند: «استعفای سه تن از سناتورها، تا روز نوزدهم بهمن ماه به دفتر مجلس رسیده است. آنها عبارتند از : سناتورها جلالی نائینی، سیداسدالله موسوی، علی اکبر [ناخوانا] (اط 23/11 ص 3)
#قوه_مقننه در حکومت پهلوی دارای دو مجلس شورای ملی و مجلس سنا بود. مجلس شورای ملی از 1285 و مجلس سنا از 1328 تشکیل شد. مجلس شورای ملی بیست و چهار دوره و مجلس سنا هفت دوره داشت. البته بین چند دوره مجلس شورای ملی، بین مجلس سوم و چهارم، ( جنگ جهانی اول) بود که کشور نزدیک به شش سال مجلس نداشت. نمایندگان مجلس شورای ملی باید به طور مستقیم توسط مردم انتخاب می‌شدند. نمایندگان مجلس سنا که به آنها سناتور می‌گفتند، 60 نفر بودند که باید 30 نفر انتخاب می‌شدند و 30 نفر نیز منصوب شاه بودند. انتخاب هر دو مجلس همزمان انجام میشد. امام خمینی از ابتدای قیام خود مجلسین را غیرقانونی میدانستند. ایشان در 1357 به مناسبت‌های مختلف درباره مجلس سخنان و نوشته‌های داشتند که مفاد آنها غیرقانونی بودن مجلس و امر به استعفای نمایندگانی غیرقانونی بود. امام خمینی در این باره فرموده‌اند «مجلس، مجلس ملت نیست، مجلس #شاه است یا مجلس #آمریکا .... وکلای مجلسین که این خلاف‌ها را دیده و اعتراض نکرده‌اند علاوه بر اینکه منتخب ملت نبوده‌اند و به این دلیل رفتار آنها در مجلس جرم بوده است این سکوت آنان جرم دیگری است که باید محاکمه شوند ... به وکلای غیرقانونی مجلسین اخطار می‌شود که از رفتن به مجلسین احتراز کنند و در صورت تخلف مورد مواخذه ملت شریف قرار خواهند گرفت ... به نمایندگان محمدرضا #پهلوی که مجلسین را غصباً اشغال کرده‌اند اخطار کنید که #خانه_ملت را خالی کنند ... »
🇮🇷 @iranemoaser
♨️انتخابات در دهه آخر رژیم قاجاری
🔹انتخابات با #انقلاب_مشروطه و تشکیل #مجلس_شورای_ملی وارد ادبیات سیاسی ایران شد. از پیروزی جنبش مشروطه، تا پیروزی انقلاب اسلامی ، بیست و چهار دوره انتخابات مجلس شورای ملی برگزار شد. #مجلس_سنا بر اساس قانون اساسی مشروطیت، به همراه مجلس شورای ملی یکی از دو مجلس قانون‌گذاری ایران بود. با توجه به انتصابی بودن نیمی از نمایندگان سنا توسط شاه، عملاً اراده ملی در انتخاب نمایندگان این مجلس، مفهوم خود را از دست داد. #مجلس_مؤسسان ، مجمعی از نمایندگان ملت بود که از طریق انتخابات عمومی تشکیل میشد و مسئول تهیه قانون اساسی یا تغییر بعضی از اصول آن بود.
🔸مهم‌ترین نهاد مشروطیت، مجلس شورای ملی بود. نخستین مجلس شورای ملی در 1285 افتتاح شد. انتخابات مجلس اول مشکلاتی چون صنفی بودن انتخابات تهران، دو مرحله‌ای بودن انتخابات ولایات و ایالات و عدم تخصیص نماینده به اقلیت‌ها و ایلات را داشت. مطابق نظامنامه، انتخابات صنفی-طبقاتی بود و طبقات شش‌گانه شاهزادگان قاجاری، علما و طلاب، اعیان و اشراف، ملاکین، فلاحین و اصناف نمایندگان خود را برگزیدند.
🔹مشروطه‌خواهان در قانون انتخابات مجلس شورای ملی، زنان را از انتخاب شدن و انتخاب کردن محروم ساختند.
نظامنامه انحصار طبقاتی در دوره بعدی به تدریج اصلاح شد و راه را برای حضور بیشتر طبقات مختلف جامعه فراهم کرد.
مجالس اول و دوم به ترتیب با به توپ بستن مجلس توسط لیاخوف روسی و اولتیماتوم روس‌ها در مخالفت با اقدامات شوستر امریکایی بسته شد. در انتخابات دوره سوم که در سال 1293 برگزار گردید، بر اساس قانون جدید، انتخاب نمایندگان به صورت همگانی و عمومی بود و دهقانان نیز از حق رأی برخوردار شدند.
🔸دوره چهارم با مسائل حاد سیاسی همچون جنجال قرارداد #وثوق‌الدوله همراه بود. بریتانیا سعی داشت به این قرارداد وجهه قانونی ببخشد و این امر مستلزم تصویب در مجلس شورای ملی بود. بنابراین وثوق‌الدوله نخست‌وزیر به منظور گزینش نمایندگان هوادار بریتانیا و تصویب قرارداد 1919، فرمان انتخابات مجلس چهارم را صادر کرد. اما گسترش اعتراضات داخلی و خارجی و نیز برملا شدن توطئه تقلب گسترده در انتخابات در سطح وسیع به سقوط دولت وثوق‌الدوله منجر شد. مشیرالدوله نخست‌وزیر جدید زمینه بر هم زدن قرارداد 1919 را در مجلس آینده فراهم کرد.
📚منبع: فصلنامه 15خرداد، شماره 69/70
🇮🇷 @IRANeMOASER
💢سير احياى رژيم كاپيتولاسيون
📌نهضت‌خوانی؛ بازخوانی گزیده‌ای از کتاب نهضت امام خمینی/53
🔹لايحه مصونيت اتباع امريكا در ايران، نخست از سوى دولت امير اسداللّه علم در 13 مهر ماه 42 به تصويب رسيد و در 25 دىماه آن سال به #مجلس_سنا برده شد و در سوم مرداد ماه 43 مورد تصويب مجلس سنا قرار گرفت و در 21 مهر ماه 43 #مجلس_شوراى_ملى نيز آن را به تصويب رسانيد.
🔸نكته در خور بررسى اين است كه چرا اجراى اين #طرح_آمريكا از اسفند ماه 40 تا مهر ماه43 به تأخير افتاد و رژيم شاه براى اجراى آن، شتاب لازم را به خرج نداد؟ علت يا علل تأخير چه بود؟ و مانع اصلى كدام بود؟ به نظر مىرسد كه چند موضوع در اين تأخير، نقش داشت:
🔹1ـ امريكا براى تصويب آن شتابى نداشت؛ چون به اين اميد بود كه #دكترين_جان_اف_كندى بتواند دگرگونى ژرفى در ايران پديد آورد و مقام و موقعيت امريكا را به عنوان طراح اصلى « #انقلاب_سفيد » در ميان مردم و دولتمردان استوارى ببخشد. زمينه به صحنه آمدن و به قدرت رسيدن
مهرهها و چهرههايى را كه در ايران به امريكا گرايش دارند و از جناح امريكا شمرده مىشوند، بيش‌تر فراهم سازد و جناحهاى وابسته به ديگر ابرقدرتها را تضعيف كند و بدينگونه راه براى احياى رژيم كاپيتولاسيون بهتر فراهم شود.
🔸2ـ در اسفند ماه سال 1340 دكتر #على_امينى در رأس دولت ايران قرار داشت و آمریگا اين سياست را دنبال مىكرد كه نامبرده براى روز مبادا «وجيه المله» بماند و نمىخواست با احياى رژيم كاپيتولاسيون در دولت او، بىآبرويى هميشگى و رسوايى ابدى براى او به بار آيد.
🔹3ـ جناحهاى وابسته به #انگليس كه هنوز در رژيم شاه از پايگاه عميقى برخوردار بودند، با اين طرح امريكا بشدت مخالف بودند؛ چون مىديدند كه دولت بريتانيا در جايگاهى قرار ندارد كه بتواند همانند امريكا، براى اتباع خود چنين امتيازى بگيرد و اگر امريكا به عنوان تنها ابرقدرتى مطرح شود كه در ايران از مزاياى حق قضاوت كنسولى برخوردار است، ضعف، ناتوانى و افول قدرت انگلستان در رژيم ايران آشكار مىشود و نخستين پيامد آن اين است كه مهرههاى سرسپرده و حقوقبگيران مادامالعمر انگليس، به سوى امريكا گرايش پيدا مىكنند و پايگاه انگلستان در ايران به‌شدت آسيب خواهد ديد.
🔸در پى قيام خونين 15 خرداد، امريكا به شكست دكترين كندى و اوج نفرت ملت ايران از امريكا و رژيم شاه به خوبى پى برد و انديشه قيام مسلحانه و طرح اين نكته كه با رژيم شاه جز با زبان زور نتوان برخورد كرد ـ كه در ميان مردم به‌شدت رواج پيدا كرده بود ـ بر نگرانى امريكا افزود.
از اين رو، امريكا براى احياى رژيم كاپيتولاسيون، شاه را زير فشار گذاشت.(نهضت امام خمینی، ج1، صص1020-1019)
#نهضت‌خوانی
🇮🇷 @IRANeMOASER