📚 مباحث كتاب "گوهر مراد" فيّاض لاهيجى در پايان مقدمه كتاب به علوم ضرورى كه كتاب مشتمل بر آن است، اشاره مى كند: خودشناسى خداشناسى فرمانِ خداشناسى 🕋 "و چون اشاره شد كه علم ضرورى، خودشناسى است و خداشناسى است و فرمانِ خداشناسى و اصول خمسه دين عين همين شناخت هاست؛ چه توحيد و عدل، داخل در خداشناسى است و نبوت و امامت، داخل در فرمانِ خداشناسى است... و علم معاد، داخل در خودشناسى است، پس غرض از اين رساله منحصر است در سه قسم كه هر قسمى در مقاله اى بيان كرده شود." 🔶 ايشان مقدمه اى نيز درباره مسائل مهمى چون: مرتبه وجود انسان، سبب اختصاص وى به تشريف تكليف الهى، معرفى راه خدا و تقسيم آن به ظاهر و باطن و چند مسئله ديگر تنظيم كرده است. 🗞 كتاب خاتمه اى نيز دارد: "غرض اصلى در اين رساله اگر چه كمال علمى است؛ اما خالى از كمال عملى كه علم اخلاق و طريق تصوّف و اشراق مشتمل بر آن است، نتوان گذاشت... لهذا اين رساله مترتب شد بر مقدمه و سه مقاله و خاتمه." 📌 حاشيه: تحصيل كتب علمى كهن، خواه ناخواه محصّل را روش مند به بار مى آورد. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

سخنى از فقيه محقّق آية الله شبيرى زنجانى به مناسبت سالروز وفات شيخ انصارى.

🔶 اجزاء تشكيل دهنده علم هر علمى از سه بخش تشكيل شده است: ١. موضوع: محور اصلى كه تمام مباحث علم درباره اوست. تعبير فنّى در تعريف موضوع عبارت است از: موضوع هر علمى آن چيزى است كه از عوارض ذاتى آن بحث مى شود. ٢. مبادى: امورى است كه مسائل علم بر آن توقّف دارد. مبادى بر دو قسمِ مبادى تصورى و مبادى تصديقى تقسيم مى شود: - مبادى تصورى عبارت است از تعاريفى كه بايد از موضوع يا موضوعات، جزئيات آن ها و عوارض ذاتى آن ها ارائه شود. - مبادى تصديقى: مقدماتى است كه استدلال هاى علم از آن ها تشكيل مى شود. اين مقدمات گاهى بديهى و گاهى غير بديهى هستند. ٣. مسائل: مطالب اختصاصى هر علمى است كه در آن اثبات مى شوند. 📚 تفصيل اين مسئله با عنوان "أجزاء العلوم" يا "أحوال العلوم" را مى توان در كتب منطقى كهن مانند "الجوهر النضيد" و "شرح رساله شمسية" دنبال كرد. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 اجزاى تشكيل دهنده "كلام" گفته شد كه هر علمى از موضوع، مبادى و مسائل تشكيل شده است. كلام نيز از اين جريان مستثنىٰ نيست. 🔵 موضوع كلام موضوع كلام ذات، صفات و افعال الهى است. مرحوم علامه حلى در آثار كلامى خود همچون "مناهج اليقين فى أصول الدين" ، "الأسرار الخَفيّة فى العلوم العقلية" و "كشف المراد فى شرح تجريد الإعتقاد" با اشاره به اختلاف مراتب علوم، تصريح مى كند كه برترين علوم، علم كلام است؛ زيرا متكفّل أشرف اشياء يعنى واجب الوجود تعالى است. علم كلام ناظر به ذات، صفات و افعال الهى است. 🔵 مبادى كلام تصور موضوع كلام و نيز تصور موضوع و محمول هر مسئله كلامى، مبادى تصورى كلام است. اصول و قواعد منطقى، معرفت شناختى و فلسفى كه اثبات مسائل كلامى مبتنى بر آنهاست، مبادى تصديقى كلام است. 🔵 مسائل كلام مجموعه گزاره هاى اعتقادى كه بر اساس ادله تبيين و پذيرفته مى شود، مسائل كلام را تشكيل مى دهد. 📋 دو نكته: يك. مبادى هر علم، در علم ديگر تبيين مى شود؛ ناگزير بايد به علمى منتهى شويم كه جايگاه مبادى آن، در خود اين علم باشد يعنى يا بيِّن و بديهى است و يا در خود اين علم، مبيَّن مى شود. دو. يكى از مباحث كلامى تبيين ادله اثبات وجود خداست؛ آيا اين مبحث، مسئله اى كلامى است يا آنجا كه سخن از اثبات وجود باشد، بحثى فلسفى مى شود؟ كه همه علوم در اثبات موضوع خود به فلسفه (كه موضوعش موجود بما هو موجود است) محتاج اند. 📚 براى مطالعه بيشتر درباره موضوع، مبادى و مسائل علم كلام به كتاب "آشنايى با علوم اسلامى بخش كلام" آية الله شهيد مطهرى و نيز كتاب "درآمدى بر علم كلام" استاد ربانى گلپايگانى مراجعه نماييد. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

✅ كمال انسان از نگاه علامه حلّى از برخى آثار مرحوم علامه حلّى سخن گفتيم. يكى از آنها "الأسرار الخفيّة فى العلوم العقلية" است. ايشان در مقدمه كتاب بعد از خطبه به كمال انسان اشاره مى كند: 📚 كمال انسان عبارت است از متّصف شدن به علوم عقلى كلّى و عقائد صحيح يقينى. وى در ادامه مى افزايد: بدون شكّ أكمل و أَولاى علوم عقلى، علم به مبدأ و منتهاى أشياء يعنى واجب الوجود تعالى است. الأسرار الخفيّة، ص ٣. 🔶 در سلسله مراتب علوم به علمى مى رسيم كه هيچ علم ديگرى فوق آن نيست؛ علمى كه موضوع آن أعمّ الأشياست. اين علم، "علم الهى" يا فلسفه است. الأسرار الخفيّة، ص ٢١٠. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#علامه حلّى كتاب در سه فنّ تنظيم شده است: فنّ اول در منطق فنّ دوم در طبيعيات فنّ سوم در الهيات

🔶 أعمّ العلوم اگر مبادى هر علمى در علم ديگر تبيين شود، ناگزير بايد به علمى برسيم كه مبادى اش، در خودش تبيين شود؛ در غير اين صورت تسلسل در علوم پيش خواهد آمد كه محال است. استحاله تسلسل علوم به اين دليل است كه مبادى هر علم به لحاظ معرفت شناختى نقش علت را براى علم ايفا مى كند؛ زيرا مباحث و مسائل علم بر مبادى اش توقّف دارد. 📚 مرحوم محقّق طوسى -قدّس سرّه القدّوسى- در "منطق التجريد" مى نويسد: "و العلمُ الباحثُ عن الموجودِ المطلقِ هو الّذى يَرتقى العلومُ اليه و يُبيَّن مبادئُها فيه" علمى كه از موجود مطلق بحث مى كند، همان علمى است كه تمام علوم به سوى او ارتقاء مى يابند (به آن محتاج اند) و مبادى آن، در خودش تبيين مى شود. 📖 علامه حلّى در شرح اين فراز به ترتّب علوم بر اساس رابطه موضوع علوم اشاره مى كند و اينكه اين ترتّب ناگزير به علمى منتهى مى شود كه ديگر علمى، بالاتر از آن نيست. ❓❓ كدام علم؟ از آنجا كه أعمّ الموضوعات وجود است، پس علمى كه از وجود (هستى) بحث مى كند نيز أعمّ العلوم است. ❓❓ اكنون شما بفرماييد أعمّ العلوم كدام علم است؟ ✅ أحسنت؛ "علم الهى" يا "فلسفه" است. الجوهر النضيد، ص ٣٣٦. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#حكايتى از بزرگان 🔶 توصيه علامه طباطبايى ...ما مى دانستيم كه ايشان اهل فلسفه هستند و در اين ارتباط از دانش معظّم له بهره مى برديم؛ اما نمى دانستيم كه اين استاد بزرگ، اهل عرفان نيز مى باشند... يكى از آقايان اهل علم به حوزه مشهد آمد و در محضر آية الله ميلانى به كسب فيض پرداخت. ايشان دو- سه سالى در مشهد ماند و بعد به حوزه علميه نجف رفت. روزى ايشان رو به بنده كرد و گفت: آن وقت ها كه خدمت علامه طباطبايى در حوزه علميه قم درس مى خواندم، شيفته عرفان شدم و از ايشان پرسيدم: استاد! پيش چه كسى بروم و درس عرفان بخوانم؟ تصميم گرفته ام كه راجع به عرفان و مسائل عرفانى آگاهى به دست آورم. علامه طباطبايى در جوابم فرمود: پيش آية الله ميلانى درس عرفان بخوان! ...بايد اعتراف كرد كه معظّم له در ميان مراجع تقليد شيعه، كم نظير بودند و به راستى نعمت بزرگى به شمار مى آمدند؛ افسوس كه شكر اين نعمت الهى، آنچنان كه بايسته و شايسته بود، صورت نگرفت. بسيارى از افراد، فرصت بهره جستن از دانش هاى گوناگون ايشان را پيدا نكردند. در واقع بايد گفت كه آية الله ميلانى در حوزه مشهد نعمتى ناشناخته بود. 📖 از خاطرات مرحوم آية الله سيد حسين شمس 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ با نهایت تاسف و تأثر، به اطلاع محبان اهل بیت علیهم‌السلام می‌رساند، روح ملکوتی استاد اخلاق، مفسر قرآن، عالم ربانی، حضرت آیت الله سید محمد ضیاءآبادی ساعتی پیش به لقاء الله پیوست. https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#معرفى_كتاب مرحوم آية الله ضياءآبادى در اين كتاب ضمن تحليل مسئله "توسّل" ، به شبهات وهابيت پاسخ مى دهند. 🔶 اين كتاب از اولين كتاب ها به زبان فارسى در نقد وهابيت است. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 سه مطلب مقدّماتى كتاب "گوهر مراد" از مقدمه، سه مقاله و خاتمه تشكيل شده است. در مقدمه سه مسئله تبيين مى شود: ١. اشاره به جايگاه و رتبه وجودى انسان و اينكه به چه دليلى مورد خطاب تكليفى قرار گرفته است. ٢. معرّفى دو راه رسيدن به خدا؛ راه ظاهر و راه باطن. ٣. توضيح اختلاف علماء در معارف الهى و تبيين فائده كلام و حكمت. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 مرتبه وجود انسان حكيم لاهيجى در اولين مطلب از مقدمه "گوهر مراد" مرتبه وجودى انسان را تبيين مى كند؛ اينكه در انسان جوهرى وجود دارد كه با ساير جواهر محسوسه تفاوت دارد. 🔵 روح يا نفس ناطقه اين جوهرى كه مخصوص انسان است به وسيله حواس درك نمى شود؛ بلكه به واسطه خواصّ و آثارى كه دارد فهميده مى شود. (معقول است.) 📖 در عرف شرع از اين جوهر مخصوص به انسان، به "روح" و در عرف حكمت از آن به "نفس ناطقه" تعبير مى شود. 📌 ملا عبدالرّزاق در ادامه به دو اثر مختصّ به جوهر انسان اشاره مى كند: ١. علم به معقولات و مفهومات كلّى ٢. عمل خير ناشى از اراده عقلى "و اثر مختص به اين جوهر (نفس ناطقه) كه هيچ يك از جواهر محسوسه با او در اين شريك نيست، بر دو نوع است: يكى علم به معقولات و مفهومات كلّيّه كه بدين وسيله، وى را شناسائى خداى تعالى حاصل شود؛ و ديگرى عمل خير ناشى از اراده عقلى محض كه مُبرّا از شائبه شهوت و غضب و ساير اغراض زايده تواند بود، و بدين جهت وى را عمل به مرضات الهى كه مبنى بر قربت محض و اخلاص مجرد باشد، ميّسر تواند شد." 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 انواع ادراك و انواع اراده انسان دو نوع ادراك دارد: ادراك جزئى و ادراك كلّى 🔵 ادراك جزئى: آن است كه به وسيله حواسّ ظاهرى حاصل مى شود: بينايى شنوايى بويايى چِشايى بَساوايى حكيم لاهيجى در ادامه "خيال" و "وهم" را نيز از انواع ادراك جزئى به حساب مى آورد. (بحث تفصيلى قواى نفس مربوط به كتاب نفس است كه به خواست خدا به آن اشاره خواهد شد.) 🔵 ادراك كلّى: آن است كه تنها به ذوات مجرده و مفهومات كلّيّه تعلق مى گيرد. اين نوع از ادراك محتاج به حواسّ ظاهرى و ابزار آن نيست؛ بلكه به ذات خود حاصل مى شود. به اين ادراك كلّى تعقّل و نطق نيز گفته مى شود. 📋 به دنبال تقسيم ادراك به جزئى و كلّى، اراده انسان نيز به دو قسم تقسيم مى شود: اراده عقلى و اراده غير عقلى اراده عقلى نيز دو قسم دارد: اراده عقلى محض و اراده عقلى غير محض 📢 ادامه دارد... 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#موعظه #رجب_المرجب 🔶 آية الله حاج آقا مجتبى تهرانى 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#المراقبات 🔶 نداى ملَك داعى و جواب آن يكى از مراقبت هاى مهم در اين ماه به ياد داشتن حديث "ملَك داعى" است كه از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده است. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: خداى متعال در آسمان هفتم فرشته اى را قرار داده است كه "داعى" گفته مى شود. هنگامى كه ماه رجب آمد، اين فرشته در هر شبِ اين ماه تا صبح مى گويد: خوشا به حال تسبيح كنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا. خداى متعال مى فرمايد: همنشين كسى هستم كه با من همنشينى كند، فرمانبردار كسى هستم كه فرمانبردارم باشد و بخشندهٔ خواهان بخشايش هستم. ماه، ماه من، بنده، بنده من و رحمت، رحمت من است. هر كسى در اين ماه من را بخواند، او را اجابت مى كنم و هر كس از من بخواهد، به او مى دهم و هر كس از من هدايت بخواهد، او را هدايت مى كنم. اين ماه را رشته اى بين خود و بندگانم قرار دادم كه هر كس آن را بگيرد، به من مى رسد. 📖 المراقبات، ص ٩٦. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#موعظه 🔶 مراتب ايمان در كلام امام هادى عليه السلام آية الله شيخ حسين مظاهرى 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 لياقت انسان براى تكليف الهى صحبت درباره اراده انسان و اقسام آن بود. ملّا عبدالرّزاق اراده را به دو قسم عقلى و غير عقلى تقسيم مى كند. 🔴 اراده غير عقلى: اراده اى است كه از احساس يا توهّم و يا تخيّل ناشى شود. اراده عقلى نيز بر دو قسم است: اراده عقلى محض و اراده عقلى غير محض ✅ اراده عقلى محض: هر فعلى و عملى كه شهوت و غضب را فايده اى در آن حاصل نشود، اراده آن، عقلى محض است. (يعنى در آن عمل، شهوت و غضب، مطلوب و مقصود اصلى نباشد.) بر اساس چنين اراده اى كارهاى خالصانه به هدف كسب رضايت پروردگار از سوى انسان انجام مى شود. با همين بيان، اراده عقلى غير محض نيز فهميده مى شود. 📌 اكنون مى گوييم توانمندى انسان بر ادراك كلّى و اراده عقلى محض موجب شده كه انسان لياقت تكليف الهى را پيدا كند و مفتخر شود بر اينكه مورد خطاب پروردگار قرار بگيرد. 🔷 اين دو خصوصيت (معرفت الهى و عمل بر وِفق اخلاص) كه موجب تكليف مى شود، تنها در انسان وجود دارد؛ بر خلاف ديگر موجودات يعنى جماد، نبات، حيوان و ملَك (فرشته). 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

❓ تفاوت انسان با ديگر موجودات آنچه موجب شايستگى انسان براى تكاليف الهى مى شود، عبارت است از: ١. معرفت الهى ٢. عمل خالصانه 🔴 جماد و نبات موجوداتى هستند كه شعور و اراده ندارند. (فهم و شعور داراى مراتب است؛ در اينجا مراد همان ادراك كلّى و تعقّل است كه از قواى نفس ناطقه انسانى به شمار مى رود.) 🔴 ديگر حيوانات شعور و اراده دارند؛ اما شعورى حسّى و اراده اى كه شهوى و غضبى محض است. و همين سبب مى شود كه از معرفت و بندگى خدا (به آن معنى كه در انسان محقَّق مى شود و ملاك تكليف است) محروم باشند. 🔵 و اما مَلَك از آنجا كه معرفت ايشان از معارضه وَهم، مصون و اخلاص ايشان از مزاحمت شهوت و غضب مُبرّاست، تكليف (به معنايى كه در انسان مدّ نظر است) متوجه ايشان نيست. ❓ تكليف درباره انسان چه معنايى دارد؟ 📖 تكليف از كُلفت مشتق شده در حالى كه در معرفت و عبادت ملائكه، كُلفت راه ندارد. همين نكته (وجود كُلفت در معرفت و عبادت و انتخاب اين مسير و سير در آن) سبب برترى انسان بر مَلَك مى شود. از قضا بر اساس همين جهت (اختيار و اراده انسان و امكان صعود و سقوط انسان) نيز ممكن است از حيوان پست تر شود. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 آسمان بار امانت نتوانست كشيد حكيم لاهيجى به سبب لياقت انسان براى تكليف الهى اشاره كرد. مناسب است به آيه ٧٢ سوره احزاب توجه كنيم: 🕋 إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ ۖ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا 📚 در اينكه مراد از "امانت" در آيه چيست، ميان مفسّران اختلاف نظر وجود دارد. به نقل از مرحوم طبرسى در "مجمع البيان" يكى از اقوال همين مسئله تكليف است. ✅ علامه طباطبايى نيز ضمن تبيين معناى امانت (چيزى است كه نزد غير به وديعه گذاشته مى شود تا از آن حفاظت كند و به صاحبش برگرداند) به احتمالات مختلف اشاره مى كند و ديدگاه خود را به اين صورت بيان مى كند: كمالى كه از معتقد شدن، عمل صالح و پيمودن مسير كمال براى انسان حاصل مى شود تا جايى كه خدا او را براى خودش خالص مى گرداند و در نهايت خدا متولّى تدبير امور انسان مى شود. 🔵 علامه طباطبايى از اين معنى به "ولايت الهيّه" تعبير مى كند. 📖 تفسير "بيان السعادة فى مقامات العبادة" نيز تبيين دقيقى دارد. علاقه مندان مراجعه بفرمايند. 📋 و در پايان چه خوب فرمود جناب لسان الغيب شيرازى: آسمان بار امانت نتوانست كشيد قرعه كار به نام من ديوانه زدند 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a