اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) اگر پزشک برای درمان بیمار نسخه می‌نویسد -یعنی به او دستور دهد که داروهای مشخصی را مصرف کند– پس به مریض آسیب برسد، حتی اگر مقصر نباشد ضامن است. اما اگر بگوید دوای تو فلان چیز است (بدون آنکه بگوید آن را مصرف کن). یا حسب چیزی که می‌بیند بگوید فلان دوا برای این بیماری مفید است، طبق نظر آیت الله سیستانی ضامن است، اما طبق نظر امام خمینی ضامن نیست. البته اگر پزشک یا جرّاح از بیمار یا ولیّ شرعی او برائت بگیرد، یعنی شرط کند که اگر بر اثر تجویز یا معالجه یا کار وی، ضرری به بیمار وارد شد، ضامن نباشد و او هم بپذیرد، چنانچه با وجود آنکه در کار خود ماهر بوده و دقّت و احتیاط لازم را در معالجه به کار گرفته، به بیمار ضرر برسد، ضامن نیست. همچنین اگر تشخیص بیماری و تجویز دارو طبق قوانین به عهدۀ پزشک معالج واگذار شده و داروساز موظف به تحویل داروی تجویزی است، داروساز نسبت به عواقب یا عوارض ضررهای ناشی از تجویز غیرعلمی یا غیرضروری و احیاناً تجویز بر اساس سودجویی و غیره ضامن نیست. ___ تحریر الوسیلة، کتاب الدیات، القول فی موجبات الضمان، م 4 و 6؛ توضیح المسائل جامع آیت‌الله سیستانی، ج 4، م 682 و 683 و 684

اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) اگر باربر هنگام حمل و نقل بار بلغزد و باری که توسط وی مثلاً در دست یا بر پشت یا سرش حمل می‌شود، سقوط کرده و از بین برود یا خسارتی به آن وارد شود: طبق نظر امام خمینی مطلقاً ضامن است؛ مگر اینکه مستند به غیر باشد؛ یعنی به طور مثال کسی او را هل داده باشد که در این صورت ضامن نیست؛ اما طبق نظر آیت‌الله سیستانی چنانچه در وقوع این حادثه عرفاً مقصّر نبوده (کوتاهی و سهل‌انگاری نکرده) ضامن نیست؛ در غیر این صورت ‌ضامن است؛ مانند اینکه هنگام حمل و نقل بار، با عجله و سرعت غیر متعارف راه می­رفته یا با وجود مسیر مناسب برای حمل و نقل بار، آن را از مسیر شیب و لغزنده برده یا بار را بر پشت خود محکم نبسته یا بار سنگین بوده، طوری که معمولاً چنین باری را در چند نوبت جا به جا می­نمایند، ولی او خواسته آن را در یک نوبت جا به جا نماید. 📌 اگر انسان فردی را اجیر کند تا با وسیلۀ نقلیّه، باری را حمل کند و آن بار مورد سرقت قرار گرفته یا نقصی بر آن وارد آید یا از بین برود، در صورتی که خسارت بر اثر کوتاهی و سهل‌انگاری اجیر حاصل شده باشد، مثل آنکه با بی‌دقّتی و رعایت نکردن احتیاط در رانندگی موجب خسارت بار شده، ضامن است، وگرنه ضامن نیست. 📌 همچنین، اگر حیوانی که بار می‌برد بر اثر لغزیدن، باعث از بین رفتن مال شود، چنانچه لغزیدن حیوان بر اثر سهل‌انگاری صاحب حیوان - مثل زدن غیر متعارف یا بار زدن بیش از اندازه یا محکم نبستن بار بر پشت حیوان - باشد، ضامن است، وگرنه ضامن نیست. ــــــــــ تحریر الوسیلة، کتاب الاجارة، م 42 و 43 و 44؛ توضیح المسائل جامع آیت‌الله سیستانی، ج 3، م 600 و 601

⚠ مسئلۀ مورد ابتلای این روزها #گزیده_کتاب      #احکام_کاربردی         📚 ... قول بدون علم یا حجت نیز حرام است؛ یعنی انسان حرفی را که به‌درستی آن اطمینان ندارد، با قطعیت بیان کند؛ البته اگر انسان شک داشته باشد که مطلبی درست است یا نه، می‌تواند به نقل از منبع خبری بازگو کند یا گزاره را به نحو ظنی (نه قطعی) بیان نماید. از مصادیق قول به غیر علم عبارت است از: قرار دادن یک مسئلۀ نظری اجتهادی به عنوان یک امر بدیهی، یک محتمل و مظنونی (مثل شایعه) را قطعی بیان کردن، یک مسئلۀ مستحبی را واجب شمردن بدون آنکه تحت عناوین ثانویه قرار گرفته باشد و ...     📌 برگرفته از ص ۲۴۰ کتاب «احکام کاربردی»، پژوهش علیرضا کریمی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

✅ صلوات بر پیامبر اعظم، سایر انبیاء و ائمه علیهم‌السلام #گزیده_کتاب #احکام_کاربردی 📚 مستحب است هنگام شنیدن نام حضرت خاتم الانبیاء، محمد مصطفی، صلوات فرستاده شود و هنگام نوشتن نام ایشان هم صلوات نوشته شود. همچنین هنگام شنیدن نام سایر انبیاء و ائمه نیز صلوات بر آن‌ها مستحب است؛ اما هنگام صلوات بر سایر انبیاء اول باید (این «باید» به معنای وجوب نیست؛ به معنای استحباب است) بر حضرت خاتم الانبیاء و اهل بیت ایشان صلوات فرستاده شود و بعد بر سایر انبیاء؛ مثلاً گفته شود: حضرت موسی (علی نبینا و آله و علیه السلام). بجز حضرت ابراهیم که جایز است تنها بر ایشان صلوات فرستاده شود: حضرت ابراهیم (علیه السلام). 📌 برگرفته از ص ۱۲۱ کتاب «احکام کاربردی»، پژوهش علیرضا کریمی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

⁉ آیا برای درمان بیماری می‌توان شراب نوشید؟ 📝 اگر انسان مبتلا به بیماری شدیدی باشد که معمولاً تحمّل نمی‌شود، درمان آن به وسیلۀ شراب (خمر) جایز نیست؛ مگر در صورتی که ترک درمان سبب هلاکت شخص یا مانند آن گردد و تنها راه درمان، آشامیدن شراب باشد، هرچند این امر به سبب اتّفاق نظر عدّه‌اى از پزشکان حاذق و متدیّن برای فرد ثابت شود؛ در غیر این صورت، فرد بیمار باید بر مشقّت و سختی بیماری صبر نماید، به این امید که خداوند متعال به جهت صبر بنده بر دینداری‌اش، او را شفا و عافیت عنایت فرماید. ـــــــــــ تحریر الوسیلة، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی غیر الحیوان، م 35؛ منهاج الصالحین، ج 3، م 948؛ توضیح المسائل جامع، ج 2، م 1416

✅ عاریه (1) 📝 عاریه یعنی در اختیار قرار دادن مالی (باید به صورت عین شخصی باشد نه کلی در ذمه) برای دیگری تا از منافع آن به صورت مجانی استفاده کند. مثلا ظروف خانه را به همسایه عاریه دهد تا از مهمانانش پذیرایی کند. به عاریه‌دهنده «معیر» و به عاریه‌گیرنده «مستعیر» گفته می‌شود. 📝 اگر مالی که عاریه داده می‌شود، به طور معمول قابلیت بهره‌برداری‌های گوناگون داشته باشد، مثل زمینی که هم قابلیّت زراعت داشته و هم قابل درخت‌کاری باشد و یا ماشینی که قابل باربری و مسافربری باشد، حکم تعیین نوع استفاده از آن دو صورت دارد: الف. انتخاب نوع منفعت و بهره‌برداری به عاریه گیرنده واگذار شده، طوری که وی مجاز باشد هر یک یا چند نوع استفاده‌ای که می‌خواهد ببرد؛ در این صورت، عاریه بدون تعیین نوع استفاده صحیح است؛ ب. مال تنها برای برخی از انواع بهره‌برداری‌ها، عاریه داده می‌شود؛ در این صورت، باید آن استفاده در هنگام عاریه دادن مال مشخّص شود. هر کدام از این دو صورت احکام خاص خود را دارد. ادامه دارد ...

✅ عاریه (2) 📝 اگر هنگام عاریه دادن مال، قید و شرط و توافقی برای نوع استفاده از آن ذکر نشود - مثلاً بگوید: «این ماشین را به تو عاریه دادم» یا بدون اینکه قید و شرطی شود مال را به عنوان عاریه به دیگری بدهد و او هم به همین عنوان بگیرد - هرنوع استفادۀ معمول و متداول حلال از آن، برای عاریه‌گیرنده جایز است؛ ⚠ البتّه، گاه برخی از انواع استفاده‌ها طوری است که هرچند قرارداد عاریه بدون قید و شرط منعقد شده باشد، ولی عرفاً نمی‌توان عاریه را شامل آن دانست؛ مثل اینکه عاریه ‌گیرنده زمینی را که بدون قید و شرط عاریه گرفته، بخواهد برای دفن اموات به کار گیرد؛ در این موارد، هرچند دفن یکی از انواع استفاده از زمین است، ولی برای آنکه عاریه شامل آن باشد، باید به همان مورد تصریح شود یا طوری بیان شود که معلوم باشد عاریه شامل آن هم می‌شود. ادامه دارد ...

#گزیده_کتاب        #احکام_کاربردی           ✅ اصل حرمت اذیت و توهین به مؤمنان و یکی از موارد استثناء این اصل    📚 یکی از قواعد فقهی که همۀ فقها هم آن را قبول دارند، این است که اذیت کردن مؤمنین و توهین به مؤمنین چه با گفتار و چه با رفتار، قطعاً حرام است؛ مگر اینکه خود دین در بعضی موارد به ما اجازه داده باشد که توهین کنیم؛ یکی از این موارد، در مراتب بالای امر به معروف و نهی از منکر است؛ اگر شرایط امر به معروف و نهی از منکر فراهم بود و مراتب پایین‌تر هیچ تأثیری نداشت و وادار کردن به معروف یا باز داشتن از منکر فقط با شیوه‌ای امکان‌پذیر باشد که دربردارندۀ اهانت یا آزار مؤمن است، مثلاً با فریادی همراه باشد که نوعاً بی‌احترامی محسوب می‌شود، این مقدار توهین و اذیت اشکالی ندارد. ⚠ باید دقت کنیم که اگر مؤمن، گناهکار باشد، ما هیچ مجوزی نداریم که به او توهین کنیم. اگر مؤمنی یکی از حدود الهی را رعایت نکرد، احترامش از بین نمی‌رود! این یک اصل است که البته استثنائاتی دارد و آن استثنائات را خود دین تعیین کرده‌است.       📌 برگرفته از ص ۱۶۵ کتاب «احکام کاربردی»، پژوهش علیرضا کریمی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

✅ ضمان عاریه‌گیرنده (1) 📝 مال عاریه در مدّت عاریه، نوعی «امانت» در دست عاریه‌‌گیرنده به شمار می‌رود. بنابراین، اگر تلف شود یا عیب و نقصی بر آن وارد آید، در صورتی که وی در نگهداری از مال کوتاهی کرده، یا در آن تصرّف غیر مجاز نموده، ضامن است؛ در غیر این صورت ضامن نیست. البته اگر عاریه‌دهنده شرط ضمان کند مثلا بگوید «اگر هرگونه آسیبی دید ضامن هستی» عاریه‌گیرنده ضامن است، حتی اگر کوتاهی یا زیاد‌ه‌روی نکرده باشد. همانطور که در عاریۀ طلا یا نقره چنانچه آن از بین برود یا نقصی بر آن وارد آید، عاریه‌‌گیرنده ضامن است، هرچند وی در نگهداری از مال کوتاهی نکرده و تصرّف غیر مجاز نیز ننموده باشد، مگر اینکه عاریه‌‌گیرنده شرط کرده باشد که ضامن نباشد..

✅ ضمان عاریه‌گیرنده (2) 📝 مقدار و کیفیّت استفادۀ عاریه‌گیرنده از مال مورد عاریه در موارد مجاز، باید بر اساس روش معمول و مرسوم در میان مردم باشد. بنابراین، مثلاً اگر ماشینی را برای حمل بار عاریه کرده، نباید بیش از مقدار باری که در آن زمان و مکان برای ماشین مورد عاریه معمول و متداول است، حمل نماید. همچنین اگر مالی که عاریه داده می‌شود به‌طور معمول، قابلیّت برای یک نوع خاص از بهره‌برداری دارد، باید به همان نوع اکتفا شود؛ مثلاً لباس برای پوشیدن است و اگر شخصی از شخص دیگر لباسی را عاریه بگیرد، نمی‌تواند از آن استفادۀ دیگری کند؛ پس از اگر با لباس عاریه شیشه را پاک کند، تخلف کرده و غاصب است. حال اگر مال مورد عاریه بر اثر استفاده و تصرّف عاریه‌‌گیرنده از بین برود یا نقصی بر آن وارد آید، چنانچه آن تصرّف مجاز بوده - مثلاً حیوانی که برای حمل بار عاریه کرده بر اثر حمل بار به‌طور متعارف و معمول تلف شود – عاریهگیرنده ضامن نیست، وگرنه ضامن است. یا مثلاً اگر موتور رفیق خود را عاریه گرفته و در اثر استفادۀ متعارف زنجیر پاره کند ضامن نیست؛ اما اگر آن را به راه خاکی کوهستانی ببرد که موتور مدام به پستی و بلندی‌هایی برخورد کند و فنرش خراب شود، ضامن است.

چاپ دوم کتاب «خمس» با ویرایش جدید، منتشر شد. خوشبختانه این کتاب پس از چاپ نخست در اوایل سال 1400، مورد توجه بسیاری از از اساتید و طلاب قرار گرفت و حتی در یک کارگاه 11 جلسه‌ای به صورت حضوری و مجازی تدریس شد. طی مباحثاتی که انجام گرفت، برخی قسمت‌های کتاب اصلاح شد و نیز فروعات جدیدی به آن افزوده شد تا چاپ دوم کتاب ان‌شاءالله صحیح‌تر و کامل‌تر از چاپ اول باشد. در آخرین مراحل آماده‌سازی کتاب برای چاپ دوم، توضیح المسائل جامع آیت‌الله سیستانی در چهار جلد منتشر شد که موضوع خمس در جلد دوم آن آمده‌ است. بخش خمس مورد مطالعه قرار گرفت و مسائل جدیدی که مناسب کتاب حاضر است، به متن افزوده شد و نیز در مواردی که شاهد تغییر در نظر معظم‌له بودیم، آن موارد را در کتاب حاضر ذکر کردیم. در نتیجه، آنچه پیش روی خوانندگان است با جدیدترین فتاوای آیت‌الله سیستانی تطبیق داده شده‌ است. همچنین این کتاب قبل از چاپ دوم به نظر چند تن دیگر از کارشناسان دفتر آیت‌الله خامنه‌ای نیز رسید و پس از مباحثه در مورد برخی نکات، در نهایت مورد تأیید دفتر معظم‌له قرار گرفت. چاپ اول کتاب، 104 صفحه بود، اما چاپ جدید 160 صفحه است.

جهت رفاه حال عزیزانی که چاپ اول کتاب خمس را خریداری کردند، در این فایل، اکثر تغییرات نسبت به چاپ اول (اصلاحات و اضافات) آمده است تا مؤمنین گرامی با تطبیق این موارد با چاپ اول کتاب، همچنان بتوانند از آن استفاده کنند. گرچه توصیۀ ما خرید چاپ دوم کتاب است.

جهت تهیه کتاب «خمس؛ بیان مسائل خمس درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام به صورت مبنایی» می‌توانید به فروشگاه‌های شرکت چاپ و نشر بین‌الملل در تهران و قم مراجعه نمایید: تهران- ضلع شمال شرقی میدان فلسطین شمارۀ تماس: 021-88912057 قم- میدان جانبازان- انتهای بلوار نیایش- جنب مصلی قدس شماره تماس: 025-37838957

برای خرید اینترنتی کتاب «خمس؛ بیان مسائل خمس درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام به صورت مبنایی» تألیف حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا کریمی پیوند زیر را لمس کنید: https://nashrebeynolmelal.ir/?p=8479

✅ ضمان عاریه گیرنده (3) 📝 اگر عاریه‌‌گیرنده در نوع یا کیفیّت استفاده و تصرّف در مال تخلّف نموده و مال را در غیر موارد مجاز بکار گیرد، اگر به مال آسیبی برسد ضامن است و طبق نظر آیت‌الله سیستانی علاوه بر جبران خسارت، باید اجرت‌المثل استفاده از مال (اجاره‌بهای معمول و بازاری مال) را نیز بپردازد؛ اما طبق نظر امام‌خمینی اگر در نوع استفاده تخلف کند،، باید اجرت‌المثل استفاده از مال را بپردازد؛ ولی اگر در کیفیت استفاده تخلف کند، باید اجرت‌المثل استفادۀ زیادتر از حد مجاز را بدهد. برای روشن شدن مطلب دو مثال ذکر می‌شود: الف. فرد ماشینی را فقط برای حمل مسافر عاریه کرده، ولی با آن بار حمل کند (تخلف در نوع استفاده)؛ در این صورت، هم طبق نظر امام خمینی و هم طبق نظر آیت‌الله سیستانی باید کرایۀ کامل حمل بار با ماشین را به عاریه‌دهنده بدهد. ب. فرد ماشینی را برای حمل مسافر عاریه کرده، ولی به جای چهار مسافر (مقدار متعارف)، پنج یا شش مسافر را سوار می‌کند یا وانتی را برای حمل بار عاریه می‌گیرد و بیش از مقدار متعارف بار حمل می‌کند (تخلف در کیفیت استفاده)؛ در این صورت طبق نظر امام خمینی باید کرایۀ مسافر اضافه یا کرایۀ بار اضافی را به عاریه‌دهنده بپردازد، ولی طبق نظر آیت‌الله سیستانی باید کرایۀ تمام مسافران یا کرایۀ تمام بار را به عاریه‌دهنده پرداخت کند.

بازتاب انتشار چاپ دوم کتاب #خمس در خبرگزاری‌ها #در_رسانه_ها https://www.ibna.ir/fa/tolidi/327402 https://www.mehrnews.com/news/5611560 https://www.farsnews.ir/news/14010724000696 https://www.imna.ir/news/612974/ https://snn.ir/fa/news/1037689/ https://boghanews.ir/2022/10/17

اگر کسی ماشینی را برای طیّ مسافت معیّنی عاریه کرده، ولی مسافت بیشتری را با آن بپیماید، (برای تهران تا قم عاریه بگیرد ولی تا کاشان برود) در این صورت، باید کرایۀ مسافت اضافه را بپردازد؛ البتّه اگر فرد، عاریه دادن خود را مقیّد کرده که عاریه‌‌گیرنده مسافت بیشتر از مقدار تعیین‌شده را نپیماید (به این شرط عاریه داده که از قم آن طرف تر نرود، ولی عاریه‌گیرنده تا کاشان برود)، در این صورت، عاریه‌‌گیرنده باید اجرت‌المثل تمام مسافت را بپردازد.

#گزیده_کتاب #احکام_کاربردی ✅ نکاتی در مورد نماز آیات 1⃣ آغاز وقت نماز آیات در کسوف و خسوف، از هنگام شروع گرفتگی است و پایان آن طبق نظر امام‌خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای بنا بر احتیاط واجب تا زمان شروع بازشدن خورشید یا ماه است؛ اما به فتوای آیت‌الله سیستانی وقت نماز تا زمانی که خورشید یا ماه به حالت طبیعی برنگشته ادامه دارد. 2⃣ اگر بخشی از خورشید یا ماه بگیرد و شخص در آن زمان از این گرفتگی مطلع نشود، لازم نیست پس از آن نماز آیات را قضا نماید. البته اگر گرفتگی کلی باشد، حتی اگر شخص از این قضیه مطلع نشده باشد، باید بعداً قضای آن را بجا بیاورد. در این مسئله امام، حضرات آیات خامنه‌ای و سیستانی هم‌نظر هستند. 3⃣ طبق نظر امام‌خمینی «بسم الله الرحمن الرحیم» را می‌توان یک قسمت از سوره حساب کرد، اما طبق نظر حضرات آیات خامنه‌ای و سیستانی، بنابر احتیاط واجب آن را نمی‌توان یک قسمت از سوره به حساب آورد و با آن رکوع کرد. 📌 برگرفته از ص 104 و 105 کتاب «احکام کاربردی»، پژوهش علیرضا کریمی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

✅ برگرداندن یا فسخ عاریه (1) دربارۀ برگرداندن و یا دادن عاریه به دیگری نیز نکاتی وجود دارد: 1⃣ رد امانت با برگرداندن به صاحب آن، یا ولی او، یا وکیل او تحقق می‌یابد؛ پس اگر امانتی را دم در خانه طرف یا جایی که آن را تحویل گرفته بگذارد بدون اینکه آن مال در اختیار مالک و تحت تصرّف وی قرار گیرد و یا او این کار را اجازه داده باشد، چنانچه مال از بین رفته یا نقصی بر آن وارد آید، ضامن است. 2⃣ عاریه‌دهنده هر وقت بخواهد می‌تواند عاریه‌اش را بگیرد و عاریه‌گیرنده نیز هر وقت بخواهد می‌تواند عاریه را پس دهد، مگر در خصوص عاريه دادن زمين برای دفن كردن، بعد از آنكه جنازه زير خاك دفن شود. البته به طور کلی می‌توانند شرط کنند که تا زمان معینی عاریه را فسخ نکنند، ولی در این حالت نیز اگر یک طرف فسخ کرد فسخ می‌شود؛ گرچه گناهکار است. (چون عاریه، عقد جایز است) ادامه دارد ...

#گزیده_کتاب #خمس ✅ صندوق قرض‌الحسنه خانگی 📝 در این صندوق‌ها مبلغی برای شرکت در قرعه‌کشی‌های خانگی به افراد قرض داده می‌شود. این مبلغ در صورتی که از درآمد و حقوق بین سال باشد، چنانچه سر سال خمسی قابل وصول نباشد، باید خمس آن را فوراً پس از دریافت، پرداخت کرد؛ چراکه مبلغ دریافتی درآمد سال‌گشت‌شده محسوب می‌‎شود. 📌 برگرفته از ص 118 کتاب «خمس؛ بیان مسائل خمس درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام به صورت مبنایی»، تألیف علیرضا کریمی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

✅ برگرداندن یا فسخ عاریه (2) دربارۀ برگرداندن و یا دادن عاریه به دیگری نیز نکاتی وجود دارد: 3⃣ هر زمان که عاریه‌‌گیرنده علم به غصب پیدا کند، جایز نیست آن را به غاصب برگرداند. بلکه باید آن را به مالک برگرداند. 4⃣ جایز نیست کسی که امانتی را می‌گیرد بدون اجازه مالک آن را به دیگری امانت یا اجاره دهد. 5⃣ اگر مالک بمیرد یا دیوانه شود یا به طور مستمر بیهوش شود، عاریه باطل می‌شود و عاریه‌گیرنده باید عاریه را فورا به ورثۀ مالک یا ولی شرعی مالک برساند یا آن‌ها را از وجود این مال مطلع کند و با اجازۀ آنان در مال تصرف نماید. و اگر بدون عذر شرعی این کار را انجام ندهد و مال از بین برود یا نقصی بر آن وارد آید، ضامن است.

#گزیده_کتاب #خمس ✅ ضمانت بدهکار 📝 گاهی شخصی در اثر ضمانت فرد دیگری که اقساط خود را پرداخت نمی‌کند ملزم به پرداخت اقساط او می‎شود (مثلاً از حقوقش که درآمد بین سال اوست، کسر می‌شود). در این صورت، اگر بدهکار بدهی خود را بعد از سال خمسی ضامن، به او پرداخت کند، ضامن باید فوراً خمس این مبالغ را بپردازد. 📌 برگرفته از ص ۱۱۸ کتاب «خمس؛ بیان مسائل خمس درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام به صورت مبنایی»، تألیف علیرضا کریمی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

✅ کارمزد 📝 ابتدا باید مشخص کنیم که کارمزد چیست. گاهی قرض دادن پول، یک هزینه‌هایی برای قرض‌دهنده دارد؛ کارمزد پولی است برای جبران این هزینه‌ها؛ یعنی قرض‌دهنده سودی نمی‌کند؛ اضافه هم نمی‌گیرد؛ ولی بالاخره این صندوق قرض‌الحسنه پول آب و برق و گاز دارد. خدمات دارد. کارگر دارد. ثبت اقساط را دارد. پس کارمزد در جایی است که قرض‌دهنده در ضمن قرض دادن، شرط کند مبلغی را از قرض‌گیرنده بگیرد که با این مبلغ سود نمی‌کند؛ بلکه این مبلغ فقط بابت همین هزینه‌هایی است که مربوط به قرض است. 📌 کارمزد جزء مسائلی است که مورد اختلاف است؛ آیت‌الله سیستانی گرفتن کارمزد را جایز نمی‌دانند. ولی طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای گرفتن کارمزد ایراد ندارد.