🔘 فقه مردم سالار (قسمت سوم) 🔘 📃 مقاله ای از حجةالاسلام علی مهدیان ، پژوهشگر و استاد مدارس حوزه علمیه قم 🔶 سالار بودن مردم: بحث از سالار بودن مردم اشاره به چند مفهوم کلیدی دارد. اولاً مفهوم «حق»؛ چراکه بحث از یک فعالیت تکوینی انسانی نیست بلکه بحث ما پیرامون حقی است که به مردم داده می‌شود. ثانیاً مفهوم «سالار» که معادل ولایت و حاکمیت است. «حاکمیت مردم» بر چه چیزی و برچه کسی است؟ قطعاً حاکمیت مردم بر خودشان است که تبیین حق حاکمیت مردم بحث اساسی این یادداشت خواهد بود. ثالثاً بحث از «مشروعیّت»؛ یعنی مشروعیّتِ حق و حاکمیت مردم. 🔶 مراد از حق: مراد از حق در اینجا معنای خاص آن نیست. حق به معنای خاص آن در مقابل سلطه و ولایت قرار می‌گیرد و شامل آن‌ها نمی‌شود. «أنّ الحقّ ماهیة اعتباریة عقلائیة فی بعض الموارد و شرعیة فی بعض الموارد، کاعتباریة الملک و السلطنة و الولایة و الحکومة و غیرها، فهو من الأحکام الوضعیة...أنّ الحق لیس ملکاً و لا مرتبة منه و لا سلطنة و لا مرتبة منها؛ أی لا یکون عینهما و لا أخصّ منهما و إلّا لما تخلّف عنهما... نعم، قد یعبّر عن السلطنة ب «الحقّ» بالمعنی الأعمّ». (کتاب البیع، امام خمینی، ص 39-44) اگر در جامعه برای کسی جایگاه و موقعیّتی فراهم کنند که در آن موقعیت بتواند رفتارهای مجاز و مشروعی را انجام دهد در این صورت این شخص دارای حق است. پس حق را باید جایگاه اِعمال سلطه بدانیم. این اعتباریست که هر شخصی می‌تواند برای خود قائل شود و یا جامعه به او بدهد. در واقع نوعی ثبوت جایگاهیِ اعتباریست که محیطی برای اعمال سلطه و اولویّت اجتماعی فراهم می‌کند. این معنا اعم از حق است که شامل سلطه و ولایت هم می‌تواند باشد. 🔶 مراد از حاکمیت و ولایت: «اعتبار الولایة لیس مُلازماً و ملزوماً لاعتبار الاختصاص، الذی هو مُعتبر فی الملکیة، حتّی لا یمکن استقلالهما علی شی‌ءٍ واحدة، بل الولایة هی السلطنة علی تدبیر الامور، أو إضافة بین الولی و المولّی علیه تستتبعها السلطنة علی اموره و لا إشکال فی جواز استقلال الولیین علی تدبیر امور شخص واحدٍ، فهی نظیر الوکالة فی الامور، حیث لا مانع من تعدّد الوکلاء علی أمر واحدٍ». (استصحاب، امام خمینی، ص 287) حاکمیت و ولایت، اعتباری است که در دل او سلطه و سلطنت قرار دارد و به تعبیردیگر اعتبار ویژه¬ای است که سلطنت از آثار آن است، لکن باید توجه کرد ولایت یک رابطه اختصاصی نیست و در این اعتبار، اختصاص نخوابیده است، لذا پدر و پدر بزرگ هر دو در عرض هم می‌توانند نسبت به یک شخص ولایت داشته باشند. با این حساب ولایتهای در عرض هم، نسبت به یک موضوع واحد، ممکن است. 🔶 مراد از مشروعیت: مشروعیت همان است که به آن «روا بودن»، «به جا بودن» و یا «سزاوار بودن» می¬گویند. در بحث ماده امر این نکته را مطرح می‌کنند که آیا هر فعل امری، سزوار است یا باید علوّ یا استعلا در آن ملاحظه شود؟ به این معنا که اگر علو یا استعلا لازم باشد، امر سزاوار و به جاست. سزاوار بودن می‌تواند ساحتهای مختلف داشته باشد؛ مثلاً به لحاظ فطری و تکوینی یا به لحاظ اعتبار اجتماعی و قانونی و یا به لحاظ اعتبار شرعی و الهی. مراد از منشأ مشروعیّت این است که ریشه این جایگاه که باعث به جا بودن و سزاور بودن حق حاکمیت می‌شود چیست؟ حضرت امام درباره منشأ مشروعیّتِ حقِ حاکمیت می¬گویند: «مجرّد النبوّة و الرسالة و الوصایة و العلم- بأی درجة کان- و سائر الفضائل، لا یوجب أن یکون حکم صاحبها نافذاً و قضاؤه فاصلًا. فما یحکم به العقل، هو نفوذ حکم اللَّه- تعالی شأنه- فی خلقه؛ لکونه مالکهم و خالقهم و التصرّف فیهم- بأی نحو من التصرّف- یکون تصرّفاً فی ملکه و سلطانه». (الاجتهاد و التقلید، امام خمینی، ص 18) امام (ره) منشأ مشروعیّت حق ولایت را به مالکیت و سلطه برگردانده است، مالکیت و سلطه تکوینی، چراکه ایشان ملکیّت و خالقیّت را یکی دانسته است. به عقیده امام (ره) خَلق تکوینی، مشروعیت حق را موجب می‌شود. خلق تکوینی خلقی است که مثلاً ما نسبت به مفاهیم ذهنی خود داریم، خلقی که همه حقیقت شئ در دست تو باشد. مالکیت تکوینی را شاید بتوان منشأ مشروعیّت حق دانست. #فقه_حکومتی #مردم_سالاری #اسلام_ناب #مکتب_امام #حق_حاکمیت #حق_ولایت #مشروعیت #استاد_مهدیان 🗞 مصاحبه از نشریه #خط_14و15 ص24 خانه طلاب جوان @khaneTolab

🔴 #پرونده_ویژه_مردم_سالاری (۱) 🔴 💢❌ اگر مردم حکومتی را نخواهند پایه ی #مشروعیت خودش را از دست می دهد... مردم یک رکن مشروعیتند🔴 1⃣ در تفکّر دینى، #اساس حاکمیّت دین و نفوذ دین و #قدرت_دین، تکیه‌ى به #مردم است. تا مردم نخواهند، تا ایمان نداشته باشند، تا اعتقاد نداشته باشند، دین حاکم نمیشود. ... در قانون اساسى،... همه‌ى مراکز قدرت هم، مستقیم یا غیر مستقیم با آراءِ مردم ارتباط دارند و مردم #تعیین‌کننده و #تصمیم‌گیرنده هستند و اگر مردم حکومتى را نخواهند، این حکومت در واقع پایه‌ى #مشروعیت‌ خودش را از دست داده است. ۱۳۷۷/۱۲/۴  2⃣ در اسلام مردم‌ #یک_رکن‌_مشروعیتند، نه همه‌ى پایه‌ى مشروعیّت‌. نظام سیاسى در اسلام علاوه بر رأى و #خواست_مردم، بر پایه‌ى اساسىِ دیگرى هم که #تقوا و #عدالت نامیده میشود، استوار است. اگر کسى که براى حکومت انتخاب میشود، از تقوا و عدالت برخوردار نبود، همه‌ى مردم هم که بر او اتّفاق کنند، از نظر اسلام این حکومت، حکومت نامشروعى است. ۱۳۸۲/۹/۲۶  بنابراین، پایه‌ى مشروعیّت حکومت فقط رأى مردم نیست؛ #پایه‌ى_اصلى تقوا و عدالت است؛ منتها تقوا و عدالت هم #بدون رأى و #مقبولیت_مردم کارایى ندارد؛ لذا رأى مردم هم لازم است. ۱۳۸۲/۹/۲۶ #مشروعیّت دادن به رأی مردم و بیعت مردم، این یک #اصل_اسلامی است. ۱۳۶۶/۳/۲۲  3⃣ در اسلام به نظر مردم اعتبار داده شده است؛ رأی مردم در انتخاب حاکم و در کاری که حاکم انجام میدهد، مورد پذیرش قرار گرفته است. لذا شما می‌بینید که امیرالمؤمنین (علیه‌الصّلاةوالسّلام) با اینکه خود را از لحاظ واقع منصوب پیغمبر و صاحب حق واقعی برای زمامداری میداند، آن وقتی که کار به رأی مردم و انتخاب مردم میکشد، روی نظر مردم و رأی مردم تکیه میکند؛ یعنی آن را معتبر میشمارد و #بیعت در نظام اسلامی یک شرط برای حقانیت زمامدارىِ زمامدار است. اگر یک زمامداری بود که مردم با او بیعت نکردند، یعنی آن را قبول نکردند، آن زمامدار #خانه‌نشین خواهد شد و #مشروعیت ولایت و حکومت به #بیعت_مردم وابسته است یا بگوئیم #فعلیت زمامداری و حکومت به بیعت مردم وابسته است. ۱۳۶۶/۳/۲۲  #امام_خامنه_ای #مردم #مشروعیت #تقوا #عدالت #فعلیت_زمامداری 🔴🔴🔴🔴کانال خانه طلاب جوان🔰🔰🔰🔰 @khaneTolab

🌀جایگاه مردم در حکومت دینی در اندیشه حجة الاسلام والمسلمین #میرباقری 📍 اشاره: یکی از معضلات حوزه تفکر دینی پس از هجوم فرهنگ و تمدن غرب در دهه‌های اخیر، اختلاط مفاهیم دینی با مفاهیم غربی و تطبیق مفاهیم دینی بر مفاهیم غربی به منظور تایید آموزه‌های غربی توسط دین است. این آفت که دامن‌گیر بخشی از جامعه نخبگانی شده است، عمدتا به دلیل دل‌سپاری به دنیای مدرن و مرعوب شدن در برابر هیمنه آن است. #دموکراسی نیز به عنوان تجلی سیاست مدرن از این قاعده مستثنی نبوده و سایه شوم خود را بر فهم اصیل مفاهیم نظام سیاسی اسلام افکنده است. نوشتار پیش رو تبیین نسبت بین رای و بیعت از منظر آیت الله میرباقری است. 🔺 یکی از مباحث مهم در نظام #مردم_سالاری_دینی این است که جایگاه #مردم یا ملت، یا به تعبیر بهتر #امت، که دارای هویتی دینی و الهی است، در حکومت دینی چیست؟ تردیدی نیست که #بیعت امت در شکل‌گیری قدرت دینی مؤثر است و بدون آن، قدرت دینی، تحقق اجتماعی پیدا نمی‌کند؛ یعنی تشکل و پیدایش یک جامعه دینی، منوط به بیعت امت است، ولی سؤال این است که آیا #مشروعیت قدرت و ولایت و تصرف هم به بیعت برمی‌گردد... 👈 مطالعه ادامه یادداشت: http://www.khanetolab.ir/?p=15626 #برگزیده_خط #خط 💠💠 خانه طلاب جوان👇👇 http://eitaa.com/joinchat/2731802626C6597703c2f

🔻🔻🔻🔻🔻 #یادداشت 2⃣ #ادامه 💠 جمهوری اسلامی 🔟 طلیعۀ یک شکوه به ذهن می‌آید؛ طرحی که هم #آزادی_حقیقی می دهد، هم دنیا و هم آخرت را با هم جمع می کند. 1⃣1⃣ و این همه نیست جز طبیعت و فطرت و ساخت بشر. فلسفۀ ما می‌گوید ما عین ربط به یک حقیقت مطلق هستیم. اگر چنین است که هست، آزادِ آزاد یعنی عین ربط به آن حقیقت مطلق بودن. آزادی یعنی بندۀ هیچ کس و هیچ چیز نبودن. یعنی نفی عبودیت هر آن چه غیر آن حقیقت مطلق است. نفی غیر خدا یعنی رو به سوی خدا داشتن. یعنی الوهیت انحصاری را از آن او دانستن. 2⃣1⃣ طرفه آن که وقتی فقط رو به سوی او داشته باشی، و آزادِ آزاد باشی، باعث می شود تجلی او روی زمین باشی. یعنی خلیفه‌اش. 3⃣1⃣ حالا اگر یک جمعی تصمیم بگیرند و عزم کنند که این طور باشند، آن وقت یک امت داریم که خلیفه اویند. 4⃣1⃣ وقتی یک ملت تصمیم می‌گیرد #آزاد باشد یعنی #استقلال داشته باشد و برای آن هزینه می دهد، نمایندۀ خدا روی زمین می شود. این گونه یک امت، هم آزاد است و هم دین را با زمین پیوند داده است. و حاکم بر سرنوشت خودش می شود. تصمیماتش #مشروعیت و بلکه تقدس دارد. 5⃣1⃣ طرح #امام_بزرگوار ما از عمق اسلام، این بود که #مردم خودِ خودشان بر سرنوشتشان مسلط شوند. وقتی خدای متعال ولیّ خود و خلیفۀ خود را هم به این میدان عظیم معنوی اضافه کرد می‌شود #مردمسالاری_دینی. یعنی همان جمهوری اسلامی. 6⃣1⃣ بنابراین جمهوری اسلامی یعنی ارادۀ خدا روی زمین. یعنی ما از جانب خدا خلیفۀ او هستیم که بر سرنوشت خود مسلط باشیم. و با یاری ولی و خلیفۀ خاص او، زمین را آباد کنیم. این چنین ما وارثان زمین خواهیم بود. 7⃣1⃣ ما با کمک ولیّ خدا سلوک می‌کنیم. تصمیم می‌گیریم. او حتی پای تصمیمات غلط امت می‌ایستد تا امت رشد کند. و خود این سلوک عین معنویت است. 8⃣1⃣ ما با هم در حال حرکتیم. هر عیب و نقصی هم داریم دیگر مربوط به خود خودمان است. کسی در کار ما دخالت نمی‌کند. با هم می‌سازیمش. ما هویت برگزیده‌ایم. 9⃣1⃣ اگر کسی به دنبال ارادۀ خدا در زمین باشد تنها راهش #جمهوری_اسلامی است. یعنی حضور مردم. مردم مقدس‌ترین واژه‌ای است که امام به ما آموخت. جمهوری اسلامی بزرگترین هدیه‌ای است که او با روح بلندش آفرید و از طرف خدا به ما هدیه داد. 0⃣2⃣ با این حساب آیا می شود به این فاخرترین هدیۀ خدا آری نگفت؟ پس تا همیشه به تو آری عزیزترین هدیۀ خدا ✏️ نویسنده: #مهدی_قریب 🌐 https://eitaa.com/rabefalagh 🌀🌀 خانه طلاب جوان 🔰🔰 http://eitaa.com/joinchat/2731802626C6597703c2f