#فلسفۀ_فلسفه #علوم_عقلی ❇️ برخی مباحث هر علمی به عنوان مقدمه در اول آن علم مطرح خواهد شد، این نوع مباحث گاه اساسی و تأثیر گذار خواهند بود یعنی با معرفت به این نوع مباحث، در تعلیم و تعلّم علمِ منظور تسهیل صورت گرفته و گاه بدون آن‌‌ها نمی‌توان وارد علم شد؛ مثلاً اثبات وجود موضوع هر علمی چیزی است خارج از حیطۀ خود علم اما تأثیر آن چنین است که اگر نتوان آن را اثبات نمود نمی‌توان وارد علم شد، مباحثی مانند غایت علم، نوع محمول‌های علم، غرض از تعلّم علم و ... از این دسته اند، تقدّم تعلّم برخی از این مباحث لزومی است و برخی دیگر جوازی، اما هردو دسته در تأثیر تقدیمشان شریک اند. 🔹 بنابراین قبل از ورود به هر علمی نیاز است خوانندۀ آن با مباحث مذکورِ علمِ مقصود آشنا شود تا بتواند بهتر و سریع‌تر به هدف خود برسد. ❇️ فلسفه نیز مانند سائر علوم از این نوع مباحث نه تنها بی‌نیاز نبوده بلکه جهت دقیق و ظریف بودن مطالب مذکور در آن، بررسی این نوع مطالب در #علم_فلسفه اولویت دارد. 🔹 توضیح و تبیین این مباحث که به عنوان مسائل بنیادی برای علم فلسفه محسوب شده - و به طور مستقیم یا غیر مستقیم در ورود اصل بحث و نمود روش بحث تأثیر گذارند و با در نظر گرفتن نتیجه مورد اختلاف و عمل به نظر نهایی، مباحث و مسائل فلسفه نیز کم و زیاد شده، برخی از آن‌ها جایی در فلسفه نخواهند داشت و برخی دیگر وارد فلسفه می‌شوند مثلاً اگر قائل به امکان برهان آوردن به نوع #برهان_لمّی در فلسفه بودیم مسائل و مباحث مربوط به برهان لمّی در آن داخل می‌شوند، در غیر این صورت آن‌ها جایی در #علم_فلسفه نخواهند داشت - باعث جلوگیری از تشتّت افکار و زبان دانش جویان و دانش گویان شده، عامل تسریع و تسهیل در تفهیم مباحث پرپیچ و خم و دارای خمیدگی گشته، در نهایت حامل ایجاد شوق و ذوق به خواننده این علم خواهد شد؛ زیرا وقتی #موضوع، #محمول‌ها، #روش_تحقیق، #غایت، #غرض_از_تعلّم و... از علمی به طور واضح مشخص شده باشد خواننده فارغ از جوانب مسئله بر اصل مطلب تمرکز نموده و وقت بیشتری را جهت فهم دقیق‌تر ادقّ مطالب مصروف می‌دارد. 💠 این نوع مسائل را در علم فلسفه با عنوان فلسفۀ فلسفه نام نهادیم. ✍ محمدرضا کرم‌رضایی 💠@m_r_k_rezaei

#فلسفۀ_فلسفه #علوم_عقلی 🔰 #علامه_طباطبایی و #علامه_مصباح به عنوان دو تن از عالمان درجه اول علم فلسفه در زمان حاضر راه گشا و راه نمای مبتدیان و همچنین صاحب نظران این علم می‌باشند، زیرا این دو عالم با روش‌های گوناگون مانند کرسی تدریس، تألیف، جلسات تبیین و ... با دقت‌های دقیق خود مباحث پیچیده این علم را آسان نموده و با بیانی بی‌آلایش به رشته تحریر در آورده، #مسائل_معسور_فلسفی را با جواب‌های معقول، میسور نموده اند و خدمات فراوان دیگری که جای بیان آن‌ها در این مختصر نگنجیده و به تألیفی مستقل نیاز دارد. 🔹 این دو فیلسوف در برخی از این نوع مباحث مانند #موضوع، #روش_تحقیق، #غایت و #غرض_از_تعلّم #علم_فلسفه با هم در اختلاف می‌باشند؛ 🔻 گاهی در نتیجه بحث مورد اختلاف با هم تفاوت نظر دارند و گاهی در روش رسیدن به نتیجه مورد اتفاق، به عنوان مثال: علامه طباطبایی می‌فرماید فلسفه غایت ندارد و استدلال این مدعا را، اعم بودن موضوع آن قرار داده اند ولی علامه مصباح می‌فرماید عمومیت موضوع فلسفه مقتضی غایت نداشتن موضوع فلسفه است، ولی مقتضی غایت نداشتن خود علم فلسفه نیست. و یا علامه طباطبایی می‌فرماید فلسفه از احوال کلی موجود مطلق بحث می‌کند؛ زیرا اولاً نمی‌توان تمام حقائق جزئی را بررسی و تبیین نمود و ثانیاً در فلسفه از برهان استفاده می‌شود وبرهان شامل جزئیات نمی‌شود اما علامه مصباح می‌فرماید اولاً عدم قدرت بر تمییز تمام حقائق جزئی نمی‌تواند دلیل بحث کردن فقط #علم_فلسفه از احوال کلی موجود مطلق باشد و ثانیاً شامل جزئیات نشدن برهان، مختص به برهان‌های در فلسفه نیست، به علاوه در اینکه آیا برهان شامل جزئی می‌شود یا خیر بحث است، و... . ☑️ با توجه در مطالب مذکور می‌توان اهمیت پژوهش دربارۀ فلسفۀ فلسفۀ اسلامی (فلسفه به معنی متافیزیک) از دیدگاه دو علامه را به خوبی درک نمود، به همین خاطر زین پس نکاتی در این مورد بیان خواهد شد تا بتوان گامی جهت تسهیل در روند تفهیم #علم_فلسفه برداشت. ✍ محمدرضا کرم‌رضایی 💠@m_r_k_rezaei

#فلسفه_فلسفه #فصل_اول_مباحث_مقدماتی #مفاهیم #ادامه 🔰 یکی از علت‌های اختلاف بین علما و بحث کنندگان عدم فهم صحیح معانی لغاتی است که در محل نزاع به کار رفته است، گاه نافی آنچه مثبت اثبات می‌کند را نفی نمی‌کند و گاه مثبت آنچه نافی نفی می‌کند را اثبات نمی‏کند و با ادنی تأملی می‌توان بازگشت هر دو قول را به یک چیز دانست، به همین خاطر قبل از ورود به بحث، مفاهیم مورد نیاز را مختصراً توضیح خواهیم داد. 🔷 بررسی تطبیقی: 🔹 واژه «بررسی» حاصل و نتیجه مصدر بوده و در لغت به معناهای «امعان نظر در نوشته‌اى، غوررسى و اظهار نظر در محتواى چیزی و ... می‌باشد.1 🔹 واژه تطبیقیّ به معنای «تطبيق عملى در كارها و دستورها» می‌باشد.2 🔹 منظور از بررسی تطبیقی در این نوشته: برخی از نظرات موجود در مسئله‌ای را با هم مقایسه نموده، ریشۀ اختلاف آن‌ها را تبیین کرده و هر کدام به صورت مجزا توضیح داده می‌شوند. 🔷 علم: این واژه ذیل بحث #خودآگاهی_خدا #فصل_اول_امورمقدماتی #تعریف_علم توضیح داده شد. 📚 1. لغت نامه، ج ۱، ص ۳۹۵. 📚 2. ر.ک: تهذيب اللغة، ج‏9، ص30؛ تاج العروس من جواهر القاموس، ج‏13، ص287؛ لسان اللسان: تهذيب لسان العرب، ج‏2، ص81. ✍ محمدرضا کرم‌رضایی 💠@m_r_k_rezaei

#فلسفه_فلسفه #فصل_اول_مباحث_مقدماتی #مفاهیم #ادامه 🔷 فلسفه: 🔻فلسفه در لغت مصدر جعلى عربى است، #سقراط در مقابل #سوفیست‌ها خود را #فیلاسوفوس (دوستدار علم و حکمت) نامید، این کلمه در زبان عربی به شکل فیلسوف استعمال شد و کلمه فلسفه را از کلمه فیلسوف مشتق نمودند و در لغت به معانی محبت حکمت، دوستداری دانایی، تفنّن در مسائل علمی، شناخت مبادی و علل اولیۀ اشیاء و علم به حقايق موجودات به ‌اندازۀ توانايى بشر می‌باشد.1 🔻 واژۀ فلسفه در اصطلاح تعاریف مختلف و گوناگونی دارد؛ می توان آن‌ها را تحت تقسیمی ذکر نمود: ☑️ أ. برخی فلسفه را به معنای خیلی عامی گرفته و آن را شامل همه #علوم_عقلی و برهانی به علاوه برخی از علوم اعتباری می‌دانند؛ ▫️در قرون هزار ساله وسطی که دانشگاه‌ها و مدارس به تعطیلی کشیده شده بود، مخالفت با فلسفه در مغرب زمین به اوج رسیده بود، اما رفته رفته این مخالفت کم شده و برخی از دانشمندان آنان بسیاری از آراء فیلسوفان را پذیرفتند، اما پس از چندی از فلسفه برای توجیه عقائد غلط خود به کار برده و آن را وابسته به کلیسا نمودند به همین خاطر نام آن را فلسفه اسکولاستیک نامیدند، این نوع فلسفه طوری تنظیم شده بود تا علاوه بر علوم حقیقی، برخی علوم اعتباری مانند قواعد زبان، معانی و بیان را نیز شامل می‌شد.2 ☑️ ب. برخی فلسفه را به معنای عامی گرفته و آن را فقط شامل همه #علوم_عقلی و برهانی می‌دانند، مانند؛ 🔺«أنها علم الواقع الكلّى.»3 🔺«فلسفه كمال نفس انسان است هم از جنبۀ نظرى و هم از جنبۀ عملى».4 📚 1. ر. ک: آموزش فلسفه، ج1، ص 30؛ رسائل الکندي الفلسفیة، ص ۱۲۱؛ المنجد في اللغة العربیة المعاصرة، ص ۱۱۰۷؛ فرهنگ ابجدی، ص ۶۷۱؛ المنجد فی اللغة، ص ۵۹۳؛ بستانى، ص671؛ لغت نامه،ج ۲، ص ۲۱۳۴؛ مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج ۵، ص ۱۲۸. 📚 2. ر.ک: آموزش فلسفه، ج1، ص 41؛ المظاهر الإلهیة في أسرار العلوم الکمالیة، ص ۲۴۹. 📚 3. المعجم الشامل لمصطلحات الفلسفة في العربیة و الإنجلیزیة و ...، ص ۶۰۳. 📚 4. ر.ک: مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج ۵، ص ۱۳۰؛ آموزش فلسفه، ج1، ص 30. ✍ محمدرضا کرم‌رضایی 💠@m_r_k_rezaei

#فلسفه_فلسفه #فصل_اول_مباحث_مقدماتی #مفاهیم #ادامه ☑️ ج. برخی دیگر آن را به معنای خاص خود تعریف نموده‌اند، این گروه نیز به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ ✔️1. گروهی آن را به موضوع علم فلسفه تعریف نموده‌اند، مانند؛ 🔺«الفلسفة ... نظم العالم نظما عقليّاً على حسب الطاقة البشرية.»۱ 🔺«الحكمة الإلهية علم يبحث فيه عن أحوال الموجود بما هو موجود.»۲ 🔺«علمى را كه از احوال موجود مطلق بحث مى‌كند، يا علمى كه از احوال كلى وجود گفتگو مى‌كند، يا مجموعه قضايا و مسائلى كه، پيرامون موجود بما هو موجود مطرح مى‌شود.»۲ ✔️ 2. گروهی آن را به روش تحقیق علم فلسفه تعریف نموده‌اند، مانند؛ 🔺«يك سلسله بحثهاى برهانى كه ... نتيجه آنها اثبات وجود حقيقى اشياء و تشخيص علل و اسباب وجود آنها و چگونگى و مرتبه وجود آنها مى‌باشد فلسفه ناميده مى‌شود.»۳ 🔺«علومى كه صرفاً با روش قياسى تحقيق مى‌شوند و تجربه و آزمايش عملى را در آنها راه نيست».۴ 📚 ۱. الحكمه المتعاليه، ج‏1، ص20. 📕 ۲. بدایة الحکمة، ص6. 📚 ۳. اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج ۱، ص ۳۶. 📚 ۴. ر.ک: مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج ۵، ص ۱۳۶. ✍ محمدرضا کرم‌رضایی 💠@m_r_k_rezaei

#فلسفه_فلسفه #فصل_اول_مباحث_مقدماتی #مفاهیم #ادامه ✔️ 3. گروهی آن را به غایت علم فلسفه تعریف نموده‌اند، مانند؛ 🔺«العناية بالموت.»1 منظور از عنایت به مرگ، میراندن شهوات و رسیدن به فضیلت است. 🔺«الصّناعة الّتي مقصودها تحصيل الجميل فقط هي الّتي تسمّى الفلسفة.»2 🔺«العلم بالموجودات بما هي موجودة بمقدار الطاقة الإنسية.»3 🔺«إنّها العلم بالموجودات بما هي موجودة.»3 🔺«الحكمة صناعة نظر يستفيد منها الانسان تحصيل ما عليه‏ الوجود كله في نفسه و ما عليه الواجب... .»4 🔺«الحكمة صناعة نظرية يستفاد بها كيفية ما عليه الوجود في نفسه، و ما عليه الواجب... .»5 ✔️ 4. گروهی آن را به فایده علم فلسفه تعریف نموده‌اند، مانند؛ 🔺«الفلسفة معرفة الإنسان نفسه».6 🔺«هي وسيلة النّفس في صعودها إلى الواحد و الاتّحاد به.»7 🔺«الفلسفة التشبه بالاله بحسب الطاقة البشرية لتحصيل السعادة الابدية كما امر الصادق صلى الله عليه و سلّم تخلقوا باخلاق الله اى شبّهوا به فى الاحاطة بالمعلومات و التجرّد عن الجسمانيات..»8 🔺«الفلسفة استكمال النفس الإنسانية بمعرفة حقائق الموجودات على ما هي عليها و الحكم بوجودها تحقيقا بالبراهين لا أخذا بالظن و التقليد بقدر الوسع الإنساني.»9 🔺«حركت نفس است در جهت كمال ممكن.»10 🔺«وسيله‌اى است براى آنكه انسان را عالم عقلى مشابه با عالم وجود عينى گرداند.»10 ✔️ 5. گروهی آن را به حسب اشتقاق واژه فلسفه تعریف نموده‌اند، مانند؛ 🔺تعریف فلسفه چنین است: «حب الحكمة، لأن «فيلسوف» هو مرتب من «فيلا» - و هي «محب» - و من «سوفيا» و هي الحكمة».11 🔺الفلسفه «محبّة الحكمة.»12 📚 1. ر.ک: رسائل الکندي الفلسفیة، ص ۱۲۱. 📕 2. کتاب التنبیه علی سبیل السعادة، اربع رسائل فلسفیه، ص ٢٠. 📕 3 . كتاب الجمع بين رأي الحكيمين، ص 80. 📕4. تسع رسائل في الحكمة و الطبيعيات، ص: 105. 📕 5. شرح الهدایة الاثیریة، ص6. 📕 6. رسائل الکندي الفلسفیة، ص ١٧٢. 📕 7. كتاب الجمع بين رأي الحكيمين، ص ٤٤. 📕 8. التعریفات، ص ۷۳. 📚 9. الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة، ج ۱، ص ۲۰. 📕 10. ر.ک: فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، ص ۵۶۲. 📕 11. رسائل الکندي الفلسفیة، ص ۱۲۱. 📕 12. الحدود و الفروق، ص ٤٩. ✍️ محمدرضا کرم‌رضایی ایتا | تلگرام 💠 مؤسسه پژوهشی امام علی (ع) ایتا | تلگرام