حکمت متعالیه ورود عقلانی متعالی ایجاد کرده است / الهیات باید دغدغه علمی حوزه‌ ها باشد 🔹

حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی؛

استاد حوزه و رئیس مؤسسه اسراء هفتم مردادماه 1403 در نشست علمی «بایدها و نبایدهای تحصیل در علوم عقلی اسلامی با محوریت حکمت متعالیه» با بیان اینکه هرقدر بیشتر پیرامون #حکمت_متعالیه می‌ اندیشیم می ‌بینیم بیشتر جای کار دارد، گفت: هرقدر جامعه حکمی ما بتوانند ویژگی ‌ها و امتیازات این حکمت را دریابند در فراچنگ آوردن آن تلاش خواهند کرد و از آنجا که مبنای علمی جامعه ما و حتی بشری خواهد شد لذا باید با این حکمت آشنا شویم. 🔹 این حکمت از زمان موجودیت، عقبه ‌ها و گردنه ‌های سنگینی را پشت سر گذاشته است و البته #ملاصدرا این مسیر دشوار را پیمود ولی هنوز ابعاد این حکمت خیلی شناخته شده نیست و اگر خوب بشناسیم کمک زیادی به علوم انسانی خواهد کرد؛ لذا باید ابتدا به عوامل تولید این نوع حکمت پی ببریم و ببینیم مصالح حکمت متعالیه و عوامل زمینه ‌ساز آن چیست. ◀️ وقتی این حکمت را واکاوی کنیم به حق عمیق و وسیع است و با اینکه ۴۰۰ سال از این حکمت می ‌گذرد باز در مورد آن سخن و صحبت است و همه اقران خود را تحت پوشش درآورده است و اگر بخواهیم مباحث تفسیری و... را از منظر حکمت بررسی کنیم، لاجرم به حکمت متعالیه نیاز داریم. 🔹 اینکه ما مطالبی را از فصوص و مطالب قونوی و... جمع کنیم، مقاله توسعه ‌یافته نیست؛ لذا شخصی مانند #ملاصدرا می‌ خواهد که مشهودات عرفانی و وحیانی را معقول کند؛ #مشاء و #اشراق را نمی‌ توانیم حکمت توسعه ‌یافته بدانیم زیرا با مجموعه دستاوردهای خودش در حال حرکت است و ارتباطی با وحی ندارد. شاهد دیگر در این عرصه هم #علم_عرفان است؛ عرفان، علم با جلال و شکوه است به گونه ‌ای که از حکمت بالاتر است ولی ملاصدرا بر اساس همین توسعه علمی، راه فلسفی خود را با عرفان هم باز کرد و وحدت شخصیه را وارد دستگاه حکمت متعالیه کرد. 🔹 مسئله #اصالت_وجود در حکمت معنا نداشت و مطرح نبود؛ استادان ایشان مانند میرداماد و شیخ بهایی در #حکمت_اشراق غرق بودند و این حکمت سلطه داشت ولی ملاصدرا اصالت وجود را در دستگاه حکمت متعالیه پرورش داد و گفت ما یک ماهیت و یک اصالت داریم و کدام یک اصل است ولی در عرفان فقط مسئله وجود مطرح بود یا در اتحاد عاقل و معقول هم چنین چیزی وجود دارد. 🔹 عامل دیگری که سبب توسعه ‌یافتگی حکمت متعالیه شد، پیشرفت بود و پیشرفت یعنی اینکه دانش و حکمتی بر اساس مبانی و اصول و امکانات قوی و غنی چند قدم مباحث را پیش برده است؛ در وحدت و کثرت و علیت شاهد این مسئله هستیم زیرا وجود و تشکیک و اشداد وجودی را طراحی کرد؛ در بحث حقیقت و مجاز و حدوث و قدم هم شاهد این مسئله هستیم ولی در اشراق و مشاء از آن خبری نیست بنابراین #حکمت_متعالیه_پیشرفته_است. 🔹 تقسیم #موجود به موجود حقیقی و اعتباری و اینکه وجود ذهنی هم یک وجود است در حکمت متعالیه مورد توجه قرار گرفت؛ البته حکمت می ‌تواند پیشرفته و توسعه تا بی ‌نهایت داشته باشد یا در جایی متوقف شود و به تعبیر #آیت_الله_جوادی_آملی ما باید ببینیم که ملاصدرا در کجا قلم بر زمین گذارده است و از همانجا قلم جدید بزنیم و این راه باز است و خیلی از مسائلی که از سوی مرحوم #علامه_طباطبایی و شاگردان ایشان مطرح شده و قدم ‌هایی برداشته شده، مؤید این مطلب است. 👈 امروز برای حوزه ما #الهیات دغدغه علمی نیست و چیزی نیست که حوزه را بی‌ خوابی بکشاند؛ زیرا برخی از کارهای ما در حوزه کار عمیق نیست. ↙️ مطالعه بیشتر: https://mvaezjavadi.ir/fa/w/2968169 📚 نشست علمی تاریخ: 1403/05/07 #نشست_علمی #استاد_مرتضی_جوادی_آملی 🌐https://mvaezjavadi.ir 🆔 @m_vaezjavadi