📘 فایل PDF شمارۀ ششم نشریه رهیافت اندیشه

✅ از جامعه شناسی چه توقعی داریم؟! 💠 جامعه شناسی در بدو تولدش، حتی همان جامعه شناسی غربی یک علم محافظه کار بود. یعنی علمی نبود که موضع اپوزیسیون یا براندازی داشته باشد. 🔸 آنجا [در غرب] جامعه شناسان می‌خواستند وضع [آشوب‌های اجتماعی] را جمع کنند و ببینند که چه جور می‌شود بر بحران‌ها و آشفتگی‌ها غلبه کرد؟ 🔹 در کشور ما جامعه شناسی یک وضعیت برعکس داشته، در واقع جامعه شناسی ما (تقریبا) در موضع اپوزیسیون قرار دارد. بجای اینکه مسائل را حل کند و مسائل خودمان را اَدرس کند، نقش اپوزیسیون را بازی می‌کند. 📼 برگرفته از سخنان استاد سیدعلی سیدی‌فرد در برنامه ثریا در سال ۹۸ _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #علم_اجتماعی #فلسفه_علم_اجتماعی #برش_گفتاری 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ راهکارهای مسئله_محوری در پژوهش‌های علوم انسانی 💠 نشست هم‌اندیشی علمی «راهکارهای مسئله _ محوری در پژوهش‌های علوم انسانی» همزمان با هفته پژوهش توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار می‌شود. 🔸 در این هم‌اندیشی علمی آقایان دکتر احمد شاکری، دکتر محمود مهام و مهدی جمشیدی از اعضای هیات علمی پژوهشکدۀ فرهنگ و مطالعات اجتماعیِ این پژوهشگاه به ارائه مطلب خواهند پرداخت و دبیری علمی نشست نیز، بر عهده آقای حجت‌الاسلام دکتر مسعود اسماعیلی خواهد بود. 🔹 این جلسه روز چهارشنبه ۲۹ آذرماه سال جاری ساعت ۱۲:۳۰ در سالن اندیشۀ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در تهران برگزار می‌شود و علا‌قه‌مندان جهت حضور در این جلسه به صورت مجازی می‌توانند به لینک زیر مراجعه فرمایند: 🌐 B2n.ir/d23258 _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #علوم_انسانی_اسلامی #نشست_علمی 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ مقاله «بررسی استدلالی نقش عناصر اربعه به عنوان «علت مادی» در زیست شناسی گیاهی دوره اسلامی » 💠 این مقاله به قلم دکتر امیرحسین شهگلی (پژوهشگر مرکز مطالعات علم و اجتماع معنا) و دکتر فائزه اسکندری نگاشته شده و در شماره دوم، از سال 12 نشریۀ فلسفه علم به چاپ رسیده است. 🔸 چکیده: توجه به مبانی در علوم مختلف از آن جهت مهم و قابل توجه است که این مبانی حکم مبادی تصدیقی و اصول موضوعه را در علوم دارند. هدف از مقاله ی حاضر، بررسی نقش عناصر اربعه در زیست شناسی گیاهی دوره اسلامی است. فرضیه ی این پژوهش بر اصلِ علت مادی بودن عناصر اربعه تاکید دارد که برای نخستین بار بدان پرداخته و استنباط شده است. روش استفاده شده در این مقاله از نوع مطالعات تاریخی با رویکرد تحلیلی است که در نوع خود بی نظیر است. یافته های بدست آمده از بررسی منابع اصیل تاریخی نشان می دهد که عناصر اربعه در دو عرصه نبات شناسی اعم از زیست شناسی نبات و احوال نباتات وجود دارد. از آنجا که چهار عنصر در یک نبات حضور دارند و هر یک از وظیفه ی خاصی برخوردار هستند، بررسی چگونگی تحلیل قوای نبات به چهار عنصر آّب، خاک، هوا و آتش که دارای کیفیت چهارگانه ی تری، خشکی، گرمی و سردی هستند، امری ضروری است. همچنین علت تفاوت ها و اختلافات در نباتات نیز به تفاوت ترکیب عناصر اربعه در آنها بازمی گردد و احوال و اجزای نباتات نیز بر مبنای نظام چهار عنصری تبیین می شوند. 📝فایل pdf مقاله: B2n.ir/r08573 _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #فلسفه_زیست_شناسی #تاریخ_علم_دوره_اسلامی #مقاله 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ برای پاسخ به سوالات مهم بشر، باید سراغ فلسفه و متافیزیک و دین رفت 💠 پروفسور مهدی گلشنی استاد ممتاز فیزیک و مؤسس رشته فلسفه علم دانشگاه شریف امروز در پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی گفت: زمانی که تمدن اسلامی آغاز شد تفکر حاکم بر تمدن اسلامی جهان بینی اسلامی بود و همه مفروضات منطبق بر اسلام بود. کتاب کوچکی در کمبریج خریدم که مکاتباتی با اسقف بود. در یکی از نامه‌های این کتاب مکاتبات با نیوتن بود که سر نخ علم جدید به حساب می‌آمد. در این نامه می‌گوید امیدوارم این کتاب باعث نزدیکی بندگان به خدا باشد. تفکر در آن عصر چنین بود. اما در عرض دویست سال با حاکمیت پوزیتیویسم بر غرب این مساله از بین رفت. 🔸 وی در ادامه افزود: این سوالات که چطور ما می‌توانیم جهان را بفهمیم و با زبان ریاضی بیان کنیم، چرا این قوانین فعلی بر جهان حاکم است و چرا قوانین دیگر بر جهان حکومت نمی‌کند، پاسخ این سوالات را علم نمی‌تواند بیان کند. جواب این سوالات را بسیاری از اساتید علوم امروز، تنها کار دین می‌دانند. 🔹 دکتر گلشنی همچنین گفت:باید در شناساندن بزرگان تمدن اسلامی به نسل جدید به صورت جدی تری تلاش کنیم. یکی از چیزهایی که غفلت شده آشنایی محیط ما با تمدن اسلامی است. محیط جامعه ما سعدی و ابوریحان را نمی‌شناسد. ما زمانی که در دبیرستان بودیم، مقداری گلستان خوانده بودیم. به نظر من شناخت تمدن اسلامی خیلی مهم است. 📝 متن کامل : B2n.ir/a23670 _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #متافیزیک #فلسفه_فیزیک #گزارش 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ عبدالرحمن بن محمد بن خلدون 💠 عبدالرحمن بن محمد بن خلدون(۷۳۲-۸۰۸ ق) معروف به «ابن خلدون»، تاریخ‌نگار، جامعه‌شناس، اندیشمند و سیاست‌مدار مسلمان در قرن هشتم قمری است. وی را از پیشگامان علم جامعه‌شناسی و تاریخ‌نگاری به شیوه علمی می‌دانند. 🔸 تحلیل‌های جامعه‌شناسی او در مقدمه اثر تاریخی‌اش با نام «العبر» که به «مقدمه ابن خلدون» شهرت یافته، در دو سده اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. و اهمیت او به عنوان فیلسوف «تاریخ علم»، و استاد علم رفتار انسانی تنها در این اواخر اکتشاف شده است. 🔹 ابن خلدون از خاندانی با اصالت یمنی است. وی در تونس به دنیا آمد و در آنجا علوم دینی و فلسفی را آموخت. پس از آن به مغرب و سپس الجزایر و آندلس (اسپانیا) رفت. او در ضمن سفرها در قاهره اقامت گزید و مدتی در دانشگاه الازهر به درس گفتن پرداخت و در همین شهر از دنیا رفت. 🔸 او در ریاضیات و علم کلام و ما بعد الطبیعه نیز کتاب‌هایی تالیف کرده، ولی بزرگترین کار وی، همان اثر تاریخی اوست. این اثر، کتاب العبر، و دیوان المبتدا و الخبر، فی التاریخ الهرب و العجم والبربر، و من عاصر هم من ذوی السلطان الاکبر، علاوه بر آنکه مشتمل بر تاریخ معتبری دربارۀ شمال آفریقاست، با یک مقدمه آغاز می‌شود که عمدۀ شهرت ابن خلدون از طریق همین مقدمه فراهم آمده است. _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #تاریخ_علم_دوره_اسلامی #معرفی_دانشمندان 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ فلسفه علم نتوانست جایگاه مطلوب خود را پیدا کند! 💠 حجت الاسلام حمید پارسانیا در آئین نکوداشت مقام علمی دکتر مهدی گلشنی که با حضور شخصیت‌های برجسته دانشگاهی و پژوهشی در پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی برگزار شد، گفت: فلسفه علم نتوانست جایگاه مطلوب خودش را در علوم پایه و فنی مهندسی پیدا کند. ادبیات فلسفه علم از دهه هفتاد [میلادی] به بعد در غرب شکل گرفت. ایران، با دو دهه تأخیر وارد این حوزه شد. ولی با دغدغه دکتر گلشنی این ادبیات که لایه‌های عمیق علم مدرن بود وارد دانشگاه ایران شد تا شناخت خوبی به هویت علم داشته باشیم. 🔸 بحث حکمت پژوهی باید دنبال شود گرچه با دویست سال تأخیر این مسیر را رفتیم و از آغاز مواجهه واژگونه با آن روبرو شدیم. علوم ما با حکمت تجانس داشته و حکمت رایجی که قدرت گرفت مشاء و اشراق بود. همچنین حکمت متعالیه که امتزاج جدیدی بود، دویست سال طول کشید. زمانی که شناخته شد باید الزامات خودش را به علم نشان می‌داد ولی ما نتوانستیم آن را خوب نمایان کنیم و تأخیر بین حوزه علم و حکمت وجود دارد. 📝 متن کامل : B2n.ir/b25576 _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #فلسفه_علم #گزارش 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ آیا زمان جهت دارد؟ 💠 اختلاف نظر تیم مادلین فیلسوف علم و پاول دیویس فیزیک‌دان و کیهان شناس درباره ی جهت‌دار بودن زمان! 🔸 تیم مادلین: اگر ریاضیاتی که فیزیک‌دان ها و اینشتین استفاده کرد، عوض شود، می‌توان جهت زمان را در فرمول ها هم دید. 🔹 پاول دیویس: آن چیزی که قابل اندازه گیری است، در فیزیک راه می یابد. بنابراین چون جهت زمان قابل اندازه گیری نیست پس آن را توهم می دانیم! 🔸 دیویس برای دفاع از نظر خودش باید از ایده‌ی پوزیتیویست های منطقی استفاده کند، حال آنکه می‌دانیم اساس این ایده در نظریات فلسفه علم، مورد تردید واقع شده است. 🆔 @philosophyofscienceforstudents _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #فلسفه_زمان #فلسفه_فیزیک #مناظره_علمی 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ دستاوردهای علمی ایران 💠 ساخت تجاری دستگاه "شتابگر الکترواستاتیک یون" توسط پژوهشگران و محققان پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای ایران 🔸 به گفته سرپرست اداره توسعه و تجاری‌سازی فناوری پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای: تمرکز اصلی پژوهشگاه در سال جاری در حوزه فیزیک و شتابگرها است و دستگاه "شتابگر الکترواستاتیک یون" [به همین منظور] در نمایشگاه فن بازار در معرض دید عموم قرار گرفته و تاکنون دو دستگاه از این شتابگر به سفارش دانشگاه‌ها ساخته شده و تفاهم ساخت یک دستگاه نیز به سفارش یکی از بزرگترین دانشگاه‌های تهران منعقد شد که انشاالله تحویل آن دانشگاه خواهد شد. 🔹 ظاهری در ادامه گفت: اوایل کار شروع برنامه‌های هسته‌ای ایران در حوزه سوخت، راکتور و غنی‌سازی و ... بوده است که ملاحظات امنیتی زیادی برای ورود شرکت‌های خصوصی مطرح بود، اما امروز ما [مثلا] موضوع کشاورزی هسته‌ای را داریم که بحث پرتودهی هسته‌ای در آن مطرح است که می‌تواند برای بذر یا گونه زیستی باشد، [و همچنین] در حوزه صنعتی، دستگاه‌های سنجش‌گر یا در رادیوداروها و بسیاری از حوزه‌های کاری دیگر. 📝متن خبر: B2n.ir/z51740 _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #ایران_ما #گزارش 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

📘 کتاب «درآمدی بر فلسفه فضای مجازی با نگاهی به تمدن نوین اسلامی» 💠 کتاب «درآمدی بر فلسفه فضای مجازی با نگاهی به تمدن نوین اسلامی» اثر تازه حجت الاسلام دکتر رضا غلامی با همکاری آقای علیرضا قربانی است که با مشارکت انتشارات پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی به چاپ رسیده است. 🔸دکتر غلامی در پیشگفتار این کتاب می‌نویسد : بدون تردید پیدایش فضای مجازی در عصر حاضر اگر از انقلاب صنعتی در قرن هجده میلادی اهمیت بیشتری نداشته باشد، کم‌تر از آن حائز اهمیت نیست. فضای مجازی در همین ابتدای راه، عمدۀ جنبه‌های حیات فردی و اجتماعی انسان‌ها در اقصی نقاط جهان را تغییر داده و نظم تازه‌ای بر جهان حاکم کرده است که با نظم قبلی تفاوت‌های قابل توجهی دارد. هرچند این نظم جدید تهدیداتی نیز برای بشریت در پی داشته و خواهد داشت اما مطمئناً فرصت‌های آن از تهدیدهای آن بیشتر است. به تعبیر دیگر، فضای مجازی برای کشورهایی که از گشودگی و آمادگی بیشتری در دو جنبۀ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برخوردارند عمدتاً چه بالقوه و چه بالفعل فرصت محسوب می‌شود و برای کشورهایی که از گشودگی و آمادگی کافی در این دو زمینه برخوردار نیستند، عمدتا تهدید به شمار می‌رود. برخی اندیشمندان از ظهور فضای مجازی به جلوه‌ای تازه از تمدن مدرن غرب یا ظهور تمدنی تازه در اتمسفر مدرنیته تعبیر کرده‌اند که با مطالعات تمدن‌شناسانه ناسازگار نیست. شاید بتوان گفت... 📝 ادامه مطلب:B2n.ir/d64961 _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #فلسفه_تکنولوژی #مطالعات_فناوری #معرفی_کتاب 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ مقاله «گفتمان‌ فلسفی نوصدرایی» 💠 این مقاله به قلم آیت الله علی اکبر رشاد عضو گروه منطقِ فهمِ دین و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نگاشته شده و اولین بار در سال 78 در شماره 10 و 11 فصلنامۀ علمی قبسات به چاپ رسیده است. 🔸 در این مقاله پس از اشاره به ادوار پیدایش و بالش حکمت و عقلانیت اسلامی، به اختصار به تبیین مختصات ساختاری، روشی و محتوایی گفتمان فلسفی معاصر ایران پرداخته شده که به نظر نویسنده، زیبنده‌ی عنوان «مکتب نوصدرایی» است. 🔹 عقلانیت اسلامی پنج دوره را سپری کرده است و اکنون در دوره‌ی ششم حیات بارور خویش بسر می‌برد. در دوره‌ی نخست حجاز هیچ‌گاه پیشینه‌ی حکمی نداشته و جز در عصر ابراهیمی همواره در جاهلیت بسر می‌برده است. با ظهور شریعت اسلامی چراغ خردورزی در آن دیار فروزان شد، نخستین آیات فرود آمده به لحن اندیشه برانگیز و بیدارگرانه‌یی از «قرائت و کتابت»، «علم و حکمت»، «آفرینش و انسانشناسی» سخن گفت. 🔸 وحی اسلامی حکمت را قرین کتاب (قرآن) و سایر کتب آسمانی قرار داد و خرد را عدل وحی قلمداد کرد، هم از این رو در اسلام عقل به همان طراز ارجمند است که وحی، عقل و وحی دو منبع دریافت دین‌اند. سهم خرد در دست‌یابی به اصول (جهان‌بینی و انسان‌شناسی) پررنگ‌تر از نص است و در درک احکام و اخلاق نیز سهمی کمتر از وحی ندارد. کلید فهم نصوص وحیانی نیز عقل است. قرآن‌ در افزون‌ بر سیصد آیه آدمی را به تعقل و اندیشیدن فرمان داده است. 📝 متن کامل مقاله: B2n.ir/b51342 _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #فلسفه_اسلامی #مقاله 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience

✅ آخرین مصاحبه آنتونی فلو؛ فیلسوف مشهور مکتب تحلیلی و استاد دانشگاه آکسفورد 💠 آنتونی فلو، پس از حدود 60 سال تلاش برای انکار خدا، اعلام کرد که با تکیه بر اسناد و شواهد علمی، وجود خدا را پذیرفته است و کتاب «خدا وجود دارد؛ چگونه سرسخت‌ترین آتئیست جهان تغییر عقیده داد» را تألیف نمود. 🔸 به گفته فلو، چرخش او در جهت عمل به این اصل اساسی رخ داده است: «پیرو دلیل باش، هرکجا که تو را راهنمایی کرد». فلو در دوره الحاد با تأکید بر مسائلی از قبیل شرور موجود در جهان و معناداری گزاره های دینی، عقیده خدا باوران را به چالش می کشد و بر اساس پیش فرض الحاد، مسئولیت ارائه دلیل را بر دوش آنها می گذارد. 🔹البته او نسبت به ملحدان نیز موضع مشابهی داشته و از این رو خود را نه خدا باور می داند و نه ملحد ایجابی؛ بلکه موضع خود را "الحاد سلبی" می‌نامد. که با آگاهی از اکتشافات جدید، به ویژه در حوزه ژنتیک، او براساس اصل دلیل خویش، اعلام می کند که به خدا باور یافته است. _ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ #فلسفه_تحلیلی #برش_گفتاری 💻 آدرس تارنمای ما : 🌐 https://philoscience.ir 📱 ما را در ایتا و بله دنبال کنید: 🆔 @philoscience