افق
💠 «دین، در ادبیاتی نو»
💢فصل اول : ضرورت تولید ادبیاتی تازه در معرفی دین
▪️قسمت دوم: ادبیات قرآن، ادبیاتی منفعت گرایانه
❇️ انسان موجودی کاملاً منفعت گراست. او فقط به چیزی اقبال نشان می دهد که در آن یا احساس منفعت کند و یا ضرر و رنجی را از او دفع کند. لذا عموماً ادبیات خداوند متعال با انسان در قرآن کریم نیز ناظر به منافع و ضررهای انسان است. یعنی او کاملاً واقع بینانه با انسان سخن می گوید؛ نه ارزشی و صرفاً ایدئولوژیک!
🔰نمونه هایی از این ادبیات قرآنی را با همدیگر مرور می کنیم:
1️⃣ «بدانید که فقط با یاد خدا دل آرام می گیرد! أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُ الْقُلُوب.»(رعد/28)
خدای متعال در این آیه کاملاً محسوس و واقع بینانه سخن گفته است. به هیچ وجه گسسته از گرایش و نیاز انسان سخن نمی گوید. سخنی صرفاً عقیدتی و ارزشی بیان نکرده؛ بلکه تکنیکی روان شناسانه و قابل اندازه گیری میدانی را به ما پیشنهاد داده است.
توضیح آنکه ما کافی است کمی خودکاوی کنیم و ببینیم که ناآرامی های ما ناشی از چیست؟ ما ناآرام می شویم چون ترس از فردا داریم. ترس از نداری و فقر. ترس از ناکامی و نرسیدن به آرزوها.
🔸یا ناآرام می شویم چون حرص داریم و می خواهیم بیشتر لذت ببریم. ثروت داریم و می خواهیم ثروتمندتر باشیم. لذا حتی افراد مرفّه نیز عموماً ناآرامند. البته حرص که در قرآن کریم به آن «هلوع» گفته می شود، ناشی از گرایش های بی نهایت طلب و فطری انسان است و به خودی خود چیز بدی نیست. یعنی اساساً انسان همینگونه خلق شده است.(معارج/19) مشکل اینجاست که پاسخ نامحدود به این گرایشها را پیدا نمی کند و ناآرام می شود. دقیقاً مانند جسم انسان که وقتی فقر و کمبودی پیدا می کند، دچار بیماری و ناآرامی جسمی می شود.
🔹اما کسی که به خدا ایمان دارد، نه ترس از فقر دارد و نه دلهره ای از نرسیدن به آرزوها. توکل به خدا دارد و همه چیز را به دست او می بیند. می داند که منبع بی نهایت قدرت و مهربانی پشتیبان اوست. حتی اگر فقر را هم برای او تقدیر کرده باشد؛ مصلحت او را در این دیده. می داند که پاسخ بی نهایتِ گرایش های او در چیزی فراتر از این امور مادی است. همچنین ناکامی در زندگی برای انسان مؤمن معنا ندارد؛ چرا که اساساً کامروایی را در رسیدن به لذات کم و محدود دنیا نمی داند. لذا آرام است.
👌روانشناس برجسته کارل گوستاو یونگ (1875م ـ1961م) میگوید:
«در میان همه بیمارانم که در نیمه زندگی خود بودند؛ یعنی بالای35 سال حتی یکی وجود نداشت که مشکل او پس از نومیدی از همه وسایل دیگر، یافتن چشماندازی دینی به زندگی نبوده باشد. با اطمینان میتوان گفت که هر یک از آنان بیمار شده بودند؛ زیرا چیزی را از دست داده بودند که ادیان زنده هر عصر به پیروان خود آموخته بودند و هیچ یک از آنان تا هنگامی که دیدگاه دینی خود را از نو باز نیافتند، واقعاً شفا پیدا نکردند».(تفکر دینی در قرن بیستم، مک کواری، ترجمه بهزاد سالکی، ص165)
#دین_در_ادبیاتی_نو
🔆 کانال ادیان، فرق و قومیتهای مؤسسه مصاف (افق)
🔆 @masaf_ofogh
افق
✳️حکمرانی دینی در آیندۀ گفتمانهای تاریخ
🔰از اوج گرفتن ایدۀ سکولاریزم در برههای گفتیم که غلبۀ گفتمانی را به دست گرفت. امروز آن غلبۀ گفتمانی رو به افول گذاشته است و در بستر دانشی نیز به تدریج اعتبار خود را از دست میدهد.
در آیندۀ نزدیک نیز به اعتقاد ما روزی خواهد رسید که دین سیاسی ما کارآمدی خود را ـ به دست امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) ـ در حد اعلی به رخ جهانیان خواهد کشید، و آن روز ایدۀ سکولاریزم خود به خود از دنیای غرب و دنیای اسلام رخت بر خواهد بست و جایی برای طرح این مباحث باقی نخواهد ماند.
ایدئولوژیهای مهمی در دوران معاصر، بر مبنای سکولاریزم ، پا به عرصۀ وجود گذاشتند و برای مدت محدودی خوش درخشیدند و تبدیل به گفتمان غالب شدند؛ ولی رفته رفته عیب و نقصهایشان آشکار شد و جای خود را به گفتمانهای رقیب دادند. این اشکالات اساس مبنای سکولاریزم را به چالش میکشد و این ایده را تقویت میکند که راه چاره همان حاکمیت دین است.
🔸«امروز دنیای غرب در بنبست فکری و بنبست تئوریک است» «امروز بعد از آنکه بشریّت مکاتب گوناگون و نحلههای فکریِ گوناگون و مسلکهای گوناگون را تجربه کرده ـ از کمونیسم تا دموکراسی غربی تا لیبرالدموکراسیِ رایج در دنیا؛ با این همه ادّعایی که اینها دارند ـ احساس آسایش نمیکند... اینها موجب شده است که انسانها در همه جای دنیا احساس خستگی کنند؛ احساس نیاز به یک دست نجاتبخش کنند». (بیانات رهبر انقلاب، 26/1/1401 و 21/1/1399)
💢زمانی فوکویاما کتاب «پایان تاریخ» را نوشت و تاریخ را به مقصد لیبرالیزم پایان شده اعلام کرد؛ به خیال اینکه همۀ گفتمانها شکست خوردهاند و برای پایان تاریخ فقط لیبرالیزم باقی مانده است. اما خود او هم خیلی زود حرفش را پس گرفت و گفتمان خود را به چالش کشید. (https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=40865) با از دست دادن غلبۀ گفتمانی، کمونیزم و لیبرالیزم و نسخهها و ویرایشهای مختلف آنها همه به حاشیه رفتند و حالا دیگر خودشان هم در دفاع از خودشان حرفی برای گفتن ندارند. با این اوصاف آیا جایی برای نقد علمی این نظریهها باقی میماند؟
خوب است فرصتی را که در این دوران برای ارائۀ گفتمان حاکمیت دین به وجود آمده غنیمت بشماریم و از ایدۀ خود دفاع علمی و عقلانی کنیم. حکومت دینی، چیستی، چرایی و چگونگی…
#دین_و_سیاست
#نقد_سکولاریزم
مشاهده قسمت قبل
🔆 کانال ادیان، فرق و قومیتهای مؤسسه مصاف (افق)
🔆 @masaf_ofogh
❇️ خدمت مخاطبین گرامی میرسانیم موضوعات مورد بحث در کانال افق به شرح زیر میباشد:
1⃣ ایدئولوژی داروینیسم
2⃣ دین در ادبیاتی نو
3⃣ دین و سیاست (نقد سکولاریزم)
(با زدن روی هر یک از عناوین ابتدای بحث نمایش داده میشود)
📌 این مطالب تولید اختصاصی واحد افق است، در اشتراک گذاری معارف الهی کوشا باشیم.
🔆 کانال ادیان، فرق و قومیتهای مؤسسه مصاف (افق)
🔆 @masaf_ofogh
💠معرفی بحث
👈 در سلسله مباحث #دین_و_سیاست به بررسی دخالت دین در امر سیاست میپردازیم که از مباحث چالشی در عصر حاضر است. با لحاظ متغیر اصلی مسئله [ که محدوده دخالت دین در امر سیاست است] روی سخن در این سلسله بحث با طیفهای گوناگونی خواهد بود.
💢 در درجۀ اول روی سخن با سکولاریزم خواهد بود که دخالت دین را در امر سیاست از اساس نفی میکند. ذیل این فصل فرعی، ابتدا از جایگاه مهاجم، به نقد مبانی سکولاریزم میپردازیم (13 جلسه، #نقد_سکولاریزم از منظر مبانی هستی شناسی، روش شناسی و معرفت شناسی) و در ادامه از جایگاه مدافع، به #شبهات_سکولاریزم پاسخ میدهیم؛ به شرط توفیق الهی.
تا کنون دو قسمت از این مطالب در کانال منتشر شده است:
#قسمت_اول
#قسمت_دوم
🔆 کانال ادیان، فرق و قومیتهای مؤسسه مصاف (افق)
🔆 @masaf_ofogh
▪️نام #حضرت_رقیه سلام الله علیها در کتاب انساب معروف شیعه
✍ جدای از این مصدر و سایر اسناد، حضرت رقیه مظلومه کسی است که با وجود سن کم، حتی سید محسن امین که در برخی مسائل بسیار سخت گیر است از او به عنوان اعیان (بزرگان) شیعه نام برده است.
🔆 کانال ادیان، فرق و قومیتهای مؤسسه مصاف (افق)
تلگرام| اینستاگرام | ایتا
افق
💠 «دین، در ادبیاتی نو»
💢فصل اول : ضرورت تولید ادبیاتی تازه در معرفی دین
▪️قسمت سوم: ادبیات قرآن، ادبیاتی منفعت گرایانه(3)
✨ خدای متعال در آیه ای مشابه آیه قبل قاعده ای مبتنی بر «انسان شناسی» را بیان می کند:
۲. «و کسی که از یاد من روی گرداند، قطعاً زندگی تنگی خواهد داشت! مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكا.»(طه/124)
❗️توجه کنید در این آیه نمی گوید که خدا انسان را به سختی خواهد انداخت؛ بلکه می گوید «او خود به سختی خواهد افتاد.» یعنی نتیجه طبیعی و واقع بینانه رویگردانی از خدا، سختی و تنگی در زندگی است. این یک سخن ارزشی و شعارگونه نیست؛ بلکه قابل آزمایش اجتماعی و آمارگیری میدانی است. آمارهای بسیاری کاملاً گویای این است که ایمان به خدا ارتباط مستقیمی بر رضامندی از زندگی و سلامت روان دارد. (برای نمونه ر.ک: مقاله بررسی تاثیر میزان دینداری بر رضایت از زندگی زناشویی، گروه نویسندگان.)
❇️اما علاوه بر آمار، منطق این سخن نیز چندان پیچیده نیست. کافی است خودکاوی کنیم تا بدانیم مهمترین گرایش ما، «آرامش» است. آرامشی بدون ذره ای دغدغه و تشویش. البته کمتر کسی به این گرایش عمیق ملتفت است؛ اما در واقع همه انسانها به دنبال هر چیزی در این دنیا می روند برای رسیدن به این لذت و آرامش محض است. ولی در این دنیا هیچ گاه به آن نمی رسند. یعنی اساساً این دنیا چنین ظرفیتی را ندارد.
👈 با این حال عموم انسان ها در پاسخ به این گرایش راه اشتباه می روند. طبعاً انسان وقتی پاسخ نیاز اصیل درونی خود را نیابد، دچار تنش روحی و روانی خواهد بود حتی اگر زندگی مادی او تأمین باشد. اما خدای متعال پاسخ این گرایش اصیل و عمیق را فقط در اتصال به منبع بی نهایتِ آرامش یعنی «خدا» بیان می کند. به همین دلیل رویگردانی از یاد خدا را باعث سختی و تنگی در زندگی می داند. مانند کودکی که دست خود را از دستان مادرش در شلوغی جمعیت رها کند دچار اضطراب و استرس خواهد شد.
🔸ویلیام جیمز فیلسوف و روان شناس آمریکایی می گوید: «ایمان نیرویی است که باید برای کمک به انسان در زندگی وجود داشته باشد. فقدان ایمان زنگ خطری است که ناتوانی انسان را در برابر سختی های زندگی اعلام می دارد. »(ویلیام جیمز، دین و روان، ترجمة مهدی قائن، تهران، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، چاپ اول. 1356، ص220).
#دین_در_ادبیاتی_نو
🔆 کانال ادیان، فرق و قومیتهای مؤسسه مصاف (افق)
تلگرام| اینستاگرام | ایتا
✳️ گفتمان حاکمیت دین در مقایسه با گفتمان سکولاریزم
🔸سکولاریزم هم نوعی «دین» است؛ و البته دین بشری! نباید سکولاریزم را بیدینی معنا کرد؛ چون برای خود مبانی و اهدافی، متمایز از دیگر ادیان، تعریف کرده است.
#دین_و_سیاست
#نقد_سکولاریزم
🔆 کانال ادیان، فرق و قومیتهای مؤسسه مصاف (افق)
تلگرام| اینستاگرام | ایتا