✡ خلاصه‌ای از تاریخ حیات کوروش https://eitaa.com/mesagh ✍ بررسی نظریه کوروش ذوالقرنین (قسمت دوم) 1⃣ گزارش‌های تاریخی مربوط به دوران #حیات_کوروش را می‌توان به دو دستهٔ کلّی تقسیم کرد: 2⃣ دستهٔ نخست، اسنادی هستند که از حفریّات کاوشگران به‌دست آمده است. از میان این اسناد می‌توان به #سالنامه_نبونید پادشاه بابل و نیز #استوانه_کوروش که بیانیهٔ کوروش حین فتح بابل است، اشاره نمود. 3⃣ دستهٔ دوم، منابع کلاسیک و یا نوشته‌های یونانی-رومی مورّخین قدیم هستند که شاخص‌ترین آنان عبارتند از #هرودوت، #گزنفون و #کتزیاس. 4⃣ البته مورّخین دیگری نیز به بیان #تاریخ_کوروش پرداخته‌اند، لکن اهمیت مطالب به‌دست آمده از این سه مورّخ از مابقی مورّخین بیشتر است. 5⃣ گفتنی‌است تاریخ زندگانی #کوروش در ابتدا از نوشته‌های مورّخین متقدّم به‌دست می‌آمد، اما با اسنادی که از حفریّات بابل و دیگر نقاط یافت شد، نکته‌های جدیدی در رابطه با این دوره از تاریخ حاصل گردید که گاه مؤیّد منابع کلاسیک بوده و گاه #تناقضاتی با آن داشته است. https://eitaa.com/mesagh

✡ لشکرکشی به شمال‌شرق ایران و مرگ کوروش 1⃣ از تمام روایات غیر از روایت گزنفون چنین استنباط می‌شود که #کوروش پس از تسخیر بابل، در شمال و شرق ایران به #سکاها پرداخته و حدود ایران را به سیحون رسانید، ولی در باب سرنوشت او، گفته‌های مورّخین مذکور مختلف است. 2⃣ عده‌ای بر این باورند که کوروش در این جنگ فاتح شده و گروهی نیز معتقدند که کوروش در این جنگ شکست خورده و کشته شده است. 3⃣ #گزنفون اما واقعه را کاملاً متفاوت نقل نموده است. به بیان او، کوروش در پارس و به مرگ طبیعی درگذشته است!! تردیدی نیست، که گزنفون روایتی را اتخاذ کرده که با ستایش او نسبت به کوروش موافقت داشته باشد. 4⃣ اما #هرودوت این‌طور عنوان نموده که روایات در باب مرگ کوروش مختلف بوده و او چیزی را که به حقیقت نزدیک‌تر می‌دانسته، نوشته است. 📖 پیرامون مرگ کوروش و مقبرهٔ او: 👉 http://jscenter.ir/slave-jews/cyrus/3841 https://eitaa.com/mesagh

💎 الف) بررسی راه‌های هجوم سکاها به مناطق جنوبی 1⃣ بررسی حملات #سکاها در ادوار پیش از کوروش، راه‌های احتمالی هجوم این قوم به ایران را تبیین می‌کند. یکی از این حملات در دوران استیلای مادها بر ایران و در زمان هوخشتر انجام شد. 2⃣ بخشی از نوشته‌های #هرودوت در این‌باره به شرح ذیل است: 👈 مسافت بین دریاچه ماتید، رود فازیس و کل‌خید برای پیاده‌رو سالم ٣٠روز راه است، فاصلهٔ بین کل‌خید و ماد زیاد نیست و بین این دو مملکت فقط مردم ساس‌پیر سکنی دارند، ولی سکاها این راه کوتاه را گذاشته از راه بالاتر و دورتری آمدند، چنان‌که کوه‌های قفقاز را از طرف راست خود داشتند. 3⃣ به‌گفتهٔ پیرنیا: «هرودوت می‌خواهد بگوید، که راه کوتاه سکاها از کنار دریای آزوو به ولایت باطوم کنونی و از آنجا به آذربایجان بود، ولی آن‌ها راه خودشان را دور کرده از کنار دریای خزر گذشتند. تجاوز مردمان شمالی به ایران در قرون بعد هم از تنگه‌های قفقاز، مانند دربند واقع در کنار دریای خزر و تنگه داریال واقع در گرجستان بود. از این بیان معلوم می‌شود که در آن زمان هم مردمان شمالی از همین تنگه‌ها می‌گذشته‌اند و راه دیگر، ولو این‌که نزدیک‌تر بود، اختیار نمی‌شد... بعض محققین [نیز] احتمال داده‌اند، که سکاها از دهستان، گرگان، طبرستان و گیلان به طرف آذربایجان گذشته‌اند و #کتزیاس هم چنین گوید. اگر این روایت صحیح باشد، باید گفت، که سکاها از دو طرف به ایران حمله کرده‌اند». 4⃣ با توضیحات فوق مشخص می‌شود که بنا به نقل هرودوت، سکاها از دربند (باب‌الابواب) در حاشیه #دریای_خزر به ایران حمله نموده‌اند. از سوی دیگر اشاره شد که به اعتقاد کتزیاس سکاها از کرانه‌های شرقی خزر به ایران حمله نموده‌اند. البته #تنگه_داریال نیز یکی دیگر از راه‌ها بوده است. 5⃣ پس راه حملات سکاها، تنها محدود به تنگه داریال نبوده که با ساختن یک سدّ، شرّ این قوم (چنان‌که جناب ابوالکلام گفته‌اند) به‌کلّی مرتفع گردد. زیرا این قوم به گزارش هرودوت از تنگه دربند و به بیان کتزیاس از گرگان و خراسان به ایران حمله نموده‌اند! https://eitaa.com/mesagh

✍ ردّ توجیه علامه طباطبایی (ره) 1⃣ مشاهده کردید که #علامه_طباطبائی از آن‌جا که هیچ سدّی را نیافته‌اند که در طول سالیان متمادی، راه حملات اقوام مهاجم را مسدود نماید، تعبیر جالبی از آیهٔ ۹۸ سورهٔ کهف ارائه نموده و مراد از «دکّ» شدنِ سدّ و رسیدن وعدهٔ الهی را همان ظهور پیشرفت‌های بشری دانسته‌اند!!! 💥 این بیان علامه از دو منظر قابل نقد است: 2⃣👈 #اولاً براساس آیات قرآن و آراء جمهور مفسّرین، مراد از «وعدُ ربّی»، همان قیامت کبری است و این برداشت با آیهٔ ۹۶ سورهٔ انبیاء و نیز با روایات باب «اشراط الساعة» مطابقت کامل دارد که به این مسأله قبلاً اشاره شد. این در حالی‌است که برای استنباطی که مرحوم علامه از عبارت «وعدُ ربّی» ارائه نموده‌اند، شاهد قرآنی و روایی وجود ندارد. 3⃣👈 #ثانیاً حتی اگر برداشت ایشان از آیهٔ ۹۸ سوره کهف را پذیرفته و وعدهٔ خداوند متعال را وعده به «ترقّی جوامع و اتساع طرق ارتباطی» تفسیر نماییم، باز همان اِشکال اولیه به قوّت خود باقی است. چرا که سازه‌هایی چون #سد_داریال و #باب‌الابواب که مفسّرین آن‌ها را به‌عنوان سدّ ذوالقرنین به‌شمار آورده‌اند، حائز اصلی‌ترین ویژگی #سد_ذوالقرنین نبوده و حتی در بدو امر نیز در دفع شرّ مهاجمین کارایی علی‌الاطلاق نداشته‌اند. 4⃣ اساساً طُرُق احتمالی برای حملهٔ #سکاها به عرصه‌های جنوبی، ٣ راه بوده است: «تنگه داریال»، «دربند یا باب‌الابواب» و «کرانه شرقی دریای خزر». وجود راه‌های متفاوت برای حملهٔ سکاها بدان معنا است که با احداث یک سدّ، نمی‌توان حملات را به‌طور مطلق دفع نمود. زیرا مهاجمین می‌توانستند از راه‌های مختلف به سرزمین‌های جنوبی حمله کنند و على‌الظاهر این کار را نیز انجام داده‌اند، چنان‌که در نوشته‌های #کتزیاس و #هرودوت بدان اشاره شده است. 5⃣ بنابراین این سازه‌ها نه در زمان‌های گذشته و نه اکنون که با وقوع پیشرفت‌های چشم‌گیر، امر ارتباط ملل تسهیل شده، مانعی مطلق برای حملهٔ اقوام مهاجم محسوب نگشته و از این‌روی نمی‌توان آن‌ها را همان سد ذوالقرنین محسوب نمود. 6⃣ از سوی دیگر، مثال‌هایی که قبلاً در خصوص حملات #سکاها و #آلان‌ها در اعصار پس از #کوروش ارائه گردید، حاکی از آن است که ابنیه‌ای چون #سد_داریال و #سد_دربند، در آن ادوار که پیشرفت‌های کنونی در امور ارتباطی حادث نشده بود نیز «دکّ» و ناکارآمد بوده‌اند!! https://eitaa.com/mesagh

✡ ب) اعتقادات شخصی کوروش 1⃣ دربارهٔ مذهب و اعتقادات شخصی #کوروش نظرات گوناگونی ابراز شده: 👈 به بیان #هارولد_لمب، کوروش با پیروان زردشت که بیشتر در مشرق ایران منتشر بودند قبل از اواسط سنّش برخورد نکرده بود و لذا محتمل است که کوروش مانند آریایی‌های قدیم #مشرک بوده باشد. 👈 جناب #باستانی_پاریزی به تردید محقّقین در خصوص زردشتی بودن کوروش اشاره نموده و خود ایشان نیز کوروش را #آناهیتاپرست دانسته است. 👈 #مری_بویس ضمن بیان اختلاف‌نظرهای موجود در خصوص اعتقادات کوروش، شواهدی را گردآوری نموده و بر آن اساس کوروش را #زردشتی می‌داند. 👈 #آملی_کورت نیز بر این باور است که متون بابلی به هیچ‌وجه چیزی از اعتقادات شخصی کوروش را مکشوف نمی‌کند! 2⃣ #تورج_دریایی ضمن اشاره به ابهامات موجود در خصوص مذهب #مزداگرایی در میان پادشاهان نخست هخامنشی، اسناد مختلف و گاه معارض در رابطه با مذهب کوروش را ارائه کرده است. به بیان او، شناخته‌شده‌ترین دختر کوروش #آتوسا نام داشته که‌این نام با سنّت #مزدایی و آیین #زردشت مرتبط است. او شواهدی از احترام کوروش به #میترا را نیز ذکر کرده است. تصویر گل نیلوفر در ورودی آرامگاه کوروش می‌تواند نشانه‌ای از ارتباط او با میترا ایزد مهم پیش از زردشت که بعدها به آیین مزدایی راه یافت تلقّی گردد. 3⃣ شواهد دال بر احترام کوروش به میترا بدین‌جا منحصر نشده و گزارش #کتزیاس مبنی بر قربانی‌کردن اسب از سوی کمبوجیه برای پدرش کوروش نیز نشان از یک آیین هند و ایرانی دارد. #گزنفون و #هرودوت هم در شرح فتح بابل و رژه سلطنتی کوروش، به قربانی‌کردن اسب برای خوشید (میترا) اشاره نموده‌اند. دریایی پس از اشاره به تمامی این گزارش‌ها، نتیجه‌ای مشابه با کورت به‌دست داده و اذعان کرده که آگاهی‌های ما از عقاید شخصی کوروش بسیار اندک است. 4⃣ در جمع‌بندی باید گفت که دانسته‌های ما از #آیین_کوروش به‌اندازه‌ای نیست که بتوان در این خصوص اظهارنظر #قطعی نمود. اما در مسألهٔ تطبیق او با #ذوالقرنین می‌توان اظهارنظر #قطعی نمود. زیرا گزارش‌های متواتر تاریخی نشان از #تسامح او در قبال #ادیان_باطل داشته و همین امر ذوالقرنین بودنِ کوروش را ناممکن می‌سازد. 5⃣ در واقع حتی اگر #زردشتی بودن کوروش را بپذیریم، باز هم به توفیقی برای انطباق کوروش و ذوالقرنین دست نیافته‌ایم. مسألهٔ مهم در این بحث، #سیرهٔ یک فرمانروا است، نه #مذهب او. ای بسا پادشاهان مسلمانی که در تاریخ ایران به سلطنت رسیده و مرام و مسلک آنان به دور از آیین مسلمانی بوده است. در نتیجه می‌بایست روش زندگی پادشاهان با حاکمی الهی چون ذوالقرنین سنجیده شود، نه مذهبی که صرفاً اقرار به متابعت از آن دارند. https://eitaa.com/mesagh