✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
#تفسیر_قرآن_جلسه_40
🌹 آیه 36 سوره نساء - بخش1
💥و َاعْبُدُواْ اللَّهَ و لَا تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئاً وَبِالْوَالِدَينِ إِحْساَناً و َبِذِى الْقُرْبَى وَ الْيَتاَمَى وَالْمَساَكِينِ و َالْجَارِ ذِى الْقُرْبَى و َالْجَارِ الْجُنُبِ و َالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ و َمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَايُحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالاً فَخُورا (36)
ً
#ترجمه: و خدا را عبادت کنید و هیچ چیز را شریک او قرار ندهید و به پدر و مادر نیكى كنید و به بستگان و یتیمان و بینوایان و همسایه ى نزدیک و همسایه ی دور و یار همنشین و در راه مانده و زیر دستانتان (نیز نیكى كنید.) قطعا خداوند، هر كه را متكبّر و فخرفروش باشد، دوست نمى دارد.
🌷 #اعبدوا: بندگی کنید، عبادت کنید
🌷 #لا_تشرکوا: شریک قرار ندهید
🌷 #الوالدین: پدر و مادر
🌷 #إحسان: نيکی
🌷 #ذى_القربى: خويشاوندان
🌷 #اليتامى: يتيمان، جمع يتيم به کسی گفته می شود که پدر خود را از دست داده است.
🌷 #المساکین: بینوایان
🌷 #الجار: همسایه
🌷 #الجار_ذی_القربی: همسایه ای که فامیل است.
🌷 #الجار_الجنب: همسایه ای که فامیل نیست.
🌷 #الصاحب_بالجنب: یار همنشین
🌷 #ابن_سبیل: فرزند راه، در راه مانده ، مسافری که از وطن و مال دستش کوتاه شده است.
🌷 #لا_یحب: دوست نمی دارد
🌷 #مختال: کسی است که تکبر می ورزد
🌷 #فخور: کسی که از روی تکبر مفاخر خود را می شمارد و به رخ مردم می کشد.
🌸 این آیه همانند سایر آیات سوره نساء در مدينه نازل شده است.
در اين آیه به حق #خدا و حقوق بندگان و آداب معاشرت با #مردم اشاره شده است که روی هم رفته ده دستور آمده است:
1⃣ این آیه قبل از هر چیز به حق خداوند بر مردم اشاره نموده و مردم را به عبادت و بندگی #خداوند و ترک شرک دعوت می کند. و می فرماید:
و اعبدوا الله و لا تشرکوا به شیئا؛ و #خداوند را عبادت کنید و هیچ چیز را شریک او قرار ندهید.
پس با خدا چیزی را شریک قرار ندهیم. هرگز نگوییم امیدمان اول خدا بعد فلانی بلکه همه امیدمان فقط خدا باشد.
اگر کسی به ما لطفی کرد در واقع لطف خدا بوده است و دیگران فقط واسطه هستند پس با خدا چیزی را شریک قرار ندهیم.
2⃣ سپس به حق #پدر و #مادر اشاره نموده و توصیه می کند:
و بالوالدین إحسانا؛ و به پدر و مادر نیکی کنید.
حق پدر و مادر از مسایلی است که در قرآن در چهار مورد بعد از توحید آمده است.
3⃣ پس از آن دستور به احسان نمودن داده و می فرماید:
و بذی القربی؛ و نسبت به#خویشاوندان.
این موضوع از مسایلی است که در قرآن تأکید فراوان شده است گاهی به عنوان صله رحم و گاهی به عنوان احسان و نیکی به آنها.
4⃣ و سپس توصیه به نیکی در حق یتیمان می نماید و می فرماید:
و الیتامی؛ و نسبت به #یتیمان.
زیرا در هر اجتماعی بر اثر حوادث مختلف، کودکان یتیمی وجود دارند که فراموش کردن آنها نه فقط وضع آنان را به خطر می افکند، بلکه وضع اجتماع را نیز به خطر می اندازد.
5⃣ و سپس توصیه به احسان نمودن به مستمندان می کند. و المساکین؛ و نسبت به مستمندان.
#مساکین از مسکن می آید یعنی کسانی که دیگر کاری از آنها ساخته نیست و خانه نشین شدند مانند افراد پیر، معلول ، بیمار و ...
6⃣ و سپس به نیکی نمودن در حق همسایه ای که #فامیل است توصیه می کند.
و الجار ذی القربی؛ و همسایه ی نزدیک.
7⃣ و سپس به نیکی نمودن در حق همسایه ای که #فامیل نیست توصیه شده و می فرماید:
و الجار الجنب؛ و نسبت به همسایه ی غیر فامیل.
8⃣ سپس #قرآن به نیکی کردن درباره کسی که با انسان دوستی می کند و همنشین است توصیه می کند و می فرماید:
و الصاحب بالجنب؛ و نسبت به یار همنشین. یک دستور کلی برای معاشرت نسبت به تمام کسانی که با انسان در ارتباط هستند می باشد که شامل دوستان واقعی، همکاران، همسفران، شاگردان ، مشاوران ، خدمتگزاران و ...
9⃣ و ابن السبیل؛ و نسبت به در راه مانده.
دسته دیگری که نیکی نمودن درباره آنها #سفارش شده کسانی هستند که در سفر به شهر غربت محتاج شوند.
🔟 در آخرین مرحله به #نیکی نمودن نسبت به زیر دستان یعنی غلامان و کنیزان توصیه می کند.
و ما ملكت أيمانكم؛ و زیر دستانی که مالک آنها هستید.
🔴 در پایان آیه می فرماید:
إن الله لا يحب من كان مختالا فخورا؛ قطعا خداوند، هر که را متکبر و فخرفروش باشد، دوست نمی دارد.
به این ترتیب هر کسی از دستور #خدا سرپیچی کند و به خاطر تکبر ، از رعایت حقوق پدر و مادر، خویشاوندان ، یتیمان ، مسکینان، همسایه نزدیک ، همسایه دور و یار همنشین و در راه مانده و زیر دستانش سر پیچی کند مورد لطف خدا نیست.
⬅️ پیام های آیه در جلسه بعدی...
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹تفسیر سوره مائده، آیه ۹۵
#تفسیر_قران_جلسه_91
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ ءامَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ ۚ وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَآءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَوْ عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا لِيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ ۗ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ ۚ وَمَنْ عَادَ فَيَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ
#ترجمه: ای کسانی که ایمان آوردید! در حالی كه در احرام [حجّ یا عمره] هستید، شكار را نكُشید. و هر كسی از شما عمداً آن را بكُشد، كفّاره ای همانند آن از جنس چهارپایانِ [اهلی] بر عهده اوست؛ كه [همانند بودن آن را] دو عادل از خودتان حکم کننند، و به عنوان قربانی به [حریم] كعبه رسد، یا به كفّاره به نیازمندان طعام دهد، یا برابر تعداد نیازمندی كه طعام می دهد روزه بگیرد، تا كیفر كار خود را بچشد. خدا از [گناه] كشتن شكارهایی كه قبل از این حكم انجام گرفته درگذشت. و هر كه به شكار كردن بازگردد، خدا از او انتقام می گیرد؛ و خدا توانای شكست ناپذیر و صاحب انتقام است.
🌷 #لَا_تَقْتُلُوا: نکشید
🌷 #الصَّيْد: شکار
🌷 #حُرُمٌ: کسانی که در حال احرام حج یا عمره هستند
🌷 #النَّعَم: چهارپایان« منظور گاو ، گوسفند و شتر است »
🌷 #ذَوَا_عَدْل: دو عادل
🌷 #هَدْيًا: قربانی مکه
🌷 #مَسَاكِين: نیازمندان
🌷 #عَدْل: برابری
🌷 #صِيَام: روزه
🌷 #لِيَذُوق: تا بچشد
🌷 #وبَال: کیفر و عذاب، عقوبت
🌷 #عَفَا: در گذشت
🌷 #سَلَفَ: گذشت
🌷 #عَادَ: بازگشت
🌷 #عَزِيز: توانای شکست ناپذیر
🌷 #ذُو_انْتِقَام: صاحب انتقام
موضوع این آیه در ادامه آیه قبلی است.
در اين آيه با صراحت و قاطعيّت بيشتر و به طور عموم دستور حرام بودن شکار را در حال #احرام حج یا عمره صادر كرده و مى فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ ءامَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ؛ ای کسانی که ایمان آوردید! در حالی که در احرام [حج یا عمره] هستید، شکار را نکشید»
سپس به #كفّاره صيد در حال احرام اشاره كرده، مى فرماید: «وَ مَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّداً فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ؛ و هر کسی از شما عمدا آن را بکشد، کفاره ای همانند آن از جنس چهارپایان اهلی بر عهده اوست» یعنی کسی که به طور عمد صیدی را به قتل برساند، باید کفاره ای همانند آن از چهار پایان بدهد یعنی گاو یا شتر یا گوسفندی را قربانی کرده و گوشت آن را به نیازمندان بدهد.
در اينجا منظور از «مثل» همانندى در شكل و اندازه #حيوان است به اين معنى كه مثلاً اگر كسى حيوان وحشى بزرگى را همانند شترمرغ صيد كند، بايد كفّاره آن را شتر انتخاب كند و يا اگر آهو صيد كند بايد گوسفند كه تقريباً به اندازه آن است قربانى کند. و از آنجا كه ممكن است موضوع همانندى براى بعضى مورد شك و ترديد واقع شود، #قرآن در اين زمينه دستور داده است كه بايد اين موضوع زير نظر دو نفر از افراد مطّلع و عادل انجام پذيرد «يَحْكُمُ بِهِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ؛ دو عادل از خودتان از میان خودتان حکم کنند» و درباره اين كه اين كفّاره در كجا بايد ذبح شود، دستور مى دهد كه به صورت قربانى و اهدا به كعبه شود و به سرزمين كعبه برسد «هَدْياً بالِغَ الْكَعْبَةِ؛ و به عنوان قربانی به حریم کعبه برسد»
سپس اضافه مى كند كه، لازم نيست حتماً #كفّاره به صورت قربانى باشد، بلكه دو چيز ديگر نيز هر يک مى‌توانند جانشين آن شوند، نخست اين كه معادل پول آن را در راه #اطعام_مساكين مصرف كند «أَوْ كَفّارَةٌ طَعامُ مَساكِينَ: یا به کفاره به نیازمندان طعام دهد» «أَوْ عَدْلُ ذلِكَ صِياماً: یا برابر تعداد نیازمندی که طعام می دهد روزه بگیرد» این به خاطر آن است «لِيَذُوقَ وَبالَ أَمْرِهِ: تا کیفر کار خود را بچشد» امّا از آنجايى كه هيچ حكمى معمولاً شامل گذشته نمى شود، تصريح مى‌كند كه «عَفَا اللّهُ عَمّا سَلَفَ: #خدا از گناه کشتن شکارهایی که قبل از این حکم انجام گرفته درگذشت» و هر گاه كسى به اين اخطارهاى مكرّر و حكم كفّاره اعتنا نكند و باز هم مرتكب صيد در حال احرام شود، خداوند از چنين كسى انتقام خواهد گرفت «وَ مَنْ عادَ فَيَنْتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَ اللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقامٍ؛ و هر که به شکار کردن بازگردد، خدا از او انتقام می گیرد و خدا توانای شکست ناپذیر و صاحب انتقام است»
🔹پیام های آیه ۹۵ سوره مائده🔹
✅ #امنیت در حال احرام، حتی برای حیوانات نیز باید حفظ شود.
✅ #کیفر باید عادلانه باشد.
✅ #اسلام به عدالت در همه جا توجه دارد.
✅ #اسلام به هر مناسبتی به مسئله گرسنگان و فقر زدایی توجه دارد.
✅ اصرار بر گناه و تکرار آن، بسیار خطرناک و عقوبت سختی در پی دارد.
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری