➖ آشنایی با منابع حدیثی (۱)
الدرة الباهرة
کتاب « الدرة الباهرة من الأصداف الطاهرة» مجموعهاى گرانبها از احاديث پيامبر اكرم و ائمه معصومين عليهم الصلاة و السلام است كه توسط مرحوم محمد بن مكّى، معروف به #شهيد_اول به رشته نگارش درآمده است. كتاب شامل 169 حديث از سخنان گهربار معصومين عليهم السّلام مىباشد كه در زمينه آداب و مسائل اخلاقى وارد شده است.
این کتاب با تصحيح و ترجمه عبد الهادى مسعودى همراه با آدرس آيات و نيز مصادر روايى كه احاديث كتاب در آنها موجود است در پاورقى، از سوى انتشارات زائر، قم در سال 1379 به چاپ رسيده است.
#معرفی_کتاب
#الدرة_الباهرة
#کتاب_شناسی
#معرفی_منابع_حدیثی
♻️کانال: علم الحدیث
@mirasehadis
➖اعتبار احادیث کتاب نهج الفصاحه‼️
💠 استاد سید محمدکاظم #طباطبایی (حفظه الله):
🔸 مرحوم ابوالقاسم_پاینده در سال های ۱۳۲۴ ه.ش به بعد مجموعه ای از ۳۲۰۰ سخن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را با نام نهج_الفصاحه با ترجمه فارسی منتشر کرد. این مجموعه به ترتیب حرف اول احادیث مرتب شده و تا کنون نزدیک به ۳۰ بار چاپ شده است.
🔴 ظاهرا مصدر اصلی این کتاب جامع_الصغیر سیوطی است.
📚: طباطبایی، سید محمدکاظم، تاریخ حدیث: ص۴۸.
🔰 پ.ن:
برخی در استفاده از کتاب نهج الفصاحه به گونه ای عمل می‌کنند که گویا این کتاب از منابع دسته اول شيعه است. کمی در استفاده از تراث شیعه دقت بیشتری به خرج دهیم؟!
#اعتبار_سنجی
#نهج_الفصاحه
#کتاب_شناسی
♻️کانال: علم الحدیث
@mirasehadisi
➖آشنایی با منابع حدیثی2
📗کتاب فضائل اشهر الثلاثة
مجموعه ای حدیثی که در بر دارنده روایاتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام در فضیلت ماه رجب، شعبان و رمضان است.
این مجموعه نوشته شیخ صدوق متوفی 381 ق است. این مجموعه شامل سه کتاب به نام‌های: «فضائل شهر رجب»، «فضائل شهر شعبان» و «فضائل شهر رمضان» است. شیخ صدوق در این کتاب به مستحبات و اعمال این سه ماه نیز اشاره دارد.
1. نام مؤلف: ابی جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه القمی، شیخ صدوق،
2. موضوع کتاب: فضائل سه ماه رجب و شعبان و رمضان و روزه و عمل نیک در این ماه ها.
3. عناوین و فصل های محتویات کتاب: کتاب در سه باب فضائل، ماه رجب با 18روایت، ماه شعبان با ۳۳ روایت، ماه رمضان با ۱۰۷ روایت تنظیم شده است.
4. انگیزه نگارش: از آنجا که این مجموعه و کتاب فاقد مقدمه مولف بوده نمی توان انگیزه ای فراتر آنچه در عنوان آمده متصور شد.
نکته: در انتهی هر کدام از اشهر ثلاثه عبارت تم الکتاب آمده است که ظاهرا نشان از انگیزه و قصد نگارش جداگانه هر کتاب بوده است.
5. تاریخ نگارش یا وفات مؤلف: متوفای ۳۸۱ ق
6. اهمیت و اعتبار کتاب: این کتاب مانند ديگر كتابهاى شيخ صدوق، پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفته و از معتبرترين اصول روايى شيعه به شمار مى آيد. روايات آن نيز در بسيارى از مجموعه هاى روايى بزرگ شيعه مانند« بحار الأنوار» و« مستدرك الوسائل» و... نقل شده است. شيخ صدوق، خود نيز به اين كتابها (در من لایحضره الفقیه) به طور مستقل اشاره کرده؛ ولى به دليل كتابت این کتاب ها در یک مجموعه روایی همراه با هم، به نام« فضائل الأشهر الثلاثة» مشهور شده اند که ظاهرا این نام از مرحوم مجلسی به بعد شهرت یافته است و به عنوان يك كتاب مطرح شده است.
نکته: این کتاب در رتبه الف/۸ رتبه بندی منابع دارالحدیث قرار دارد.
7. تعداد روایات موجود در کتاب: ۱۵۸
8. چاپها:
الف. دار المجتبی، مطبعة قلم، قم، طبع اول ۱۳۸۷، در قالب مصنفات شیخ صدوق، به همراه اعتقادات، صفات الشیعه ، فضائل الشیعه، مصادقة الأخوان، المواعظ، محقق: لجنة العلمیة فی مکتبة پارسا.(این چاپ از نظر تحقیقی و نسخه ای بسیار ضعیف بوده و پر از اغلاط فاحش است.
ب. ترجمه این کتاب با نام سه ماه با فضیلت توسط انتشارات دلیل ما به چاپ رسیده است.
ج. چاپ مکتبه داوری، با تصحیح و تنظیم، غلامرضا عرفانی نیا سال۱۳۹۶
د. دار زین العابدین، با ترجمه شیخ احمد ماحوزی، سال ۱۳۹۳
ه. دار المحجة البیضاء، تحقیق عرفانی نیا سال چاپ ۱۴۱۲.ق
ی. انتشارات طوبای محبت، ترجمه جواد خانی آرانیسال۱۳۹۰
این کتاب افست های متعدد دیگری نیز دارد که از لحاظ تاریخ مقدم و موخر بر تاریخ چاپ های بالا هستند.
9. توضیحات: در چاپ استفاده شده تتمه کتاب فضیلت شهر رمضان عنوان (خبر الصلاة في آخر لیلة من شهر رمضان) که بر روایت شماره ۱۴۳ کتاب آورده شده است دیده می شود و بلافاصله بعد از آن روایات در موضوع (لیلة القدر) آورده شده اند.
پس از این هم بر سر روایت شماره ۱۴۹ عنوان (خبر وداع شهر الرمضان) آورده شده است که پس از آن روایت استقبال شهر رمضان آمده. اما نکته قابل ملاحظه این است که چند روایت بعدی این عنوان طریق عامی دارند.
بدون مراجعه به نسخ و کتابهای واسطه ای که این مجموعه را نقل کرده اند نمی توان تشخیص داد این عنوان متعلق به مولف است یا مستنسخ های بعدی یا محققین مجموعه، علی ای حال اینکه برای یک روایت عنوان آورده شود آن هم در اثنای کتاب.مخصوصا بدون فاصله و عنوان ممیزی دیگری خلاف رویه مشهور مولفین است (بنده رویه خود شیخ در کتابهایش را مورد بررسی قرار نداده ام تا نظر ی در این خصوص بدهم).
نکته: (کلیت روایات فضل رجب شیعه با زیدیه یکی است، اما این کجا و آن کجا)، در کتاب فضائل شعبان مرحوم شیخ صدوق چند روایت عامی هم نقل می کند.
#معرفی_کتاب
#کتاب_شناسی
#فضائل_رمضان
#فضائل_شعبان
#فضائل_رجب
#فضائل_اشهر_الثلاثه
♻️کانال: علم الحدیث
@mirasehadis
➖آشنایی با منابع حدیثی3/1
بخش نخست
📗کتاب: الفقه المنسوب بالإمام علی بن موسی الرضا علیه السلام
1. نام کتاب: فقه الرضا، فقه رضوی، الفقه (منسوب به امام علی بن موسی الرضا علیه السلام
2. نام مؤلف:
نظریات گوناگونی پیرامون مولف فقه الرضا است؛
۱. تالیف امام علی بن موسی الرضا
۲. تالیف برخی از شاگردان آن حضرت
۳ این کتاب همان کتاب شرایع علی بن حسین (صدوق بزرگ) است
۴ این کتاب کتاب التکلیف محمد بن علی شلمغانی است
۵ این کتاب کتاب المنقبه امام حسن عسکری است
بحث مفصل در این رابطه در منابع زیر ملاحظه کنید.
📚مستدرک الوسائل جلد ۱۹ صفحه ۲۳۰به بعد
📚ریاض العلما جلد ۲ صفحه ۳۰
📚الفصول الغربیه صفحه ۳۱۳
📚مفاتیح الاصول صفحه ۳۵۲
📚عوائد الایام صفحه ۲۵۱
الذریعه جلد ۱۶ صفحه ۲۹۲
📚مقدمه مفصل خود کتاب که توسط کنگره جهانی امام رضا به چاپ رسیده است
📚چهل مقاله از رضا استادی چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی علیه رحمة الله.
3. موضوع کتاب: مسائل مختلف فقهی، و در ضمن آن برخی از مسایل عقیدتی، اخلاقی نیز بیان شده است.
مطالب کتاب به چهار بخش تقسیم می شود
أ. احکام فقهی (بخش عمده کتاب)
که مشتمل بر (طهارت، نماز، احکام میت، روزه، حج، زکات، نکاح و طلاق، بیع و اجاره و شفعه و حدود و دیات به طور مفصل)
ب. مسائل عقیدتی (معرفت، قضا و قدر، استطاعت، جبر و تفویض، مشیت و اراده)
ج. مسائل اخلاقی (حیا، توکل، سخاوت، قناعت، صبر، تواضع، زهد و ...)
د. برخی از آداب (آداب شانه زدن، روغن مالیدن، حجامت، استشفا به قرآن، سرمه کشیدن، آداب سفر)
4. عناوین و فصل های محتویات کتاب:
کتاب در بر دارنده ۱۱۹ باب و تنظیم به شکل کتاب های فقهی است. در ظاهر نسبت به تنظیم ابواب کمی به هم ریختگی دیده می شود. مثلا برخی مباحث مربوط به نماز در باب ۵۳ ضمن مباحث معاملات آمده است و...
5. تاریخ نگارش یا وفات مؤلف:
این کتاب تا قرن یازدهم و زمان علامه محمد تقی مجلسی مشهور نبوده است و او برای اولین بار در کتاب اللوامع القدسیه که شرح بر کتاب من لایحضره الفقیه است از آن یاد کرده است.
سپس علامه محمد باقر مجلسی در کتاب بحارالانوار از آن نام برده و معرفی کرده و روایاتش را در فصل‌های مختلف ذکر کرده است.
سید فاضل مورد اطمینان محدث قاضی امیرحسین سالیانی دراز مجاور بیت الله الحرام بود و چون به شهر اصفهان آمد به خدمتش مشرف شدم و او را زیارت کردم او به من اظهار داشت هدیه نفیسی برای شما آورده‌ام و آن فقه الرضوی است.
زمانی که در مکه بودم گروهی از مردم قم بدان جا آمدند و با آنها کتابی قدیمی بود که در زمان امام رضا نگاشته شده بود و در برخی مواضع آن خط خود آن حضرت وجود داشت و بر آن عده بسیاری از فضلا اجازاتی نگاشته بودند به گونه‌ای که برای من علم عادی پیدا شد که این کتاب تالیف آن حضرت است.
و من آن را استنساخ نمودم.... آنگاه سید کتاب را به من داد و من نیز آن را استنساخ نمودم.
و آن را به برخی فضلا دادم و فراموش کردم آن را از وی بازپس گیرم و چون شرح عربی من لایحضره الفقیه به نام روضه المتقین را به پایان بردم و شرح فارسی را نیز مقداری نوشتم آن فاضل کتاب را به من باز پس داد.
پس در آن اندیشه نمودم و فهمیدم که این کتاب نزد صدوق و پدرش وجود داشته است و هرچه صدوق بزرگ به فرزندش در رساله اش نگاشته عبارات همین کتاب است مگر موارد اندکی و نیز هرچه صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه بدون سند ذکر کرده است عبارات همین کتاب فقه رضوی است.
ب. تعداد بسیاری از علما نیز نسبت این کتاب به امام رضا را رد کرده و آن را قابل اعتماد ندانستند.
نظیر شیخ حر عاملی، شیخ محمد حسین اصفهانی، علامه میرزا عبدالله افندی، علامه سید محسن اعرجی کاظمینی، علامه محدث نوری.
برخی از دلایل گروه اول:
۱. جمله‌ای که در اول کتاب آمده «یقول علی بن موسی الرضا»
۲. عباراتی که طی کتاب ذکر شده است نظیر «نحن معاشر اهل البیت» یا جدنا امیرالمومنین» یا« اروی ان ابی العالم»
۳. قرائن و شواهدی که امیر قاضی حسین از آنها یقین پیدا کرد که کتاب تالیف امام رضاست
۴. موافقت روایات بدون سند که در من لایحضر الفقیه آمده است با متن این کتاب و نیز تطابق متن کتاب با برخی فتاوی که مدرک آنها معلوم نیست.
#منبع_شناسی
#معرفی_کتاب
#منابع_حدیثی
#کتاب_شناسی
#فقه_الرضا
♻️کانال: علم الحدیث
@mirasehadisi