"شعر عاشورایی/۹" بر اساس ابیات موجود، سنایی غزنوی، دومین شاعر عاشورایی شاخص پس از کسایی است که ابیات متعددی را درباره‌ی این واقعه سروده است. جایگاه او در ادب عاشورایی، بیشتر مربوط به منظومه‌ی حدیقه الحقیقه و ابیاتی است که در خلال آن، برخی وقایع کربلا به تصویر کشیده شده و در مجالی دیگر به آن خواهیم پرداخت؛ اما در  ابیات دیوان حکیم نیز به صورت پراکنده، از شهادت امام حسین(ع) ذکر رفته است. در قطعه‌ی شماره‌ی 82 دیوان سنایی، لعنت فرستادن بر خاندان ابوسفیان به آشکاری نمود دارد: داستان پسر هند مگر نشنیدی؟ که از او بر سر اولاد پیمبر چه رسید؟ پدر او لب و دندان پیمبر بشکست مادر او جگر عمّ پیمبر بمکید خود به ناحق، حق داماد پیمبر بگرفت پسر او سر فرزند پیمبر ببرید بر چنین قوم چرا لعنت و نفرین نکنم؟ لعنه الله یزیداً و علی حبِّ یزید دیوان سنایی     سنایی دینِ درون انسان ها را، حسین(ع) وجودی آن‌ها می‌داند. از نظر او جدالی همیشگی بین حسین درون و یزید نفس وجود دارد: دین حسین توست، آز و آرزو خوک و سگ است تشنه این را می‌کشی وین هر دو را می‌پروری بر یزید و شمر ملعون چون همی لعنت کنی؟ چون حسین خویش را شمر و یزید دیگری همان سنایی در شعری دیگر که به شیخ احمد جام نیز نسبت یافته، بهترینِ شهدای عالم را امام حسین(ع) معرفی کرده است: سراسر جمله عالم پر شهید است شهیدی چون حسین کربلا کو؟ همان او در خلال ستایش رسول(ص)، دو درِ بارگاه پیمبر را یکی مرقد امام علی(ع) در کوفه و دیگر مدفن امام حسین(ع) در کربلا می‌داند: بارگاه او دو در دارد که مردان در روند یک در اندر کوفه یابی و دگر در کربلا از این دست ابیات و اشارات را در دیگر قصاید و غزل‌های دیوان سنایی نیز می توان دید.(نگاه کنید به صفحه‌های 470، 465 و 38) #شعر_عاشورایی #عرفان_و_عاشورا #شعر_شیعی #سنایی_غزنوی @mmparvizan

"شعر عاشورایی/۱۰" امام حسین(ع) پس از حضرت رسول(ص) و امام علی(ع)، سومین شخصیت مذهبی تاثیرگذار در حدیقه‌الحقیقه‌ی سنایی غزنوی است. او در ابیات متعددی که درباره ی آن حضرت سروده، ایشان را این گونه وصف کرده است: پسر مرتضی امیر حسین که چنویی نبود در کونین مشرب دین اصالت نسبش منصب دین نزاهت ادبش اصل او در زمین علّیین فرع او اندر آسمان یقین... حدیقه سنایی در خلال ده‌ها بیتی که در مدح آن حضرت سروده، ابتدا از بصیرت، سیرت، اصل پاکیزه و جوهره‌ی نبوی امام حسین(ع) سخن می‌گوید و جبرییل را گهواره جنبان ایشان می‌نامد: عقل در بند عهد و پیمانش بوده جبریل مهدجنبانش همان حکیم پس از مدح آن حضرت، ضمن دعا بر دوستان و لعنت فرستادن بر دشمنانش، به حادثه‌ی کربلا گریز می‌زند: کربلا چون مقام و منزل ساخت ناگه آل زیاد بر وی تاخت راه آب فرات بربستند دل او زآن عنا و غم خستند ...شمر و عبدالله زیادِ لعین روحشان جفت باد با نفرین برکشیدند تیغ بی‌آزرم نز خدا ترس و نه زِ مردم شرم... همان حکیم به وصف ماجرای کربلا و شهادت آن حضرت می‌پردازد و پس از نکوهش آل مروان، از روانه شدن سر امام به دمشق و شعرخوانی یزید و چوب بر لب امام‌زدن حکایت می‌کند: شهربانو و زینب گریان مانده در فعل ناکسان گریان سر برهنه بر اشتر و پالان پیش ایشان ز درد دل نالان علی‌الاصغر ایستاده به پای وآن سگان ظلم را بداده رضای همان در روایت سنایی، از امام سجاد(ع) با لقب علی اصغر یاد شده است که نشان‌دهنده‌ی ماخذ متفاوت شاعر درباره‌ی حادثه‌ی عاشوراست. حکیم در ادامه، پس از روایت مرثیه‌گون و با تکیه بر نگاه تاریخی به ماجرای کربلا، به تفسیر عرفانی این حادثه پرداخته است: حبّذا کربلا و آن تعظیم کز بهشت آورد به خلق نسیم وآن تن سربریده در گل و خاک وآن عزیزان به تیغ  دل‌ها پاک... همان اشعار سنایی، از منظر مضمونی شبیه بخش‌هایی از زیارت ناحیه‌ی مقدسه است. در این ابیات از سوگواری حضرت رسول(ع)، حضرت امیر(ع) و حضرت فاطمه(س) بر شهادت امام حسین(ع) سخن گفته شده و پس از لعن قاتلان آن حضرت، حکایت یکی از عاشقان زیارت امام(ع) نقل شده است. ابیات و توصیفات سنایی، کامل‌ترین گنجینه‌ی بازمانده از شعر عاشورایی فارسی تا آغاز سده‌ی ششم هجری است. #سنایی_غزنوی #حدیقه_الحقیقه #شعر_شیعی #شعر_شیعی #محمد_مرادی @mmparvizan