🌺◈﷽◈🌺
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#سوره_نساء_بخش_دوم
┅═✼🌺🌸🌺✼═┅
استاد آل مرتضی در جلسه تفسیر تخصصی طرح مشکات روز دوشنبه ۲۹ آبان ماه به تفسیر آیه ۶۱ سوره نسا پرداختند.
🔸بخش: دوم
ایشان در ادامه مباحث تفسیر آیه 61 /نساء شرح و تفسیر دو موضوع دیگر پیرامون این آیه شریفه را ارائه نمودند.
3⃣ موضوع : وجود حقیقی و حقوقی رسول خدا
⁉️ سؤال: منافقین با کدامیک از شخصیت حقیقی وحقوقی رسول خدا مشکل داشتند ؟
خداوند متعال با نزول وحی توسط رسول الله مردم را به سوی رشد وکمال دعوت کرد ولی منافقین به سمت طاغوت رفتند واز رسول خدا روی بر تافتند ، در واقع مخالفت آنها با قوانین علمی نبود بلکه با قوانین عینی الهی که در وجود مبارک رسول اکرم متجلی بود.
پیامبر وائمه اطهار (ع) قرآن ناطق ومجسم هستند که قوانین الهی را با قول وعمل در جامعه پیاده کردند
مخالفت منافقین با شخصیت حقیقی و وجود مادی ایشان نبود بلکه با شخصیت حقوقی ورسالت آن حضرت بود آنها دوست نداشتند قوانین اسلام در جامعه پیاده شود اسلامی بدون پیامبرمی خواستند و منتظر بودند رسول خدا از دنیا برود تا ضربه های شوم خود را به اسلام ومسلمین وارد کنند وتا حدی هم بعد از رسول خداباغصب ولایت وجانشینی علی (ع) وخانه نشین کردن ایشان به مدت 25 سال وغصب فدک به اهداف ومقاصد شوم خود رسیدند معمولا منافقین با کسیانیکه که مدعی ایمان باشند ولی عامل نباشندکاری ندارند.
🌠خداوند متعال در آیه /144 آل عمران می فرماید :
🍃✨«وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ ۚ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَىٰ أَعْقَابِكُمْ ۚ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا»
محمد (ص) جز یک پیامبر نیست که پیش از او نیز پیغمبرانی بودند و درگذشتند، آیا اگر او به مرگ یا شهادت درگذشت شما باز به دین جاهلیّت خود رجوع خواهید کرد؟ پس هر که مرتد شود به خدا ضرری نخواهد رسانید
👌رسالت پیامبر واحکام الهی ثابتند وتا أبد باقی خواهند بود واین از سنت الهی است.
4⃣موضوع :جری وتطبیق
🌠 قاعده جری وتطبیق از قواعد تفسیری است که برگرفته از آموزه های اهل بیت (ع) است که علامه طباطبایی( رحمة الله علیه) برای نخستین بار در کتاب تفسیر المیزان به کار گرفته است پس از ایشان هم مورد توجه علمای شیعه ازجمله ایةالله محمد هادی معرفت که از این قاعده در تفاسیر خود بسیار بهره برده است.
◀️ جری در لغت به معنای جریان داشتن وجاری شدن وتطبیق به معنای مطابقت دادن است ودر اصطلاح به معنای تطبیق وتسرّی حکم آیه بر موارد قابل انطباق ومصادیق فراوان و به فرد وحادثه درهرعصر ومصری است وبه موارد شأن نزول اختصاص ندارد
گاهی یک آیه به مصداق خاصی اختصاص دارد مثل آیه تطهیرکه تنها در شأن ا ئمه اطهار (ع) است ویا آیه مباهله ویا آیه و لایت که فقط در شأن علی (ع) است یا آیه «آت ذی القربی حقه» و آیه اولوالامرکه تنها یک مصداق دارند.گاهی نه دایره شمول آن وسیع است ومی توان به موارد دیگر تعمیم داد.
💫امام محمدباقر (ع) می فرماید:
✨🍃«ما مِنَ القُرآنِ آيَةٌ إلّا ولَها ظَهرٌ وبَطنٌ ظَهرُهُ تَنزيلُهُ وبَطنُهُ تَأويلُهُ ، مِنهُ ما قَد مَضى ، ومِنهُ ما لَم يَكُن ، يَجري كَما يَجرِي الشَّمسُ وَالقَمَرُ
✨🍃«هيچ آيهاى از قرآن نيست ، مگر آن كه ظاهرى دارد و باطنى ظاهرش همان تنزيل آن است، و باطنش ،
تأويل آن، كه چيزهايى از آن قبلاً تحقّق يافته است و چيزهايى از آن ، هنوز تحقّق نيافته است همواره جارى است همان گونه كه خورشيد و ماه جريان دارند.
تفسير العيّاشى:( ج 1 ص 11)
(بر اساس تفاسیر تسنیم،مجمع البیان و المیزان)
🌠🌠🌠🌠🌠
@moassese_nooralyaghin
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر علوم قرآنی
🍃✨🍃✨🍃✨🍃✨🍃
◈﷽◈
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#سوره_نساء_بخش_دوم
#دهماردیبهشت۱۴۰۳
آیه ۶۴ نساء
🍃«وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا»
در ادامه مباحث، استاد محترم مدیریت موسسه نورالیقین باتوجه به سیاق واحد آیه ۶۴ با آیه ۵۹ نساء در تفاوت این دو آیه فرمودند:
👈در آیه ۶۴ خداوند دستور به اطاعت از همه انبیاء الهی می دهد ( نبوت عام) چه پیامبرانی که صاحب شریعت بودند و یا پیامبرانی که حافظ شریعت بودند و رسالت پیامبر قبل از خود را تبلیغ می کردند. این آیه عصمت همه انبیاء را اثبات می کند که آنها چه قبل از بعثت و چه بعد از بعثت از خطا و
اشتباه مصون بودند.
👈آیه ۵۹ نساء دستور به اطاعت بی قید و شرط از رسول خدا و الوالامر (نبوت خاص) در تمامی حوزه ها می دهد که نشان دهنده عصمت پیامبر اکرم و امامان علیهم السلام در تمامی دوران زندگی (چه قبل از بعثت، چه بعد از بعثت، در کودکی، جوانی و مسائل شخصی) است که دچار خطا و اشتباه و فراموشی نمی شدند و این یعنی عقیده تنزیه الانبیاء که شیعیان به آن معتقدند.
👈نظر برخی از مفسرین در ابعاد عصمت پیامبران:
صاحب تفسیر المنار معتقد است که انبیاء الهی سه گونه افعال و اقوال دارند:
💥1- اوامر واحکامی که از طریق وحی دریافت و ابلاغ می کنند در اینجا اطاعت بدون قید و شرط لازم است در این بخش پیامبران عصمت دارند.
💥2- افعال شخصی انبیاء که ربطی به دیگران ندارد و اخبار و انشائ هم ندارد در این مورد پیامبران از خطا واشتباه مصون نیستند و عصمت ندارند.
💥3- اوامر و احکامی که پیامبر از طریق اجتهاد بیان می کند مثل احکام حکومتی در این حوزه ممکن است پیامبر دچار خطا واشتباه شود و عصمت ندارد. هرچند خداوند آنها را از خطا و اشتباه و فراموشی حفظ می کند و این خطا و اشتباه گناه محسوب نمی شود.
استاد محترم آل مرتضی با توجه به این نظریه فرمودند متاسفانه بعضی از علما با انحراف فکری که دارند در بعضی حوزه ها با دشمنان اسلام همدستی می کنند. شأن و مقام و منزلت قرآن و پیامبر را پایین می آورند.
دشمنان اسلامی در جایی که با علم و استدلال حریف اسلام و پیامبر نمی شوند با ایجاد شک و شبهه اعتماد مردم نسبت به پیامبر را کم می کنند.
👈مگر می شود خداوند دستور به اطاعت مطلق از پیامبر بدهد و از طرف دیگر پیامبران را از گناه وخطا و اشتباه نهی کند و در عین حال پیامبر دچار خطا واشتباه شود؟!
این می شود 👇👇
توارد ایجاب وتحریم در شئ واحد که جمع بین دو ضد است.
عدم اعتقاد به عصمت انبیاء یعنی اغراء به جهل
👈 قاعدهی فقهی «اغراء به جهل»
یعنی به نادانی و گمراهی کشاندن. یعنی به جای راهنمایی و ارشاد، انسان سعی کند با رفتار یا گفتارش نادانی یا خلاف واقعی را به کسی یا کسانی بچسباند.
👈 برگرفته از بیانات استاد ارجمند حسینی آل مرتضی در کلاس تفسیر تخصصی طرح مشکات(تفسیر سوره نساء بر مبنای تفاسیر المیزان، تسنیم و مجمع البیان به همراه شرح دقیق و گسترده اصطلاحات)
@moassese_nooralyaghin
موسسه نورالیقین
مرکزتخصصی تفسیر علوم قرآنی
◈﷽◈
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#سوره_نساء_بخش_دوم
#هفدهماردیبهشت۱۴۰۳
💫طی ادامه مباحث آیه 64نساء مدیریت محترم موسسه نورالیقین با استفاده از تفسیر وزین المیزان به سؤالات وشبهات وارد شده از سوی منافقین مرائی پرداختند وپاسخها ی داده شده از سوی علامه طباطبایی را مورد شرح وبررسی قرار داده و توضیحاتی را ضمیمه کردند.
❇️سوالات وشبهات منافقین
✨1.رسول خدا مخلوق و بشر است اگر اطاعت از رسول خدا برای سود و منفعت باشد و اگر این سود و منفعت را بدون اطاعت از رسول خدا بتوان کسب کرد آیا باز هم نیاز به اطاعت از رسول خدا وجود دارد؟
✨2. چرا نمیشود بدون واسطه از خدا درخواست کنیم و رسول خدا را کنار بزنیم؟
✨3. درحالی که خدا مستقیماً نیاز ما را برآورده کند اگر باز هم به رسول خدا رجوع کنیم شرک نورزیدهایم؟
✨4. اوایل اسلام گاهی پیامبر (ص) تکلیفی را بر مسلمانان معین میکردند، عدهای از صحابه از پیامبر میپرسیدند که این دستور از جانب خودت است یا از جانب خدا؟ آیا این پرسش بیانگر خطا و اشتباه رسول خدا در بعضی مواردنییت؟
❇️وجه بطلان شبهات
👈در پاسخ سؤال اول باید گفت که خداوند فرمود ما هیچ رسولی را نفرستادیم مگر اینکه به اذن الهی بدون قید و شرط باید از آنها اطاعت کنید و همچنین فرمودند اطاعت از رسول در طول اطاعت از خداست «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ»
پس بر مردم واجب است در دو ناحیه از رسول خدا اطاعت کنند.
1. احکامی که از ناحیه وحی بیان کرده است
2. احکام حکومتی که درزمینه های مختلف خود ایشان بر اساس اجتهاد صادر کرده است.
👈درپاسخ سؤال دوم وسوم باید گفت که خداوند در سوره یوسف میفرماید: وقتی فرزندان یعقوب اقرار به خطا و معصیت کردند یعقوب گفت من از خداوند برای شما طلب استغفار میکنم.
در آیه مورد بحث هم میفرماید:
وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا»
وقتی منافقین برای عذرخواهی نزد تو میآیند و از خدا طلب مغفرت میکنند و میفرماید اگر رسول خدا هم برای آنها طلب مغفرت کنند خداوند هر آینه تواب و رحیم است
خداوند متعال درسوره محمد نیز به پیامبر عظیم الشأن اسلام امر می کندکه برای مؤمنین طلب مغفرت کند «فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ....»
پس مسأله طلب استغفار و آمرزش برای گنهکاران تنها به رسول اکرم منحصر نشده بلکه خداوند از فرشتگان و ملائکه نیز میخواهدکه طلب مغفرت کنند بنا بر این شرک محسوب نمی شود چون به اذن الهی است.
وَ الْمَلائِکَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَلا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ».(2)
پس در خواست کمک وشفاعت هم از رسول خدا واولیاء خدا به اذن الهی شرک محسوب نمی شود و امری است به فرمان خداوند، به دلیل شأن مقام ومنزلت بالای پیامبر وائمه اطهار (ع) وآبرو عزت وشرف آنها ست وهمچنین بواسطه آنهااستجابت دعا مغفرت وشفاعت نسیب افراد عاصی وناامیدمیشود.
👈 در بررسی سؤال چهارم، باید گفت که در زمان حیات پیامبر فقط چند مورد از این سؤالها پیش آمد سؤال ابن عباس پسر عموی پیامبر در قضیه سد الابواب که از جانب خداوند دستور داده شد که همه درهای خانه هایی که به سمت مسجد الحرام باز است بایدبسته شود الا درب خانه علی(ع) و دیگری سؤال خلیفه دوم در روز عید غدیر که آیا دستور جانشینی علی ابن ابیطالب از جانب خداست یا خودت . کسانی که امروزه چنین سؤالاتی واهی میکنند تنها برای پوشاندن خطا و اشتباهات خلیفه اول و دوم، ومنافقین ومدعیان دروغین تا بگویندکه پیامبر هم گاهی خطا و اشتباه میکرده و در همه ابعادعصمت نداشته است.می خواهند کارخود را بااین سخن توجیه کنندکه پیامبرهم در اجتهاد و احکام حکومتی دچارخطا و اشتباه میشده. در حالی که براساس قاعده تنزیه الانبیاء همه پیامبران خصوصاً پیامبر اسلام در همه ابعاد زندگی عصمت دارند و اگر پیامبر اسلام حکمی براساس اجتهاد صادر میکنند این حکم قطعی از جانب خداوند است نه حکم ظنی مثل حکم مجتهدین وعلما . اجتهاد رسول خدا با اجتهاد سایر علماء که بر اساس ظن و گمان و خبر واحد حکم میدهند متفاوت است و پیامبر هرگز دچار خطا و اشتباه نمیشود. اطاعت از خدا ذاتی و اطاعت از پیامبر عرضی و به اذن خداوند است پیامبردراوامرو نواهی خود استقلال ندارد بلکه همه احکام او مستقیم و غیرمستقیم از جانب خدونداست.«وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ۚ... »
@moassese_nooralyaghin
موسسه نورالیقین
مرکزتخصصی تفسیر علوم قرآنی
◈﷽◈
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#سوره_نساء_بخش_دوم
#بیستوچهارماردیبهشت۱۴۰۳
ادامه تفسیر آیه 64نساء
أستاد محترم در ادامه شرح موضوع اذن تکوینی و تشریعی به تبیین اذن تشریعی پرداختند.
❇️اذن تشریعی
به طور کلی در حوزه تشریع وظیفه مکلفین با استفاده از قرآن و سنت معین می شود و در واقع شامل بایدها و نبایدهایی است که ممکن است مکلف آنها را بپذیرد و با اراده خود عمل کند و یا نپذیرد ومخالفت کرده و عمل نکند، مانند «اقیموا الصلوة»
مدیریت محترم موسسه نورالیقین فرمودند: قوانین تشریعی مخصوص انسانهاست که باید به فکر این قوانین باشند و نسبت به آنها علم و معرفت داشته باشد و در مورد آنها خوب بیاندیشد و به کار بگیرند.
💫امام صادق (ع) فرمودند: «حَدِيثٌ تَدْرِيهِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ حَدِيثٍ تَرْوِيهِ،
يك حديث بفهمى بهتر است از آن كه هزار حديث [نفهميده ]روايت كنى»
علم سلطان است اگر امت اسلام به تعلیم و تعلم در تمامی حوزههای علمی و معرفتی اهتمام بورزند میتوانند درعالم برترین باشند.
👈پیامبر اسلام (ص)فرمودند: «اَلْإِسْلاَمُ يَعْلُو وَ لاَ يُعْلَى عَلَيْهِ، اسلام برتر است و آيينى بالادست آن نيست».
اسلام زمانی میتواند در همه حوزههای علمی عملی غالب باشد که مسلمین به کسب علم و معرفت اهتمامی جدی داشته باشند و این را از ضروریات بدانند چرا که جاهل هرگز نمیتواند به قوانین الهی دقت عمیقی داشته باشد.
خداوند متعال در قرآن میفرماید: «هَلْ يَسْتَوِي الَّذينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذينَ لا يَعْلَمُونَ» «إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ 28،فاطر»
«كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ... . »
این آیات در واقع جمله انشائی در قالب جمله خبری است
💫امام رضا (ع) آنقدر از نظر علمی در سطح بالایی قرار داشتند که وقتی مأمون خواست مقام ایشان را پایین بیاورد از علما و دانشمندان بلاد مختلف دعوت کرد تا با ایشان مناظره کنند ولی هیچکدام از آنها حریف امام (ع) نشدند و این نمونه الگویی است برای همه اهل ایمان که فقط ناقل علم نباشند.
طبق فرموده علی (ع) پایینترین درجه علم، علمی است که به نقل آن اکتفا شود ولقلقه زبان باشد و بهترین علم آن است که در عمل به ظهور و بروز برسد و این از بالاترین درجات علم است و بهترین راه تشویق دیگران برای آموختن علم و معرفت.
مؤمنین نه تنها باید اهل علم و عمل باشند بلکه لازم است دست دیگران را هم بگیرند و به سمت کسب علم و معرفت سوق دهند و این از سنن الهی است که جاهلین را به علماء واگذار کرده است.
اسلام و تعالیم الهی زمانی فراگیر میشود که کم کم و کلمه به کلمه به عمل دربیاید و به دست همگان برسد تا ریشه جهل زدوده شود.
❇️جمله انشائی در قالب جمله خبری
در بسیاری از روایات احکام شرعی در قالب جمله خبری بیان شده است. یعنی حکم به شکل جمله خبری به جای صیغه امر آمده است. مثل : «وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً»
در عرف هم اینگونه جملات کاربرد دارد زمانی که پدری قصد دارد یک دستوری به فرزندش بدهد به جای گفتن این کار را انجام بده میگوید پسرم این کار را انجام میدهی؟ پس در بعضی از جملات خبری قصد خبررسانی نیست بلکه گوینده میخواهد امری را صادر کند خبر به داعی انشاء است.
❇️توسل به رسول خدا
عبارت «جائوک» در آیه مورد بحث اشاره به حضور فیزیکی رسول خدا ندارد بلکه در صدد بیان این امر است که اگر کسی به خدمت رسول خدا برسد و ایشان در قید حیات باشند یا کنار مزار شریف ایشان برود یا از راه دور ابراز ارادت کند در حالی که معتقد و مؤمن است متوسل به ایشان شود و طلب مغفرت کند خداوند توبه ایشان را میپذیرد چرا که استغفار رسول خدا بهتر و کاملتر و جامعتر از استغفار فرد عاصی است. بنابراین متوسل شدن و واسطه قرار دادن پیامبر و شفاعت ایشان لازم است وشرک محسوب نمی شود.
👈دردعای توسل میخوانیم «.. إنّکم أَئِمَّتِي وَ عُدَّتِي لِيَوْمِ فَقْرِي.. » در این دعا أئمه را مورد خطاب قرار داده ومی گوییم عُده و عِده من در موقع نیاز شما هستید من با وجود شما در هیچ صحنهای نه در دنیا و نه در آخرت تنها نیستم..
👈علامه جوادی آملی میفرماید: عبارت «جائوک» صرف گرفتن رضایت از پیامبر به جهت مراجعه آنها به طاغوت نیست بلکه آیه اطلاق دارد و هر کسی در هر مکانی و زمانی اگر ظلمی مرتکب شده و توبه کرده با توسل به پیامبر (ص) مغفرت و رحمت الهی شامل او میشود.
«.. جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا»
@moassese_nooralyaghin
موسسه نورالیقین
مرکزتخصصی تفسیر علوم قرآنی
◈﷽◈
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#سوره_نساء_بخش_دوم
💫در ادامه شرح و تفسیر آیه ۶۶ نساء استاد محترم حسینی آل مرتضی به چند موضوع مرتبط با این آیه پرداختند از جمله :
❇️برکات پذیرش اوامر الهی
1-خیر و صلاح
اطاعت و امتثال اوامر الهی بدون اعتراض و با رضایت قلبی و بدون کراهت جملگی به خیر و صلاح انسان است چون جهاد با نفس یا جهاد در جبهه های جنگ موجب می شود تا انسان به امور دشوارتر مبتلا نشود
2- ثبات قدم
گاهی بعضی از مردم هنگام گرفتاری و مصیبت از خودضعف نشان می دهند صبر و استقامت ندارند و متوقف شده و یا ضعیف عمل می کنند. اعتراض می کنند چرا من؟ اعتقادشان سست می شود چون ایمان آنها ضعیف است و ایمان در وجودشان مستقر و ثابت نشده است و از لحاظ معنوی به رشد و کمال لازم نرسیده اند و آیات الهی را درک نکرده اند.
وظیفه یک مسلمان انجام تکالیف الهی در چارچوب تعبد وتعقل است که در نتبجه خداوند ایمان آنها را راسخ کرده و در وجودشان تثبیت میکند بنابراین قدرت و توان آنها مضاعف می شود تا هم برای خود و هم دیگران وسیله خیر و صلاح شوند.
👈علامہ جوادی آملی در این باره می فرماید: احکام دین و عبادات مانند آب طیب است که اگر پای نهال وجود انسان ریخته شود موجب رشد و بالندگی او می شود و ریشه های او را مستحکم می کند. وظیفه یک مؤمن آبیاری نهال ایمان است، در مقابل خداوند هم با افاضات خود موجبات رشد و کمال و قرب خویش را برای او فراهم می کند
مانند پدر و مادری که عاشقانه و بدون هیچ توقعی برای فرزندان خود زحمت کشیده و تمام مشکلات را در مسیر رشد مادی و معنوی آنها متحمل می شوند.
عبادات و اعمال خیر جملگی علل معده هستند و زمینه ای هستند تا خداوند منان ایمان را در وجود انسان مستقر و ثابت کرده و خیر و صلاح و ثبات قدم در دنیا و آخرت نصیبش کند.
موضوع علل بحثی اعتقادی، فلسفی و عرفانی است. ارسطو اولین بار تقسیمات علل را انجام داد.
⬅️علل چهارگانه ارسطو:
چهار علّت عبارتاند از: «علّت مادّی، علّت صوری، علّت فاعلی و علّت غایی.»
مثلا یک نجاری که می خواهد یک میزی بسازد:
علت مادی: چوب، ماده است؛
علت فاعلی: نجار، فاعلش است؛
علت صوری: صورت این میز، علت صوری اش است
علت غایی: غایت، آن هدفی است که دنبال می کند.
⬅️یکی از تقسیماتی که برای علت لحاظ شده، تقسیم آن به علت حقیقی و علت معده است.
👈علت حقیقی چیزی است که معلول به آن حقیقتا وابسته است و همواره همراه معلول نیز میباشد، ولی علت معده چیزی است که زمینه تحقق معلول را فراهم میسازد، در چنین موردی اگر علت نیز از بین برود معلول سرجای خویش استوار است. نقش اصلی علت معده این است که در ماده آمادگی پذیرش فیض را از علت فاعلی ایجاد میکند.
مثل بنا برای ساختمان و یا آتش برای گرمی آب همچنین وجود پدر ومادر برای فرزند
خداوند متعال بعد از خلق ما انسانها آب حياتی را به نام دين نازل كرده است، سپس امر کرده اين آب حيات را به ريشه خودتان بريزيد كه ريشهدار بشويد. اگر به پاي درخت وجودتان اين آب حيات را ريختيد، از آن به بعد خدا شما را مستحكم ميكند تا ثابت قدم باشید.
مانند يك باغبانی که كارش اين است كه آب را به ريشه درخت برساند؛ اما تبديل آب به موادّ غذايي، جذب آن بوسیله ریشه و مستحكم كردن ريشه كار باغبان نيست، اصلا ًا او نميداند كه چگونه اين آب به صورت يك ساقهٴ تنومند در ميآيد.
كارهايي كه يك باغبان ميكند، كارهاي اِعدادي است اينها را علت مُعدّه. می گویند، كارهايي هم كه ما انجام ميدهيم ازجمله اطاعتها و عبادتها همه علتهاي مُعدّه هستند ، نه علت حقیقی. خداوند متعال علت وفاعل حقیقی وغایی است، كاري كه از ما برميآيد اِعداد است.
🏴🏴🏴🏴🏴
@moassese_nooralyaghin
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
◈﷽◈
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#سوره_نساء_بخش_دوم
🍃مدیریت محترم مؤسسه نورالیقین در ادامه شرح و تفسیر آیه 66نساء در مورد ثبیت ایمان و عمل صالح و علت معده و علتهای تام و ناقص توضیحاتی ارائه نموده و فرمودند :
شیطان 6 هزار سال عبادت کرد ولی مطرود و ملعون شد زیرا موقعیت خود را تثبیت نکرده بود.
انسانی که در انجام تکالیف الهی به ثبات قدم نرسیده و ایمان و عمل او تثبیت نشده باشد نیز ممکن است سقوط کند «... وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ..»
👈هدف از آفرینش انسان رشد و تکامل در راستای رسیدن به مقام عبودیت است در این راه باید از وجود کتاب الهی و اهل بیت علیهم السلام که وسعت وجودی دارند بهره بگیریم و مجاهدت داشته باشیم
💫 «فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَىٰ»
👈تنها نشستن و عبادت کردن و تلاوت قرآن کافی نیست، بلکه مجاهد فی سبیل الله کسی است که در تمام صحنههای عبادی، علمی، اجتماعی، جهادی و... حضورداشته باشد و علاوه بر حرکت و مجاهدت در این مسیر دیگران را هم تشویق و ترغیب کند. باید برای مردم عمیق و محکم کار کنیم تا مسیر حرکت خود را به سمت و سوی دین تغییر دهند.
💫«إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ»11رعد
👈عبادات و اعمال خیر و جهادی همه علل معده ای هستند که زمینهساز برای رسیدن به رشد و تکامل و رسیدن به مقام عبودیت هستند.
با شناخت انواع علتهای تام و ناقص میتوانیم آنها را در وجود خود و دیگران ایجاد کنیم تا زمینه ای باشد برای رسیدن به رشد و تکامل، که در این صورت نورانیت و بصیرت و افاضات الهی جذب وجود انسان می شود و تکالیف الهی موجب رشد و تکامل می شود. در این صورت نماز انسان نمازی میشود که او را به معراج می برد روزه او را رشد داده و به تقوا می رساند و موجب سازندگی و اعتلای عقلی میشود.
💫«يا أيُّهَا الَّذينَ آمَنوا اِن تَنصُرُوا اللهَ يَنصُركُم ويُثَبِّت أقدامَكُم» 7محّمد (ص)
💫امام علی (ع) فرمودند: إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللَّهَ رَغْبَةً فَتِلْكَ عِبَادَةُ التُّجَّارِ، وَإِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللَّهَ رَهْبَةً فَتِلْكَ عِبَادَةُ الْعَبِيدِ، وَإِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللَّهَ شُكْراً فَتِلْكَ عِبَادَةُ الاَْحْرَارِ.
🍃«گروهى خدا را از روى رغبت و ميل (به بهشت) پرستش كردند، اين عبادت تاجران است.
🍃و عدّه اى از روى ترس او را پرستيدند و اين عبادت بردگان است.
🍃 و جمعى ديگر خدا را براى شكر نعمت ها پرستيدند. اين عبادت آزادگان است.
👈وظيفه مؤمن آبياري ريشه هاي ايمان با اطاعت الهي است و نتيجه آن به افاضه خداي سبحان است كه به انسان رشد و بالندگي دهد و او را به قرب خويش برساند.
💫إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ.... 111/
❇️نکته: در حقیقت عبادات و اعمال خیر جملگی موجب رشد و آبیاری کننده درخت انسانیت میشود ولی هیچ کدام از اینها علت تام نیستند درنهایت علت تامه وجود خداوند متعال است که تثبیت می کند.
💫«يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ»27ابراهیم
❇️علت تام و ناقص و معده
👈علت تام: علتی است که وجود او موجب وجود معلول خواهد شد، و عدم او عدم معلول را در پی خواهد داشت؛ یعنی این علت، دارای همه چیزهایی میباشد که وجود معلول وابسته به وجود آنها است، به گونهای که دیگر براى وجود معلول هیچ چیز دیگرى لازم نباشد و در چنین صورتی است که معلول حتماً موجود میشود.
👈علت ناقص: علتی است که نبود او موجب نبود معلول میشود، ولی اینگونه نیست که وجود او نیز لزوما موجب وجود معلول شود؛ یعنی این علت تنها دارای برخى از مقدمات وجود معلول است، نه همه آنها؛ از اینرو علت ناقص اگر نباشد، معلول نیست، ولی اگر باشد ممکن است معلول باشد و ممکن است نباشد، و لزومی ندارد که حتماً باشد.
👈علت معده : علت معد(زمینهساز و اعدادگر) وسایلى هستند که ماده را براى افاضه علت فاعلى، آماده و نزدیک میکنند. مثلا از نظر فلسفی شخص بَنّا، علت مُعدّه است؛ زیرا کارش نزدیککردن آجرها و ملاط به هم است؛ اما پدید آمدن و ماندگاری شکل و صورت ساختمان در اثر اجتماع و کنار هم قرار گرفتن آجرها و ملاطها است. همچنین پدر و مادر معدّه هستند که موجب انتقال نطفه به رحم میشوند، و کار رحم نیز آماده کردن شرایط تحقق بدن و روح طفل است، تا خداوند متعال به واسطه علل مادی، صورت و روح انسانى را ایجاد کند.
👌و در یک کلام، علل معده عبارت است از: مجموع امورى که معلول را آماده صدور از علت مؤثر مینماید؛ ازاینرو به مجموع «شرط» و «عدم مانع»، علت معده گفته میشود.
◼️◼️◼️◼️◼️◼️
@moassese_nooralyaghin
موسسه نورالیقین
مرکزتخصصی تفسیر و علوم قرآنی
◈﷽◈
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#سوره_نساء_بخش_دوم
جبهه مقاومت این عده قلیلی هستند که حاضرند هر نوع سختی را تحمل کنند. یاوری امام زمان عج تنها به خواندن دعای عهد نیست.
جبهه مقاومت به مصداق حدیث شریف كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ با حرکت خود ما را به یاری امام زمان عج دعوت میکنند.
👈 قول انسان باید با عمل او تائید و مستحکم شود چرا که بر پایه آیه ۱۰ سوره فاطر: إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ
در وصف قلوب یاران امام زمان عج آمده است: كأن قلوبهم زبر الحديد؛ یاران امام زمان عج هرگز متوقف نمیشوند و حوادثی همچون سقوط سوریه، حوادث لبنان، غزه و فلسطین مانع حرکت آنان نمی شود و جبهه مقاومت انشاءالله روز به روز قویتر و محکمتر خواهد شد.
جبهه مقاومت اتحاد خود را حفظ خواهد کرد چون ما به وعده الهی باور داریم و میدانیم آخر خط پیروزیم: إِن إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ
⬅️ ایشان در ادامه افزودند: با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر حمایت از جبهه مقاومت با حرفهای خود نباید جبهه مقاومت را تضعیف کنیم این مسئله خیلی مهم است و باید در وجود خود و دیگران ایجاد کنیم. مومنین واقعی حتی اگر قلیل هم باشند اما پیروز خواهند شد چرا که: "کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرة باذن اللَّه"
ما اگر ثابت القدم باشیم نمیترسیم، عقبنشینی نمیکنیم و با زدن حرفهای مایوسکننده جبهه مقاومت را تضعیف نمیکنیم.
اما متاسفانه بر اساس آیه "و ما يومن اكثرهم باللّه الا و هم مشركون" اکثر مومنین ضعیف الایمان و مبتلا به درجاتی از شرک هستند؛ چرا که اسیر مصلحت، شخصیت و نفس خود هستیم: مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَوَاهُ
و تنها عده کمی جزء مومنین واقعی هستند: ولَو اَنّا كَتَبنا .. ما فَعَلوهُ اِلاّقَليلٌ مِنهُم
👈علامه طباطبایی در شرح این آیه در نهایت ظرافت و دقت میفرماید: توهم نکنید که حکم در این آیه عموم استغراقی است و همه افراد را در بر میگیرد بلکه یک استثناء وجود دارد و این استثناء شبه متصل است.
شبیه متصل است چون عده قلیلی که استثناء شدهاند نیز جزء جامعه انسانی هستند اما این عده قلیل اهل عمل هستند و اهل حرف نیستند هم خودشان صبر و تحمل میکنند و هم دیگران را تشویق به صبر میکنند. اهل علم، معرفت، جهاد و انفاق هستند لذا علامه میفرماید: این استثناء به استثنای منفصل شبیهتر است چون جنس این عده قلیل با دیگران از لحاظ معنوی تفاوت دارد ملکات، کمال و ایمان آنها قابل مقایسه با دیگران نیست.
جبهه مقاومت عده قلیلی هستند و روز به روز نیز تعدادشان کمتر می شود اما هرگز کوتاه نمیآیند و به وعده الهی انشاءالله پیروز خواهند بود.
┄┄┄┅•🌸✻🌸••┅┄┄┄
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
@moassese_nooralyaghin
•═•••◈🌸﷽🌸◈•••═•
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#سوره_نساء_بخش_دوم
❇️ارتباط آیات ۵۹ الی ۶۹ نساء
آیات ۶۷ الی ۶۹ سوره مبارکه نساء درحقیقت نتیجه آیات ۵۹ الی ۶۶ نساء است
موضوع این آیات عبارتند از:
✅آیه ۵۹ در مورد اطاعت مطلق از خدا و رسول و الوالامر است (أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ)
✅آیه ۶۰ یکی از مصادیق اطاعت مطلق از خدا و رسول را در عدم مراجعه به طاغوت بیان می کند.(يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ)
✅آیه ۶۱ اعراض منافقان از حکم خدا و رسول و مراجعه منافقین را جهت حکمیت به طاغوت مذمت می کند (يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُودًا)
✅آیه ۶۲ توجیه منافقان از کارشان برای چرایی عدم مراجعه به پیامبر را اذعان می دارد. (يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا)
✅آیه ۶۳ در مورد تکذیب منافقان از جانب خداوند متعال و عدم پذیرش عذر و بهانه تراشی آنهاست که در ادامه خداوند متعال می فرماید«یعلم ما فی قلوبهم» ما حقیقت باطن آنها را می دانیم.
✅آیه ۶۴ تأکید می کند که اطاعت از انبیاء و اولیاء الهی و شفاعت آنها تنها به اذن الهی است هیچ کس مالک دیگری نیست. (وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ)
✅آیه ۶۵ تسلیم محض بودن در برابر احکام الهی و اوامر رسول خدا را شرط ایمان حقیقی می داند و میفرماید مؤمنین واقعی در برابر اوامر خدا و رسول چون و چرا نمیکنند چه نفع آنها باشد چه به ضرر آنها. (وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا)
✅در آیه ۶۶ خداوند متعال برای تشویق وترغیب مؤمنان دو برکت از برکات امتثال اوامر الهی را یاد آوری میکند. (خَيْرًا لَهُمْ وَأَشَدَّ تَثْبِيتًا)
✅ آیه آیات ۶۷ الی ۶۹ سه نتیجه دیگر از برکات امتثال فرامین الهی را متذکر میشود (مِنْ لَدُنَّا أَجْرًا عَظِيمًاوَلَهَدَيْنَاهُمْ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا...فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا)
👈مدیریت محترم موسسه نورالیقین در مورد برکات امتثال اوامر الهی فرمودند
۱- خیر وصلاح
۲-ثبات قدم
۳-اجر لدنی وعظیم
۴-هدایت به صراط مستقیم
۵- نعمت حضور و هم نشینی با اولیاء و انبیاء
همه از برکات انجام تکالیف الهی است. به عنوان نمونه رسیدن به معراج بوسیله نماز و عشق و علاقه به نماز و لذت بردن از انواع عبادات واجب و مستحب یک جذبه الهی است که نصیب هرکسی نمی شود برخی در ماه مبارک روز شماری می کنند تا ماه رمضان به اتمام برسد ولی در مقابل عدهای هم هستند گریه میکنند که ای کاش ماه رمضان تمام نمی شد؛ اینها همنشین انبیاء و اولیآء الهی خواهند بود. «فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا... اجر این دو گروه باهم متفاوت است.
حضرت ابوالفضل و مادر بزرگوارشان امالبنین معصوم نبودند ولی برکات و شهرت این دو بزرگوار تا قیامت ورد زبان مؤمنین و آزادگان است. چرا آنها اینقدر برای اسلام برکات داشته اند آیا جز برای اطاعت ایشان از مقام ولایت و امامت و ادب در حضور آنها است؟
استاد محترم با بیان تاکید قرآن کریم بر اهمیت ثبات قدم در قول و عمل فرمودند پیامبر (ص) در آغاز دعوت مردم به اسلام در برابر پیشنهاد سردمداران مشرکین به پیامبر که اگر مال وثروت بخواهی یا پست ومقام یا بهترین همسر ما همه را در اختیارت میگذاریم به شرط اینکه دست از دعوت به توحید برداری!!!
فرمودند به خدا قسم اگر خورشید را در دست راست من و ماه را در دست چپ من قرار دهید تا دست از رسالت خویش بردارم چنین نخواهم کرد این اوج ثبات قدم در نهایت سختیها و دشواریهاست. ثبات قدم را باید
کم کم نهادینه کرد و باید پله پله بالا رفت.
☘💫☘💫☘💫☘
@moassese_nooralyaghin
موسسه نورالیقین
مرکزتخصصی تفسیر و علوم قرآنی
•═•••◈🌸﷽🌸◈•••═•
#آموزشی
#تفسیرتخصصیدهمدیماه۱۴۰۳
#سوره_نساء_بخش_دوم
در ادامه مباحث استاد محترم به شرح و تفسیر آیه ۶۸ نساء پرداختند و فرمودند یکی دیگر از برکات امتثال اوامر الهی و پذیرش موعظههای خداوند و احکام تشریعی، هدایت به صراط مستقیم است که یک هدایت تکوینی و ثانویه و در حقیقت ایصال الی المطلوب است نه هدایت تشریعی و هدایت اولیه و فقط ارائه طریق که اکثر مسلمانان از آن برخوردارند.
هدایت به صراط مستقیم در حقیقت گرفتن دست سالک و رساندن به هدف و مقصد و مقصود است و پاداشی در برابر اطاعت و عمل به اوامر الهی و تسلیم محض بودن است.
❇️صراط مستقیم
صراط مستقیم در واقع همان عقیده و اخلاق و عمل صالحی است که مطابق با وحی الهی است که در جان سالک رسوخ کرده است و با وجودش متحد شده و در درونش سیر میکند و چنان بر این راه مسلط شده که گویا سوار بر این راه است و خود صراط مستقیم است، مانند ائمه و اولیاءالهی.
هدايت پاداشي موعود در آيه ۶۸ عبارت است از:
✅ انجذاب قلبی به اطاعت
یکی از اثرات هدایت تکوینی ایجاد عشق و علاقه و جاذبه قلبی به اطاعت از خدا و رسول و اولیاء الهی و علاقه به عبادت و نماز و جهاد در راه خدا و لذت از فراگیری علم قرآن و تعلیم و تعلم است. همچون پدر ومادر که عشق و علاقه وصف ناپذیر به فرزندان خویش دارند خداوند متعال چنین عشق و علاقه ای را بین سالک و مسلک ایجاد میکند. «وَلَٰكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ»
✅سهولت دسترسی به وسایل خیر
وقتی سالک میخواهد عملی را انجام دهد ابتدا باید به خدا اعتماد کرده و او را باور داشته باشد
حرکت درصراط مستقیم و پیمودن این راه هزینه بالایی میطلبد و نیاز به از خود گذشتگی بسیاری دارد، گذشت از جان و مال و آبرو. خداوند متعال علاوه بر ایجاد عشق و علاقه، حرکت در این مسیر را هم آسان میکند. دل مردم را برای انسان نرم میکند و زمین و آسمان برای او سرباز میشود. «... لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ... » «فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَى»
✅برطرف کردن موانع و سهولت به کار گیری وسایل فراهم شده
باید به این باور برسیم که اگر کل دنیا همه درها را به روی ما ببندند خداوند در دیگری را میگشاید. همچنان که خداوند متعال در زمان بعثت پیامبر اسلام، حضرت خدیجه، امام علی و عمار یاسر را به عنوان یاران وفادار او قرار داد تا در تمامی زمینهها از او حمایت کنند.
انشاءلله خداوند توفیق دهد تا ما هم از داعیان به دین و خادمان خلقش باشیم؛ اگر چنین هدفی داشته باشیم خداوند سهولت و رغبت انجام آن را میدهد.
مادران، با عشق و فداکاری، برای تربیت فرزندان خود زحمات زیادی را متقبل میشوند. این زحمات گاهی با یک لبخند کودکانه جبران میشود و تمام سختیها را فراموش میکند، همچنان که خداوند لذت عبادت و اطاعت را به کسانی که در این مسیر متحمل رنج و سختی میشود میچشاند.
💫☘💫☘💫☘💫☘
@moassese_nooralyaghin
موسسه نورالیقین
مرکزتخصصی تفسیر و علوم قرآنی