زیارت سیدالشهداء ممکن است در شرایط مخصوصی واجب هم بشود. به حسب اینکه زمانی ارزش زیارت امام‌حسین(ع) و ارزش زنده کردن مکتب امام‌حسین(ع) آنقدر بزرگ می‌شود که به حد وجوب می‌رسد، ولی زمانی هم در حد یک مستحب عادی است. (اسلام‌ونیازهای‌زمان، ج۲، ص۵۷) @motahari_nab

بعضی از اشخاص شبهه می‌کنند که یک قطره اشک برای امام‌حسین(ع) مگر می‌تواند اینقدر ارزش داشته باشد، پاسخ این است که گاهی ممکن است انسان آنقدر برای امام‌حسین(ع) بگرید که اگر اشک همه عمر را جمع کنند یک استخر بشود و هیچ ارزشی هم نداشته باشد. ولی یک انسان ممکن است به اندازه یک بال مگس برای امام حسین اشک بریزد که ارزشش از آن استخر اشک دیگری خیلی بیشتر باشد. بنابراین یکی از چیزهایی که عمل انسان را احسن می‌کند، یعنی درجه عمل را بالا می‌برد و اصوب می‌کند، صواب‏ عمل را بیشتر می‌کند، حقانیت عمل را بیشتر می‌کند معرفت خداوند است، و همان معرفت است که به دنبال خودش هیبت و خشیت و احساس عظمت می‌آورد. (آشنایی‌باقرآن، ج۸، ص۱۴۱،۱۴۲) @motahari_nab

یکی از علل و یا مهمترین علت شهادت امام حسین(ع) و یا مهمترین علت گرویدن مردم به امویان، جهالت مردم بود. از طرفی هم می‌دانیم امام‌حسین(ع) با یزید مبارزه نمی‌کرد؛ او بالاتر از این بود که هدفش شخص و فرد باشد؛ هدف او اصولی و کلی بود. درحقیقت امام‌حسین(ع) با ظلم مبارزه می‌کرد و با جهل، چنانکه در زیارت به ما تلقین و تعلیم کرده‌اند که هدف این مبارزه از بین بردن جهل و گمراهی است چنانکه در زیارت اربعین است: «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فیک لِیسْتَنْقِذَ عِبادَک مِنَ الْجَهالَةِ وَ حَیرَةِ الضَّلالَةِ». (حماسه‌حسینی، ج۲، ص۳۲) @motahari_nab

ارزش‌های انسانی با فطرت انسانی جور در می‌آید و فطرت انسانی با این جور در می‌آید که انسان در سرشت خودش یک مایه انسانی دارد، مایه‌ای برای همین گرایش‌های مقدّس؛ یعنی در سرشت انسان یک حقیقت مقدّسی هست که میل به تعالی در ذات او نهفته است. (فطرت، ص۱۰۵) @motahari_nab

اگر کسی بگوید که من مخالف جنگم و جنگ مطلقاً بد است، چه جنگی که تهاجم باشد و چه جنگی که دفاع و مبارزه با تهاجم باشد، اشتباه کرده است. جنگ تهاجمی قطعاً بد است و جنگ به معنی ایستادگی در مقابل تهاجم قطعاً خوب است و از ضروریات زندگی بشر است. (جهاد، ص۲۶) @motahari_nab

پیام امام‌حسین(ع) بدون آنکه روی سنگی و یا فلزی حک شود، و با اینکه صرفاً روی صفحه‏ لرزان هوا ثبت شد، در سینه‏‌ها و دل‌ها حک شد و مانند خطوط نورانی وحی در دل اولیاء خدا برای همیشه باقی ماند. (انَّ لِلْحُسَینِ مَحَبَّةً مَکنونَةً فی قُلوبِ الْمُؤْمِنینَ)، در عالیترین مقام و مرکز احساسی روح‌ها ثبت شد که بردن نامش اشک‌ها را جاری می‌سازد؛ و خدا می‌داند تاکنون چند هزار تُن جاری ساخته است، چرا؟ چون نهضتی بود از نظر هدف و مقصد، انسانی، عالی، برای عدالت و تقوا بود و از نظر انگیزه‌ مؤثر در وجود امام‌حسین(ع)، الهی و مافوق شخصی بود. (حماسه‌حسینی، ج۲، ص۱۶۳) @motahari_nab

آنچه که به اربعین ارزش می‌دهد مسئله زیارتی بودن اربعین است و دیگر مسئله اولین زائر امام‌حسین(ع) است که جناب جابر بن عبدالله انصاری باشد. (فطرت‌وتربیت، ص۴۹) @motahari_nab

در شرایطی که حسین(ع) به صورت یک مکتب در یک زمان حضور دارد و سمبل راه و روش اجتماعی معین و نفی کننده راه و روش موجود معین دیگری است، یک قطره اشک برایش ریختن واقعاً نوعی سربازی است. در شرایط خشن یزیدی، در حزب حسینی‏‌ها شرکت کردن و تظاهر به گریه کردن بر شهدا نوعی اعلام وابسته بودن به گروه اهل حق و اعلان جنگ با گروه اهل باطل و در حقیقت نوعی از خود گذشتگی است. اینجاست که عزاداری حسین بن علی(ع) یک حرکت است، یک موج است، یک مبارزه اجتماعی است. (بررسی‌اجمالی‌نهضت‌های‌اسلامی درصدساله‌اخیر، ص۸۳) @motahari_nab

در اربعین تنها موضوعی که مطرح است موضوع زیارت امام‌حسین(ع) است چون اولین زائرش جابر بوده است و در این روز زیارت امام‌حسین(ع) سنت شده است. اربعین‏ جز موضوع زیارت امام‌حسین(ع) هیچ چیز دیگری ندارد، موضوع تجدید عزای اهل بیت نیست، موضوع آمدن اهل بیت به کربلا نیست، اصلًا راه شام از کربلا نیست، راه شام به مدینه از خود شام جدا می‌شود. (حماسه‌حسینی، ج۱، ص۶۸) @motahari_nab

بعد از فاجعه ۱۷ شهریور که از نظر کشتار از فاجعه ۱۵ خرداد مهمتر بود گفته شد که فرماندار نظامی وقت تهران رفت پیش شاه و گفت: قربان! تا ۲۵ سال دیگر خیالتان راحت باشد. ولی از فردای آن روز دومرتبه قضیه شروع شد. اگر زن‌ها شرکت نمی‌داشتند، مطمئنا از فردای آن روز هر زنی دست بچه یا شوهر خودش را می‏‌گرفت و می‌گفت دیگر نمی‌گذارم ازخانه بیرون بروی. ولی از فردای آن روز بیشتر تشویق و ترغیب کردند و این فاجعه نه تنها وقفه‌‏ای ایجاد نکرد و چوب لای چرخ انقلاب نگذاشت، بلکه حرکت موتور انقلاب را شدیدتر و تندتر کرد. (آینده‌انقلاب‌اسلامی‌ایران، ص۲۱۱) @motahari_nab

شناخت «انسان کامل» به اصطلاح قدما و «انسان ایده آل» به اصطلاح امروز، بسیار لازم و ضروری است. تربیت و اخلاق در هر مکتبی بر اساس شناخت انسان کامل و انسان ایده آل در آن مکتب است. (انسان‌کامل، ص۱۲۷) @motahari_nab

بندگی خدا در عین این که بندگی است وابستگی نیست. وابستگی به یک امر محدود است که انسان را محدود و کوچک می‌کند، وابستگی به یک امر نامحدود و تکیه به آن عین وارستگی و عدم محدودیت است. حافظ می‌گوید: خلاص حافظ از آن زلف تاب‏دار مباد که بستگان کمند تو رستگارانند. (آینده‌انقلاب‌اسلامی‌ایران، ص۱۷۵) @motahari_nab

نفوذ و نشر اندیشه‌های بیگانه به نام اندیشه اسلامی و با مارک اسلامی اعمّ از آنکه از روی سوء نیت و یا عدم سوء نیت صورت گیرد، خطری است که کیان اسلام را تهدید می‌کند. (بررسی‌اجمالی‌نهضت‌های‌اسلامی در‌صدساله‌اخیر، ص۹۳) @motahari_nab

توحید حقیقتی است که مال من و شما نیست، مال بشریت است. اگر در جایی توحید به خطر بیفتد- چون توحید جزء فطرت انسان است و هیچ وقت فکر بشر او را به ضد توحید رهبری نمی‌کند بلکه عامل دیگری دخالت دارد- اسلام برای نجات توحید دستور اقدام می‌دهد، ولی این معنایش این نیست که می‌خواهد توحید را به زور وارد قلب مردم کند بلکه عواملی را که سبب شده است توحید از بین برود از بین می‌برد؛ عوامل که از بین رفت فطرت انسان به سوی توحید گرایش پیدا می‌کند. مثلًا وقتی تقالید، تلقینات، بتخانه‌ها و بتکده‌ها و چیزهایی را که وجود آنها سبب می‌شود که انسان اصلًا در توحید فکر نکند از بین برد، فکر مردم آزاد می‌شود. (سیری‌درسیره‌نبوی، ص۲۱۹) @motahari_nab

قانون وضع می‌شود برای رفع نیازهای بشر. قانون، ارائه طریقه شرافتمندانه و عادلانه رفع نیازمندی‌های بشر است. پس ریشه قانون نیازمندی‌های اجتماعی است. (پانزده‌گفتار، ص۴۰) @motahari_nab

لامارتین(شاعر فرانسوی): در سه چیز احدی به پایِ پیامبر اسلام نمیرسد؛ ۱_فقدان وسایل مادی ۲_سرعت پیشرفت ۳_بزرگی هدف (سیری در سیرهٔ نبوی) @motahari_nab

اگر انسان خوب توجه کند آنوقت می‌فهمد که به یک معنا مظلومیت امام‌حسن‏(ع) حتی از امام‌حسین(ع) بیشتر است. همان نشاط شهادتی که در امام حسین هست در امام حسن هست ولی امام حسن در دوره‌ای قرار گرفته که باید صبر و خودداری کند تا موقع و وقت برسد و آن موقع و وقت، وقتی است که ایشان از دنیا رفته‌اند و نوبت به برادرشان اباعبدالله الحسین رسیده است. حضرت تمام اینها را با چه حلم و صبری تحمل می‌کند که عجیب و فوق‌العاده است! هیچ به روی بزرگوار خودش نمی‌آورد. برای اشخاص فهیم و حساس، رنج‌های روحی از رنج‌های جسمی خیلی بالاتر است. (آشنایی‌باقرآن، ج۹، ص۴۲) @motahari_nab

الآن قضیه شهادت امام رضا(ع) حتی بر مستشرقین اروپا مورد اشتباه است. مأمون آن قدر سیاستمدارانه عمل کرده که اینها می‌گویند: مأمون نسبت به حضرت رضا حسن نیت داشته و هیچ سوءنیتی نداشته و خیلی هم به ایشان ارادت داشته است و حضرت رضا به مرگ طبیعی از دنیا رفتند. این برای این است که سیاست او سیاست موذیگری است؛ یعنی به ظاهر دوستی نشان می‌داد و در باطن دشمنی می‌کرد. (آشنایی‌باقرآن، ج۱۲، ص۲۹) @motahari_nab

فکر بخت و فلسفه بخت هیچ علتی ندارد جز مظالم و ناهمواری‌ها و بی‌عدالتی‌های اجتماعی. الهام کننده این فکر شیطانی، هرج و مرج‌ها و بی‌عدالتی‌های اجتماعی است. (بیست‌گفتار، ص۷۴) @motahari_nab

روح انسان فوق‌العاده لطیف است و زود عکس العمل نشان می‌دهد. اگر انسان در یک کاری بر روح خودش فشار بیاورد- تا چه رسد به روح دیگران- عکس‌العملی که روح انسان ایجاد می‌کند گریز و فرار است. مثلاً در عبادت، جزء توصیه‌های پیغمبر اکرم این است که عبادت را آن قدر انجام دهید که روحتان نشاط عبادت دارد یعنی عبادت را با میل و رغبت انجام می‌دهید. وقتی یک مقدار عبادت کردید، نماز خواندید، مستحبات را بجا آوردید، نافله انجام دادید، قرآن خواندید و بیدار خوابی کشیدید، دیگر حس می‌کنید الآن این عبادت سخت و سنگین است یعنی به زور دارید بر خودتان تحمیل می‌کنید. فرمود: دیگر اینجا کافی است، عبادت را به خودت تحمیل نکن. (سیری‌درسیره‌نبوی، ص۱۸۴) @motahari_nab

زیربنای هر اندیشه معنوی ایمان به خداست. حداقل اثر ایمان به خدای عادل حکیم این است که یک مؤمن عادی مطمئن می‌شود که کار خوب و صفت خوب در نزد خدا از بین نمی‌رود. (بیست‌گفتار، ص۱۵۸) @motahari_nab

بعضی از شخصیت‌ها شخصیت همه زمان‌ها هستند، مرد همه زمان‌ها هستند، چهره‌هایی هستند که در تمام زمان‌ها درخشانند، هیچ زمانی نمی‌تواند آنها را کهنه و منسوخ کند. ولی بعضی از چهره‌ها مربوط به یک زمان و دوره خاصی است. تا آن دوره هست، چهره هم درخشندگی دارد، افراد را به دنبال خود می‌کشاند، در دوره خودش از آن کار ساخته است، ولی وقتی که اوضاع عوض شد به کلی آن شخصیت از آنچه که هست سقوط می‌کند، مردم نسبت به او یک برودت و سردی نشان می‌دهند. (اسلام‌ونیازهای‌زمان، ج۱، ص۱۵۷) @motahari_nab

ایمان بالاترین حاجت فکری و تکوینی ماست. (حکمت ها و اندرزها ج اول) @motahari_nab

توبه حالت مقدس و راقی و عالی است؛ نظیر دعاست، بلکه عالیترین درجات دعاست که بنده‏ای خطا و قصور خود را متوجه شود و به پیشگاه خالق خود اعتراف کند و از او پوزش و جبران و غفران بخواهد. (یادداشت‏‌ها، ج‏۱۱، ص۲۰) @motahari_nab

وجود مقدس امام حسن عسکری(علیه السلام) از ائمه‌ای هستند که تحت فشار بسیار بودند، چون هرچه که دوران ائمه به دوره امام عصر(علیه السلام‏) نزدیکتر می‌شد کار بر آنها سخت‏‌تر می‌گردید. (سیری‌درسیره‌ائمه‌اطهار، ص۲۱۵) @motahari_nab