درود بر پژوهشگران عزیز امروز امرداد امشاسپند روز از اردیبهشت ماه سال 3762 برابر 1403 هجری خورشیدی می باشد آمرتات: جاودانگی، ماندگار و بیمرگی نام هفتمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی و نام پنچمین ماه است. آ، واگ (واژه) نفی هست، مٓر: به چم مردن و مرگ، تات. پسوند امرداد به پارسی آمده است. در آفرینش نگهبان گیاهان و رستنی هست ، دو گام امشاسپندان خورداد و اَمرداد به هم پیوسته هستند. آدمی بتواند این دو رده از زندگی را به وارستگی برساند و به رسایی برسد خودبهخود به بیمرگی و جاودانگی هم خواهد رسید.
در اوستا امرتات و در فارسی امرداد بنابراین امرداد یعنی بی مرگی و آسیب ندیدنی یا جاودانی. پس واژه “مرداد” . در ادب مزدیسنا جایی ندارد. امرداد یکی از امشاسپندان است که نگهبانی گیاهان با اوست. همیشه با امشاسپند هه اُروتات یا خورداد هستند.
در گات ها ، یسنا ٥١ ، بند ٧ میخوانیم:
كس به هفت رده، اهورامزدا، روان، نیک اندیشی، بهترین راستی، شهریاری مینوی، آرمان سپند، رسایی وبالندگی بی مرکی، جاودانگی برسد و بر راه آیین راستی مىرود، از بخشایش دو مینویی اهورامزدا به پاداش خواهد رسید خوشی خورداد و جاودانگی امرداد را دارا مى شود.
«مسعود سعد» میسراید:
روز امرداد مژده داد بداند
كه جهان شد به طبع باز خواند
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
روز امرداد مژده داد بدان
كه جهان شد به طبع باز جوان
عدل بارید بر جهان یك سر
دولت و ملک شهریار جهان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
دار و درخت بنشان
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (خورداد) جوی نوین کن روان/ امرداد بیخ نو اندر نشان
درود بر پژوهشگران امروز دی به آذر روز از اردیبهشت ماه سال 3762 برابر سال 1403 است
اینستاگرام kouroshsanatco به نام نام کاربری parsestudentsbook تغییر نام داد
درود بر پژوهشگران عزیز امروز آذر ایزد روز از اردیبهشت ماه سال 3762 برابر 1403 هجری خورشیدی می باشد آذرایزد نام نهمین روز از هر ماه در گاهشماری ایران باستان بود در صفحه ۲۵۶ ترجمه آثارالباقيه از ابوريحان بیرونی درباره این جشن آمده است: جشن آذرگان در روز آذر ایزد از ماه آذر بر گزار می شده است، در واقع روز نهم آذر عيدی است که به مناسبت توافق نام های روز و ماه به نام ایزد آذر آنرا جشن می گیرند و در اين روز به افروختن آتش نيازمند است. اين روز جشن آتش است و بنام فرشته ای که به همه ی آتش ها موکل است ناميده شده، زرتشت امر کرده در اين روز آتشکده ها را زيارت کنند و در کارهای جهان مشورت نمايند " … همچنین در روز آذر ایزد زیارتگاه پیرمراد در شهر یزد محل برگزاری مراسم این روز خواهد بود.
درود بر پژوهشگران عزیز امروز آبان ایزد روز از اردیبهشت ماه سال 3762 برابر 1403 هجری شمسی می باشد امروز را به نام جشن چهلم می شناسیم. اشتیاق ایرانیان نسبت بـه نوروز و نو شدن طبیعت تا حدی بوده اسـت کـه حتی جشن <چهله> هم برای نوروز برگزار می کرده اند. جشن چهلم نوروز در شیراز درکنار حوض ماهی سعدیه برپا می شد. باوری عامیانه در میان مردم وجود داشت کـه دراین روز یک ماهی سر از آب بیرون می آورد کـه انگشتری زرین همراه خود دارد کـه نشانه ي بخت و اقبال اسـت. زنان و مردان در ساعاتی جداگانه در چشمه سعدی آبتنی می کردند.
یک عقیده در میان مردم شیراز وجود داشت کـه دراین روز یک ماهی سر از آب بیرون می آورد کـه انگشتری زرین همراه خود دارد کـه نشانه ي بخت و اقبال اسـت. کرمانی ها نیز این چشن را برگزار می کنند کـه دراین روز بـه زیارت شاه خیراله میروند و از رسوم انها دراین روز پختن آش اسـت .
در استان کرمان و فارس در روز دهم اردیبهشت ماه با حضور مردم در دامنه کوهها، کنار چشمه ها و دشت و دمن برگزار می شد. هم تکنون نیز این آیین در شهر کرمان و بخش پاریز از توابع شهرستان سیرجان توسط مردم و رمه داران برگزار می شود.
روز دهم اردیبهشت کـه چهل روز از شروع سال جدید گذشته اسـت مردم کرمان و پاریز را فراهم نمودن غذا، بـه خصوص وسایل آش رشته و آش شیر و خوراکی هاي دیگر چون انواع میوه و تنقلات بـه دامن طبیعت میروند. در واقع این روز چهلمین روز از بهار اسـت و شماره چهل از زمان دین زرتشت نزد ایرانیان عددی مقدس بوده و امروزه تاثیر و تقدس این شماره را در ادیان دیگر و حتی در آیین اسلام مشاهده میکنیم. بـه طور مثال بعد از مرگ مراسم چهلم برای شادی روح فرد متوفی برگزار می کنند.
این کـه زرتشتیان اعتقاد داشتند کـه اورمزد آسمان را در چهل روز آفرید یعنی از اول فروردین بـه مدت چهل روز این آفرینش ادامه پیدا کرد و بـه همین دلیل روز “چهلم نوروز” را در روز دهم اردیبهشت گرامی می دارند و برای ان حرمت خاصی قائل هستند.
جشن چهلم نوروز جشن پایانی سده است زیرا کرمانی ها مراسم نوروز را از با برگزاری جشن سده از پنجاه روز قبل از فروردین یعنی از دهم بهمن آغاز و تا چهلم نوروز این سه ماه را جشن نوروز برگزار میکردند.
محمدعلی گلاب زاده نویسنده و مورخ کرمانی در گفتوگو با ایسنا گفت: جشن تندرستان یا جشن چهلم نوروز از جمله جشن ها و آئین هایی است که ریشه درتاریخ این سرزمین دارد.
وی افزود: بعد از جشن سده مراسماتی تحت عنوان چهارشنبه سوری و در نوروز سیزده بدر بود تا اینکه به مراسم مراسم جشن چهلم نوروز می رسیم.
گلاب زاده ادامه داد: دراین روز مردم خودشان را به دامنه ی کوه های صاحب الزمان یا در کل دامنه کوه که برخی به عنوان شیبشکان از آن یاد کرده اند -البته شیبشکان بخشی از کوههای شرقی است- می رساندند و آنجا مراسمی برگزار می کردند.
وی اضافه کرد: دلیلش این است که اصولا در گذشته کوه به عنوان یک مرکز برای دلبستگان به خداوندی و طبیعت مطرح بود و همانطور که میبینیم رسول بزرگوار اسلام در کوه به پیغمبری مبعوث می شوند.
مورخ کرمانی گفت: به هرحال کوه این شکوه و این عزمت را همواره دارا بود ومردم به همین دلیل به دامنه کوه میرفتند و مراسمی برگزار می کردند.
گلاب زاده درمورد واژه چهل اظهار کرد: خود واژه چهل ازیک تقدسی برخوردار بود و می بینیم که خداوند از چهل شب مربوط به کوه تور یاد می کند.
وی توضیح داد: دراین روز مردم به دامنه کوه پناه می بردند و در آنجا گردهمایی داشتند و زمینه ای را به وجود می آوردند که ما از آن به عنوان صله رحم یاد می کنیم. (یاهمان گردهمایی که معمولا انسان را به دامان انس و الفت وهمنشینی و هم ترازی می برد)
گلاب زاده در مورد این مراسم گفت: در این روز مراسمی هم برگزار می کردند مثل کوزه گردان یا پختن آش و به جز این دخترانی که دم بخت بودند معمولا در آن دره و کوه نیایش هایی داشتند و اعتقادشان بر این بود که این طلب همسر به نتیجه می رسد و سال دیگر زمینه ای به وجود می آید که به خانه ی همسر بروند.
مورخ کرمانی در مورد واژه "تندرستون" گفت: واژه تندرستون هم از آنجا گرفته شد که معمولا در گذشته زمینه های درمان متفاوت بود یعنی مثل امروز اصولی و برگرفته از دانش کنونی نبود، به عنوان مثال بچه ها وقتی بیمار می شدند کار تیغ داغ روی آنها انجام می داند و یا کسانی که گرفتار ترس و وحشت می شدند جایی برایشان "بوخوش" (اسپند دود کردن) می کردند معروف بود.
وی افزود: دراین کوه ها یک اتاقی بود که این اتاق معمولا به عنوان تندرستون مطرح می شد؛ در آنجا بوخوش می کردند و کسانی که دچار ترس و وحشت بودند را به آنجا می بردند اتاق را نظافت می کردند و آن آرامش لازم را به دست می آوردند.
گلاب زاده در پایان گفت:همه این مراسمات برای این بود که انسان ها دور هم جمع باشند و از حال هم باخبر باشند و خانواده ها باهم انس و الفت بیشتری داشته باشند تا آن جدایی ها و دوری هایی که معمولا سرمنشأ بسیاری از بیماران روحی وجسمی بود را کنار بگذارند و آن گونه زندگی کنند که حیات برایشان معنا پیدا کند.
خور ایزد روز از اردیبهشت ماه شروع گاهنبار آفرینش آسمان (از خورایزد روز تا دی به مهر روز از اردیبهشت ماه): به اعتقاد ایرانیان باستان جهان در شش مرحله آفریده شده و خداوند هر یک از شش عنصر اصلی جهان را در زمانی از سال آفریده است:
آسمان را در میانهی بهار
آب را در میانهی تابستان
زمین را در پایان تابستان
گیاه را در اواخر مهرماه
جانور را در اوایل زمستان
و انسان را در پایان زمستان
ایرانیان باستان به شکرانه، در سالروز هر یک ازین آفرینشها جشنی برپا میکردند که آن را «گاهنبار» میخواندند. برخی منابع، از آتش به عنوان هفتمین آفریدهی خدا یاد کردهاند. بدین سان جشنی که آفرینش با آن کامل شد و گردش جهان آغاز شد، «نوروز» نام گرفت. گرچه در جوامع پراکندهی زرتشتی، چه در شهرها و روستاهای مختلف و چه در میان زرتشتیان خارج از ایران، این جشنها با اختلافاتی برگزار میشوند، اما باید گفت آیین اصلی آنها تقریبا یکیست. در این جشنها همگان از فقیر و غنی در کنار یکدیگر به شادی و شادخواری و خواندن دعا و نیایش میپردازند. معمولاً نخست آفرینگان خوانی برگزار میشود و سپس همه بر سر سفرهی مخصوص مراسم مینشینند.
در اساطیر ایرانزمین، هرمزد نخست در روشنی بیپایان به سر میبرد. زمانی که فروغی ازین نور به انگرهمینیو، یا اهریمن، رسید، او برای نابود کردن آن روشنایی به سویش یورش برد. هرمزد برای مقابله با اهریمن، دست به آفرینش موجودات مینوی و جهان مادی زد و گیتی را در یک سال و شش مرحله آفرید.
نخستین آفریده، آسمان بود که هرمزد آن را به شکل تخم مرغی روشن و شفاف آفرید که بهسان دژی استوار در برابر اهریمن و مخلوقات او ایستادگی میکرد. آنگاه شادی را آفرید که در دوران آمیختگی نیکی و بدی، آفریدگان به شادی بایستند. سپس از گوهر آسمان، آب را آفرید تا بدان، هستی زندگی یابد، و از این آب، باد، باران، مه، ابر بارانزا و برف پدید آمد. سومین آفرینش زمین بود که از آب آفریده شد. زمین در آغاز گرد و بدون پستی و بلندی بود و درست در میانهی آسمان جای داشت. گوهر کوهها که در درون زمین نهفته بودند، بالیدند و از زمین به سوی آسمان کشیده شدند. هرمزد سپس به یاری زمین، کانیها را آفرید. در چهارمین مرحله، هرمزد گیاه را آفرید. پنجم، آفرینش گاو «یکتا آفریده» یا «اوک داد» بود. هرمزد او را سپید و روشن و در میانهی جهان آفرید. از بدن این گاو، گونههای مختلف جانوران، و غلات و گیاههای دارویی به وجود آمدند. در مرحلهی ششم، کیومرث آفریده شد که از او، مشی و مشیانه به هیأت دو ریواس به هم پیچیده به وجود آمدند و نسل بشر از آنها پدید آمد. گاه از آفرینش هفتم هم سخن به میان میآید که مربوط به آفرینش آتش است. این مرحله که در واقع نقطهی پایان روند آفرینش است، با آغاز سال نو و جشن نوروز مطابق میشود.
گاهنبارها
مَیدیوزَرم- مَئیذیوئیزَرِمَیَه (اوستایی)
در چهل و پنجمین روز از آغاز سال، برابر با روز «دی به مهر»(پانزدهم) اردیبهشت ماه، روز اصلی گاهنبار نخست، موسوم به «میدیوزرم» به معنای «میانِ بهار» است. بنا بر روایتها، آفرینش آسمان چهل روز از روز هرمزد (اول) فروردین ماه تا روز آبان (دهم) اردیبهشت به طول انجامید. سپس هرمزد پنج روز درنگ کرد تا روز «دی به مهر». در واقع مردم همهی این پنج روز را جشن میگرفتند و به استقبال روز گاهنبار میرفتند. در تقویم امروز، این گاهنبار در روزهای دهم تا چهاردهم اردیبهشت ماه است.
جشن میانه فصل بهار در برخی نواحی و از جمله در کردستان زنده مانده است. این مراسم با نام کومْسای در روستای اورامانات تخت کردستان و بر مزار پیرشالیار/ پیر شهریار برگزار میشود.
مَیدیوشم -مَئیذیوئیشِمَه (اوستایی)
شصت روز پس از گاهنبار نخست، زمان گاهنبار میدیوشم، به معنای «میانِ تابستان» است. در اوستا صفتی همراه آن آمده است که مفهوم «هنگام دروی علوفه» را میرساند. آفرینش آب، پنجاه و پنج روز به طول انجامید: از روز مهر (پانزدهم) اردیبهشت ماه تا روز آبان (دهم) تیرماه. پس از این آفرینش نیز هرمزد پنج روز درنگ کرد و این پنج روز به عنوان ایام گاهنبار میدیوشم به شمار آمد که در روز دی به مهر (پانزدهم) تیرماه واقع میشد. در تقویم خورشیدی امروز، این گاهنبار از هشتم تا دوازدهم تیرماه است.
پَتیَهشَهیم- پَئیتیشهَهیَه (اوستایی)
یا پدیشهه، یا جشن دانه آوری، سومین گاهنبار است که در گاهشماری زرتشتی، در روز انیران (سیام) شهریورماه برگزار میشد. آفرینش زمین، هفتاد روز طول کشید. از مهر روز (شانزدهم) تیرماه تا ارد روز (بیست و پنجم) شهریور ماه. سپس هرمزد تا روز انیران، پنج روز درنگ کرد و این پنج روز، به جشن گاهنبار پتیهشهیم اختصاص یافت. پتیه شهیم یعنی پایان تابستان و صفتی که در ویسپرد برای این گاهنبار آمده است «خرمن به دست آمده» می باشد. این جشن کشاورزی هنگامی است که خرمن دانه ها در کشتزارها فراهم می گردد و بسیاری از میوه ها از درختان چیره می شوند.
اَیاثرم- اَیاثْرِمَه (اوستایی)
چهارمین آفرینش، مربوط به گیاه بود. این آفرینش بیست و پنج روز طول کشید: از روز هرمزد (اول) مهرماه تا روز ارد (بیست و پنجم) همان ماه. هرمزد سپس پنج روز تا روز انیران (سیام) درنگ کرد. این گاهنبار ایاسرم نام گرفت. از اشارات اوستا به ایاسرم میتوان گفت که این جشن در زمان بازگشت گوسفندان از چرای تابستانی و آغاز فصل جفتگیری آنان بوده، و ظاهرا ایاسرم نیز به همین معناست. در تقویم امروز این جشن در روزهای بیست تا بیست و پنجم مهرماه واقع شده است.
مَیدیارَم- مئیذْیائیرْیَه (اوستایی)
هفتاد و پنج روز پس از آفرینش چهارم، از روز هرمزد (یکم) آبانماه تا روز دی به مهر (پانزدهم) دی ماه، گاو ایوک داد (یکتاآفریده) خلق شد. آنگاه هرمزد تا روز بهرام (بیستم) پنج روز درنگ کرد و این روزها گاهنبار میدیارم، به معنای میان زمستان، نام گرفت. زمان برگزاری این جشن در تقویم امروز دهم تا چهاردهم دی ماه است.
هَمَسپَتدَم- هَمَسپَثمَئیدَیَه (اوستایی)
به هفتاد روز، از روز رام (بیست و یکم) دی ماه تا روز انیران (سیام) سپندارمذ، هرمزد انسان را آفرید. سپس پنج روز درنگ کرد. این پنج روز را همسپتدم میخوانند که معنای آن مشخص نیست. این گاهنبار که در واقع جشن فرهوشیهای درگذشتگان است، در آخرین شب سال و درست پیش از اعتدال بهاری برگزار میشد. در تقویم امروز ما، زمان برگزاری این جشن از بیست و پنجم تا بیست و نهم اسفندماه است.
درود بر پژوهشگران عزیز امروز ماه ایزد روز از اردیبهشت ماه سال 3762 برابر 1403 خورشیدی می باشد. دوازدهمین روز از هر ماه به نام ماه ایزد نام دارد ماه نام سیارهای هست كه در فرهنگستان ادب پارسی به همان ماونكهه نوشته و خوانده مىشود. ماونگهه در اوستا آمده یشت هفتم به ماه است. در ماه نیایش از ماه یشت گفته شده است.
در اوستا سازندهیِ تخمه و نژاد جانوران و آدمی هست و در اوستا پرورش گیاه و رستنی هست. نَبُر به چمار (:معنای) كشتار نكردن جانوران در این روزها و پرهیز از خوردن گوشت است. پرهیز از خوردن گوشت در خوراک خود برای چهار روز در ماه میدارند. در درازای روز (روزه) كار ناپسند می شمارند، اما در هر ماه و تنها در چهار روز به نامهای بهمن، دومین روزِ ماه، «ماه»، دوازدهمین روزِ ماه ، گوش، چهاردهمین روز به ماه و رام، بیستویكم به ماه زرتشتی و مزدیسنا هست .
در اوستا نگهداری از چارپایان آمده و سفارش شده است، جانورانی که از كشتار آنها پرهیز شده، سگ و گربه و بره و بز و اسب … و هرگاه پیر شدند، از آنها بدرستی نگهداری كنند.
در مزدیسنا از كشتن جانوران ویرانگر و موذی سفارش شده …
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ماه روز ای به روی خوب چو ماه
باده لعل مشکبوی بخواه
گشت روشن چو ماه بزم كه گشت
نام این روز ماه و روی تو ماه
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
می خور و با دوستان گفت و گو کن
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
بخور باده با دوستان، روز (ماه) / ز ماه خدای، آمد کارخواه
امروز تیر ایزد روز از ماه اردیبهشت ماه سال 3762 مزدیسنی برابر سال 1403 هجری خورشیدی می باشد. تیر یا تیشتر، ایزد باران بوده و به یاری او کشتزارها سیراب از باران میشوند، همچنین نگهبان ستوران است. در اوستا «تیریشت» در نیایش ایزد باران است. ستاره عطارد تیر نامیده میشود و نیز تیری که در کمان نهند و بجهانند. ایرانیان باستان هنگام خشکسالی در این روز آیین ویژهای برگزار میکردند و برای خواهش باران و پیروزی تیر ایزد بر دیو خشکسالی(اپوش) به در و دشت میرفتند و تیریشت میخواندند.
بخشی از یشتهای اوستا دربارهی این ایزد است. تیر نام ستارهای است كه امروزه آن را «شعرای یمانی» یا به لاتین «سیریوس» (Silius) مینامیم.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای نگار تیر بالا روز تیر
خیز و جام باده ده بر لحن زیر
عاشقی در پردهی عشاق گوی
راههای طبع خواه دلپذیر
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
کودک به تیراندازی و نبرد و سواری آموختن فرست.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
بفرمای بر کودکان روز (تیر) /نبرد و سواری و پرتاب
20130930153627-9810-110.pdf
189.2K
برای مطالعه در زمینه گئوش اورون نگهبان حیوانات سودمند در دید اندیشمندان زرتشتی این مقاله را مطالعه فرمائید