💢 یادداشت‌چه‌هایی از قم حاج علی اکبر ارباب "تاجر و سازنده آب‌انبار و مسجد باغ پنبه، آب‌انبار نجم‌آباد، آب‌انبار آهو دشت در جاده قدیم مشهد، آب‌انبار بیرون دروازه، مدفون در درب بهشت علی بن جعفر، سنگ قبرش که توسط یکی از معمرین دیده شده است تاریخ ۱۲۹۵ هجری قمری دارد. دارای دو پسر و هفت دختر است. دخترش حاج محترم خانم دختر خاله میرزا عبدالحسین علیشاهی است." توضیح این یادداشت مربوط به چند دهه پیش است و حداقل یک خطا دارد. آن که دو پسر و هفت دختر داشته است، دخترش بوده است نه خودش. به شرح آتی: ۱.از مرحوم حاج علی‌اکبر ارباب که در خاندانش به این نام هم مشهور است در رساله‌ها و تواریخ دوره قاجار مربوط به قم با نام‌های حاج علی‌اکبر پالاندوز و حاج علی‌اکبر تاجر یاد شده است. ۲. طبق بررسی‌هایی که کرده‌ام ایشان گویا تنها دو دختر داشته است: یک. دختری که مادر شخصی به نام‌ حاج میرزا حیدرعلی تقدیری و ساکن‌ کوچه‌نو بوده است و من نامش را فعلا نمی‌دانم.  در دوران کودکی این‌ حاج میرزا حیدرعلی را دیده بودم که دچار سکته و لکنت زبان شده بود. دو. دختری به نام حاج محترم خانم که او دو پسر و هفت دختر داشته است که یکی از آن دختران مرحوم کبری داوری مادر پدر من بوده است. یکی دیگر از دختران وی مادرِ حاج آقا ابول معروف است که سیلی زدن او به رئیس شهربانی وقت قم  مرحوم سرهنگ‌ رضایی و یکی دیگر از افسران شهربانی در جریان نهضت  خرداد ۴۲ مشهور است. قرار شد حکایت درست این واقعه را از فرزندش حاج آقا علی حسینی که مستقیم از پدرش شنیده است در یادداشتی بیاورم. نوشته مفصل‌تری با استفاده از دست‌نویس تاریخ محله باغ پنبه از مرحوم حاج سیدحسن لاجوردی‌زاده با عنوان "داش آقَ ابول" در یکی از مجلات به چاپ‌ خواهد رسید.  ۳. مفلس قمی سازنده آب‌انبار طیب و طاهر را شخص دیگری دانسته است ولی همه اقوام سازنده این بنا را مرحوم حاج علی‌اکبر می‌دانند. همه اقوام بر این‌که او در پیرامون امام‌زادگان طیب و طاهر ملک و آب زیادی داشته است اتفاق نظر دارند. باید دید منشا این دو روایت چیست؟ ۴. سال فوت امکان دارد خطا باشد اما همه اقوام بر این‌که او در علی بن جعفر مدفون بوده است متفق‌اند. ۵. حاج میرزا عبدالحسین علیشاهی معروف به حاج عبدالحسین قپاندار (قفوندار به لهجه قمی) از پهلوانان نامی قم در اواخر قاجار و اوایل پهلوی و پدر حاج میرزا یدالله علیشاهی و حاج میرزا غضنفر علیشاهی (از بزرگان محله عربستان) بوده است. استاد مهدی عباسی در تالیفات خود مکرر به همراه تصاویرشان از اینان یاد کرده است. ۶. منظور از آب‌انبار بیرون دروازه آب‌انبار خارج از دروازه معصومه یا ساوه یا تهران یا خاکفرج بر سر پل علیخانی و مجاور درب میدان نو کنونی است که تا دهه بیست و اوایل دهه سی گویا دایر بوده است و از آنجا برای زندانیان شهربانی وقت در باجک آب می‌برده‌اند و به صراحت متن‌های دوره قاجار، حاج علی اکبر پالاندوز  سازنده آن بوده است. علاقه‌مندان را به نوشته "حاج علی اکبر ارباب تاجر نیکوکار روزگار قاجار" که به امید خدا در یکی از مجلات به چاپ خواهد رسید، ارجاع می‌دهم. این یادداشت در راستای مبحث خاندان‌شناسی یکی از خاندان‌های قم قلمی شد. سیدمحسن محسنی ۱۴۰۳/۱۲/۲۴ #علی_اکبر_ارباب #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت