✳️ جستارهای قرآنی رحیق
#مثالهای_قرآن 17 #مثال #مثل #تمثیلات #آیت_الله_مکارم_شیرازی #منافقان #تمثیلات_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 مثال
#مثالهای_قرآن 18
#مثال
#مثل
#تمثیلات
#آیت_الله_مکارم_شیرازی
#منافقان
#تمثیلات_قرآنی
🔅🔅🔅
📌 مثال منافقان 9
⏪ 5- تعبیر به «نار» در قرآن
از تعبیر قرآن به «نار» و نه «نور» دو نتیجه به دست میآید: اول آن که دود، سوزانندگی و خاکستر از الزامات آتش است و منافق نیز دیگران را دچار آسیب این آتش خود افروخته میسازد و در نتیجه پراکندگی، زیان و فشارهای ناخواسته را بر مردمان تحمیل میکند در حالی که مومن، از نور خالص و چراغ روشن و پرفروغ ایمان، بهره میگیرد. دوم آن که منافقان گرچه تظاهر به نور ایمان دارند، اما باطنشان «نار» است، و اگر نوری هم باشد ضعیف است و کوتاه مدت. « برای توضیح بیشتر ر. ک. تفسیر نمونه، جلد اول، صفحه 110. »
⏪ 6- «نور» و «ظلمات»
خداوند میفرماید: «و ترکهم فی ظلمات لایبصرون خداوند اینها را در تاریکیهای وحشتناکی که چشم کار نمیکند قرار میدهد. در قرآن مجید کلمه ظلمت به صورت مفرد نیامده است، بلکه در تمام 23 مورد استعمالش به صورت جمع آمده است؛ اما کلمه نور بر عکس در هیچ مورد در قرآن مجید به صورت جمع استعمال نشده است، بلکه در تمام 43 بار کاربرد این کلمه به صورت مفرد آمده است! آیا این تفاوت پیامی ندارد؟
سر این مطلب این است که قرآن میخواهد بگوید نور یکی بیش نیست و آن نور توحید است و همه نورها به نور خداوند باز میگردد «الله نور السموات و الارض» «1» نور ایمان، نور علم، نور یقین، نور اتحاد و همبستگی و ... همه به یک نور برمیگردد و آن نور خداست؛ بنابراین یک نور بیشتر وجود ندارد به همین جهت همواره نور به صورت مفرد بیان شده است.
▫ اما نفاق و کفر و پراکندگیها و اختلافها همه یک ظلمت نیستند، بلکه ظلمتهای متفرق و جداگانهای هستند. ظلمت جهل، ظلمت کفر، ظلمت بخل، ظلمت حسد، ظلمت عدم ترس از خدا، ظلمت هوا و هوس، ظلمت وسوسههای شیطانی و ... خلاصه ظلمتهای متعددی وجود دارد؛ بدین خاطر است که ظلمت در سراسر قرآن مجید به صورت جمع استعمال شده است.
🌴🌴🌴
🔅 دوستان وقت بگذارید برای رونق بازار دین همیشه این فرصت ها در اختیار نیست.
قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 19
#مثال
#مثل
#تمثیلات
#آیت_الله_مکارم_شیرازی
#منافقان
#تمثیلات_قرآنی
🔅🔅🔅
📌 مثال منافقان 10
⏪ 7- تفسیر آیه 18 «صم بکم عمی فهم لا یرجعون»
▪ منافقین طبق این آیه شریفه دارای سه ویژگی هستند:
◀ اول- «صم» هستند.
«صم» جمع «اصم» به معنای کری است.
◀ دوم- «بکم» هستند «بکم» جمع «ابکم» به معنای گنگ و لال است یعنی منافقان هم لال و هم گنگ هستند و معنای این دو جمله این است که اینها همواره کر و لال هستند؛ چون کسانی که کر هستند خواه ناخواه لال هم میشوند، اگر چه از نظر پزشکی دستگاه تکلم آنها سالم باشد؛ زیرا وقتی انسان چیزی نشنود نمیتواند تکلم کردن را بیاموزد و تجربه کند و شاید بدین جهت در آیه شریفه صفت کری اول آورده شده است؛ یعنی اینان همواره کر و لال هستند.
◀ سوم- «عمی» هستند. «عمی» جمع «اعما» به معنای نابینایی است. یعنی منافقان نه زبان گویا دارند و نه گوش شنوا و نه چشم بینا و کسی که کر و لال و نابینا باشد چطور میتواند دریابد که به راهی نادرست گام گذاشته است و اصلا چگونه میتواند به انحراف و خطای خود پی ببرد؟
▪ چون این سه عضو ابزار شناخت انسان هستند؛ گوش وسیله تعلیم و یادگیری، زبان وسیله انتقال علوم از نسلی به نسل دیگر، و چشم هم وسیله کشف علوم جدید و یافتههای تازه میباشد. وقتی کسی هیچ یک از این سه ابزار شناخت را نداشته باشد نمیتواند از مسیر انحراف خارج شود یا به راه حق باز گردد؛ بنابراین پرسشی مطرح میشود که منافقان که چشم و گوش و زبان دارند پس چرا در قرآن از آنان به کر و لال و کور تعبیر شده است؟ در پاسخ باید گفت: قرآن منطق خاصی دارد، در فرهنگ قرآن هر چیزی در دایره آثارش دیده میشود و وجود و عدم آن از نظر قرآن به وجود و عدم آثار آن بسته است.
▪ بنابراین، آنها که چشم دارند و از این نعمت الهی برای دیدن آیات پروردگار و مشاهده صحنههای عبرتآموز بهره نمیبرند و در واقع چشم آنها چنین اثر وجودی ندارد، از نظر قرآن کورند و آنها که گوش دارند؛ ولی پیام خدا و صدای مظلومان را نمیشنوند در منطق قرآن کر هستند و نیز کسانی که زبان دارند؛ ولی آن را به ذکر خدا و امر به معروف و نهی از منکر و ارشاد جاهل و ... به کار نمیگیرند در فرهنگ قرآن لال محسوب میشوند.
🌴🌴🌴
🔅 دوستان وقت بگذارید برای رونق بازار دین همیشه این فرصت ها در اختیار نیست.
قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
✳️ جستارهای قرآنی رحیق
#مثالهای_قرآن 19 #مثال #مثل #تمثیلات #آیت_الله_مکارم_شیرازی #منافقان #تمثیلات_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 مثال
#مثالهای_قرآن 20
#مثال
#مثل
#تمثیلات
#آیت_الله_مکارم_شیرازی
#منافقان
#تمثیلات_قرآنی
🔅🔅🔅
📌 مثال منافقان 11
⏪ منافقان مردگان عمودی
▪ حتی در ابعاد وسیعتر قرآن مجید بر مبنای همین فرهنگ، عدهای از انسانهای مرده را زنده مینامد و بسیاری از مردم زنده را مرده؛ مثلا در مورد شهدای در راه حق- که به ظاهر مرده هستند- میفرماید: «و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیا عند ربهم یرزقون ای پیامبر! هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنها زندهاند و نزد پروردگارشان روزی داده میشوند. « سوره آل عمران، آیه 169. »
▫ شهدا از نظر قرآن زنده هستند؛ چون اثر یک انسان زنده را دارند باعث تقویت دین و اسلام میشوند و یاد و خاطره آنها یادآور معروفها و خوبیهاست.
▫ و در جای دیگر میفرماید: «ان هو الا ذکر و قرآن مبین لینذر من کان حیا ویحق القول علی الکافرین این (کتاب آسمانی) تنها ذکر و قرآن مبین است! تا افرادی را که زندهاند، بیم دهد (و بر کافران اتمام حجت شود) و فرمان عذاب بر آنان مسلم گردد. « سوره یس، آیات 69 و 70. »
📐 انسانهای زنده از نظر قرآن و طبق این آیه شریفه دو دستهاند:
◀ اول- مومنان، انسانهایی که حیات قرآنی دارند
◀ و دوم- افراد بیایمان و انسانهای مردهای که در بین زندگان راه میروند؛ یعنی کسانی که گوش شنوا ندارند از نظر قرآن مردهاند. « برای توضیح بیشتر میتوانید ر. ک. تفسیر نمونه، جلد اول، صفحه 441 به بعد. »
📜 نتیجه این که: شخص منافق اگر چه در ظاهر دارای زبان و گوش و چشم است؛ ولی چون اثر وجودی این اعضا در او وجود ندارد از نظر قرآن چنین انسانی کر و لال محسوب میشود. به همین جهت «هم لا یرجعون؛ از راه خطا بازنمیگردند» چون ابزار شناخت ندارد شما اگر یک انسان کر و کور و لال را در حال سقوط ببینید، به هیچ وجهی نمیتوانید او را نجات دهید؛ زیرا نه زبان دارد که درخواست کمک کند، نه گوش دارد که صدای هشدار شما را بشنود و نه چشم دارد که علامتهای هشدار دهنده را ببیند
🔅 دوستان وقت بگذارید برای رونق بازار دین همیشه این فرصت ها در اختیار نیست.
قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
✳️ جستارهای قرآنی رحیق
#مثالهای_قرآن 20 #مثال #مثل #تمثیلات #آیت_الله_مکارم_شیرازی #منافقان #تمثیلات_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 مثال
#مثالهای_قرآن 21
#مثال
#مثل
#تمثیلات
#آیت_الله_مکارم_شیرازی
#منافقان
#تمثیلات_قرآنی
🔅🔅🔅
📌 مثال منافقان 12
⏪ 8- منشا «نفاق»
▪ نفاق عمدتا سه منشا و سرچشمه دارد:
◀ اول- عجز از دشمنی و مبارزه مستقیم: دشمنانی که شکست میخورند و توانایی عرض اندام مستقیم را ندارند به لباس نفاق در میآیند و به دشمنی خود ادامه میدهند، دشمنان اسلام در ابتدای نبوت پیامبر صلی الله علیه و آله علنا دشمنی میکردند؛ اما وقتی پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله پیروز شد و بر آنها مسلط شد، آنها توانایی مبارزه با اسلام به صورت مستقیم را در خود ندیدند و به ظاهر مسلمان شدند؛ ولی در باطن کافر ماندند و بر ضد اسلام توطئه کردند، ابوسفیانها، معاویهها و ... تا آخر عمر منافق بودند.
📐 « پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بر این مساله واقف بود؛ ولی به جهت پیامدهای ناخوشایند آن از برخورد با منافقان خودداری میکرد. حضرتش در روایتی میفرمایند: «لو لا انی اکره ان یقال: ان محمدا استعان بقوم حتی اذا طفر بعدوه قتلهم، لضربت اعناق قوم کثیر» اگر نبود که مردم میگفتند: پیامبر به کمک مردم پیروز شد و بعد از پیروزی آنها را کشت، گردن بسیاری از منافقان را میزدم. وسائل الشیعه، جلد 18، ابواب حد المرتد، باب 5، حدیث 3.»
▪ بدین جهت، عدهای معتقدند که نفاق از مدینه شروع شده است؛ زیرا پیش از آن در مکه نفاق و منافقی وجود نداشت؛ چون کسی از اسلام- که هنوز در ابتدای کار خود بود و قدرتی نداشت- نمیترسید تا تظاهر به اسلام کند و در باطن کافر بماند! ولی ما معتقدیم از مکه شروع شد و در آن جا منافقانی بودند، اگر چه انگیزه آنها از نفاق ترس نبود؛ ولی بخاطر پیشبینیهایی که برای آینده اسلام داشتند و احتمال پیروزی پیامبر صلی الله علیه و آله را میدادند به ظاهر اسلام را پذیرفتند که اگر اسلام پیروز شد، آنها هم به نوایی برسند و به اصطلاح «از این نمد، برای خود کلاهی درست کنند.»
▪ این شیوه از نفاق را در این زمانه و در همه انقلابها از جمله انقلاب اسلامی ایران میتوان یافت که عدهای از منافقان همان دشمنان شکست خوردهای بودند که قدرت دشمنی علنی و مستقیم را در خود نمیدیدند.
==========================
🔅 دوستان وقت بگذارید برای رونق بازار دین همیشه این فرصت ها در اختیار نیست.
قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
✳️ جستارهای قرآنی رحیق
#مثالهای_قرآن 21 #مثال #مثل #تمثیلات #آیت_الله_مکارم_شیرازی #منافقان #تمثیلات_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 مثال
#مثالهای_قرآن 22
#مثال
#مثل
#تمثیلات
#آیت_الله_مکارم_شیرازی
#منافقان
#تمثیلات_قرآنی
🔅🔅🔅
📌 مثال منافقان 13
⏪ 8- منشا «نفاق»
▪ نفاق عمدتا سه منشا و سرچشمه دارد:
◀ دوم- احساس حقارت درونی: آدمهای حقیر و بی شخصیت که ترسو هستند و شجاعت ندارند، برای پنهان کردن ضعف و زبونی خود همیشه منافقانه عمل میکنند و چون جرات اعتراض به دیگران را ندارند با همه هماهنگ و همرنگ میشوند شاعر از زبان این نوع منافقان میگوید:
چنان با نیک و بد خو کن که بعد از مردنت روزی
مسلمانت به زمزم شوید و هندو به آتش
📐 یعنی منافق در مقابل مسلمانان اظهار اسلام میکند، در مقابل آتش پرستان اظهار تمایل به عقیده آنان و در مقابل بیدینها اظهار بیدینی؛ زیرا که چنین شخص حقیر و زبونی، به واسطه حقارت درونی خود، جرات ابراز عقیده واقعی خود را ندارد. « در حدیثی از حضرت علی علیه السلام به این ریشه نفاق اشاره شده است حضرت میفرماید: «نفاق المر من ذل یجده فی نفسه» یکی از ریشههای نفاق بی شخصیتی درونی و ذلت و خواری است که منافق در خود احساس میکند. میزان الحکمه، باب 3929، حدیث 20258. »
==========================
🔅 دوستان وقت بگذارید برای رونق بازار دین همیشه این فرصت ها در اختیار نیست.
قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
✳️ جستارهای قرآنی رحیق
#مثالهای_قرآن 22 #مثال #مثل #تمثیلات #آیت_الله_مکارم_شیرازی #منافقان #تمثیلات_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 مثال
#مثالهای_قرآن 23
#مثال
#مثل
#تمثیلات
#آیت_الله_مکارم_شیرازی
#منافقان
#تمثیلات_قرآنی
🔅🔅🔅
📌 مثال منافقان 14
⏪ 8- منشا «نفاق»
▪ نفاق عمدتا سه منشا و سرچشمه دارد:
◀ سوم- دنیاپرستی شدید:
نفاقهای بین المللی و جهانی کنونی از این امر سرچشمه میگیرد. علت این که بعضی از کشورهای استکباری در جایی مدعی حقوق بشر میشوند و در جای دیگر- که بشریت قربانی میشود- ساکت میمانند همین دنیاپرستی آنان است. زمانی که منافعشان به خطر میافتد، یکی از حربههای آنان حقوق بشر است که علیه دشمنانشان به کار میگیرند؛ اما در مقابل اگر دوستان آنها بدیهیترین و ابتداییترین حقوق بشر را نقض کنند، آنها را ندیده و نشنیده میگیرند. قرآن مجید در سوره توبه، در آیات 75، 76 و 77 نمونه تکان دهنده و بارزی از این دسته از منافقان را بیان کرده است.
⏪ خداوند متعال میفرماید: «و منهم من عاهد الله لئن آتینا من فضله لنصدقن و لنکونن من الصالحین فلما آتاهم من فضله بخلوا به و تولوا وهم معرضون فاعقبهم نفاقا فی قلوبهم الی یوم یلقونه بما اخلفوا الله ما وعدوه و بما کانوا یکذبون بعضی از آنان (منافقان) با خدا پیمان بسته بودند که: «اگر خداوند ما را از فضل خود روزی دهد قطعا صدقه خواهیم داد و از صالحان (و شاکران) خواهیم بود.» اما هنگامی که خدا از فضل خود به آنها بخشید، بخل ورزیدند و سرپیچی کردند و روی برتافتند! این عمل (روح) نفاق را تا روزی که خدا را ملاقات کنند در دلهایشان برقرار ساخت. این به خاطر آن است که از پیمان الهی تخلف جستند و دروغ میگفتند.
⏪ این آیات در مورد شخصی به نام «ثعلبه بن حاطب» نازل شد او ابتدا شخص مسلمانی بود و همواره در نماز جماعت رسول خدا صلی الله علیه و آله شرکت میکرد؛ ولی از آن جایی که فقیر بود مرتب اصرار داشت که پیامبر برایش دعا کند تا خداوند مال فراوانی به او بدهد پیغمبر فرمود: «قلیل تودی شکره خیر من کثیر لاتطیقه مقدار کمی که حقش را بتوانی ادا کنی بهتر از مقدار زیادی است که توانایی ادای حقش را نداشته باشی. « تفسیر نمونه، جلد 8، صفحه 48.»
⏪ منظور پیامبر صلی الله علیه و آله این بود که مصلحت او همین زندگی ساده است ولی ثعلبه دست بردار نبود و هر روز تقاضای خود را تکرار میکرد. « یکی از نتایج این داستان عدم پافشاری در دعاها و درخواستها از خداست؛ چه بارها تجربهشده است که در صورت اجابت دعا از طرف خداوند چه ضرر و زیانی متوجه شخص شده است.
⏪ قرآن مجید در سوره بقره آیه 216 چه زیبا میفرماید: «عسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم» حتی در خواستههای معقول و خداپسندانه نیز این امر صادق است؛ مثلا شخصی که اصرار میورزد توفیق نماز شب بیابد؛ ولی موفق نمیشود، شاید به نفعش نباشد؛ چه ممکن است با این نماز شب دچار عجب و ریا شود. » و سرانجام به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کرد: «به خدایی که تو را به حق فرستاده است سوگند یاد میکنم،اگر خداوند ثروتی به من عنایت کند، تمام حقوق آن را میپردازم».
⏪ پیامبر برایش دعا کرد چیزی نگذشت که پسر عموی ثروتمندش از دنیا رفت و ثروت سرشاری به او رسید و با آن گوسفندانی خرید و کمکم نماز جماعت همه وقت او تبدیل به یک وقت شد و گوسفندانش به قدری زیاد شد که دیگر نگهداری آنها در مدینه ممکن نبود، به خارج از مدینه رفت و دیگر به کلی از نماز جماعت محروم شد و آن قدر به مادیات دنیایی مشغول شد که به وعدهاش در مورد دادن صدقه عمل نکرد! نه تنها صدقه مستحب را نپرداخت، بلکه از پرداختن صدقه واجب (زکاه مال) هم خودداری کرد و در این راه تا بدان حد اصرار ورزید که این حکم الهی را به استهزا و تمسخر گرفت و آن را به جزیهای که یهود میپردازند مقایسه کرد. «خیلی از کسانی که خمس و زکاه به آنها تعلق میگیرد، برای توجیه عمل ناپسند خود؛ یعنی پرداخت نکردن این وجوههای شرعی، چنین سخنانی بر زبان جاری میکنند؛ مثلا میگویند: چه معنا دارد که ما زحمت بکشیم و دیگران بخورند؟!»
⏪ قرآن مجید علت بیچارگی «ثعلبه» و نفاق او را بخل و دنیاپرستی و پیمانشکنی میداند و شگفتا که طبق این آیه، شریفه، نفاق کسانی مانند ثعلبه تا روز رستاخیز ادامه دارد و از قلب آنها خارج نمیشود- اللهم اجعل عواقب امورنا خیرا-
⏪ اگر ما میخواهیم مبتلا به این بیماری خطرناک نشویم، باید مواظب این سرچشمههای نفاق باشیم و از آن دوری کنیم، مخصوصا در این ایام و لیالی پربرکت ماه مبارک رمضان بهره بیشتری بگیریم به هنگام سحر، نماز شب- و لو مختصر و بدون انجام همه مستحبات- بجا آوریم و سر بر سجده بگذاریم و از نفاق و تمام رذایل اخلاقی و گناهان به خداوند پناه ببریم.
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_موضوعی #پیام_قرآن #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی
🔰معرفی کتاب تفسیری پیام قرآن (1)
📌سیری درکتاب « پیام قرآن » اثر ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
🔅🔅🔅
🔹یکی از روش های تفسیر قرآن که در دهه های اخیر مورد توجه بیشتری نسبت به گذشته قرار گرفته است، تفسیر موضوعی است. در این روش تفسیری، موضوع می تواند بر اساس یکی از موضوعات درون قرآنی، فراطبیعی و یا مرتبط با زندگی فردی و اجتماعی بشر انتخاب گردد.
🔹یکی از روش های تفسیر قرآن که در دهه های اخیر مورد توجه بیشتری نسبت به گذشته قرار گرفته است، تفسیر موضوعی است. در این روش تفسیری، موضوع می تواند بر اساس یکی از موضوعات درون قرآنی، فراطبیعی و یا مرتبط با زندگی فردی و اجتماعی بشر انتخاب گردد.
🔹تفسیر موضوعی بیان نکات و آموزههای مرتبط با یک موضوع خاص در آیات قرآن کریم است. مفسر در این شیوه، همه آیات پراکنده قرآن درباره یک موضوع خاص را گردآوری و به بررسی آن میپردازد.
🔹بسیاری از مفسران و محققان علوم قرآنی، بر اهمیت و جایگاه تفسیر موضوعی تأکید کرده اند؛ لذا آثار تفسیری فراوانی با رویکرد موضوعی تألیف شده است.
🔹در این میان تفسیر موضوعی «پیام قرآن» از جمله آثار ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی است که با توجه به ویژگی های منحصر به فرد آن و موضوعات مختلفی که در آن مورد بررسی تفسیری قرار گرفته ، در ١٢جلد نگاشته شده و می تواند مورد استفاده همگان قرار گیرد.
در بریدهای از کتاب میخوانیم: «هنگامی که سخن از تفسیر قرآن به میان میآید فوراً نظرها به همان تفسیر معمولی (تفسیر ترتیبی) جلب میشود که آیات قرآن را به ترتیب مورد بحث وبررسی قرار میدهد و محتوا و حقیقت آنها را روشن میسازد.
🔹لیکن برای قرآن انواع دیگری از تفسیر نیز وجود دارد از جمله «تفسیر موضوعی» که آیات قرآن را براساس موضوعات مختلف مربوط به اصول و فروع اسلام، ومسائل اجتماعی و... مورد مطالعه و بررسی قرار میدهد.
✅«پیام قرآن» در یک نگاه
قرآن كريم براي تمام اعصار زندگي بشر بوده و هر قدر كه از وجود قرآن مي گذرد معارف و علوم بيشتري از آن به دست مي آيد.
🔹در این بین «پیام قرآن» مجموعه ای ارزشمند است که دريايى از مطالب را با استمداد از قرآن مجيد و با استفاده از يك روش كاملا تازه، در خود جاى داده و درهاى تازهاى از معارف اسلامى را به روى پويندگان اين راه مىگشايد و آنها را از مراجعه به بسيارى از متون بىنياز مىسازد.
🔹در این اثر ارزشمند، که در حقیقت سبک تازه ای در زمینه تفسیر موضوعی است، ابتدا موضوعی مشخص شده، آیات مرتبط با آن آمده و سپس تفسیر و استنباط هایی مطرح شده است.
🔹مولّف در ابتدا به بحث و بررسى پيرامون معرفت و شناخت در قرآن و خداجويى و خداشناسى پرداخته و در ادامه، مباحثى همچون اسماء و صفات الهى، عدل، معاد، برزخ و منازل آخرت، نبوت، امامت، ولايت و حكومت در قرآن مجيد را بررسى نموده است.
🔹گشودن متشابهات قرآن و رفع ابهامهايى كه در بدو نظر در بعضى از آيات به چشم مىخورد، و نیز آگاهى از شرايط، خصوصيات، علل و نتايج موضوعات و مسائل مختلفى كه در قرآن مطرح است از جمله مهترین فواید این اثر محسوب می شود.
🔹هم چنین به دست آوردن يك تفسير جامع درباره موضوعاتى مانند «توحيد»، «خداشناسى»، «معاد»، «عبادات»، «جهاد»، «حكومت اسلامى» و موضوعات مهم ديگر و در نهایت به دست آوردن اسرار و پيامهاى تازه قرآن از طريق انضمام آيات به يكديگر از دیگر کارکردهای «پیام قرآن» به شمار می آید.
🔹گفتنی است در هر یک از مجلدات کتاب پیام قرآن، فهرست مطالب در ابتدا و فهرست آيات و روايات، در انتهاى همان جلد آمده است. در پاورقىها نیز علاوه بر ذكر منابع، برخى از كلمات و عبارات متن، توضيح داده شده است.
🌷🌷🌷
ادامه دارد....
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_موضوعی #پیام_قرآن #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی
🔰معرفی کتاب تفسیری پیام قرآن (2)
📌سیری درکتاب « پیام قرآن » اثر ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
✅ساختار کلی کتاب
این کتاب نفیس، با مقدمهاى از آيت الله العظمی مكارم شيرازى مدظله العالی آغاز و ابتدا مطالب در ده جلد تنظيم و به رشتۀ تحریر در آمد لیکن در ادامه دو جلد دیگر به آن ضمیمه شد. که أهم عناوین اصلی آن عبارتند از:
⏺جلد اوّل. پیرامون علم و معرفت.
⏺جلد دوّم. خداجوئی و خداشناسی: برهان نظم، برهان فطرت و آیات آن، خداشناسی در عوامل خلقت.
⏺جلد سوّم. راههای معرفت و شناخت خدا: برهان تغییر و حرکت، برهان وجوب و امکان، برهان علت و معلول، برهان صدیقین و....
⏺جلد چهارم. صفات جمال و جلال: اسماء الحسنی و اسم اعظم، تقسیم صفات خدا، علم خدا، شاخههای علم و....
⏺جلد پنجم. معاد: تعبیرات کلی درباره معاد، هفتاد نام قیامت در قرآن، دلائل معاد، آیات إحیاء ارض، تطوّرات جنین و....
⏺جلد ششم. منزلگاههای قیامت، نشانههای رستاخیز، نامه عمل، تجسم اعمال، نعمتهای جسمانی بهشت، لذّات روحانی و....
⏺جلد هفتم. نبوت عامّه: فلسفۀ بعثت انبیا صلی الله علیه و آله، تعلیم و تربیت، نجات از ظلمات، بشارت و انذار، اصول کلی دعوت انبیاء صلی الله علیه و آله ، تکامل ادیان و....
⏺جلد هشتم. نبوت خاصه: دلائل صدق پیامبر، اعجاز قرآن از دیدگاه علوم روز، اعجاز قرآن در وضع قانون، اعجاز قرآن از نظر اخبار غیبی، اعجاز قرآن از نظر علوم تضّاد و اختلاف و....
⏺جلد نهم. امامت و ولایت: ولایت و امامت عامّه در قرآن، آیه اولی الامر، آیه صالح المؤمنین، آیه وزارت و آیات ۲۵ گانه، فلسفه انتظار، حقیقت انتظار و آثار سازنده آن، منتظران راستین و....
⏺جلد دهم. حکومت اسلامی: نقش مطبوعات در حکومت اسلامی، نیروهای مسلّح در حکومت اسلامی، رابطه اقلّیتهای مذهبی، حکومت اسلامی و سازمانهای اطلاعات، استراق سمع، هدف وسیله را توجیه میکند؟ و....
⏺موصوعات دو جلد الحاقی نیز عبارتند از: «مبانی اخلاق در قرآن» و «اخلاق پسندیده و ناپسند در قرآن».
🌷🌷🌷
ادامه دارد....
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_موضوعی #پیام_قرآن #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی #مکارم
🔰معرفی کتاب تفسیری پیام قرآن (3)
📌سیری درکتاب « پیام قرآن » اثر ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
✅روش شناسی نگارش کتاب«پیام قرآن»
کتاب «پیام قرآن» به شیوه تفسیر موضوعی نوشته شده است؛ در این اثر، تمام آیاتی که درباره یک موضوع در قرآن آمده، گردآوری شده، بدون پیشداوری در کنار هم قرار گرفته و یک به یک تفسیر شدهاند. سپس در یک جمعبندی، رابطه این آیات با یکدیگر بررسی و از مجموع آنها، یک ترسیم کلی ارائه شده است. در این روش، مفسر از خود چیزی ندارد و همچون سایه به دنبال آیات قرآن میرود.
معظم له در مقدمه كتاب اینچنین می نویسد: يكي از اين روش های تفسیر موضوعی اين است كه ما قبل از هر چيز به گردآوري تمام آياتي كه درباره يك موضوع در سر تا سر قرآن وارد شده بپردازيم و بدون پيش داوري هاي قبلي، اين آيات را در كنار هم چيده و يك به يك تفسير كنيم و بعد در يك جمع بندي رابطه آنها را با يكديگر در نظر گرفته و از مجموع آنها به يك ترسيم كلي دست يابيم. در «پيام قرآن» اين روش را انتخاب كرده ايم.
✅گزارش محتوایی اثر
⏪چرا قرآن كريم به صورت موضوعي نازل نشده است؟
معظم له در مقدمه، بهمنظور تبيين و تشريح تفسير موضوعى، به دنبال يافتن پاسخ اين پرسش است كه چرا قرآن، به سبك موضوعى جمعآورى نشده و شبيه كتابهاى معمولى نيست و با تمام آنها تفاوت دارد.
ایشان در پاسخ، به اين نكته اشاره مىكند كه براى تهيه كتابهاى معمولى، مؤلف موضوعات مختلفى را كه در يك قدر جامع شريكند، در نظر مىگيرد و بعد از آن، هر فصل و هر باب را با توجه به مقدمات و نتايج آن، مورد بررسى قرار مىدهد، ولى قرآن چنين نيست، بلكه كتابى است كه در طول ٢٣ سال، با توجه به نيازها و شرايط مختلف اجتماعى و حوادث گوناگون و مراحل مختلف تربيتى نازل شده است و همگام با حيات جامعه اسلامى پيش رفته و درعينحال، بسته به زمان و مكان خاصى نيست.
✅معرفت و شناخت در قرآن
مولف در جلد اول کتاب«پیام قرآن» معتقد است نخستين مسئله اى كه انسان در تمام بحثهاى علمى با آن روبه روست، مسئله شناخت و معرفت است و قرآن مجيد نه تنها مسئله شناخت و معرفت انسان را نسبت به جهان خارج يك امر ممكن مى شمرد، بلكه آن را از اهم واجبات معرفى كرده و با انواع بينات صريح، ظاهر و كنايى، پيروان خود را به فراگيرى علم و دانش و شناخت رازهاى هستى و اسرار عالم آفرينش دعوت مىكند..
به نظر معظم له، بررسى تعبيرات قرآن در اين زمينه افق تازهاى در برابر چشمان ما مىگشايد و مسئله معرفت و شناخت را در سطحى بسيار بالا بهعنوان يك وظيفه قطعى، منعكس مى نمايد..
✅خداجويى و خداشناسى در قرآن
در نگاه مولّف، بحث درباره «آفريدگار عالم هستى» و مبدأ اين جهان، از قديمىترين مباحث و از ريشهدارترين سؤالات انسان است و از آنجا كه هيچ حركتى بدون انگيزه نيست، طبعاً حركت در مسير شناخت مبدأ جهان هستى نيز نمىتواند بدون انگيزه باشد؛ به همين دليل فلاسفه و دانشمندان براى خداجويى، سه انگيزه اساسى ذكر كردهاند كه قرآن مجيد به همه آنها اشارههاى روشنى داشته و نويسنده به بررسى آن پرداخته است كه عبارتند از: انگيزه عقلى، فطرى و عاطفى.
براهين خداشناسى، از جمله برهان نظم، نشانه هاى او در آفرينش انسان، نشانه هاى او در تطورات جنين، نشانههاى او در عالم حيات، نشانه هاى او در آفرينش روح، نشانه هاى او در هدايت فطرى و غريزى، نشانه هاى او در مسئله خواب و بيدارى، نشانه هاى او در پهنه آسمان و زمين، نشانه هاى او در آفرينش خورشيد و ماه و ستارگان، نشانه هاى او در آفرينش شب و روز، نشانه هاى او در آفرينش كوهها، نشانه هاى او در پيدايش ابر و باد و باران و... از جمله مباحثی است که در جلد دوم کتاب پیام قران مورد واکاوی دقیق قرار گرفته است.
🌷🌷🌷
ادامه دارد....
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_موضوعی #پیام_قرآن #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی #مکارم
🔰معرفی کتاب تفسیری پیام قرآن (4)
📌سیری درکتاب « پیام قرآن » اثر ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
✅طرق «معرفة الله» در قرآن
از جمله مباحث مهم در جلد سوم «پیام قرآن» این است که گرچه راهها به سوى خدا هرگز محدود نيست و به گفته بعضى از دانشمندان، به تعداد خلايق، راه به سوى او وجود دارد، ولى عمدتاً پنج راه عقلى و يك راه فطرى براى اثبات ذات پاك خداوند وجود دارد كه نويسنده در اين جلد، به تبيين و توضيح آنها پرداخته است. اين طرق عبارتند از: برهان نظم، حركت، وجوب و امكان (فقر و غنى)، علت و معلول، صديقين و فطرت.
✅اسماء و صفات و عدل الهى در قرآن
در جلد چهارم این مسأله مطرح شده است که صفات خداوند همچون ذاتش بىنهايت است و اسماء او كه بيانگر آن صفات است نيز به شماره نمىآيد؛ زيرا هر اسمى از اسماء او، روشنگر كمالى از كمالات ذات مقدس اوست و يك وجود لايتناهى، كمالاتش نيز لايتناهى است و طبعا صفات كماليه و نامهايى كه از آن حكايت مىكند، بىنهايت است، ولى بااينحال قسمتى از اين اسماء و صفات، جنبه ريشهاى دارد و بقيه، شاخههايى از آن است. در اين جلد، ضمن تبيين و توضيح اين مسئله، به موضوع عدل الهى در قرآن نيز پرداخته شده است.
✅معاد در قرآن
مولّف در ابتداى جلد پنجم، به اهميت بحث معاد از ديدگاه قرآن، اشاره كرده است. به عقيده معظم له ، يك نظر اجمالى به آيات قرآن مجيد، نشان مىدهد كه در ميان مسائل عقيدتى، هيچ مسئلهاى در اسلام، بعد از توحيد، به اهميت مسئله معاد و اعتقاد به حيات پس از مرگ و حسابرسى اعمال بندگان و پاداش و كيفر و اجراى عدالت نيست.
⏺از دیدگاه مولف، وجود حدود ١٢٠٠ آيه درباره معاد ، قريب به يك سوم آيات قرآن را تشكيل مىدهد و اينكه تقريبا در تمام صفحات قرآن بدون استثناء، ذكرى از معاد به ميان آمده و اينكه بسيارى از سورههاى اواخر قرآن به طور كامل يا به طور عمده، درباره معاد و مقدمات و علائم و نتايج آن سخن مىگويد، شاهد گوياى اين مدعى است.
🌷🌷🌷
ادامه دارد....
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_موضوعی #پیام_قرآن #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی #مکارم
🔰معرفی کتاب تفسیری پیام قرآن (4)
📌سیری درکتاب « پیام قرآن » اثر ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
✅نبوت عامه
مولف اثر در جلد هفت کتاب «پیام قرآن» اهمیت نبوت عامه را مورد توجه قرار می دهد و توجه به اصول کلی دعوت انبیا را یکی از نکات مهم بر می شمرد که از هماهنگی خاصی برخوردار بوده، و نشان میدهد تا چه حد سلسله جلیله پیامبران خدا به صورت یک خیل عظیم متحد و منسجم در میان انسانها عمل می کرده اند.
🔹به تعبیر دیگر: میتوان آنها را با هیئت علمی یک دانشگاه تشبیه کرد که با برنامه ریزی دقیق، تعلیم دانشجویان را از نخستین تا آخرین کلاس به طور منسجم و هماهنگ کلاس به کلاس انجام میدهند.
🔹مسلم است که این هماهنگی هرگز منافاتی با نسخ ادیان به وسیله یکدیگر ندارد، همانگونه که برنامه های کلاسی یک دانشگاه سال به سال عوض میشود، کتابهای سال اول کارآیی برای سال دوم ندارد و کتابهای سال دوم مناسب سال سوم نیست، در عین حال اصول کلی تمامی آنها هماهنگ است، همچنین این مسئله منافاتی با تفاوت درجات انبیا به خاطر تفاوت مسئولیت های آنها ندارد.
🔹به بیان معظم له این هماهنگی در اصول کلی از یکسو ما را به خطوط اساسی ادیان الهی آشنا می سازد، و بر آنها تاکید میکند، و از سوی دیگر حقانیت دعوت آنها را واضح میکند و از سوی سوم این مسئله میتواند معیاری برای شناخت پیامبران راستین از مدعیان دروغین باشد، زیرا هماهنگی آنها با پیامبران شناخته شده پیشین به عنوان یک قرینه قابل قبول مطرح خواهد شد.
🌷🌷🌷
ادامه دارد....
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_موضوعی #پیام_قرآن #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی #مکارم
🔰معرفی کتاب تفسیری پیام قرآن (5)
📌سیری درکتاب « پیام قرآن » اثر ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
📝ویژگی ها و امتیازات کتاب «پیام قرآن»
🔹بهره گیری از احادیث به منظور روشنگری مباحث قرآنی
شکی نیست که تفسیر آمیخته به معارف اهل بیت علیهم السلام نسبت به تفاسیر گسسته از عترت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، آثار مطمئن به شمار آمده و مفسران و خوانندگان را از لغزش در وادی های نگران کننده باز می دارند. چه بسا برداشت های قرآنی که به دلیل بریدگی از مکتب ولایت، نتوانسته روشنگر راه و زندگی مسلمانان شود و آنان را به سرگردانی فزون تر رانده است.
حال در تفسیر موضوعی پیام قرآن در هر باب می توان احادیث گوناگون و بسیاری را نگریست که هر کدام به گونه ای، روشنگری پیرامون موضوعی قرآنی را مورد نظر می دهد.
به عنوان نمونه در حدیثی می خوانیم: هنگامی که وحی بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نازل می شد، صدای زمزمه آرامی نزدیک صورت خود می شنید» و باز در حدیثی آمده است که وقتی وحی بر آن حضرت نازل می شد، حتی در روزی که هوا کاملا سرد بود، از پیشانی مبارکش عرق جاری می شد.
از روایات استفاده می شود که وحی به اشکال مختلفی بر پیامبر اکرم نازل می شد و هر کدام اثاری به همراه داشته است و نیز استفاده می شود که جبرئیل گاه به صورت اصلی که خدا او را بر آن صورت آفریده بود، بر پیامبر نازل می شد و این احتمالاً در طول عمر پیامبر تنها دوبار انجام شد. همان گونه که در سوره نجم بنابر بعضی از تفاسیر به آن اشاره شده و گاه فرشته به صورت «دحیه کلبی» نمایان می گشت.
🌷🌷🌷
ادامه دارد....
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_موضوعی #پیام_قرآن #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی #مکارم
🔰معرفی کتاب تفسیری پیام قرآن (6)
📌سیری درکتاب « پیام قرآن » اثر ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
📝ویژگی ها و امتیازات کتاب «پیام قرآن»
🔹نقد و تحلیل اقوال مفسران و دیگران
از جمله ویژگی های مهم تفسیر موضوعی پیام قرآن عبارت است از نقل و نقد آرای کسانی که برداشت های ناصواب از آیات قرآنی داشته اند. خوانندگان این تفسیر ضمن آشنایی با نام و گفتار آنان پی می برند که نادرست های تفسیری کدامند.
به عنوان مثال در فرازی از آن اثر فاخر می خوانیم: علامه «اقبال لاهوری» از غریزی بودن وحی سخن رانده است. حال آنکه عصاره این فرضیه این است که وحی نوعی معرفت ناخوداگاه شبیه غرایز و مادون معرفت خود آگاه است که از طریق حس و تجربه و عقل به دست می آید و با تکامل تفکر و عقل دستگاه وحی ضعیف می شود و عقل جای آن را می گیرد و خاتمه یافتن نبوت به وسیله پیامبر اسلام نیز از همین جا سرچشمه می گیرد.
این فرضیه از جهاتی از فرضیاتی که دانشمندان و نویسندگان غربی در زمینه وحی دارند، ضعیف تر و پایین تر است، زیرا اولاً دانشمندان غربی وحی را مافوق درک حسی و عقلی انسان می دانستند، در حالی که طبق این فرضیه دستگاه وحی مادون حس و عقل است ؛ ثانیا متفکرات غربی هرگز وحی را از جنس غریزه موجود در حیوانات نمی شمرده اند در حالی که طبق این فرضیه از همان جنس است. ثالثا برای یک مسلمان که آشنا به قرآن است این مطلب کاملا واضح است که وحی از نظر قرآن نوعی ارتباط با علم خداوند است و دریافت معارف فوق العاده عظیمی که انسان هرگز نمی تواند با پای عقل به آن برسد از این دریای بیکران است...
هم چنین نقد و رد احادیث ناسازگار با معارف اسلامی نیز در تفسیر موضوعی پیام قرآن به چشم می خورد. به عنوان مثال تفسیر موضوعی پیام قرآن، حدیث معروفی که از سوی «سید قطب» در تفسیر «فی ظلال القرآن» و متون روایی دیگر مربوط به اهل سنت از قبیل «صحیح بخاری» و «صحیح مسلم» درباره نخستین جلوه وحی بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در غار حرا نقل شده است را رد می کند و در شمار مجعولات ذکر می کند.
🌷🌷🌷
ادامه دارد....
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_موضوعی #پیام_قرآن #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم_شیرازی #مکارم
🔰معرفی کتاب تفسیری پیام قرآن (7قسمت پایانی)
📌سیری درکتاب « پیام قرآن » اثر ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
📝ویژگی ها و امتیازات کتاب «پیام قرآن»
🔹جوانان؛ مخاطبان اصلی تفسیر «پیام قرآن»
آموزه ها و پیام های تفسیر موضوعی پیام قرآن نشان می دهد، مخاطبان اصلی این اثر قرآن پژوهانه، جوانان مسلمانانی هستند که به رغم گرایش های مذهبی در سطحی از مطالعات دینی و فلسفی و اجتماعی نیستند که خواننده آثار دشوار و مباحث سنگین باشند.
از این رو آنان به سهولت می توانند از رهگذر این تفسیر موضوعی که ساده و آسان نگاشته شده است، به شناخت هایی از موضوعات قرآنی دست یابند. البته طلبه های جوان نیز از این طریق می توانند آگاهی های تفسیری شان را ارتقا بخشیده و ذهن خود را برای تدبر و تعقل در آیات کریم آماده سازند.
در مجموع می توان گفت تفسیر موضوعی پیام قرآن، یک دوره کامل معارف و عقاید است که می توان به صورت کتاب درسی یا کمک درسی در حوزه و دانشگاه مورد توجه قرار گیرد.
گفتنی است اين اثر نفیس نخستین بار در سال ١٣٧٤ در ده جلد و در قطع وزیری توسط انتشارات امام علی بن ابی طالب علیه السلام به رشتۀ تحریر در آمده که تا کنون نیز چندین مرتبه تجدید چاپ شده است.
هم چنین تفسیر پیام قرآن به زبان عربی نیز ترجمه شده و با نام «نفحات القرآن» منتشر شده است؛ خلاصۀ آن اثر نیز در ٣جلد و با عنوان «برگزیده پیام قرآن» منتشر شده و در اختیار شیفتگان و علاقمندان به معارف قرآن کریم قرار گرفته است.
🌷🌷🌷
«پایان معرفی کتاب»
📝نکته مهم: آثار مکتوب حضرت آیت الله مکارم شیرازی در سایت ایشان رایگان قابل دریافت و مطالعه می باشد.
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت اول)
📚مؤلف:
آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید و گروهی از دانشمندان به نامهای حجج الاسلام: محمد رضا آشتیانی، محمد جعفر امامی،عبدالرسول حسنی، سید حسن شجاعی، محمود عبداللهی، محسن قرائتی، محمد محمدی اشتهاردی و شهید سید نورالله طباطبائی نژاد.
⏪انگیزه تالیف تفسیر
🔸این تفسیر به این منظور تالیف شد که غذای معنوی و فکری مناسب و مفیدی برای نسل کنونی باشد و به همین علت مهمترین دیدگاهها و نظریات اسلام در زمینههای تربیتی و اخلاقی، متناسب با فهم همگان، در آن آورده شده است.
🔸استاد مکارم و همکارانش با ارائه این اثر، به نسلی که با عطش زیاد به دنبال فهم معارف قرآن و سیراب شدن از سرچشمههای گوارای آنند، خدمت بزرگ و ارزشمندی نمودند.
🔸در مقدمه این تفسیر آمده است: «هر عصری ویژگیها، ضرورتها و تقاضاهایی دارد که از دگرگون شدن وضع زمان و پیدا شدن مسائل جدید و مفاهیم تازه در عرصه زندگی سرچشمه میگیرد. همچنین هر روزگاری، مشکلات و پیچیدگیهایی دارد که لازمه تحول زندگی و گذشت زمان است.
🔸افراد پیروز و موفق، کسانی هستند که هم آن نیازها و تقاضاها را و هم این مشکلات و گرفتاریها را، که میتوان مجموع آنها را «مسائل روز» نامید درک میکنند. رسالت دانشمندان هر دورهای است که با هوشیاری کامل، این مسائل، تقاضاها، نیازها و این خلا روحی، فکری و اجتماعی را فورا دریابند و آنها را به شکل صحیحی پر کنند تا با امور دیگری پر نشود، زیرا خلا در محیط زندگی ما ممکن نیست.
🔸از مسائلی که ما به سهم خود به روشنی آن را دریافتهایم تشنگی و عطش نسل حاضر برای درک مفاهیم اسلام و مسائل مذهبی است، نه تنها درک، بلکه چشیدن و لمس کردن و بالاخره عمل کردن به این مفاهیم و اصول است. این مسائل، بخش مهمی از روح و جان آنان را فرا گرفته است، اما طبیعی است که همه این اشتغالات ذهنی، به صورت استفهام است و نخستین گام برای پاسخگویی به این خواستهها، برگرداندن میراث علمی و فرهنگی اسلام و بیان کردن همه آن مفاهیم عالی به زبان روز و ریختن آن در کام روح و جان و عقل نسل کنونی است و گام دیگر، استنباط نیازها و تقاضاهای ویژه این زمان از اصول کلی اسلام است، و این تفسیر بر اساس همین دو هدف نگارش یافته است.
🔸مفسر محترم در مقدمه کوتاه خود بر جلد چهارم تفسیر با بیانی آشکار مینویسد: هدف از نوشتن این تفسیر، این بود که تفسیری به زبان فارسی برای قرآن مجید تهیه شود که هم «خواص» بتوانند از آن بهره گیرند، و هم برای «عموم» مفید باشد، تفسیری روان و دور از اصطلاحات پیچیده علمی، دور از شرح اختلافات مفسران و نقل اقوال پراکنده، بر اساس نزدیکترین مفاهیم قرآن به ذهن، و بر اساس دریافتها و برداشتهای تازهای که در پرتو پیشرفت علوم گوناگون از قرآن میشود، و با استفاده از قرائن تاریخی و شان نزولها و احادیث متقن و ارزندهای که در منابع اسلامی از پیشوایان بزرگ اسلام به ما رسیده است.
🔸تفسیری که در عین تفسیر بودن، جوابگوی پرسشها و مسائل عصری و حل ایرادهای گوناگون در اصول و فروع مباحث اسلامی (تا آنجا که وضع چنین تفسیری اجازه میدهد) بوده باشد.
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت دوم)
📚 معرفی تفسیر
▫️تفسیر نمونه امروز یکی از رایجترین و مقبولترین تفاسیر شناخته شده در مجامع مذهبی و علمی میباشد که با ابتکار و اشراف استاد محقق و نامی حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی و با همیاری جمعی از فضلا و دانشمندان حوزه علمیه قم ، به زبان فارسی تالیف و در ۲۷ جلد وزیری ارائه شده است. این تفسیر، تمامی آیات قرآن را در بر دارد که به شیوه ترتیبی از ابتدا تا به انتهای قرآن را، بررسی کرده است.
▫️روش این تفسیر را میتوان روش اجتهادی- تحلیلی و عقلی بازشمرد که با مطرح کردن برخی مسائل علمی روز، قدمی در تبیین بیشتر بعضی آیات برداشته است، در کنار آن جنبه تربیتی خود را همچنان مد نظر داشته و به تبیین دیدگاههای قرآن در این زمینه میپردازد. در مسائل خلافی شیعه و اهل سنت نیز سعی داشته روش تقریب را برگزیند و از مطرح کردن تعصبات بیجا بپرهیزد.
▫️ضمن در بر داشتن این خصوصیات از تفسیر آیه به آیه برای توضیح بیشتر مضامین قرآنی بهره برده و نیز در مقاطع مختلف با مطرح و نقل کردن روایات اهل بیت «علیهم السلام»، در تبیین هرچه بیشتر آیات، تلاش نموده است. این تفسیر در طی مدت ۱۵ سال از ۱۳۹۶ تا ۱۴۱۰ هجری قمری، تحقیق و تالیف گشته است.
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت سوم)
📚مقدمه مفسر
🔹مفسر محترم در ابتدای جلد ۱ مقدمهای مختصر دارد که ضمن آن به انگیزه نگارش، آغاز تفسیر قرآن و چیستی و حقیقت آن، تفسیر به رای ، نیازها و ضرورتهای ویژه هر عصر، بیان شیوه کار گروهی، ویژگیها و منابع تفسیر، پرداخته است، ابتدای بعض مجلدات دیگر نیز مقدمهای خیلی کوتاه درباره موضوعات مربوط به تفسیر نمونه، بیان داشته است.
میتوان روش ورود و خروج مفسر و همکاران را در سورهها و آیات قرآن، به شرح ذیل ترسیم کرد.
📋پردازش مطالب
🔸ابتدای هر سوره را با نام آن، مکی ، مدنی بودن و تعداد آیات افتتاح مینماید، پس از آن به بیان «ویژگیهای سوره در طی چند نکته میپردازد، این نکات بطور معمول شامل فضیلت سوره، ثواب قرائت و جایگاه آن میباشد که معمولا محور این بخش روایات میباشد. «عنوان محتوای سوره»، مدخل دیگر مفسر برای بحث راجع به خطوط کلی سوره میباشد و آن را در قالب نکتهها، بیان میدارد.
🔸در مواردی نیز وجه تسمیه سوره را به شکل سؤال مطرح نموده به آن میپردازد. پس از پرداختن به موارد فوق بررسی آیات و تفسیر آنها آغاز میگردد، در این بخش، ابتدا دستهای از آیات مرتبط بهم را مشخص نموده، ترجمه آنها را بیان میدارد.
🔸به شان نزول آیات، اهمیت داده آن را در این مقطع ذکر میکند، و در نهایت با تفسیر آیات، مطالب خود را در این بخش تکمیل مینماید. ضمن اینکه مقاطع آیات خود عنوان بخشند، عنوانهای دیگری را برای تفکیک مطالب از هم، به کمک میگیرند و این در تسهیل مطالعه و یافتن مطلب مورد نظر خواننده تفسیر، مؤثر میباشد.
🔸پس از تفسیر، عنوان «نکتهها» حاوی مطالب و پرسش و پاسخهای ارزشمندی میباشد، این بخش شامل عناوین متعدد، و حاوی مباحث موضوعی فراوانی (مانند بحث هدایت ،مقصود از قلب در قرآن
، پیدایش نفاق، ریشهها و خصوصیات آن و...) میباشد.
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت چهارم)
🗓مباحث نکته ها
⏪نکتهها شامل
☑️ ۱- مباحثی است که بطور مستقیم یا غیر مستقیم از آیات مطرح شده، استفاده میشود.
☑️۲- نتیجه گیریها از آیات.
☑️۳- تطبیق مسائل و سؤالات جدید و یافتن پاسخ آنها از آیات.
☑️۴- مباحث علمی مناسب با آیات.
☑️۵- بیان فلسفه احکام .
☑️۶- دفاع از حدود و احکام اسلامی .
☑️۷- استفادههای فقهی یا اصولی از آیات، و...
⏪ تناسب با سطح فکری جوانان
با توجه به فضای تالیف این تفسیر که از لحاظ فکری، افکار ماتریالیستی بین جوانان، تبلیغ میشد، سعی شده است نوع مطالب و سؤالات و اشکالات و پاسخها متناسب با سطح فکری این قشر، ارائه گردد، بدین جهت بخشی از مباحث اعتقادی در مقابله با اندیشههای مادی، منکران خداوند مطرح شده است. انتخاب روش تقریب از طرف مفسر و همکاران در نزاعهای فکری و فقهی شیعه و اهل سنت، سبب نشده است که ایشان از نقد خود بر افکار آنان، دست برداشته به سبب تقریب آن را مطرح نکنند، بلکه در عرصه اختلاف فکری، ضعف تفکر آنها، به خصوص، تفکر وهابی را آشکار نموده است. از جمله در بحث شفاعت ذیل آیه ۴۸ سوره بقره؛، مطالبی فراوان در پاسخ شبهه وهابیان بر این مفهوم، ارائه دادهاند. و نیز در مباحث ولائی، عقاید شیعی خود را مستدل و بدور از تعصب ناروا، بیان میدارد، از جمله در بحث ولایت ذیل آیه ۵۵ سوره مائده ....
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت پنجم)
شیوه بحث مفسر در آیات فقهی، تفاوت اساسی با بقیه موارد تفسیر آیات، نداشته و مطالب مفصل را به کتب فقهی ارجاع داده است، اما در فلسفه احکام مانند، فلسفه وصیت ؛ فلسفه قصاص ، فلسفه تحریم گوشتهای حرام فلسفه روزه و... سعی نموده که حق مطلب را ادا نماید.
در آیاتی که قصص قرآن به خصوص انبیاء را مطرح مینماید، سعی دارد ضمن پرهیز از اسرائیلیات، با روایات، برخی جزئیات را روشن کرده، با مقایسه قصص قرآن با تورات، وهن و ضعف قصههای منتسب به تورات را مشخص کند، مانند [۹ مقایسه معارف قرآن با تورات.
⏪۶ - پاورقی
این تفسیر حاوی پاورقی میباشد که از طرف مفسر اضافه شده است، در پاورقیها به طور معمول مطالب متفاوت به چشم میخورد از قبیل: الف) آدرس مطالب متن و منابع آن. ب) ارجاع توضیح بیشتر به مجلدات دیگر تفسیر نمونه. ج) اشاره به برخی اقوال دیگر. د) توضیح بیشتر لغوی یا تفسیری یا علمی، یا نقل مطلب از کتب مقدس.
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت ششم)
⏪۷ - ویژگیهای تفسیر
عنوانی به این نام مطرح کرده، مینویسد:
1️⃣۱- از آنجا که قرآن کتاب زندگی و حیات است، در تفسیر آیات به جای پرداختن به مسائل ادبی و عرفانی و مانند آن، توجه خاصی به مسائل سازنده زندگی مادی و معنوی و بویژه مسائل اجتماعی شده و به اندازه کافی روی مسائلی که تماس نزدیک با حیات فرد و اجتماع دارد تکیه گردیده است.
2️⃣۲- به تناسب عناوینی که در آیات مطرح میشود، ذیل هر آیه، بحث فشرده و مستقلی درباره موضوعاتی مانند، ربا، بردگی، حقوق زن، فلسفه حج، اسرار تحریم قمار، شراب، گوشت خوک و ارکان و اهداف جهاد اسلامی و مانند آن آمده است، تا خوانندگان در یک مطالعه اجمالی از مراجعه به کتابهای دیگر بی نیاز گردند.
3️⃣۳- کوشش شده، ترجمه آیات ، روان، سلیس و گویا و دقیق و در نوع خود جالب و رسا بوده باشد.
4️⃣۴- به جای پرداختن به بحثهای کم حاصل، توجه مخصوص به ریشه لغات و شان نزول آیات که هر دو در فهم دقیق معانی قرآن مؤثر هستند، شده است.
5️⃣۵- اشکالات و ایرادات و سؤالات مختلفی که گاهی در پیرامون اصول و فروع اسلام ، مطرح میگردد، به تناسب هر آیه، طرح شده و پاسخ فشرده آن ذکر گردیده است. مانند شبهه آکل و ماکول، معراج، تعدد زوجات، علت تفاوت ارث زن و مرد، تفاوت دیه زن و مرد، حروف مقطعه قرآن، نسخ احکام، جنگها و غزوات اسلامی، آزمایشهای گوناگون الهی و دهها مسئله دیگر، بطوریکه هنگام مطالعه آیات، علامت استفهامی در ذهن خواننده عزیز باقی نماند.
6️⃣۶- از اصطلاحات پیچیده علمی که نتیجه آن اختصاص کتاب به قشر خاصی است، در متن کتاب دوری و به هنگام ضرورت در پاورقی آمده، تا برای اندیشمندان و صاحب نظران نیز مفید باشد.
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت ششم)
⏪۸ - منابع تفسیر نمونه
🔸این تفسیر با استفاده از تفاسیر معروف شیعه و اهل سنت به خصوص تفاسیر: مجمع البیان، التبیان، المیزان، الصافی، نور الثقلین، البرهان و روح الجنان و از تفاسیر عامه: روح المعانی، المنار- فی ظلال القرآن، قرطبی، اسباب النزول واحدی، مراغی، در المنثور، بیضاوی ، و مفاتیح الغیب فخر رازی، تنظیم و نگارش یافته و این بهره گیری در نوع خود کم سابقه بوده است.
🔸علاوه بر این تفاسیر که ابتدای هر جلد به آن اشاره شده است، از منابع تفسیری و غیر تفسیری دیگری نیز بهره برده شده است، از قبیل: تفسیر پرتوی از قرآن، بحار الانوار، سفینة البحار، الغدیر، المراجعات، کنز العرفان، نهج البلاغه و برخی شروح آن، وسایل الشیعه، خصال صدوق ، اختصاص مفید، محاسن برقی، کافی، امالی مفید، مناقب ابن شهرآشوب، مصباح المنیر فیومی، مفردات راغب، بلوغ الارب، سیره ابن هشام، کامل ابن اثیر، صحیح بخاری، سنن بیهقی، کشف الارتیاب، الهدایة السنیة و مجلات و کتب دیگر.
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت هفتم)
⏪۹ - شیوه کار گروهی مفسر و همکاران در تدوین تفسیر #نمونه
🔸مفسر در مقدمه خود بر جلد اول متعرض این نکته میشود که، اشتغالات روز افزون مختلف، فرصت کار مستقل بر دریای پر عمق قرآن به او نمیداد، از طرفی ضرورت کار هر روز نمایان تر میشد، تا اینکه برای برون رفت از این بن بست به فکر کار گروهی افتاد، برای این منظور جمعی از جوانان فاضل، با اخلاص، پژوهشگر و آگاه را رفیق راه کرد و با کوششهای شبانه روزی آمیخته با خلوص در مدت کوتاهی این نهال به ثمر نشست.
🔸در تشریح کار گروهی مینویسد: نخست آیات قرآن در بخشهای مختلف میان برادران محترم تقسیم میشد و با راهنمائیهای لازم قبلی، تفاسیر مختلفی که منابع اصلی تفسیر بود و بقلم محققان بزرگ این فن اعم از شیعه و سنی نگاشته شده بود (نام آنها قبلا گذشت) مورد بررسی قرار میگرفت، سپس یافتهها را که بر نیازها و تقاضاهای روز تطبیق داشت، جمع آوری نموده، در جلسات عمومی این هیئت که همه روز تشکیل میشد، مطرح میکردند و در همان جلسه، دریافتهای تازه را از قرآن که میبایست بر آنها افزوده میشد، میافزودیم، و پس از بحث و گفتگو و مشاوره پیرامون مباحث مختلف و مراجعه به منابع گوناگون، اینجانب مطالب را املا کرده و دوستان تندنویس یادداشت میکردند، و سپس به کنترل مجدد میپرداختیم و آنچه را که نوشته شده با صبر و حوصله، بررسی و اصلاح و آماده چاپ میکردیم، و بعد از چاپ و قبل از نشر نیز مجددا کنترل و بررسی و اصلاح میشد.» و برای ایجاد هماهنگی در سبک تفسیر و قلم آن آخرین بازنویسی توسط مفسر محترم انجام میگرفت.
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت هشتم)
⏪۱۰ - فهرست موضوعی تفسیر نمونه
▫️مفسر محترم در پیشگفتار فهرست موضوعی تفسیر نمونه مینویسد: «سرانجام بعد از پانزده سال تلاش مستمر کار تفسیر نمونه در ۲۷ جلد پایان گرفت، در این هنگام احساس احتیاج مبرم به یک «فهرست موضوعی جامع» میشد و جمعی از طلاب فاضل حوزه علمیه قم پیشنهاد این کار را دادند، و از آنجا که آقایان احمد علی بابایی و رضا محمدی که از طلاب محترم و باذوق و پرتلاش حوزه علمیه قم هستند، نسبت به این کار اهتمام بیشتری داشتند، قرعه فال به نام آنها زده شد.
▫️آنها با دو سال سعی و کوشش مستمر و استفاده از پانزده هزار فیش، اثری را به وجود آوردند که در نوع خود ممتاز است، میتوان گفت فهرستی را که از ۲۷ جلد تفسیر نمونه تهیه کردهاند، انشاء الله کلیدی برای راه یافتن به تفسیر نمونه است.»
▫️در دنباله مطلب طرز استفاده از این فهرست که بر اساس حروف الفبا تدوین شده است، توضیح داده شده و با مثال امر را بر طالب آن سهل نمودهاند.
▫️پس از ارائه فهرست الفبایی که در ۲۴ صفحه انجام گرفته است، سرفصلهای فهرست موضوعی مطرح و عناوین ریز آنها تحت هر موضوع با آدرس جلد و صفحه، در ۵۳۰ صفحه ثبت گردیده و به علاقمندان عرضه شده است.
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت نهم)
⏪۱۱ - سر فصلهای فهرست موضوعی
📋سر فصلهای فهرست موضوعی تفسیر نمونه بدین شرح است:
۱- شناخت و جهان بینی
۲- جهان بینی اسلامی شامل بخشهای:
- خدا شناسی و توحید در قرآن
- عدل الهی
- نبوت
- امامت و ولایت
- معاد
۳- انسان در قرآن و هدف آفرینش
۴- آشنایی با منابع اسلام «قرآن» و «حدیث»
۵- رفتار یک مسلمان و چگونگی جامعه اسلامی شامل:
- قواعد اصولی و فقهی در قرآن
- وظایف و احکام
- اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی
- روابط و حقوق اجتماعی
- مسائل اقتصادی
- حکومت و نظام سیاسی
۶- تاریخ تمدن
۷- بررسی ادیان و مکاتب
۸- علوم اجتماعی
۹- علوم تجربی و طبیعی
۱۰- ادبیات و هنر
#تفسیر_نمونه
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#معرفی_کتاب #تفسیر_ترتیبی #نمونه #آیت_الله_مکارم_شیرازی #مکارم
#آشتیانی #امامی #حسنی #شجاعی #عبداللهی #قرائتی #محمدی_اشتهاردی #طباطبایی_نژاد
🔅🔅🔅
🔰معرفی تفسیر «نمونه»(قسمت دهم)
⏪۱۲ - نسخه شناسی
▪️تفسیر نمونه در ۲۷ جلد وزیری به همراه یک جلد فهرست موضوعی به زبان فارسی، توسط دار الکتب الاسلامیه، تهران چاپ و نشر گردیده است، مجلدات اولیه آن در سال ۱۴۰۰ ق و مجلدات اخیر آن در سالهای ۱۴۱۴ ق به پایان رسیده است.
▪️هر مجلد دارای فهرست مفصلی از آیات و مطالبی است که در آن مطرح شده است، ابتدای جلد اول مقدمهای چند صفحهای از مؤلف بچشم میخورد که در مجلدات بعد این مقدمه بسیار مختصر گردیده است.
▪️برخی مجلدات این تفسیر از جمله جلد ۱ در چاپهای بعد، با تجدید نظر و اضافات، چاپ شده است. انتهای برخی مجلدات نیز تاریخ پایان تالیف آن درج گردیده است. پایان تالیف آخرین جلد آن ۱۸ ذی الحجه ۱۴۰۷ ق مطابق با ۲۳ مرداد ۱۳۶۶ شمسی درج شده است.
▪️این تفسیر تا کنون به چند زبان زنده دنیا از جمله عربی وارد و ترجمه شده، ترجمه عربی آن به نام «الامثل» عرضه شده است. ترجمه انگلیسی آن نیز در دست تهیه میباشد.
▪️تفسیر نمونه تاکنون چندین چاپ با تیراژهای متفاوت (حدود ۵۰۰۰ در هر چاپ) داشته و در نسخه مورد بحث برخی مجلدات تا سی و دو چاپ بر آن گذشته است. فهرست اجمالی تمام مجلدات از نظر سور قرآن در آخر جلد ۲۷ درج گردیده است. طرز کار گروهی که در مقدمه اول کتاب بطور مختصر ذکر گردیده بود در انتهای جلد ۲۷ به طور مفصل از طرف هیئت همکاران تفسیر نمونه بیان شده است.
▪️برگزیدهای از تفسیر نمونه توسط آقای احمد علی بابایی در ۵ جلد به بازار عرضه شده که اکنون چاپ سیزدهم خود را نیز سپری کرده است.
⏪۱۳ - منابع مقاله
۱- مقدمه تفسیر نمونه ج۱
۲- مجلدات مختلف تفسیر همراه با فهرست موضوعی آن
۳- طبقات مفسران شیعه ج۵ ص۵۳ تا ۶۲ دکتر عقیقی بخشایشی
۴- المفسرون حیاتهم و منهجهم ص۱۵۲ سید محمدعلی ایازی
۵- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی ج۱ ص۷۷۴ و ج۲ ص۲۱۴۳ با همکاری استاد بهاء الدین خرمشاهی
۶- تفسیر و مفسران آیت ا... معرفت ج۲ ص۵۰۲ مؤسسه فرهنگی التمهید چاپ اول تابستان ۱۳۸۰
#تفسیر_نمونه
پایان مقاله
🌷🌷🌷
🔅تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom