🔸نگاه مثبت به فضای روایی شیعی باعث می شود که در برخورد روایات با اندک استبعاد و ناهمخوانی ادله، روایات را طرد و جعلی نخوانیم. 🔹براى مثال در كتاب لله ثم للتاريخ نويسنده به رواياتى از كتب شيعى اشاره مى‌كند و مى‌كوشد تا اثبات كند كه اين روايات در مقام ذمّ و نكوهش حضرت امير (ع) هستند و هدف اصلى وى، ترديد در عصمت آن حضرت است. نكته‌اى كه ما به دنبال آن هستيم، كيفيت نقد مطالب وى از سوى علامه عسكرى (ره) است. ايشان در برخوردى منفعل، پيش از بررسى دقيق محتواى روايات، به سراغ سند آنها مى‌رود و گويا نويسنده را در فهم غلط روايات تأييد مى‌كند. #بررسی_کتب #بررسی_احادیث #اعتبار_سنجی @rahjoo_213

🔸اما اگر نگاه ما بدبینانه باشد، با کوچکترین ایرادی روایت را از حجیت ساقط می کنیم حال این ایراد در مولف کتاب یا نسخه آن باشد یا در سند و محتوا و .... 🔹فقط بخش کوچکی از این برخورد را ببینید: 1️⃣ بر اساس ارزیابی سندی و متنی یکی از حدیث شناسان معاصر(محمّد باقر بهبودی در صحیح الکافی) از 2833 روایت اصول کافی تنها 593 حدیث صحیح شناخته شده است(یعنی 21 درصد)، و از 1015 روایت کتاب الحجّة کافی تنها 101 حدیث (یعنی 10 درصد) به عنوان صحیح یا معتبر تلقی شده است(کمتر از یک سوم ارزیابی ). 2️⃣ ما وقع عليها من الظلم و بكائها و حزنها و شكايتها في مرضها الى شهادتها فيه اكثر من خمسين رواية، والمعتبرة منها ما ذكرت بارقام 14، 22 و 24.(تنها 3 روایت معتبر است🤔) 3️⃣ و اما شدة حزنها و جزعها و بكائها على رسول الله (ص) كما في روايات، ففيها بحث لضعف اسناد تلك الروايات أولا و منافاتها للصبر الجميل ثانيا، لا يقال انها لم تجزع على ابيها بل على فوت رسول الله (ص) و قطع الوحي. فانه يقال مضافا الى عدم ملائمته لبعض الروايات ان عليا (ع) افضل منها (س) والحال انه لم يجزع و لم يبك مثلها. 4️⃣ و اما ان مريم - سلام الله عليها - سيدة نساء عالمها و فاطمة - سلام الله عليها - سيدة نساء العالمين من الاولين والآخرين، فالكلام في حق الزهراء لا يحتاج الى بحث و اما مريم فتقييد سيادتها بعالمها غير ثابت بدليل معتبر، و قضية اطلاق قوله تعالى: إِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اصْطَفٰاكِ عَلىٰ نِسٰاءِ الْعٰالَمِينَ (آل عمران/ 42) انها (ع) سيدة نساء العالمين مطلقاً، والروايات الضعيفة غير حجة في حد نفسها فضلاً عن نهوضها تقييداً لكلام الله تعالى...على ان تقييد العالمين بعالمها ربما ينافي سياق الآية المادحة و مقام مريم (ع) فان نساء عصرها في الكثير الغالب كافرات، والمؤمنات منهن قليلات جداً، والسيادة على هذا العدد القليل لعلها غير مختصة بمريم، بل هي حاصلة لمؤمنات غيرها في ذلك الازمنة يقل فيها الايمان، والله اعلم بحقيقة الحال. #بررسی_کتب #بررسی_احادیث #اعتبار_سنجی @rahjoo_213

🔸همانطور که بیان کردیم اگر روایتی در مجامع حدیثی شیعه وجود داشته باشد به محکمات ارجاع می دهیم، اگر تعارضی نیافتیم، روایت را قبول می کنیم وگرنه آن را کنار می گذاریم. 🔹برای مثال در کتبی مانند خصال، من لایحضره الفقیه و مختصر بصائر و ... روایتی آمده است به این مضمون که در دولت امام عصر (عج)، تقسيم ارث بر پايۀ نسب‌هاى معنوى و روحى است، نه خانوادگى و خويشاوندى و مؤمنين بر حسب روابطى كه در عالم ارواح با يك‌ديگر داشته‌اند، از همديگر ارث مى‌برند. این روایت نزد ما پذيرفته نيست؛ زيرا مخالف با محکمات دین از جمله نص آیه ارث و ... است. ♦️نکته: گاهی تعارض به صورت اولیه و غیر مستقر است و به راحتی در کنار محکمات قرار می گیرد و قابل جمع است. نمونه اش همین ایرادی که خانم اخوان به کتاب اشعثیات گرفته اند:«اشکال دیگر کتاب اشعثیات تعارض آن با فقه شیعه است از جمله اینکه قائل به وجوب پوشش مو نزد برادر شده است». ▪️أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدٌ حَدَّثَنِی مُوسَى قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیٍّ ع‏ أَنَّ رَجُلًا أَتَى النَّبِیَّ ص فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أُمِّی أَسْتَأْذِنُ عَلَیْهَا فَقَالَ نَعَمْ قَالَ وَ لِمَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ یَسُرُّکَ أَنْ تَرَاهَا عُرْیَانَةً قَالَ لَا قَالَ فَاسْتَأْذِنْ عَلَیْهَا قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ 👈اختی تَنْکَشِفَ شَعْرَهَا بَیْنَ یَدَیَّ قَالَ لَا قَالَ وَ لِمَ قَالَ أَخَافُ إِنْ أَبْدَتْ شَیْئاً مِنْ مَحَاسِنِهَا وَ مِنْ شَعْرِهَا أَوْ مِعْصَمِهَا أَنْ توَاقِعَهَا. 🔅در برخی نسخه ها به جای «اختی»؛ اخشی آمده است. #بررسی_کتب #بررسی_احادیث #اعتبار_سنجی #اشعثیات #جعفریات @rahjoo_213

✅ عرضه روایت بر محکمات 🔸از جمله محکمات حقایق تکوینی و فطری است پس هر گاه در روايتى نكته‌اى ديده شود كه خلاف حقايق تكوينى و فطرى باشد، در صورتی که روایت توجیه نشود، کنار گذاشته می شود. 🔹نقل شده است كه يكى از زنان مدينه كسى را خدمت رسول خدا (ص) فرستاد و عرضه داشت كه همسرم از مدينه بيرون رفته و از من تعهد گرفته است كه تا وقت بازگشت وى از خانه بيرون نروم. پس از رفتن شوهرم، پدرم سخت بيمار شده است. آيا اجازه دارم به عيادت پدرم بروم‌؟ پيامبر اسلام (ص) فرمودند: در خانه‌ات بمان! پس از مدتى دوباره كسى را فرستاد كه بگويد حال پدرم بدتر شده و در حال احتضار است. فرمودند: در خانه‌اش بماند! بار سوم كسى را فرستاد كه پدرم از دنيا رفت، اجازه مى‌دهيد در نمازش شركت كنم‌؟ فرمودند: نه. در خانه‌اش بماند! پس از كفن و دفن ميت، پيامبر (ص) كسى را پيش آن زن فرستاد و به او خبر داد كه خداوند به پاداش اطاعتى كه از همسرت كردى، تو و پدرت را آمرزيد و... 🔻برخى از فقها به استناد ظاهر روايت پيش‌گفته، و ظهور نخستين آن، فتوا داده‌اند؛ در حالى كه ملاحظاتى جدى در اين روايت وجود دارد: 🔸آيا حضور در كنار بستر پدر بيمارى كه سال‌ها براى دخترش زحمت كشيده و براى رشد و بالندگى او رنج برده است، جزو حقوق فطرى پدر و دخترش نيست‌؟ آيا منع دختر از حضور در كنار پدر و مادرش، موجب دل‌شكستگى آنان و افسردگى دختر نخواهد شد؟ آيا اين عمل، مصداق قطع رحِم حرام نيست‌؟ فقهايى كه طبق ظاهر اين روايت فتوا داده‌اند، چگونه حق ممانعت شوهر را مشروط به خروج زن براى غير واجبات شرعى دانسته و گفته‌اند زن براى اداى واجب شرعى (مانند حجِّ واجب يا صلۀ رحمِ واجب يا اداى دَين) مى‌تواند از خانه بيرون برود؟ آيا عيادت پدر محتضر براى دختر واجب نيست‌؟! آيا غير از اين است كه اگر دختران از حضور در تشييع جنازۀ والدينشان منع شوند، وضعيت روانى آنان را به هم مى‌ريزد؟ چگونه مى‌توان پذيرفت پيامبر اسلام (ص) كه نوحه كردن زنان را در عزاى عزيزانشان حق فطرى آنان مى‌داند، دخترى را از نشستن بر بالين پدر محتضرش منع كند؟! ادامه👇👇👇 #بررسی_کتب #بررسی_احادیث #اعتبار_سنجی @rahjoo_213

🔹نكتۀ مهم‌ترى كه از آن نيز گاهى غفلت مى‌شود، اين است كه ارتكاز اوليۀ عُقلا، استثناى مورد مذكور و مانند آن، از حكم اطاعت از زوج است. عقلا، مردى را كه چنين انتظارى از همسرش داشته باشد، مذمت مى‌كنند و زنى را كه بر خلاف فرمان شوهرش، به بالين پدر محتضرش يا تشييع جنازۀ او رفته است، متمرد و مستحق كيفر نمى‌دانند. از سوى ديگر مى‌دانيم كه با استناد به عمومات و حكايات، نمى‌توان با امور ارتكازى فطرى مخالفت كرد؛ بلكه چنين مخالفتى، نياز به ادلۀ صريح و روشنى دارد. 🔸اما داستان پيش‌گفته با چندين ابهام و سؤال روبه‌رو است؛ از جمله: با وجود اينكه هر زنى با شنيدن خبر بيمارى مُشرِف به مرگ پدرش، بى‌اختيار خانه و كاشانه را رها كرده، به ديدار پدر مى‌شتابد، چرا آن زن، كسى را نزد رسول خدا (ص) مى‌فرستد تا در اين باره سؤال كند؟ با وجود اينكه عُقلا، بيرون رفتن زن را از خانه در اين موارد، تمرد از امر شوهر تلقى نمى‌كنند، چرا او اقدام به سؤال‌هاى مكرر از پيامبر (ص) مى‌كند؟ آيا اين مقدار فرمانبرى از شوهر براى زنى كه در دورۀ جاهليت به دنيا آمده و بالغ شده است، طبيعى است‌؟ آيا اين داستان، دربارۀ مرد و زنى نيست كه وضعيت ويژه‌اى داشته‌اند و ما از آن بى خبريم‌؟ اين احتمال وجود دارد كه شوهر او شخصيتى نامتعارف داشته و زن مى‌دانسته است كه حتى اگر از حق قانونى و شرعى خود استفاده كند و براى ديدار پدر يا تشييع جنازۀ وى از خانه خارج شود، كشمكش‌هاى خانوادگى بسيارى رخ خواهد داد. رسول خدا (ص) نيز اين مسئله را مى‌دانسته و از اين رو، به طور ويژه او را به صبر و بردبارى سفارش فرموده است. 📚 کلام فقاهی #بررسی_کتب #بررسی_احادیث #اعتبار_سنجی @rahjoo_213

♦️خانم اخوان برای بی اعتباری حدیث «أنْ لَا يَرَيْنَ الرِّجَالَ وَ لَا يَرَاهُنَّ الرِّجَالُ»، چهار اشکال را مطرح کرده اند: 1️⃣ بی اعتباری کتاب اشعثیات؛ که به صورت مختصر به آن پرداختیم. 2️⃣ معنای این روایت را نمی‌توان پذیرفت؛ زیرا این معنا را نه خود حضرت فاطمه(س) عملی ساخت و نه در واقعیتِ بیرونی می‌توان آن را پیاده کرد. 3️⃣ این حدیث نشان دهنده ی آن است که «علم فاطمه(س) از علم همه حتی علی(ع) بالاتر بود و امام(ع) برای کسب علم در محضر حضرت زهرا(س) زانو می‌زد که این هم مایه تعجب است و هم جای اشکال دارد؛ البته ما همه اهل بیت(ع) را نور واحد و دارای علم لدنی می‌دانیم ولی علم امام(ع) را نباید کمتر از فاطمه(س) بدانیم». 4️⃣ با استناد به برخی از روایات و کتاب «کل الحلول عند آل الرسول» می گوید: این کتاب شواهد زیادی آورده که زنان در جنگ‌ها و موارد دیگر همراه پیامبر(ص) بودند و چنین احادیثی ( أنْ لَا يَرَيْنَ الرِّجَالَ وَ لَا يَرَاهُنَّ الرِّجَالُ) مخالف این شواهد و صریح قرآن است. 🔸روایات متعدد داریم که زنان نماز را در مسجد بخوانند و بر استحباب در استمرار حج عمره برای زنان تاکید شده است. همچنین زنان در جنگها با مسلمانان همراهی داشتند، اولین نماز گروهی پیامبر(ص) همراه یک زن(خدیجه) بوده و مسجد مدینه باب‌النساء داشته است. همچنین در احکام فقهی داریم که زن هنگام حیض به مسجد نرود پس رفتن آنها جایز بوده که در این شرایط منع شده‌اند. سلمان به منزل فاطمه(س) می‌رفت و در کارها به ایشان کمک می‌کرد. 🔹این روایت در مخالفت با احادیث دیگر در منابع قویتر است؛ ولی متاسفانه این حدیث ضعیف مورد استناد در فقه و اخلاق و فتوا قرار می‌گیرد در حالی که در کافی روایت معتبری نقل کرده که مورد استناد قرار نمی‌گیرد.( حدیث کافی را در آینده مطرح خواهیم کرد.) #بررسی_کتب #بررسی_احادیث #اعتبار_سنجی #زنان #اجتماع @rahjoo_213

🔸قبل از جواب به اشکال دوم، چند مقدمه را بیان می داریم 👇👇👇

1️⃣ در گفت‌وگوهايى كه ميان ما و ديگران انجام مى‌گيرد، همۀ ما به‌شدت به ويژگى‌هاى موضوع مورد بحث توجه داشته، در تفهيم و تفاهم از آن بهره مى‌بريم. ولى با توجه به ارتكازى و ناخودآگاه بودن اين تأثير، اغلب مورد غفلت قرار گرفته، چگونگى و ضوابط آن براى ما روشن نيست. از همين رو در برخورد با متن، به‌ويژه متون قديم، چون ما مخاطب خاص آن‌ها نيستيم، نمى‌توانيم دركى روشن و شفاف از گفت‌وگوهاى شفاهى به دست آوريم و از ارتكازات ناخودآگاه خود استفاده كنيم. 2️⃣ موضوع مورد بحث، گاهى عقلى است و گاه تعبدى و گاهى نيز عرفى است. از سوى ديگر، گاهى با مسئله‌اى مهم مواجهيم و گاه با مسئله‌اى كم‌اهميت‌تر. مسئله، ممكن است اجتماعى باشد يا فردى. در مقام تفسير متن، بايد به اين اقسام و پيامدهاى آن نيز توجه كنيم و همه را با يك چوب نرانيم. 3️⃣ اگر مسئله عقلى باشد، گوينده خود را ملتزم به بيان همۀ ريزه‌كارى‌ها نمى‌داند؛ زيرا اصل موضوع عقلى است و گوينده مى‌تواند به بسيارى از براهين و نكات عقلى كه براى طرفين روشن است، تكيه كرده، به ذكر نكات مهم قناعت ورزد. به عبارت ديگر، گوينده نكات بديهى را بازگو نمى‌كند؛ بلكه آن‌ها را مفروغٌ عنه مى‌گيرد. 👈قاعدۀ كلى در اين دسته از موضوعات، اين است كه شنونده اولا موضوع را عقلا بررسى كند و آنگاه به متن رجوع نمايد تا دچار اشتباه نگردد. 💢 برای مثال: اگر بشنويم كه امام (ع) مى‌فرمايد: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) فِى خُطْبَتِهِ أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِخَيْرِ خَلَائِقِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ الْعَفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَ تَصِلُ مَنْ قَطَعَكَ وَ الْإِحْسَانُ إِلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَيْكَ وَ إِعْطَاءُ مَنْ حَرَمَكَ‌»، اين سؤال پيش مى‌آيد كه آيا اگر عفو ظلم، منجر به جسارت ظالم شود، باز هم پسنديده است‌؟ آيا اگر قطع رحم به دليل اختلاف در مسئلۀ مهمى مانند توحيد باشد، باز هم نامطلوب است‌؟ در اين گونه موارد، بايد توجه كرد كه اين مطالب عقلى است و عقل بر هر عفوى صحه نمى‌گذارد و هر وصل رحمى را مطلوب نمى‌شمارد؛ همچنانكه شارع نيز گاه توضيح داده است. #بررسی_کتب #بررسی_احادیث #اعتبار_سنجی #منطق_تفسیر #زنان #اجتماع @rahjoo_213

🔻آيا خود حضرت زهرا (س) توانستند كارى كنند كه مردى او را نبيند و او هم مردى را نبيند؟ 🔸اين گونه اشكال‌ها به دليل غفلت از روش عقلا در القاى مطالب است. بسيار پيش مى‌آيد كه ما كارى نشدنى را توصيه مى‌كنيم تا بر آن تأكيد كرده باشيم؛ مثلا مى‌گوييم: «انسان نبايد لحظه‌اى زبانش از ذكر خدا بايستد.» در حالى كه مى‌دانيم اين كار شدنى نيست؛ چون گاهى غذا مى‌خوريم، گاه مطالعه مى‌كنيم يا با مردم سخن مى‌گوييم. ولى در مقام تأكيد، همان كار ناممكن يا بسيار دشوار را بيان مى‌كنيم. فاطمه (س) نيز با انسان خردمند سخن مى‌گويد. هم گوينده و هم شنونده مى‌دانند كه چنين اتفاقى نمى‌افتد و از اين بيان، جز مبالغه در عفاف زن فهميده نمى‌شود؛ مانند بيان حضرت امير (ع) كه خطاب به امام حسن (ع) فرمود: «وَ إِنِ اسْتَطَعْتَ أَلَّا يَعْرِفْنَ غَيْرَكَ فَافْعَلْ‌.» 📚منطق تفسیر متن، ص299 #بررسی_کتب #بررسی_احادیث #اعتبار_سنجی #منطق_تفسیر #زنان #اجتماع @rahjoo_213